1, 2. Omolwashike Paulus a li e uditile oukwao wananghali ovo va nghundipala?

ATUSHENI ohatu lihange twa nghundipala omafimbo amwe. Omafiku amwe ngeenge hatu vele, otashi dulika tu kanife eenghono, ndele itatu dulu vali okulonga oilonga yetu yakeshe efiku. Diladila ashike ngeno wa kala wa nghundipala oule weemwedi dihapu. Mbela ito ka kala wa hala vamwe ve ku ulikile oukwao wananghali pefimbo la tya ngaho?

² Omuyapostoli Paulus okwa li e shii kutya omunhu oho kala u udite ngahelipi ngeenge wa kumwa nowa nghundipala omolwomafininiko oo tae ku dilile meongalo ile kondje yeongalo. Oikando ihapu okwa li e udite ita dulu vali okufinda omayeleko. (2 Kor. 1:8; 7:5) Okutala konghalamwenyo yaye nokomaudjuu mahapu oo a pita muo e li Omukriste omudiinini, Paulus okwa popya ta ti: “Olyelye oshingone, naame ndi ha kale oshingone?” (2 Kor. 11:29) Shi na sha noilyo ya yoolokafana yeongalo lopaKriste, oyo ya faafanifwa noilyo yolutu lomunhu, Paulus okwa ti kutya oyo “tu i shii oyo oingone, oyo nee twe i pumbwa unene.” (1 Kor. 12:22) Mbela Paulus okwa li a hala okutya shike? Omolwashike tu na okutala ko ovo tava monika va fa va nghundipala ngaashi Jehova he va tale ko? Nongahelipi okuninga ngaho taku tu etele ouwa?

3. Oshike tashi dulu okunwefa mo etaleko letu li na sha naavo va pumbwa ekwafo meongalo?

³ Otu li mounyuni omo mu na omhepo yefiyafanepo, novanhu ova itavela kutya, opo u pondole ou na okukala omunyasha nowa pama. Vahapu ohava ningi ngaashi tava dulu opo va ninge osho va hala, naluhapu oha ve shi ningi nopehe na okuyavelela omaliudo aavo va nghundipala. Oikala younyuni ya tya ngaho otai dulu oku tu nwefa mo, ndele hatu hovele okukala tu na etaleko lii li na sha novamwatate meongalo ovo va pumbwa ekwafo tali twikile. Ashike ohatu dulu okukala netaleko li li pandjele la fa laKalunga.

4, 5. (a) Ongahelipi efaneko olo li li mo 1 Ovakorinto 12:21-23 tali tu kwafele tu ude ko etaleko laJehova li na sha nomaunghundi ovanhu? (b) Ongahelipi hatu dulu okumona ouwa mokukwafela ovo va nghundipala?

⁴ Ohatu dulu okulihonga konghedi omo Jehova ha tale ko omaunghundi ovanhu mefaneko olo li li monhumwafo yotete oyo Paulus a li a shangela Ovakorinto. Metukulwa 12, Paulus okwe tu dimbulukifa kutya nokuli noshinhimbu sholutu osho sha fa ihashi monika nawa ile sha fa sha nghundipala, nasho oshi na oshilonga. (Lesha 1 Ovakorinto 12:12, 18, 21-23.) Vamwe ovo va itavela mehongo loevolusi ova ti kutya oitukulwa imwe yolutu lomunhu inai pumbiwa. * Ashike ovakonakoni volutu lomunhu ova didilika kutya oitukulwa yolutu oyo ya talika ko ihe na oshilonga oyo hai longo oilonga ya fimanenena. Pashihopaenenwa, vamwe otashi dulika ve udite kutya okamunwe kanini kokeemhadi ka ke na oshilonga, ndele okwa didilikwa kutya oko haka kwafele olutu li kale ofika nawa.

