1, 2. Jehova okwa tala ko ngahelipi ovapiya vaye vokombada yedu?

NGEENGE ovadali tava tale ovana tava danauka, ohava kala va kuminwa oipewa oyo ounona ve na. Naave otashi dulika wa shakeneka oshinima sha tya ngaho. Okaana kamwe otashi dulika ke shii oudano wonhumba ofimbo kamwe ke shii nande okufaneka ile okunduluka oinima. Kashi na nee mbudi kutya ounona ove na oipewa ilipi, ovadali ohava kala va halelela oku va kwafela opo ve i longife pauyadi.

² Jehova, e li omudali omunahole, naye oku na ohokwe movana vaye vokombada yedu. Okwa tala ko ovapiya vaye vokunena ve li “omamona oiwana aishe,” molwaashi ove na eitavelo novadiinini kuye. (Hag. 2:7) Ndele kunena otashi dulika wa didilika kutya ovamwatate novamwameme ove na okudula kwa yoolokafana. Pashihopenenwa, ovamwatate vamwe ove na ounghulungu wokupopya moipafi ofimbo vamwe ve shii okuunganeka nawa oinima. Ovamwameme vamwe ohave lihongo diva omalaka oshinailongo opo va kwafele vamwe moukalele ofimbo vamwe ve hole okutwa omukumo ovo va pumbwa etwokumukumo nokufila oshisho ovo tava vele. (Rom. 16:1, 12) Mbela inatu pandula eshi tu na Ovakriste va tya ngaho momaongalo etu?

3. Omapulo elipi hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

³ Ovakriste vamwe, unene tuu ovamwatate ovanyasha nosho yo ovo opo va ninginifwa, otashi dulika va kale va fa vehe shii kutya onghandangala  ilipi tava dana meongalo. Ongahelipi hatu dulu oku va kwafela va longele Jehova pauyadi? Omolwashike tu na okuninga eenghendabala opo tu yandje elitulemo komaukwatya avo mawa, sha hala kutya tu va tale ko ngaashi Jehova he va tale ko?

4, 5. Ongahelipi ehokololo olo li li mOvatokolipangeli 6:11-16 tali ulike kutya Jehova oku wete okudula kwovapiya vaye?

⁴ Omahokololo mahapu Ombibeli okwe shi ulika monghedi ya yela kutya Jehova iha yandje ashike elitulemo komaukwatya mawa ovapiya vaye ndele nokokudula kwavo yo. Pashihopaenenwa, eshi Gideon a li a hoololwa a mangulule oshiwana shaKalunga moupika wOvamidian, otashi dulika a li a kumwa eshi omweengeli e mu lombwela ta ti: “Omwene [oku] li pamwe naave, omukwanyati omuladi.” Gideon okwa li e udite kutya ye ke fi omuladi nandenande, noka li e wete ta dulu okuxupifa oshiwana shaKalunga. Ndele ngaashi eenghundafana odo da li pokati kaGideon nomweengeli tadi shi ulike, Jehova okwa li a tala ko Gideon mefano limwe li lili inali faafana naalo Gideon a li e litalela. — Lesha Ovatokolipangeli 6:11-16.

⁵ Jehova okwa li e na elineekelo kutya Gideon ota ka xupifa Ovaisrael molwaashi okwa li e shii okudula kwaye. Pashihopaenenwa, omweengeli waJehova okwa li a mona eshi Gideon ta longo neenghono daye adishe mokuxwa oilya. Ndele ope na vali oshinima shimwe osho omweengeli a li a yandja elitulemo kusho. Pefimbo lOmbibeli, ovanamapya ova kala hava xwile oilya yavo poluhaela opo olungu li ye nomhepo. Ndele Gideon okwa li a xwila moshikolelo shomaviinyu opo Ovamidian vehe mu mone nokuvaka po oilya yaye. Olo kala li tuu ediladilo lopandunge! Jehova okwa li a mona kutya Gideon iha longo ashike noudiinini ndele okwa li omulumenhu omunaendunge oo a dula okumona kutya onghalo oya nyika oshiponga nokuninga omatokolo opandunge opo a henuke oshiponga. Nopehe na omalimbililo, Jehova okwa li a didilika okudula kwaGideon nokwa li e mu deula.

6, 7. (a) Ongahelipi etaleko laJehova li na sha naAmos la yooloka ko kwaalo lOvaisrael vamwe? (b) Oshike tashi ulike kutya Amos ka li omunhu ina hongwa?

⁶ Jehova okwa li yo a didilika okudula kwaAmos. Vahapu otashi dulika va li ve mu tala ko ashike omulumenhu amwena noina fimana. Okwa li ha longo oilonga idinifa yokulifa nokulonga mepya. Ndele Jehova okwa li a pa Amos oshinakuwanifwa a londwele omapata omulongo aIsrael oo a li a efa po okulongela Jehova. Otashi dulika Ovaisrael vamwe va li tava diladila kutya Amos haye a li a wana okuhoololwa. Omolwashike mbela? — Lesha Amos 7:14, 15.

