1, 2. (a) Oshike tashi ulike kutya meongalo lomuKolossi omwa li mwa holoka oupyakadi? (b) Omayele elipi a li a pewa ovamwatate vomuKolossi e va kwafele va kale va pamenena?

MEONGALO lopaKriste lomefelemudo lotete lomuKolossi omwa li mwa holoka oupyakadi. Vamwe vomeongalo olo ova li va eta etukauko molwaashi tava xumifa komesho okudiinina Omhango yaMoses. Vamwe ova li tava ti kutya osha puka okuhafela onghalamwenyo. Omuyapostoli Paulus okwa li a londwela Ovakolossi shi na sha noshiponga shomahongo oipupulu a tya ngaho moku va shangela onhumwafo tai tu omukumo, eshi a ti: “Lungameni, pa ha kale umwe te mu [yulifa] ounongo wovanhu nomapukifo ongaho, te likwatelele meenghedinghulu nomoihovelanghono younyuni, hamuKristus.” — Kol. 2:8.

² Ngeno Ovakriste ovo ovavaekwa ova li va kala tava yandje elitulemo lavo “moihovelifonghono younyuni,” ngeno inava kala vali ve na ko nasha nefiloshisho laJehova lexupifo. (Kol. 2:20-23) Ndele opo e va kwafele va amene ekwatafano lavo naKalunga li na ondilo, Paulus okwa li e va ladipika a ti: “Omadiladilo eni naa dame oinima yopombada, hainima ei yokombada yedu.” (Kol. 3:2) Onghee hano, ovamwaxe vaKristus ova li ve na okukaleka momadiladilo  eteelelo lavo loku ka mona efyuululo itali nyonauka olo va “tuvikililwa meulu.” — Kol. 1:4, 5.

3. (a) Eteelelo lilipi Ovakriste ovavaekwa ve na okukaleka momadiladilo? (b) Omapulo elipi hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

³ Kunena, Ovakriste ovavaekwa navo ohava yandje elitulemo kOuhamba waKalunga womeulu noketeelelo lavo loku ka kala ‘ovafyuululi pamwe naKristus.’ (Rom. 8:14-17) Ndele ongahelipi shi na sha naavo ve na eteelelo loku ka kala kombada yedu? Ongahelipi eendjovo daPaulus tadi longo kuvo? Omonghedi ilipi “eedi dimwe” tadi dulu okukaleka momadiladilo “oinima yopombada”? (Joh. 10:16, NW) Nongahelipi keshe umwe womufye ta dulu okumona ouwa mokukonakona oihopaenenwa yovalumenhu vopefimbo lonale ovadiinini ngaashi Abraham naMoses, ovo va kala va tala koinima yopombada nonande ova li ve na omaupyakadi opaumwe?

4. Ongahelipi eedi dimwe tadi dulu okudama oinima yopombada?

⁴ Nonande eedi dimwe kadi na eteelelo lomeulu, nado odi na okukala da dama oinima yopombada. Ngahelipi mbela? Omokupitifa komesho Jehova Kalunga noinima yOuhamba monghalamwenyo yavo. (Luk. 10:25-27) Mokuninga ngaho, ohatu hopaenene Kristus oo e tu tulila po oshihopaenenwa. (1 Pet. 2:21) Ngaashi ovamwatate vomefelemudo lotete, nafye otwa dingililwa kovanhu ovo hava tomhafana monghedi ya puka, omahongo omounyuni nosho yo oikala younyuni waSatana yokuhola omaliko. (Lesha 2 Ovakorinto 10:5.) Tu li ovahopaeneni vaJesus, otu na okukala oupafi nokuliamena koiponga yopamhepo ya tya ngaho.

5. Omapulo elipi tu na okulipula kombinga yetaleko letu li na sha noinima yopamaliko?

⁵ Mbela otwa efa etaleko lounyuni li na sha noinima yopamaliko li tu nwefe mo? Omadiladilo neenghatu detu luhapu ohadi holola kutya otu hole shike. Jesus okwa ti: “Oko kwa kala emona loye, oko kwa kala yo omutima woye.” (Mat. 6:21) Oshiwa okulikonakona efimbo nefimbo opo tu tale kutya omitima detu otadi tu lemene peni. Lipula kutya: ‘Ohandi longifa efimbo li fike peni handi diladila kombinga yoimaliwa? Mbela ohandi longifa efimbo lihapu unene handi lipula shi na sha nokumona oilonga tai futu nawa ile okukala nonghalamwenyo youdjeko? Ile ohandi kendabala okunangwafapaleka onghalamwenyo yange opo ndi yandje elitulemo koinima yopamhepo?’ (Mat. 6:22) Jesus okwa ti kutya ovo tava yandje elitulemo ‘kokuliongelela omamona kombada yedu’ otave litula moiponga yopamhepo. — Mat. 6:19, 20, 24.