⁵ Efaneko laPaulus otali ulike kutya oilyo aishe yeongalo lopaKriste oi na oshilonga. Mepingafano naSatana oo ha ningifa ovanhu va kale va fa vehe na oshilonga, Jehova oha tale ko ovapiya vaye aveshe kutya ova ‘pumbiwa unene,’ mwa kwatelwa ovo va fa va nghundipala. (Job 4:18, 19) Osho otashi kwafele keshe umwe a kale e uditile ombili onghandangala yaye meongalo lavo nosho yo eshi e li oshitukulwa sheongalo loshiwana shaKalunga mounyuni aushe. Pashihopaenenwa, diladila eshi wa li wa kufa efimbo opo u kwafele omunamido wonhumba oo a li a pumbwa ekwafo. Oo wa kwafela okwa li a mona ouwa ndele naave owa mona yo ouwa. Osha yela kutya, ngeenge otwa kala hatu yakula vamwe meemhumbwe davo, ohatu ka mona ehafo eshi hatu va kwafele, hatu ka kala tu na elididimiko, ohole nohatu ka kala twa pyokoka. (Ef. 4:15, 16) Tate yetu omunahole oku shi shii kutya omaongalo oo a lenga oilyo aishe yao kashi na nee mbudi kutya oya ngabekwa, otali ulike kutya oli na ondjele nohole.

6. Ongahelipi Paulus omafimbo amwe a li a longifa oitya “oingone” nosho yo “pama”?

⁶ Shihokwifa, eshi Paulus a li a shangela Ovakorinto, okwa li a longifa omautumbulilo “oingone” nosho yo ‘oungone’ eshi a li ta popi shi na sha nanghee ovo vehe fi ovaitaveli va li va tala ko Ovakriste vomefelemudo lotete nosho yo nghee a li e udite shi na sha naye mwene. (1 Kor. 1:26, 27; 2:3) Eshi Paulus a li a popya shi na sha naavo va “pama,” ine shi ninga nelalakano lokuningifa Ovakriste vamwe va kale ve udite ve dule vamwe. (Rom. 15:1) Ponhele yaasho, okwa li ta ti kutya Ovakriste va pyokoka ove na okukala have lididimikile ovo inava pama natango moshili.

7. Oshike tashi dulika shi tu imbe okukwafela ovo va pumbwa ekwafo?

⁷ Ngeenge ohatu kwafele ‘oingone,’ itatu hopaenene ashike Jehova, ndele ohatu ka kala yo twa hokiwa kuye. (Eps. 41:2; Ef. 5:2) Ashike etaleko lii li na sha naavo va pumbwa ekwafo omafimbo amwe otali dulu oku tu imba tu va kwafele. Ile molwaashi katu shii naanaa kutya natu va kwafele ngahelipi, otashi dulika tu kale twa fya ohoni nokuhenuka ovo ve li meenghalo didjuu. Omumwameme  wedina Cynthia, * oo a haulukwa komushamane waye okwa ti: “Ngeenge ovamwatate otave ku henuka ile va katuke monghedi omo wa li ino teelela kaume koye kopofingo a katuke, otashi dulu oku ku udifa nai. Ngeenge to yelekwa, oho kala wa pumbwa ekwafo lavamwe.” Ohamba David nayo oya li ya uda nai eshi ya li ya efiwa kookaume kayo. — Eps. 31:13.

8. Oshike tashi tu kwafele tu kale hatu ulike shili oukwao wananghali?

⁸ Natu dimbuluke alushe kutya ovamwatate novamwameme ovaholike vamwe ova nghundipalekwa keenghalo didjuu ngaashi okuhe na oukolele, okukala moukwaneumbo wa tukauka palongelokalunga ile va polimana, kungaho opo ashike hatu ke va udila lela oukwao wananghali. Nafye fiku limwe otashi dulika tu ke lihange monghalo ya faafana. Fimbo inava ya mEdu lEudaneko, Ovaisrael ovo va kala va hepa nova nghundipala fimbo va li muEgipti, ova li va dimbulukifwa vaha ka ‘kukutikile eemwenyo’ davo ovamwaxe ovo va hepa. Jehova okwa li a teelela va tale ko eehepele kutya oda wana okukwafelwa. — Deut. 15:7, 11; Lev. 25:35-38.