⁷ Amos okwa dja komukunda we likalela, ashike okukala kwaye e shii shihapu kombinga yeenghedi novapangeli vopefimbo laye okwa ulika kutya okwa li ha konenene oinima. Okwa li e shii nawa shi na sha neenghalo muIsrael notashi dulika yo a li e shii shihapu shi na sha noiwana yopoushiinda molwaashi ovalandifi voipindi ovaendi ova li hava piti momukunda wavo. (Amos 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6) Ovahongwanhu vOmbibeli vamwe vokunena ova ti kutya Amos omushangi muwa. Ina longifa ashike oitya ipu okuudiwa ko, ndele okwa shanga panghedi yoitevo, ta longifa omukalo wokushaameka oinima, ile tu tye, a longifa oitya i lili noku lili i na omaityo a faafana. Onghee hano, okupopya nouladi kwaAmos eshi a li ta popi nomupristeri a nyonauka Amasia, otaku koleke kutya Jehova okwa hoolola omunhu ta wapalele nokwe mu kwafela a longife okudula kwaye pauyadi oko tashi dulika pehovelo kwa li kuhe liwetikile mo naanaa. — Amos 7:12, 13, 16, 17.

8. (a) Jehova okwa li a shilipaleka David shi na sha nashike? (b) Eendjovo odo di li mEpsalme 32:8 otadi hekeleke ngahelipi ovo ve lidina ile vehe na owino?

⁸ Jehova oha didilike okudula kwovapiya vaye aveshe pauhandimwe. Okwa li a lombwela Ohamba David kutya ote ke mu wilika alushe, ‘neisho laye otali mu pashukile.’ (Lesha Epsalme 32:8.) Mbela ou wete kutya omolwashike osho shi na oku tu twa omukumo? Nonande otashi dulika  twe lidina, Jehova ota dulu oku tu kwafela tu hange omalalakano oo tashi dulika hatu diladila kutya itatu dulu oku a hanga. Ngaashi ashike omuhongi muwa ha kwafele omunafikola oo ehe na owino, Jehova okwa halelela oku tu kwafela tu ninge exumokomesho lopamhepo. Jehova otashi dulika yo a longife ovaitaveli vakwetu ve tu kwafele tu mu longele pauyadi. Ngahelipi mbela?

9. Ongahelipi hatu dulu okutula moilonga eladipiko laPaulus li na sha nokulipula nouwa wavamwe?

⁹ Paulus okwa ladipika Ovakriste aveshe va ‘tale keshe tuu shamukwao,’ ile tu tye, va kale have lipula nouwa wavamwe. (Lesha Ovafilippi 2:3, 4.) Pomhito oyo, Paulus okwa li ta ladipike Ovakriste va kale hava tale kutya vakwao ohave shi endifa nawa moinima ilipi noku va pandula. Ohatu kala tu udite ngahelipi ngeenge umwe okwe tu pandula omolwexumokomesho olo hatu ningi? Luhapu ohashi tu linyengifa tu ninge exumokomesho la wedwa po, hatu ningi keshe osho hatu dulu. Sha faafana, ngeenge otwa didilike eenghendabala dovamwatate noku va pandula, ohatu ke va twa omukumo va ninge exumokomesho la wedwa po nova kule pamhepo.

10. Oolyelye unene va pumbwa okutuwa omukumo?

¹⁰ Oolyelye unene tashi dulika va pumbwa etwomukumo? Osha yela kutya atusheni otwa pumbwa etwomukumo efimbo nefimbo. Ndele ovamwatate ovanyasha ile ovo opo va ninginifwa ova pumbwa okukwafelwa va mone kutya otava dulu okudana onghandangala meongalo. Mepingafano naasho, ngeenge otwa dopa okudidilika kutya oshike osho tava dulu okuninga, otashi dulika vaha kale ve na ondjungu yokuninga shihapu meongalo, ngaashi Eendjovo daKalunga tadi va ladipike va ninge. — 1 Tim. 3:1.

11. (a) Ongahelipi omukulunhuongalo umwe a li a kwafela omulumenhu omunyasha a finde eehoni? (b) Owe lihonga shike moshimoniwa shaJulien?

