1. Omanangeko noupuna elipi a dja kuJehova tae tu kwafele tu kale twa hafa?

JEHOVA okwa hala tu kale twa hafa, nokwe tu pa omanangeko noupuna mahapu oo tae tu etele ehafo. Amwe omomanangeko noupuna oo, omwenyo oo tu na. Onghee hano, ohatu dulu okulongifa okukalamwenyo kwetu mokutanga Kalunga, molwaashi okwe tu nanena kelongelokalunga lashili. (Eps. 144:15; Joh. 6:44) Jehova okwe tu shilipaleka kutya oku tu hole nohe tu kwafele tu lididimike eshi hatu mu longele. (Jer. 31:3; 2 Kor. 4:16) Ohatu hafele oparadisa yopamhepo, omo hatu mono eendja dopamhepo da henena nohole youmwainafana. Komesho yaaishe, otu na eteelelo la denga mbada lonakwiiwa.

2. Ovapiya vaKalunga vamwe ovadiinini otava kondjo nashike?

² Nonande otu na omatomheno oo atatu okukala twa hafa, ovapiya vaKalunga vamwe ovadiinini otava kondjo nomaliudo mai e na sha navo vene. Otashi dulika tava diladila kutya oilonga yavo navo vene kave na lela ongushu koshipala shaJehova. Ovo ve na omaliudo taa twikile a tya ngaho, eendjovo odo kutya hafela “omido dihapu” otadi monika da fa omuhapo kuvo. Okukalamwenyo kuvo otaku monika kwafa omafiku omulaulu a shikulafana. — Omuud. 11:8.

3. Oshike tashi dulu okupendula omaliudo mai?

³ Omaliudo mai ovamwatate novamwameme ovo otashi dulika a pendulwe kokuudifwa nai, kouvela ile komangabeko oo haa etifwa  koukulupe. (Eps. 71:9; Omayel. 13:12; Omuud. 7:7) Kakele kaasho, Omukriste keshe oku na okudimina oushili oo kutya omutima ou na omakoto notau dulu oku tu tokola nokuli nonande Kalunga otashi dulika e tu hokwa. (Jer. 17:9; 1 Joh. 3:20) Ondiaboli ohai lundile nonyanya ovapiya vaKalunga. Naavo ve na omadiladilo a fa aSatana otashi dulika va kendabale okufindila mufye etaleko la fa olo la li la ulikwa kuElifas oo a li ehe na eitavelo, olo kutya katu na ongushu koshipala shaKalunga. Oyo oipupulu ya li ya popiwa pefimbo laJob notai twikile nokunena. — Job 4:18, 19.

4. Ohatu ka kundafana shike moshitukulwa eshi?

⁴ Jehova okwa yelifa mOmishangwa kutya ota ka kala pamwe naavo tava “ende molufilu lomudidimbe wefyo.” (Eps. 23:4) Onghedi imwe omo e li pamwe nafye okupitila mEendjovo daye, Ombibeli. Ombibeli oya “pama koshipala shaKalunga okuhanauna po eenguluhote,” mwa kwatelwa eudeko nomadiladilo a puka. (2 Kor. 10:4, 5) Natu ka taleni kutya ongahelipi hatu dulu okulongifa Ombibeli i tu kwafele tu kulike nokukala tu na etaleko liwa. Oto dulu okumona ouwa paumwene moshitukulwa eshi noto ka mona eenghedi omo to dulu okuladipika vamwe.

5. Okuliyeleka kulipi taku tu kwafele tu kale tu na etaleko liwa?

⁵ Omuyapostoli Paulus okwa popya oinima imwe oyo tashi dulika i tu kwafele tu kulike etaleko liwa. Okwa li a ladipika eongalo lokuKorinto a ti: “Liyelekeni nye vene, ngenge mu li meitavelo.” (2 Kor. 13:5) Outumbulilo “meitavelo” otau ulike komahongo opaKriste oo e li mOmbibeli. Ngeenge eendjovo neenghatu detu odi li metwokumwe nomahongo oo, ohatu ulike kutya otu “li meitavelo.” Ndele otu na yo okushilipaleka kutya onghalamwenyo yetu oi li metwokumwe nomahongo aeshe opaKriste. Katu na ehoololo lokushikula po ashike amwe. — Jak. 2:10, 11.

