Omishangwa ode tu londwela tadi ti: “Momutima omo hamu di omadiladilo [mai], omadipao, omanyonohombo, oluhaelo, oulunga, omalundilafano, [nomasheko].” (Mat. 15:19) Omutima wetu wopafaneko otau dulu oku tu heka fiyo we tu ningifa tu yukipalife eenghatu detu odo di li omhinge nehalo laKalunga. Otashi dulika nokuli tu kale ashike twa pwila mo fiyo twa katuka shihe li pandunge, ndele hatu ke shi didilika ashike konima yefimbo. Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu didilike mo diva eemhangela domutima fimbo inatu ya menyono?

Kala ho lesha Ombibeli efiku keshe nokudilonga kwaasho tai ti.

Omuyapostoli Paulus okwa ti: “Ondjovo yaKalunga oi nomwenyo neenghono, noi neememo i dule eongamukonda leememo keembinga mbali, otai tu, ndele tai tongola omwenyo nomhepo.” Etumwalaka laKalunga olo tali hangwa mOmbibeli oli “shii kutokola omadilongo nomadiladilo omutima.” (Heb. 4:12) Okulikonakona nawa hatu longifa Omishangwa otaku dulu oku tu kwafela tu didilike mo eemhangela domutima. Inashi fimanenena tuu okulesha Eendjovo daKalunga efiku keshe nokudilonga kwaasho tadi ti opo tu kale tu na etaleko nomadiladilo a fa aJehova!

Okutambula ko omayele opamishangwa nokutula moilonga omafinamhango Ombibeli otaku ka nwefa mo eliudo letu ile tu tye ounhu wetu womeni oo tau “hepaulula.” (Rom. 9:1) Eliudo letu otali dulu oku tu kelela tuha yukipalife eenghatu detu dii. Shikwao vali, Ombibeli oi na oihopaenenwa oyo i li “elondwelo kufye.”  (1 Kor. 10:11) Okulihonga kuyo otaku dulu oku tu kwafela tuha katuke eenghatu da puka. Ndele mbela oshike osho keshe umwe womufye e na okuninga?

Ilikana kuKalunga e ku kwafele u didilike mo eamo lomutima woye.

Jehova oye ha “panaapana omutima.” (1 Omaf. 29:17) Oku “dule omutima wetu, noinima aishe oku i shii.” (1 Joh. 3:20) Kalunga ita dulu okukengelelwa. Ngeenge otwe mu yeululile omitima detu meilikano ndele hatu mu lombwele oisho yetu, omaliudo etu naasho twa halelela, ota dulu oku tu kwafela tu didilike mo eamo lomutima wetu. Ohatu dulu nokuli okupula Kalunga e tu ‘shitile omutima wa yela.’ (Eps. 51:12) Onghee hano, opo tu didilike mo eamo lomutima wetu, otu na okwiilikana alushe.

Kala ho pwilikine nelitulemo pokwoongala kwopaKriste.

Okukala hatu pwilikine nawa kwaasho tashi kundafanwa pokwoongala kwopaKriste otaku tu kwafele tu konakone nawa ounhu wetu womeni, sha hala kutya, omutima wetu. Nonande haalushe hatu kundafana ouyelele mupe pokwoongala, okukala po kwetu otaku pepaleke eudeko letu li na sha nomafinamhango Ombibeli nosho yo omadimbulukifo oo tae tu kwafele tu didilike mo eemhangela domutima wetu. Omatyekosha ovamwatate novamwameme nao otaa dulu yo oku tu kwafela tu konakone nawa ounhu wetu womeni. (Omayel. 27:17) Osha fimana okukala hatu hafele eendafano nOvakriste vakwetu pokwoongala, ponhele yokulitukula ko keongalo, osho tashi dulu oku tu etela oshiponga. Otashi dulu okuningifa omunhu a ‘konge omahalo aye mwene.’ (Omayel. 18:1) Onghee hano, otu na okulipula kutya: ‘Mbela ohandi i ngoo kokwoongala pandjikilile nokumona ouwa muko?’ — Heb. 10:24, 25.