9. Oshike tu na okuninga ngeenge hatu kwafele ovo ve li momaupyakadi? Shi yelifa to longifa efaneko.

⁹ Ponhele yokukala hatu tokola vamwe ile hatu kongo omapuko muvo, otu na okukala hatu yandje ehekeleko lopamhepo kwaavo ve li meenghalo didjuu. (Job 33:6, 7; Mat. 7:1) Natu shi faneke ngaha: Ngeenge omushingimota okwa monene oshiponga melipumomumwe loyeendifo ndele ta twalwa diva koshipangelo, mbela ovapangi otava ka kendabala okumona tete ngeenge oye a etifa oshiponga? Hasho, ponhele yaasho otave ke mu pa meendelelo ekwafo lopaunamiti olo a pumbwa. Sha faafana, ngeenge omwiitaveli mukwetu okwa nghundipala omolwomaupyakadi opaumwene, osho tu na okuninga oku mu kwafela ashike pamhepo. — Lesha 1 Ovatessaloniki 5:14.

10. Ongahelipi tashi dulika ovo hava monika va fa va nghundipala ovo ve li “oipuna meitavelo”?

¹⁰ Ovamwatate novamwameme vamwe otashi dulika hava monika va fa va nghundipala. Ndele ngeenge otwe lipula oule wokafimbo shi na sha nonghalo yavo, otashi dulika tu ka mone kutya inava nghundipala nandenande. Diladila ashike kovamwameme ovo have lididimikile omapataneko momaukwaneumbo oule womido. Vamwe ngeenge to va tale ove na eholokepo lidinifa notashi dulika u tye ova nghundipala, ndele mbela ovanhu va tya ngaho inava ulika kutya ove na eitavelo la pama nelidiiniko? Ngeenge oho mono omudalakadi oo ta tekula omona ile ovana oye aeke he uya alushe kokwoongala novana, mbela iho kala wa kumwa omolweitavelo netokolo toko laye? Ile ongahelipi shi na sha novanyasha vomido omulongo nasha ovo va kanyatela oshili nonande ohava i keefikola oko ku na enwefemo lii? Aveshe ovo ove hole shili Jehova nova tokola toko va kale ovadiinini kuye. Ngeenge otwa diladila kwaashishe osho ovamwatate tava ningi opo va longele Jehova, otashi ke tu kwafela tu kale twe va tala ko “oipuna meitavelo” nonande otava monika va fa va nghundipala. — Jak. 2:5.

11, 12. (a) Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu lundulule etaleko letu li na sha nomaunghundi ovanhu? (b) Oshike hatu lihongo monghedi omo Jehova a li a ungaunga naAron?

¹¹ Ohatu kwafelwa tu lundulule etaleko letu li na sha nomaunghundi ovanhu li kale la fa laJehova mokukonakona nghee a li a ungaunga neenghalo davamwe vomoshiwana shaye. (Lesha Epsalme 130:3.) Pashihopaenenwa, ngeno owa li pamwe naMoses eshi Aron a li a ninga onhana yoshingoli, mbela ngeno owa uda ngahelipi eshi Aron a li ta popi omatomheno mahapumahapu ongaho kutya omolwashike a ningila ngaho? (Ex. 32:21-24) Ile ngeno owa kala wa tala ko ngahelipi oikala yaAron eshi a li a nwefwa mo kumumwaina Mirjam, ndele ta hovele okukembaula Moses eshi a hombola omukainhu omunailongo? (Num. 12:1, 2) Ngeno owe linyenga ngahelipi eshi Moses naAron va dopa okufimanekifa Jehova, pefimbo opo a li a yandja omeva pashikumwifilonga puMeriba? — Num. 20:10-13.