6. Omolwashike tu na okuliyeleka opo tu tale ‘ngeenge otu li meitavelo’? (Tala efano pehovelo loshitukulwa.)

⁶ Otashi dulika u ongaonge okulitula koshiyelekifo sha tya ngaho, unene tuu ngeenge ou udite kutya otashi dulika ito ka pita ko. Ndele nande ongaho, etaleko laJehova li na sha nafye ola fimanenena li dule letu nomadiladilo aye oku dule etu kokule. (Jes. 55:8, 9) Jehova iha konakona ovalongeli vaye nelalakano loku va tokola, ndele okumona omaukwatya avo mawa noku va kwafela. Ngeenge oto longifa Eendjovo daKalunga u liyeleke u tale ‘ngeenge ou li meitavelo,’ oto ke litala ko ngaashi Kalunga e ku tala ko. Osho otashi ku kwafele u pingene po ediladilo keshe lokukala u udite uhe na ongushu koshipala shaKalunga neshilipaleko la kanghamena kOmbibeli eli kutya: Ou na ondilo momesho aJehova. Osho otashi faafanifwa nomunhu ta yeulula elapi lopekende opo monduda omo mwa laula mu uye eenhe detango.

7. Ongahelipi hatu dulu okumona ouwa moihopaenenwa yopaMbibeli youdiinini?

⁷ Onghedi tai pondola yokuliyeleka oyo okudilonga koihopaenenwa yovanhu ovadiinini ovo va tumbulwa mOmbibeli. Faafanifa eenghalo davo nomaliudo avo nooye nokutala nghee ngeno tashi dulika wa katuka monghalo yavo. Natu ka taleni koihopaenenwa itatu oyo tai ulike nghee to dulu okulongifa Ombibeli u shilipaleke kutya ou “li meitavelo,” nokungaho oto ka kulika etaleko liwa li na sha naave mwene.

8, 9. (a) Omufiyekadi ohepele okwa li meenghalo dilipi? (b) Omaliudo mai elipi tashi dulika a li e na?

⁸ Jesus okwa li ta tale omufiyekadi ohepele motembeli muJerusalem. Oshihopaenenwa shomufiyekadi oo otashi tu kwafele tu kale tu na etaleko liwa nonande otu na omangabeko. (Lesha Lukas 21:1-4.) Diladila keenghalo domufiyekadi oo: Ka li ashike e na okulididimikila efyo lomushamane waye ndele nonghalo yoinima yopalongelokalunga oyo ya li tai pangelwa kovawiliki ovo va li “hava li omaumbo ovafiyekadi” ponhele  yokukwafela ovanhu va tya ngaho. (Luk. 20:47) Okwa li ohepele neenghono nomolwaashi a li ta yandje omayambidido manini neenghono kotembeli e fike pondjabi oyo omunailonga tashi dulika a mone moule wominute dinini.

⁹ Kendabala okufaneka momadiladilo oye nghee omufiyekadi oo tashi dulika a li e udite eshi ta piti a ye moshihale shotembeli e na oupeni vavali. Mbela okwa li ta diladila kutya oumaliwa vaye ovanini neenghono okuyelekanifa naasho kwa li ha yandje nale eshi omushamane waye a li momwenyo? Mbela okwa li a fya ohoni eshi e wete ovo ve li komesho yaye tava yandje shihapu, tashi dulika a li te lipula ngeenge omayambidido aye otaa ti sha ngoo lela? Nokuli nonande okwa li e na omaliudo a tya ngaho, okwa li a ninga ngaashi ta dulu shi na sha nelongelokalunga lashili.