6. Ongahelipi hatu dulu okufindana molwoodi lokulwifa omahalo ombelela?

⁶ Ombelela yetu inai wanenena ohai tu ningifa tu kale tu na eamo lokulonga osho sha puka. (Lesha Ovaroma 7:21-25.) Ngeno kapa li omhepo iyapuki yaKalunga tai tu kwafele monghalamwenyo yetu, ngeno otashi dulika tu liyandje ‘koilonga yomulaulu.’ Osho otashi dulu okukala sha kwatela mo eenghatu ngaashi ‘oufukulume woivilo noukolwe, oluhaelo noihole.’ (Rom. 13:12, 13) Opo tu findane mokukondjifa ‘oinima yokombada yedu’ oyo ya halika kombelela, otu na okudama oinima yopombada. Osho otashi pula eenghendabala. Nomolwaasho omuyapostoli Paulus, a ti: “Ohandi denge olutu lange nohandi li dulikifa.” (1 Kor. 9:27) Onghee hano, nafye katu na okukala noikala yokulietela onghenda ngeenge otwa hala okukala mefiyafanepo olo tali twala komwenyo. Paife natu ka kundafaneni kombinga yovalumenhu vonale ovadiinini ovo va li va ‘wapalela Kalunga.’ — Heb. 11:6.

7, 8. (a) Abraham naSara ova li va taalela omaupyakadi elipi? (b) Abraham okwa li ha yandje elitulemo kushike?

⁷ Eshi Jehova a li a lombwela Abraham a tembulile oukwaneumbo waye kedu laKanaan,  okwa li a dulika nehalo liwa. Omolweitavelo laAbraham nokudulika kwaye, Jehova okwa li a ninga ehangano naye, eshi a ti: “Ame ohandi ku ningi oshiwana shinene, ndele handi ku nangeke noupuna.” (Gen. 12:2) Konima yomido dihapu, Abraham nomukulukadi waye Sara kava li natango ve na okaana. Mbela Jehova okwa li a dimbwa eudaneko olo a udanekela Abraham? Shikwao vali, onghalamwenyo muKanaan kaya li ipu. Abraham noukwaneumbo waye ova li va fiya ko eumbo lavo novapambele vavo kuUr, oshilando osho sha li sha punapala shi li muMesopotamia. Ova li va enda eekilometa di dulife 1 600 opo va fike kuKanaan, oko va kala meetenda tave lididimikile ondjala novalongi vominyonena. (Gen. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Ashike kava li va hala okushuna kuUr, oshilando osho sha punapala. — Lesha Ovaheberi 11:8-12, 15.

⁸ Ponhele yokuyandja elitulemo ‘koinima yokombada yedu,’ Abraham “okwa itavela omwene.” (Gen. 15:6) Onghee hano, okwa li a dama oinima yopombada mokuyandja elitulemo komaudaneko aKalunga. Oshidjemo, Abraham okwa li a pewa ondjabi omolweitavelo laye eshi Kalunga Omunamapangelo aeshe e mu lihololela ndele ta ti: “Tala pombada keulu ndee vala eenyofi, ngenge to dulu oku di vala. Ndele ye okwe mu lombwela: osho oludalo loye tali ka kala.” (Gen. 15:5) Osho kasha li tuu tashi tu omukumo! Efimbo keshe Abraham ta tale eenyofi keulu, oda li hadi mu dimbulukifa eudaneko laJehova lokuhapupalifa oludalo laye. Nefimbo laKalunga eshi la fika, Abraham okwa li a dalelwa okaana kuSara oko ka li taka ka kala omufyuululi waye, ngaashi ashike Kalunga a li a udaneka. — Gen. 21:1, 2.

9. Ongahelipi okushikula oshihopaenenwa shaAbraham taku tu tu omukumo tu kale twe lipyakidila moilonga yaKalunga?

⁹ Ngaashi Abraham, nafye otwa teelela okuwanifwa kwomaudaneko aKalunga. (2 Pet. 3:13) Ngeenge itatu dame oinima yopombada, otashi dulika tu ka mone omaudaneko itaa wanifwa diva notashi dulika tuha kale vali twe lipyakidila noinima yopamhepo. Pashihopaenenwa, mbela owa li wa ninga omaliyambo mefimbo la pita opo u kufe oukokolindjila ile u tamunune mo oilonga yoye imwe yopaKriste? Ngeenge osho, oto pandulwa. Ongahelipi shi na sha nopaife? Dimbuluka kutya Abraham okwa li a kaleka momadiladilo “oshilando shinya shi nomakanghameno a pama.” (Heb. 11:10) “Okwa itavela Kalunga, ndele eitavelo olo le mu valulilwa ouyuki.” — Rom. 4:3.