Omitima detu odo di na omakoto otadi dulu oku tu ningifa tu kale hatu twalwaatwalwa meembinga dimwe donghalamwenyo. Natu ka kundafaneni nhee domudo: Okulalakanena omaliko, okulongifa oikunwa yoalkoholi, okuhoolola ookaume nosho yo okuhoolola omalihafifo.

Okulalakanena oinima yopamaliko.

Oshi li paushitwe okukala twa hala okuwanifa po eemhumbwe detu dopalutu. Ndele nande ongaho, Jesus okwa yandja oshihopaenenwa tashi londwele shi na sha nokuyandja unene elitulemo koinima yopamaliko. Jesus okwa hala tu konakone eyele laye limwe li na sha nomulumenhu umwe oshipuna oo a li e na omaanda e yadi oilya. Molwaashi epya laye ola li la dala nawa, ka li e na apa ta tuvikile oilya yaye ipe. Omulumenhu oo okwa li a tokola okuhanauna po omaanda aye makulu ndele ta tungu amwe manene. Okwa li a tomhafana ta ti: ‘Ohandi tuvikile oilya yange nemona lange, ndele handi lombwele omwenyo wange: Omwenyo, owa tuvikililwa oipalwifa ihapu yomido dihapu, tulumukwa nee, lya, nwa, ove u nyakukwe.’ Ndele omulumenhu oo okwa li a dopa okudimbuluka oushili woshinima osho ita dulu okuhenuka, kutya okwa li ta dulu okufya oufiku oo. — Luk. 12:16-20.

Eshi hatu ende hatu kulupa, otashi dulika tu kale hatu lipula unene nokulituvikilila oinima yopamaliko oyo hatu ka longifa moukulupe wetu, ndele hatu hovele okulonga omalutaima momafiku okwoongala ile tu kale ihatu kufa vali ombinga momalipyakidilo amwe opaKriste. Mbela katu na okuhenuka eamo la tya ngaho? Ile otashi dulika tu li ovanyasha notwa didilika kutya kape na vali  eifano limwe li dule oilonga yefimbo li yadi. Ndele mbela ohatu ka henuka okuya moukokolindjila molwaashi hatu tomhafana kutya otu na tete okuliongelela oimaliwa? Mbela katu na okuninga ngaashi hatu dulu opo tu kale oipuna koshipala shaKalunga, molwaashi katu shii osho tashi ke tu ningilwa mongula?

Okulongifa oikunwa yoalkoholi.

Omayeletumbulo 23:20 okwa ti: “Ino kala mokati kaava hava finyuna omaviinyu.” Ngeenge omunhu oku hole unene oikunwa yoalkoholi, otashi dulika a ninge omalipopilo e na sha nokunwa pandjikilile. Otashi dulika a tye kutya oha nu nelalakano lokufuwa, ndele hakukolwa. Ngeenge ohatu kala twa hala oikunwa yoalkoholi opo tu fuwe, otwa pumbwa okukonakona eamo lomutima wetu.

Okuhoolola ookaume.

Itatu dulu okuhenuka filufilu okweendafana novanhu ovo vehe fi ovaitaveli, ngaashi ngeenge tu li kofikola, koilonga nosho yo moukalele. Ndele ope na eyooloko ngeenge otwa panga oukaume wopofingo navo. Mbela ohatu ningi omalipopilo shi na sha nokweendafana novanhu va tya ngaho, hatu ti kutya ove na omaukwatya mawa? Ombibeli oye tu londwela ya ti: “Inamu puka: Ookaume [vai] otava nyono po eenghedi diwa.” (1 Kor. 15:33) Ngaashi ashike oudiyo munininini tau dulu okunyateka omeva mayela, oukaume novanhu ovo ihava tila Kalunga otau dulu okunyateka oupamhepo wetu noku tu ningifa tu tambule ko omataleko ounyuni, onghedi yao yokudjala, yokupopya nosho yo elihumbato lao.

Okuhoolola omalihafifo.