¹¹ Omukulunhuongalo wedina Ludovic oo a mona ouwa eshi a li a ladipikwa fimbo a li omunyasha, okwa ti: “Ngeenge onda ulikile omumwatate wonhumba okunakonasha kwashili, oha ningi exumokomesho meendelelo.” Ludovic okwa popya shi na sha nomulumenhu omunyasha wedina Julien oo a li e na eehoni, a ti: “Julien okwa li ta kendabala okuninga shihapu meongalo ndele molwaashi okwa li e lidina, oshe mu ningifa a kale a fa omunanyalo. Ashike onda li nda didilika kutya omunalukeno lela nokwa halelela okukwafela vamwe meongalo. Ponhele yoku mu kembaula, onda li nda yandja elitulemo komaukwatya aye mawa nokukendabala oku mu twa omukumo.” Mokweendela ko kwefimbo, Julien okwa li a nangekwa po e li omuyakuliongalo nopaife oku li omukokolindjila wondjikilile.

12. Oukwatya wa fimana ulipi twa pumbwa opo tu kwafele umwe a longele Jehova pauyadi? Yandja oshihopaenenwa.

¹² Ngeenge otwa hala okukwafela ovamwatate va longele Jehova pauyadi, otu na okukala hatu konenene. Ngaashi twe shi mona moshimoniwa shaJulien, ponhele yokukonena omaunghundi avamwe natu yandjeni elitulemo komaukwatya avo mawa noku va kwafela va kale have a ulike shi dulife nale. Jesus okwa li a ninga ngaho shi na sha nomuyapostoli Petrus. Nonande omafimbo amwe Petrus okwa li a fa ta tengauka, Jesus okwa li a mona muye omaukwatya mawa nokwa li a xunganeka kutya ota ka kala a pama a fa emanya. — Joh. 1:42.

13, 14. (a) Barnabas okwa li a tala ko ngahelipi omunyasha Markus? (b) Ongahelipi omumwatate umwe omunyasha a li a mona ouwa mekwafo olo a li a pewa ngaashi Markus? (Tala efano pehovelo loshitukulwa.)

¹³ Natu ka taleni yo koshihopaenenwa shaBarnabas naMarkus. (Oil. 12:25) Pefimbo lolweendo lotete loutumwa laPaulus naBarnabas, Markus naye okwa li a ya pamwe navo e li “omuyakuli wavo,” tashi dulika a li ta file oshisho eemhumbwe davo dopalutu. Ndele eshi va fika muPamfilia, Markus okwa li e va hauluka ombadilila. Paulus naBarnabas ova li ve lidenga olweendo olo  ovo aveke tava ende moitukulwa ya nyika oshiponga. (Oil. 13:5, 13) Osha fa shi li ngaha kutya eshi Barnabas a ka shakena naMarkus, ka li ashike e na momadiladilo ounghundi waye, ndele okwa li a yandja elitulemo komaukwatya aye mawa. Barnabas ka li a tala ko Markus kutya ke fi omulineekelwa, ponhele yaasho, okwa li e mu deula, ndele ta ningi Omukriste a pyokoka. (Oil. 15:37-39) Omido donhumba konima yaasho, Markus okwa li muRoma pamwe naPaulus, oo a li modolongo nova li va tumina omakundo Ovakriste ovo va li meongalo laKolossi, nomuyapostoli Paulus okwa li e mu popila mouwa. (Kol. 4:10) Barnabas ka li tuu a hafa eshi Paulus nokuli a li a pula Markus a ye e ke mu kwafele! — 2 Tim. 4:11.

¹⁴ Omukulunhuongalo oo opo a nangekwa po wedina Alexandre naye ota dimbuluka nghee a li a kwafelwa komumwatate umwe, a ti: “Eshi nda li omunyasha, osha li hashi kala shidjuu kwaame okwiilikana moipafi. Omukulunhuongalo oo okwa li a ulikila nge nghee ndi na okulilongekidila omhito yeilikano nokukala nda ngungila. Ponhele yokukala iha pe nge vali omhito, okwa li ha pe nge omhito opo ndi kale handi ilikana luhapu pokwoongala kwelongekido loilonga yomomapya. Mokweendela ko kwefimbo, onda ka kala ndi na omukumo.”

15. Paulus okwa ulika ngahelipi kutya okwa li a lenga ovamwaxe?

¹⁵ Oho ningi po shike ngeenge owa didilike kutya Omukriste mukweni oku na omaukwatya onhumba mawa? Mbela oho mu pandula ngoo omolwao? Paulus okwa tumbula mOvaroma etukulwa 16 ovaitaveli vakwao ve dulife 20 ovo ve na omaukwatya oo a lenga neenghono. (Rom. 16:3-7, 13) Pashihopaenenwa, Paulus okwa pandula Andronikus naJunias eshi va kala ovashikuli vaKristus efimbo lile ve mu dule, nokungaho okwa divilika oukwatya wavo welididimiko. Paulus okwa tumbula yo ina yaRufus, molwaashi otashi dulika a li e mu fila oshisho pahole.