 ¹² Monghalo keshe, Jehova okwa li ta dulu okuhandukila Aron pefimbo opo. Ashike Jehova okwa li e shii kutya nonande Aron okwa li a ninga omapuko peemhito da tya ngaho, ka li omunhu mwii. Osha fa shi li ngaha kutya Aron okwa efa eenghalo ile enwefemo lavamwe li mu kufe mondjila ya yuka. Ashike Aron okwa li a dimina nehalo liwa kutya okwa ninga epuko nokwa li a tambula ko omayele aJehova. (Ex. 32:26; Num. 12:11; 20:23-27) Jehova okwa li a hoolola okuyandja elitulemo keitavelo nokoikala yaAron yelivelombedi. Konima yomafelemido onhumba, Aron noludalo laye ova li natango tava dimbulukiwa ve li ovapiya vaJehova ovadiinini. — Eps. 115:10-12; 135:19, 20.

13. Ongahelipi hatu dulu okulundulula onghedi omo hatu diladila? Yandja oshihopaenenwa.

¹³ Opo tu lundulule etaleko letu li kale la fa laJehova, otu na okukonakona nawa etaleko letu li na sha naavo va fa va nghundipala pamhepo ile palutu. (1 Sam. 16:7) Pashihopaenenwa, ohatu linyenge ngahelipi ngeenge omunyasha womido omulongo nasha iha hoolola omalihafifo aye pandunge ile a ulika oikala yokuhenakonasha? Ponhele yoku mu kembaula neenghono, omolwashike ito diladila kwaasho to dulu okuninga po opo u mu kwafele a kale a pyokoka? Ohatu dulu okukatuka eenghatu tu kwafele umwe oo a pumbwa ekwafo, nomokuninga ngaho ohatu ka kala hatu udu ko eenghalo davamwe notu na ohole.

14, 15. (a) Jehova okwa li e udite ngahelipi eshi Elia a li a teka omukumo pakafimbo? (b) Oshilihongomwa shilipi hatu lihongo moshimoniwa shaElia?

¹⁴ Otwa kwafelwa yo tu mbwalangandjeke etaleko letu li na sha navamwe mokuyelekanifa okudiladila kwetu nanghee Jehova a li e linyenga eshi ta ungaunga navamwe vomovapiya vaye ovo va li va teka omukumo. Elia okwa li umwe womuvo. Nonande okwa li a finda ovaprofeti vaBaal 450 nopehe na oumbada, Elia okwa li a ya onhapo ohambakainhu Isebel eshi a uda kutya otai ningi eemhangela doku mu dipaa. Konima eshi a enda eekilometa 150 fiyo okuBerseba, okwa li a ya mokati  kombuwa. Molwaashi okwa li a loloka omolwolweendo olo a enda momutenya, omuprofeti oo okwa li a kala omutumba momuti ndele ta pula Omwene a ‘kufe mo omwenyo waye.’ — 1 Eeh. 18:19; 19:1-4.

¹⁵ Mbela Jehova okwa li e udite ngahelipi eshi a li ta tale omuprofeti waye omudiinini a teka omukumo? Mbela okwa li a ekelashi omupiya waye molwaashi a wililwa po pakafimbo noke na omukumo? Hasho nandenande! Jehova okwa li e shii kutya Elia okwa ngabekwa, ndele te mu tumine omweengeli. Omweengeli okwa li a etela Elia oikulya lwoikando ivali a lye opo ondjila ‘ihe mu nyenge.’ (Lesha 1 Eehamba 19:5-8.) Fimbo Jehova ina pa Elia omayele, okwa li a pwilikina kuye noku mu pa ekwafo olo a pumbwa.

16, 17. Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena Jehova eshi a li a fila oshisho Elia?