10. Moses okwa li e na onghalamwenyo ya tya ngahelipi eshi a li omunyasha?

¹⁰ Omulumenhu vali umwe oo a li a dama oinima yopombada oMoses. E li omunyasha, okwa li a “longwa ounongo aushe wOvaegipti.” Olo kala li ashike ehongo longaho. Moses okwa li a tekulwa moukwaneumbo womombala yaEgipti pefimbo opo Egipti a li oshilongo oshinaenghono mounyuni. Nomolwaasho Moses a li “omuladi [meendjovo] nomoilonga” omolwehongo lopombada olo a hongwa. (Oil. 7:22) Diladila ashike keemhito odo da li di na okukala de mu yeulukila! Ashike Moses okwa li ta yandje elitulemo koinima yopombada, sha hala okutya, okulonga ehalo laKalunga.

11, 12. Moses okwa li a lenga neenghono ehongo lilipi, notu shi shii ngahelipi?

¹¹ Fimbo Moses a li munini, ina Jogebed oku na okukala a li e mu honga kombinga yaKalunga kOvaheberi. Moses okwa li a lenga neenghono eshiivo lokushiiva Jehova nokwa li e li tala ko li na ongushu inene li dule oupuna keshe. Onghee hano, okwa li a efa a pitililwe po komaufembanghenda nokeemhito odo a li ta dulu okukala e na eshi a li moukwaneumbo waFarao. (Lesha Ovaheberi 11:24-27.) Nopehe nomalimbililo, ehongo laMoses lopamhepo neitavelo laye muJehova ole mu linyengifa a dame oinima yopombada.

 ¹² Moses okwa li a hongwa ehongo lomounyuni la denga mbada olo la li ko pefimbo laye, ndele mbela okwa li e li longifa mokuxumifa komesho omaifano muEgipti, e liningile edina ile e liongelele oinima yopamaliko? Hasho nandenande. Ngeno okwa li a ninga ngaho, ngeno ina dula ‘okwaanya a ifanwe omona wokakadona kaFarao, nokulihoololela a hepekwe pamwe noshiwana shaKalunga nokudina ouwa wokafimbo womoulunde.’ Osha yela kutya Moses okwa li a longifa ehongo laye lopamhepo a xumife komesho elalakano laJehova.

13, 14. (a) Oshike sha li sha kwafela Moses a kale a wana okulonga oshilonga osho Jehova a li e mu pa? (b) Oshike osho nafye twa pumbwa okuninga?

¹³ Moses okwa li e hole neenghono Jehova noshiwana shaye. Eshi a li pomido 40 lwaapo, Moses okwa li e wete kutya okwe lilongekida okumangulula oshiwana shaKalunga moupika waEgipti. (Oil. 7:23-25) Ashike fimbo Jehova ine mu pa oshinakuwanifwa osho, Moses okwa li a pumbwa oshinima shonhumba sha wedwa po. Okwa li a pumbwa okukulika omaukwatya ngaashi, elininipiko, elididimiko, omwenyo muwa nosho yo elipangelo. (Omayel. 15:33) Moses okwa li a pumbwa edeulo olo tali dulu oku mu kwafela e lididimikile omayeleko nomaudjuu oo a li ta ka taalela. Oshilonga shokulifa oimuna osho a kala ta longo oule womido omilongo osha li she mu deula a kulike omaukwatya oo opakalunga.

¹⁴ Mbela Moses okwa li ngoo e lihonga sha moshilonga shaye shokulifa eedi? Heeno, okwa li e lihonga sha. Eendjovo daKalunga oda ti kutya Moses okwa ka kala “omulumenhu omulininipiki unene e dule ovanhu aveshe kombada yedu.” (Num. 12:3) Okwa li a kulika elininipiko olo le mu kwafela a ungaunge nelididimiko novanhu va yoolokafana nomaupyakadi avo. (Ex. 18:26) Sha faafana, nafye otashi dulika twa pumbwa okukulika omaukwatya opamhepo oo tae ke tu kwafela tu pite “momahepeko manene,” ile tu tye, poudjuu munene nokuya mounyuni mupe waKalunga wouyuki. (Eh. 7:14) Mbela ohatu lididimikile ngoo ovanhu vakwetu, mwa kwatelwa ovo hava handuka ile hava udu unene nai diva? Oshiwa okudulika keendjovo domuyapostoli Petrus oo a ladipika ovaitaveli vakwao a ti: “Fimanekeni aveshe, holeni ovamwatate.”— 1 Pet. 2:17.

