1, 2. (a) Ongahelipi hatu dulu okumona omwenyo waalushe? (b) Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu kale hatu yandje elitulemo kolweendo letu?

ESHI twa ninga Ovakriste, otwa fa ashike twa hovela okuya molweendo. Ngeenge otwa kala ovadiinini kuKalunga, olweendo letu otali ka pondola nohatu ka dula okukala nomwenyo fiyo alushe. Jesus okwa ti: “Ou te lididimike fiyo exulilo, oye ta xupifwa.” (Mateus 24:13) Onghee hano, opo tu manife olweendo letu, otu na okukala ovadiinini kuKalunga fiyo “exulilo,” kutya nee ololo lokukala kwetu nomwenyo ile olounyuni ou wa kolokosha. Ashike otu na okulungama tuha pukifwe kounyuni ou. (1 Johannes 2:15-17) Ongahelipi hatu dulu okukala hatu yandje elitulemo kolweendo letu?

² Jesus okwe tu tulila po oshihopaenenwa sha wanenena. Ngeenge otwa konakona osho Ombibeli tai ti shi na sha nolweendo laJesus ile onghedi yaye yokukalamwenyo, ohatu ka shiiva kutya okwa tya ngahelipi. Kungaho, ohatu ka kala tu mu hole  notu na eitavelo muye. (Lesha 1 Petrus 1:8, 9.) Omuyapostoli Petrus okwa ti kutya Jesus okwe tu fiila oshihopaenenwa tu shikule oshikoti shaye filufilu. (1 Petrus 2:21) Nongeenge otwa kala hatu hopaenene Jesus filufilu, ohatu ka dula okulididimika fiyo okexulilo. * (Tala eshangelo lopedu.) Moshitukulwa sha dja ko, otwe lihonga nghee hatu dulu okuhopaenena elininipiko laJesus nosho yo olune laye. Moshitukulwa eshi, ohatu ke lihonga nghee hatu dulu okuhopaenena ouladi waye nosho yo eendunge daye dokuyoolola.

3. Ouladi oshike, nohatu u mono ngahelipi?

³ Ouladi oo omaliudo oo hae tu pameke noku tu kwafela tu lididimikile omaudjuu. Ouladi ohau tu kwafele yo tu popile osho sha yuka. Ohau dulu oku tu kwafela tu kale twa ngungumana notu kale ovadiinini kuKalunga ngeenge tu li momayeleko. Ouladi owa pambafana netilo, eteelelo nosho yo ohole. Ngahelipi mbela? Ngeenge otu na outile wokunyemateka Kalunga, itatu ka efa tu kwatwe koumbada wokutila ovanhu. (1 Samuel 11:7; Omayeletumbulo 29:25) Eteelelo muJehova ohali tu kwafele tu yandje elitulemo konakwiiwa yetu, ndele hakomayeleko oo tu li muo. (Epsalme 27:14) Ohole yokuheliholamwene otai ke tu kwafela tu kale ovaladi nonande ohatu hepekwa. (Johannes 15:13) Ohatu mono ouladi mokukala twe lineekela Kalunga nokuhopaenena Omona. — Epsalme 28:7.

4. Ongahelipi Jesus a li a ulika ouladi eshi a li motembeli? (Tala efano pehovelo loshitukulwa.)

⁴ Eshi Jesus e na omido 12, okwa li a ulika ouladi eshi a li ‘motembeli, e li omutumba mokati kovalongindjovo.’ (Lesha Lukas 2:41-47.) Ovahongi ovo ova li ve shii nawa Omhango yaMoses, ashike ova li yo ve shii eenghulunghedi dOshijuda. Eenghulunghedi odo oda li hadi shi ningifa shidjuu okudulika kOmhango. Ashike Jesus ka li a efa eshiivo lavo li mu imbe a popye nopehe na oumbada. Okwa li te “va pula” omapulo. Oshoshili kutya Jesus ka li ta pula omapulo ngaashi ounona hava pula. Ponhele yaasho, oku na okukala a li ta pula omapulo omoule oo a li a ningifa ovahongi ovo va pwilikine nelitulemo nova diladile. Nongeenge ova li va kendabala okuyula Jesus nomapulo oo taa eta eemhata, ove na okukala va li va dopa. Aveshe ovo va li tava pwilikine, mwa kwatelwa ovahongi ovo, ove na okukala va li va kuminwa “eendunge dako nomanyamukulo ako.” Osha yela kutya Jesus okwa li a popila nouladi oshili oyo i li mEendjovo daKalunga.

5. Omeenghedi dilipi Jesus a li a ulika ouladi pefimbo loukalele waye?

⁵ Pefimbo loukalele waye, Jesus okwa li a ulika ouladi meenghedi dihapu. Pashihopaenenwa, okwa li a ulikila ovanhu kutya ovahongi vomalongelokalunga ova li tave va pukifa nomahongo avo oipupulu. (Mateus 23:13-36) Shikwao vali, Jesus ka li a efa a pukifwe kounyuni. (Johannes 16:33) Okwa kala ta udifa nonande opa li omahepeko. (Johannes 5:15-18; 7:14) Okwa li yo a wapaleka otembeli luvali mokutaataa mo ovo va li tava nyateke elongelokalunga lashili. — Mateus 21:12, 13; Johannes 2:14-17.