16. Oidjemo ilipi tashi dulika i ka holoke po ngeenge otwa kala hatu pandula ovanyasha?

¹⁶ Nafye ohatu dulu okumona oidjemo iwa ngeenge otwa kala hatu pandula vamwe. Natu ka taleni koshihopaenenwa shomunyasha wedina Rico wokoFrance, oo a li a teka omukumo molwaashi xe, oo ehe fi Ondombwedi, ka li a hala a ninginifwe. Rico okwa li ta diladila kutya ota teelele a kule opo a dule okulongela Jehova pauyadi. Okwa li yo ha kala a nyika oluhodi eshi ha shekwa kofikola. Ndele omukulunhuongalo wedina Frédéric oo a li ha konakona naye okwa ti: “Onda li nda lombwela Rico kutya omapataneko oo otaa ulike kutya okwa kala ha lombwele vamwe kombinga yeitavelo laye.” Eendjovo odo dolupandu oda li da pameka Rico a kale a tokola toko okuninga exumokomesho noku kale e na ekwatafano liwa naxe. Rico okwa ka ninginifwa eshi e na omido 12.

17. (a) Ongahelipi hatu dulu okukwafela ovamwatate va ninge exumokomesho? (b) Ongahelipi omutumwa umwe a kwafela ovamwatate ovanyasha, nosha etifa oidjemo ilipi?

¹⁷ Pomhito keshe hatu pandula ovaitaveli vakwetu eshi va wanifa po nawa oinakuwanifwa yavo ile va ninga eenghendabala di tya sha, ohatu va tu omukumo va longele Jehova shi dulife. Omumwameme Sylvie, * oo a kala ta longo koBetel  yaFrance oule womido, okwa ti kutya ovamwameme navo otava dulu okukala hava pandula ovamwatate. Oha kala nokuli e udite kutya oku na oshinakuwanifwa shokuninga ngaho. (Omayel. 3:27) Peemhito dihapu, ovamwameme ohava didilike oinima imwe oyo tashi dulika ovamwatate ihava didilike. Onghee hano, ngeenge ovamwameme tava pandula ovamwatate omolweenghendabala davo, otashi weda kwaasho ovamwatate va pyokoka tashi dulika ve va lombwela. Omutumwa koFrench Guiana wedina Jérôme, okwa kwafela ovalumenhu vahapu ovanyasha va kale va wana okuya moshilonga shoutumwa. Okwa ti: “Onda didilika kutya ngeenge onda pandula ovamwatate ovanyasha apa tave shi endifa nawa kondadalunde moukalele wavo ile eshi hava yandje omatyekosha a diladilwa nawa, ohashi va ningifa va kale ve na omukumo. Naasho ohashi ve linyengifa va xwepopaleke ounghulungu wavo.”

18. Omolwashike shiwa okulonga pamwe novamwatate ovanyasha?

¹⁸ Ohatu dulu yo okulinyengifa ovaitaveli vakwetu va ninge exumokomesho lopamhepo mokulonga pamwe navo. Omukulunhuongalo otashi dulika a pule omumwatate omunyasha oo e shii okulongifa okompiuta opo a pilinde ko-jw.org ouyelele wonhumba oo tau dulu okutwa omukumo ovanamido ovo vehe na eekompiuta. Oto dulu yo okupula omumwatate omunyasha e uye mu longe naye eshi to wapekulula Olupale lOuhamba. Okuninga eenghendabala da tya ngaho otaku ke mu pa omhito mu mone kutya ohave shi endifa nawa mushike, oku va pandula nokumona nghee tave linyenge kwaasho. — Omayel. 15:23.

19, 20. Omolwashike tu na okukwafela vamwe va ninge exumokomesho?

¹⁹ Eshi Jehova a nangeka po Josua a kwatele komesho Ovaisrael, okwa li yo a lombwela Moses a ‘pameke’ noku ‘nyatipalife’ Josua. (Lesha Deuteronomion 3:28.) Ope na ovanhu vahapu kunena tave uya mehangano laJehova, nopa pumbiwa ovamwatate va pyokoka opo va kwatele komesho. Onghee hano, Ovakriste aveshe va pyokoka ove na okukwafela ovamwatate ovanyasha nosho yo ovo opo va ninginifwa va longele Jehova pauyadi. Kungaho, otapa ka kala vahapu ovo tava i moilonga yefimbo li yadi nosho yo vahapu ovo ‘va wana okuhonga vakwao.’ — 2 Tim. 2:2.

²⁰ Kutya nee otu li meongalo lonhumba ile omongudu oyo tai ningi exumokomesho opo i ninge eongalo, natu likwafeleni nokulitunga omolwonakwiiwa. Okukala hatu hopaenene Jehova oko ashike taku ke tu kwafela tu kale hatu yandje elitulemo komaukwatya mawa avamwe.