Outeknologi owa etifa po omaludi omalihafifo e lili noku lili, oo mahapu omuo taa limbililike ile inaa wapala kOvakriste. Omuyapostoli Paulus okwa ti: ‘Ndele nee onyata keshe inai tumbulwa nande vali mokati keni.’ (Ef. 5:3) Ongahelipi ngeenge omutima wetu otau hongaulwa u tale ile u pwilikine koshinima osho sha nyata? Otashi dulika tu tomhafane kutya keshe umwe okwa pumbwa okufuwa ile okulihafifa kanini, nonokutya omunhu oku na okutokola kuye mwene kutya oku na okulihafifa monghedi ya tya ngahelipi. Onghee hano, natu tuleni omayele aPaulus moilonga, noinatu tala nande ile tu pwilikine koinima inai koshoka.

Ngeenge otwa nwefwa mo komutima oo u na omakoto ndele hatu kala tu na onghedindjikilile yokuninga omalipopilo e na sha nelihumbato la puka, ohatu dulu okuninga omalunduluko. (Ef. 4:22-24) Natu ka taleni koihopaenenwa ivali yokunena.

Miguel * oo kwa li e na okuxwepopaleka etaleko laye li na sha noinima yopamaliko, okwa ti: “Ame nomukulukadi wange nomonamati wetu otwa dja koshilongo oko ovanhu va tala ko kutya osha fimanenena okukala nonghalamwenyo youdjeko nosho yo okulanda oinima yopauteknologi oyo tai endele pamwe nefimbo noya denga mbada. Pomhito imwe, onda li handi longifa eenghono nefimbo lange opo ndi li likolele oinima oyo handi dulu okumona mounyuni, handi diladila kutya itandi kwatwa kohole yokuhola omaliko. Diva, onda ka mona kutya okulalakanena oinima yopamaliko osha fa ashike wa lambalala ondjila ihe na exulilo. Onda li nda ilikana kuJehova shi na sha netaleko lange nosho yo eamo lomutima wange. Onde mu lombwela yo kutya otwa hala oku mu longela pauyadi tu li oukwaneumbo. Otwa li twa ninga etokolo lokukala nonghalamwenyo yanafangwa nokutembukila koitukulwa oko ku na omhumbwe inene yovaudifi. Diva konima yaasho otwa li twa ninga ovakokolindjila. Otwe ke shi mona kutya inatu pumbwa oinima ihapu yopamaliko opo ngeno tu kale twa wanenwa nokuhafela onghalamwenyo.”

Oshimoniwa shaLee otashi ulike nghee okulikonakona kwaye nawa kwe mu kwafela a efe po eendafano lii. Okwa ti: “Onda kala handi endafana pandjikilile naavo have tu landifa oilandifomwa. Onda kala ndi shii kutya opo hatu shakene navo ohapa nuwa oikunwa ihapu, ndele okukala po okwa li kuhokwifa kwaame. Oikando ihapu onda li handi nu fiyo hanga nda kolwa, ndele konima yefimbo onde ke lipa oushima. Onda li ndi na okukonakona nawa omutima wange. Omayele Eendjovo daKalunga nomakumaido ovakulunhuongalo okwa kwafela nge ndi mone kutya mboli paulelalela onda li handi pange oukaume novanhu ovo vehe hole Jehova. Paife oinima yongeshefa yange ohandi ungaunga nayo unene pangodi, nonda ninipika eendafano lange novanhu ovo have tu landifa oilandifomwa.”

Otwa pumbwa okulikonakona paushili nokudidilika mo eamo lomitima detu. Eshi hatu ningi ngaho, otu na okukonga ekwafo laJehova okupitila meilikano, molwaashi otu shii kutya “oye omukonakoni woiholekwa yomutima.” (Eps. 44:22) Kalunga okwe tu pa yo Eendjovo daye odo hatu dulu okulongifa ngaashi okatengelelo. (Jak. 1:22-25) Omadimbulukifo nomayele oo hatu mono okudja moishangomwa yopaKriste nosho yo pokwoongala nao okwa fimanenena. Omafiloshisho a tya ngaho otaa dulu oku tu kwafela tu pashukile omitima detu nokutwikila okweenda mondjila youyuki.