10. Jesus okwa li a ulika ngahelipi kutya omufiyekadi oo oku na ongushu koshipala shaKalunga?

¹⁰ Jesus okwa ulika kutya Jehova okwa lenga omufiyekadi oo nosho yo omayambidido aye. Jesus okwa ti kutya omufiyekadi okwa “tula mo shihapu shi dule shavenya [oipuna] aveshe.” Nonande omayambidido aye okwa li taa ka ya mumwe naao a li a yandjwa kuvamwe, Jesus okwa li a pandula omufiyekadi oo. Eshi ovavaluli vomayambidido lwanima va ka mona oupeni ovo vavali kava li ve wete lela kutya ove na ongushu i fike peni kuJehova nosho yo naku va yandja. Ndele nande ongaho, etaleko laKalunga olo la fimana, ashike hashosho ovanhu vamwe tava diladila ile nokuli nghee omufiyekadi a li e litala ko. Mbela ito dulu okulongifa ehokololo olo u liyeleke ngeenge ou li meitavelo?

11. Oshike to lihongo mehokololo lomufiyekadi oo?

¹¹ Eenghalo doye otashi dulika da kuma odikilila osho to yandje kuJehova. Omolwoukulupe ile okuhe na oukolele, efimbo olo vamwe hava longifa mokuudifa onghundana iwa olinini neenghono. Mbela ove na okukala ve udite kutya oilonga yavo inai wana okulopotwa? Nokuli nonande ino ngabekwa lelalela, otashi dulika u kale u udite kutya eenghendabala doye oda weda ko ashike shinini keevili adishe odo oshiwana shaKalunga hashi longifa omudo keshe mokulongela  Kalunga. Natango, otwe lihonga mehokololo lomufiyekadi ohepele kutya Jehova oha didilike nokwa lenga oshilonga keshe osho hatu mu longele, unene tuu ngeenge otwe shi longa twa taalela eenghalo didjuu. Diladila kwaasho wa longela Jehova momukokomoko womudo wa ya. Mbela eevili dimwe odo wa longa moilonga yaye oda pula u ninge omaliyambo e likalekelwa? Ngeenge osho, kala wa shilipalekwa kutya Jehova okwa lenga osho we mu longela moule weevili odo. Ngaashi omufiyekadi ohepele, naave ngeenge owa ningi ashishe osho to dulu moilonga yaJehova, ou na omatomheno a kola okwiitavela kutya ou “li meitavelo.”

12-14. (a) Ongahelipi Elia a li a kwatwa komaliudo mai? (b) Oshike tashi dulika sha ningifa Elia a kale e udite ngaashi sha hokololwa?

¹² Omuprofeti Elia okwa li omudiinini kuJehova nokwa li e na eitavelo la pama. Ndele pomhito imwe okwa li a teka omukumo nokwa li a pula Jehova e mu dipae, a ti: ‘Sha wana. Omwene, kufa mo omwenyo wange.’ (1 Eeh. 19:4) Ovo inava enda nale monghalo ya tya ngaho otashi dulika va tye kutya Elia okwa popya ‘eendjovo da puka’ meilikano laye. (Job 6:3) Ndele Elia okwa li a holola omaliudo aye olela. Didilika kutya Jehova okwa li e mu kwafela ponhele yoku mu tangunina eshi a hala okufya.

¹³ Oshike sha ningifa Elia a kale e udite ngaho? Efimbo linini komesho yaasho, Elia okwa li a longa oshikumwifilonga osho sha li sha ulika kutya Jehova oye Kalunga kashili, naasho osha li sha ningifa opo ovaprofeti vaBaal 450 va dipawe. (1 Eeh. 18:37-40) Elia otashi dulika a li e lineekela kutya oshiwana shaKalunga pomhito oyo otashi ka alukila kelongelokalunga lashili, ashike kasha li sha aluka. Ohambakainhu ikolokoshi Isebel oya li ya tuma etumwalaka kuElia kutya otai ningi omalongekido opo a dipawe. Molwaashi Elia okwa li a tila okufya, okwa li a faduka po a finda kolukadi a tauluka oshishiindalongo Juda a yuka mombuwa. — 1 Eeh. 19:2-4.

