Otashi dulika u shii omunhu wonhumba ile vahapu nokuli ovo eehombo davo da teka. Osho osho shi li ngaho molwaashi eteyohombo ola hapupala neenghono. Pashihopaenenwa, omakonakono oo a ningwa moPoland okwa ulika kutya ovanhu ovo ve na omido 30 nova kala va hombola oule womido 3 fiyo 6 ovo unene hava teya eehombo; ashike ovanhu vomido odo havo aveke hava teya eehombo.

Ehangano laSpain hali ifanwa Institute for Family Policy ola ti kutya: “Omavalulo oo a ningwa otaa ulike kutya etata laavo va hombola [muEurope] otali ka teya eehombo.” Osho otashi ningwa nomoilongo ikwao oyo ya putuka.

Oshike sha kwatelwa moshinima osho shinyikifa oluhodi? Omuyandjimayele umwe a pyokoka moinima i na sha neehombo wokuEuropa lokOushilo okwa ti: “Opo ovanhu va teye ohombo osha yela kutya ova kala nale vehe na ekwatafano neteyohombo oli li ashike oshilanduliko shetopoko, oshinima osho shi yahameka neenghono.” Okwa weda ko vali a ti: “Osho luhapu ohashi etifa omaliudo mai neenghono ngaashi ehandu, okulivela ombedi, okuuda nai, ounye nosho yo ohoni.” Omafimbo amwe osho ohashi ningifa omunhu a kale a hala okulidipaa. “Ngeenge ohombo oya teka paveta, ovo va teya ohombo otava ka hovela onghalamwenyo ipe. Omolwomaliudo okukala e udite ehe na oshilonga nokwa ekelwashi, omunhu oo ohombo yaye ya teka otashi dulika e lipule kutya: ‘Paife eshi ohombo yange ya teka, onghalamwenyo yange oya yuka peni? Elalakano lange monghalamwenyo olashike?’”

Omukainhu wedina Ewa okwa ti kutya ota dimbuluka nghee a li e udite omido donhumba da pita, a ti: “Onda li nda fya ohoni neenghono eshi ohombo yetu ya teka. Ovashiinda novanailonga vakwetu ova li hava ula nge kutya onda hengwa. Osho osha li hashi handukifa nge neenghono. Molwaashi onda li nda fyaala po nounona vavali, onda li handi dana ongandangala yopavali, ndi li xe naina.” * Adam oo a kala omukulunhuongalo oule womido 12 nokwa fimanekwa, okwa ti: “Paife onde lidina neenghono, naasho omafimbo amwe ohashi handula nge nohandi kala nda hala okulitukula ko kovanhu.”

Molwaashi ohava kala tave lipula shi na sha nonakwiiwa yavo, vamwe ohashi va pula shihapu opo va kale vali netaleko li li pandjele nokuli nokonima yomido okudja eshi va teya ohombo. Otashi dulika va fike pexulifodiladilo kutya kave holike. Shikwao vali, omutoolinghundana umwe moinima i na sha neehombo da teka, okwa ti: “Ove na okulundulula eenghedindjikilile davo nokulihonga okuungaunga nomaupyakadi kuvo vene.”

Stanisław okwa ti: “Eshi twa teya ohombo, omukulukadi oo twa hengafana naye ka li a hala ndi kale handi  talele po ovanakadona vange vavali ovo natango vanini. Osho osha ningifa nge ndi kale ndi udite kutya kape na oo e na naame, nokuli naJehova oku na okukala a efa nge. Kanda li vali nda hala okukala nomwenyo. Lwanima onda ka mona kutya osho handi diladila osha puka.” Wanda naye oo ohombo yaye ya teka noku na omalimbililo e na sha nonakwiiwa yaye, okwa ti: “Onda li nda tomhwa kutya ovanhu, mwa kwatelwa ovaitaveli vakwetu, itava ka kala vali ve na ko nasha naame nosho yo ovana vange. Ashike paife ondi wete nghee ovamwatate hava ulike kutya ove na ko nasha nafye nohava kwafele nge eshi handi tekula ovana vange opo va ninge ovalongeli vaJehova.”

Oimoniwa oyo otai ulike kutya konima yeteyohombo vamwe ohava kala va wililwa po komaliudo mai. Otashi dulika va kale ve lidina, tava diladila kutya kave na oshilonga nokave na okuulikilwa ohole. Osho otashi dulu oku va ningifa va kale vehe na ombili naavo ve li puvo. Oshidjemo, otava ka mona eongalo la fa lihe na ohole noukwao wananghali. Ashike oshimoniwa shaStanisław naWanda otashi ulike kutya ovo ve na eehombo da teka ohave ke shi mona mo kutya ovamwaxe ove na ko nasha lela navo. Nopehe na omalimbililo, Ovakriste vakwetu ohava kwafele monghedi ya denga mbada, nonande otashi dulika ekwafo lavo liha didilikwe mo pehovelo.

Kaleka momadiladilo kutya kashi nee mbudi kutya ohatu ningi eenghendabala da tya ngahelipi, ovaitaveli vakwetu ovo eehombo davo da teka otashi dulika omafimbo amwe va kale ve udite owike. Ovamwameme ovo eehombo davo da teka ovo unene hava kala ve udite kutya havahapu ve na ko nasha navo. Alicja okwa ti: “Paife opa pita omido hetatu okudja eshi ohombo yetu ya teka, ashike natango omafimbo amwe ohandi kala ndi udite ndihe na oshilonga. Pomafimbo a tya ngaho ohandi kwatwa keamo lokulitukula ko kovanhu nokukala ashike handi lili nonde lietela onghenda.”

Nonande vahapu ovo eehombo davo da teka ohava kala ve udite ngaho, Ombibeli oye tu kunghilila tuhe litukule ko kovanhu. Okuhadulika komayele oo otaku ke tu ningifa tu kondjife osho “shi neendunge.” (Omayel. 18:1) Shikwao vali, ove na okulungama vaha kale ve na ondjikilile yokukonga omayele ile ehekeleko kuumwe woukashike koo okanhu wa yooloka ko kuwavo. Okuninga ngaho otaku dulu okutwala fiyo omoihole.

Ngeenge ovamwatate novamwameme ovo ve na eehombo da teka ove udite owike, ve udite va ekelwashi nove na oshisho omolwonakwiiwa, otu na okuhopaenena Jehova mokukendabala okuuda ko omaliudo avo nokuninga ngaashi hatu dulu opo tu va kwafele. (Eps. 55:23; 1 Pet. 5:6, 7) Otu shii kutya ekwafo keshe olo hatu va pe, otave ke li pandula neenghono. Kungaho otava ka mona ekwafo okudja kookaume kashili meongalo. — Omayel. 17:17; 18:24.