15, 16. (a) Omolwashike sha fimanenena okukaleka omadiladilo etu a dama koinima ya yuka? (b) Omolwashike sha fimana kOvakriste va kale ve na elihumbato liwa?

¹⁵ Otu li ‘momafimbo madjuu’ okukaliwa muo. (2 Tim. 3:1) Onghee hano, opo tu dule okukala oupafi pamhepo, otu na okukaleka omadiladilo etu a dama koinima oyo ya yuka. (1 Tes. 5:6-9) Natu ka kundafaneni nghee hatu dulu oku shi ninga meembinga nhatu dokukalamwenyo kwetu.

¹⁶ Elihumbato letu: Petrus okwa li a mona kutya osha fimana okukala nelihumbato liwa. Okwa ti: ‘Kaleni nokweenda mu he noshipo mokati kovapaani, opo nee, mokutala oilonga yeni iwa va hambelele Kalunga mefiku lekongo.’ (1 Pet. 2:12) Kutya nee otu li peumbo, koilonga, kofikola, hatu dana oudano wonhumba ile tu li moukalele, otu na okuninga eenghendabala tu fimanekife Jehova okupitila melihumbato letu. Tu li ovanhu inava wanenena, atusheni ohatu ningi omapuko. (Rom. 3:23) Ndele mokutwikila ‘okukondja ekondjo liwa leitavelo,’ ohatu dulu okufindana mokulwifa ombelela yetu inai wanenena. — 1 Tim. 6:12.

17. Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena oikala yopamadiladilo yaKristus Jesus? (Tala efano pehovelo loshitukulwa.)

¹⁷ Oikala yetu: Opo tu kale nelihumbato liwa, otwa pumbwa okukala tu na oikala ya yuka. Omuyapostoli Paulus okwa ti: “Omadiladilo eni naa fe enya aKristus Jesus kwa li  e a na.” (Fil. 2:5) Jesus okwa li e na oikala ya tya ngahelipi? Okwa li omulininipiki. Elininipiko ola li le mu linyengifa a kale e na omhepo yeliyambo moukalele waye. Okuudifila vamwe onghundana iwa yOuhamba waKalunga okwo kwa li haku uya tete momadiladilo aye. (Mark. 1:38; 13:10) Jesus okwa li ha kala filufilu metwokumwe nEendjovo daKalunga. (Joh. 7:16; 8:28) Okwa li ha konakona noukeka Omishangwa Diyapuki opo a dulu okutofa mudo, okudi popila noku di yelifa. Ngeenge otwa kala ovalininipiki, ovaladi moukalele wetu nomokukonakona Ombibeli paumwene, ohatu ka kala hatu diladila ngaashi Kristus.

18. Omonghedi ya fimana ilipi hatu dulu okuyambidida oilonga yaJehova?

¹⁸ Eyambidido letu: Jehova okwa lalakanena kutya “aveshe [ove] nokutwa eengolo medina laJesus naava vomeulu novokombada yedu.” (Fil. 2:9-11) Nonande Jesus oku na ondodo ya tumbala, ota ka dulika kehalo laXe nelininipiko, ndele nafye osho tu na okuninga. (1 Kor. 15:28) Ngahelipi mbela? Omokuyambidida nomutima aushe oilonga oyo twa pewa tu longe ‘yokuninga ovanhu aveshe ovalongwa.’ (Mat. 28:19) Otwa hala yo ‘okuningila aveshe ouwa,’ ovamwatate novanhu vakwetu aveshe. — Gal. 6:10.

19. Oshike tu na okukala twa tokola toko okuninga?

¹⁹ Inatu pandula tuu eshi Jehova te tu dimbulukifa tu kaleke omadiladilo etu a dama koinima yopombada! Otwa pumbwa ‘okulotoka nokudiinina mefiyafane po li li komesho yetu.’ (Heb. 12:1) Atusheni natu longe ‘nomitima detu mokulongela Omwene,’ na Tate yetu womeulu ote ke tu pa ondjabi omolweenghendabala detu. — Kol. 3:23, 24.