¹⁶ Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena Kalunga ketu omufilishisho? Ino endelela okulombwela omumwaxo kutya oku na okuninga shike moshinima shonhumba. (Omayel. 18:13) Ngeenge omwiitaveli mukweni okwa polimana ile e udite ehe na oshilonga, okwa teelela u pwilikine kwaasho ta ti nou ulike kutya ou na ko nasha naye. (1 Kor. 12:23) Kungaho ohatu ka dula okumona kutya oshike lela a pumbwa noku mu pa ekwafo olo a pumbwa.

¹⁷ Pashihopaenenwa, diladila kuCynthia oo a tumbulwa metetekelo, eshi omushamane waye e mu hauluka, okwa kala po oye aeke novanakadona vavali. Ongahelipi vamwe meongalo va li ve mu kwafela? Okwa ti: “Konima eshi twa dengela ovamwatate vamwe noku va lombwela osho sha ningwa po, ova li ve uya diva keumbo letu moule ashike wominute 45. Ova li tava lili nova kala pamwe nafye oule womafiku avali ile atatu lwaapo. Molwaashi otwa li twa loloka notwa wililwa po neenghono pamaliudo, ovamwatate ova li ve tu shiva tu ka kale manga komaumbo avo opo ve tu file oshisho.” Oshimoniwa osho otashi tu dimbulukifa eendjovo daJakob odo tadi ti: “Ngenge pe nomumwatate omulumenhu ile omumwatate omukainhu e li hamuhele, nokwa hepa oipalwifa yakeshe efiku, ndele umwe womunye ta ti kuvo: Indeni nombili mu ka xuxumukwe nye mu likutife, ndele nye inamu va pa osho sha pumbuwa kolutu, otashi kwafa shike? Osho yo neitavelo, ngenge kali noilonga, ola fya mulo vene.” (Jak. 2:15-17) Omolwekwafo li li pefimbo olo ovamwatate novamwameme va li va yandja, Cynthia novanakadona ova li vali va pama nova li va dula okukufa oukwafelikokolindjila oule weemwedi hamano konima ashike yoshiningwanima osho shinyikifa oluhodi. — 2 Kor. 12:10.

18, 19. (a) Ongahelipi hatu dulu okukwafela ovo va nghundipala pamhepo? (b) Oolyelye tava mono ouwa eshi hatu kwafele ovo va nghundipala?

¹⁸ Otashi dulika u shi shii nowe shi mona mo kutya ngeenge owa kala to vele efimbo lile ohashi pula efimbo opo u veluke filufilu. Sha faafana, Omukriste oo a kala a nghundipala pamhepo omolwomaudjuu opaumwene ile eenghalo dimwe vali didjuu otashi dulika shi mu pule efimbo lile opo a pame vali pamhepo. Oshoshili kutya ovaitaveli vakwetu ove na okupameka eitavelo lavo mokukonakona paumwene, eilikano nosho yo omalipyakidilo makwao opaKriste. Ndele mbela ohatu ka ulika ngoo elididimiko fiyo osheshi va pama vali? Nofimbo tava pame, mbela ohatu ke va ulikila ngoo ohole i na oudiinini? Ohatu ka kendabala ngoo okukwafela ovo va nghundipala pakafimbo opo va kale ve udite ve noshilonga nova mone kutya otu na ohole yopaKriste? — 2 Kor. 8:8.

¹⁹ Natu dimbuluke yo kutya eshi hatu kwafele ovamwatate, ohatu mono ehafo olo hali di ashike mokuyandja. Ohatu upike yo oukwatya wetu wokudula okuulika oukwao wananghali nokukala ovalididimiki. Ndele hafye ashike hatu mono ouwa. Eongalo alishe otali ka kala li na ohamu nohole. Komesho yaaishe, ohatu hopaenene Jehova, oo omunhu keshe pauhandimwe e na ongushu koshipala shaye. Onghee hano, atusheni otu na omatomheno a femba okutula moilonga eladipiko olo kutya natu ‘kwafeni oingone.’ — Oil. 20:35.