¹⁴ Eshi Elia a li oye aeke, okwa li a diladila koilonga yaye youprofeti oyo a li e wete itai ti sha. Okwa li a lombwela Jehova ta ti: “Ame ndi he dule ootate.” Eendjovo daye otadi ulike kutya okwa li e udite ehe na oshilonga a fa ondwi nomakipa ooxekulululwa ovo va fya. Otashi ulike kutya okwa li te liyeleke she likolelela komifikamhango daye nokwa li e litala ko kutya ina pondola sha noke na ongushu kuJehova ile kuumwe vali.

15. Kalunga okwa li a shilipaleka ngahelipi Elia kutya natango okwe mu lenga?

¹⁵ Omunaenghono adishe ka li a tala ko Elia ngaashi Elia a li e litala ko ye mwene. Elia okwa li natango e na ongushu momesho aKalunga, na Kalunga okwa li a katuka eenghatu opo e mu shilipaleke mwaasho. Kalunga okwa li a tuma omweengeli opo a pameke Elia. Okwa li yo e mu pa oikulya nokunwa oko kwa ningifa Elia a kale nomwenyo momukokomoko wolweendo lomafiku 40 okudja kolukadi a finda komhunda Horeb. Kakele kaasho, Kalunga okwa li a pukulula pahole etaleko laElia la puka olo kutya kape na Ovaisrael ovo va li ovadiinini kuJehova. Shididilikwedi, Kalunga okwa li e mu pa oilonga ipe, na Elia okwa li e i tambula ko. Elia okwa li a mona ouwa mekwafo laJehova nokwa li a shuna moshilonga shaye shouprofeti e na eenghono da pepalekwa. — 1 Eeh. 19:5-8, 15-19.

16. Kalunga okwe ku palula meenghedi dimwe dilipi?

¹⁶ Oshimoniwa shaElia otashi ku kwafele u tale ngeenge ou li meitavelo notashi ku linyengifa u kale u na etaleko liwa. Shotete, diladila keenghedi omo Jehova e ku palula. Mbela otashi dulika umwe womovapiya vaye, omukulunhuongalo ile Omukriste umwe a pyokoka, a li e ku kwafela pomhito yonhumba eshi wa li wa pumbwa ekwafo? (Gal. 6:2) Mbela owa palulwa nale pamhepo kOmbibeli, koishangomwa yetu yopaKriste nokokwoongala kweongalo? Oshikando tashi landula to ka mona ouwa muimwe yomeenghedi odo, dimbuluka kutya olyelye Odjo yashili yekwafo la tya ngaho nokwiilikana u mu pandule. — Eps. 121:1, 2.

17. Oshike Jehova a lenga movapiya vaye?

 ¹⁷ Oshitivali, didilika kutya etaleko lii otali dulu oku ku pukifa. Etaleko laKalunga li na sha nafye olo la fimana. (Lesha Ovaroma 14:4.) Jehova okwa lenga eliyandjo letu kuye noudiinini wetu; ihe tu valula she likolelela kwaasho hatu wanifa po moilonga yaye. Ngaashi ashike shi na sha nonghalo yaElia, naave otashi dulika wa longela Jehova oilonga ihapu shi dulife pwaasho to diladila. Otashi dulika pe na vamwe meongalo ovo va nwefwa mo nawa koilonga yoye nosho yo ovo ve li moshitukulwa sheni va uda oshili omolweenghendabala doye.

18. Oilonga oyo wa pewa kuJehova otai ulike shike?

¹⁸ Xuuninwa, tala ko oshilonga keshe osho sha dja kuJehova shi li euliko kutya oku li pamwe naave. (Jer. 20:11) Ngaashi Elia, otashi dulika u teke omukumo molwaashi oilonga yoye tai monika itai imike oiimati ile molwaashi u wete wa fa ito dulu okuhanga omalalakano oye amwe opamhepo. Ndele nande ongaho, natango oho kufa ombinga moshilonga shinene, osho keshe umwe womufye ta dulu oku shi longa shokuudifa onghundana iwa nokuhumbata edina laKalunga. Onghee hano, kala omudiinini. Opo nee ngaashi Jesus a popya, oto ka dula okuya “mehafo lOmwene woye.” — Mat. 25:23.

19. Omushangi wEpsalme 102 okwa li a taalela onghalo ilipi?

¹⁹ Omushangi wEpsalme 102 okwa li a wililwa po neenghono. Okwa li a wililwa po neenghono palutu ile pamaliudo noka li e na eenghono dokuungaunga nomaupyakadi aye. (Eps. 102:1) Eendjovo daye otadi ulike kutya okwa li ta yandje unene elitulemo kouyahame, kouwike waye nokomaliudo aye. (Eps. 102:4, 5, 7, 12) Okwa li a tomhwa filufilu kutya Jehova okwa hala oku mu ekelashi. — Eps. 102:11.

20. Ongahelipi eilikano tali dulu okukwafela umwe a kondjife omadiladilo mai?

²⁰ Nonande omupsalme oo okwa li monghalo ya tya ngaho, okwa li a longifa onghalamwenyo yaye okutanga Jehova. (Lesha Epsalme 102:20-22.) Ngaashi twa mona mEpsalme 102, nokuli naavo ve na eitavelo otava dulu okukala va nyemata nohava kondjo opo vaha kale ashike tava yandje elitulemo komaliudo avo. Omupsalme oo okwa li e udite “ngaashi okadila ke likalela konduda,” a kundukidwa alushe komaupyakadi aye. (Eps. 102:8) Ngeenge naave oho kala u udite ngaho, mbubulila Jehova omutima woye ngaashi omupsalme a li a ninga. Omailikano omapongo, sha hala kutya eilikano loye, otali dulu oku ku kwafela u kondjife omadiladilo mai. Jehova okwa udaneka kutya “ote liameke komaindilo ovaefiwa, ndee ita dini omakweno avo.” (Eps. 102:18) Kala we lineekela meudaneko olo.

21. Ongahelipi umwe oo ta kondjo nomaliudo mai ta dulu okukala e na etaleko liwa?

²¹ Epsalme 102 ola ulika yo nghee to dulu okukala u na etaleko liwa. Omupsalme okwa li a ninga ngaho eshi a li a yukifa elitulemo laye kekwatafano laye naJehova. (Eps. 102:13, 28) Okwa li a mona ehekeleko mokushiiva kutya Jehova okwe lilongekida alushe okukwafela ovapiya vaye va pite momayeleko. Ngeenge omaliudo mai opakafimbo ohae ku imbi u ninge ngaashi wa hala moilonga yaJehova, ilikana kombinga yaasho. Ngeenge to ilikana ino pula ashike Kalunga e ku kwafele u mone epepelelo omolwomaupyakadi oo wa taalela ndele ilikana yo opo ‘edina lOmwene li udifwe.’ — Eps. 102:21, 22.

22. Ongahelipi keshe umwe womufye ta dulu okuhafifa Jehova?

²² Ohatu dulu okulongifa Ombibeli opo tu mone kutya otu li meitavelo notu na ongushu koshipala shaJehova. Oshoshili kutya itatu dulu okuxulifa po omaliudo aeshe mai ile etekomukumo monghalelo ei yoinima. Ndele nande ongaho, keshe umwe womufye ota dulu okuhafifa Jehova noku ka xupifwa eshi e lididimika noudiinini moilonga yaYe. — Mat. 24:13.