6. Ongahelipi Jesus a li a ulika ouladi mefiku laye laxuuninwa lokukalamwenyo kwaye kwokombada yedu?

⁶ Natu ka kundafane shi na sha nouladi waJesus oo a li a ulika mefiku laxuuninwa lokukalamwenyo kwaye kwokombada yedu. Jesus okwa li e shii osho sha li tashi ka holoka  po ngeenge Judas okwe mu kengelele. Ashike pouvalelo wOpaasa, Jesus okwa li a lombwela Judas ta ti: “Eshi to ningi, shi ninga diva.” (Johannes 13:21-27) Opo nee, moshikunino shaGetsemane, Jesus okwa li e liholola ye mwene nouladi kovakwaita ovo va li ve uya oku mu kwata. Nonande omwenyo waye owa li moshiponga, okwa li a amena ovahongwa vaye, eshi a lombwela ovakwaita ta ti: “Efeni ava va ye.” (Johannes 18:1-8) Lwanima eshi omhangu yopombada yOvajuda ya li ye mu pulapula, Jesus okwa li e va lombwela nouladi kutya oye Kristus, Omona waKalunga. Nonande Omupristeri Omukulunhu okwa li ta kongo omatomheno oipupulu oku mu dipaifa, Jesus ka li a tila. (Markus 14:60-65) Jesus okwa kala omudiinini kuKalunga nokwa fila komuti womahepeko. Eshi a fuda mo omufudo waye waxuuninwa, okwa ti: “Sha longwa sha pwa.” — Johannes 19:28-30.

7. Ovanyasha, omu udite ngahelipi eshi mu li Eendombwedi daJehova, nongahelipi tamu dulu okuulika kutya omu na ouladi?

⁷ Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena ouladi waJesus? Kofikola. Ovanyasha, okulombwela ovanafikola vakweni kutya omu li Eendombwedi daJehova, otashi ulike kutya omu na ouladi. Osho otashi ulike kutya omu udite etumba eshi mwa lukilwa edina laJehova, nonande vamwe otashi dulika ve mu yole. (Lesha Epsalme 86:12.) Vamwe otashi dulika va kale va hala mu itavele mehongo loevolusi. Ashike omu na elineekelo kutya osho Ombibeli tai hongo shi na sha neshito oshoshili. Otamu dulu okulongifa okambo The Origin of Life—Five Questions Worth Asking opo mu nyamukule ovo va hala okushiiva “ekanghameno leteelelo eli li li munye.” (1 Petrus 3:15) Kungaho otamu ka kala mwa hafa eshi mu shii kutya omwa popila oshili yOmbibeli nouladi.

8. Otu na omatomheno elipi okuudifa nouladi?

⁸ Moukalele wetu. Tu li Ovakriste, otwa pumbwa okukala hatu “udifa nouladi mokulineekela Omwene.” (Oilonga 14:3) Omolwashike hatu dulu okuudifa tu na ouladi? Shotete, otu shii kutya osho hatu udifa otashi di mOmbibeli noshoshili. (Johannes 17:17) Oshitivali, otu li ‘ovalongi pamwe naKalunga,’ nokwe tu pa omhepo iyapuki i tu kwafele. (1 Ovakorinto 3:9; Oilonga 4:31) Oshititatu, ohole yetu yokuhola Jehova novanhu vakwetu, ohai tu linyengifa tu ninge keshe osho hatu dulu opo tu lombwele ovanhu vakwetu kombinga yonghundana iwa. (Mateus 22:37-39) Ndele molwaashi otu na ouladi, itatu ka efa okuudifa. Otwa tokola toko okuhonga ovo va “twikifwa” ile tu tye va pukifwa kovawiliki vomalongelokalunga. (2 Ovakorinto 4:4) Ohatu ka twikila okuudifa onghundana iwa nonande vamwe otava anye etumwalaka letu ile tave tu hepeke. — 1 Ovatessaloniki 2:1, 2.

9. Ongahelipi hatu dulu okuulika ouladi ngeenge tu li momayeleko?

⁹ Ngeenge tu li momayeleko. Ngeenge otwe lineekela muKalunga, ote ke tu pa eitavelo nouladi oo twa pumbwa opo tu lididimikile omaudjuu. Ngeenge umwe oo tu hole okwa fi, ohatu nyika oluhodi, ndele ihatu kanifa eteelelo. Otu na elineekelo kutya, ‘Kalunga kehekeleko alishe’ ote ke tu pameka. (2 Ovakorinto 1:3, 4; 1 Ovatessaloniki 4:13) Ngeenge ohatu vele ile twa mona oshiponga, otashi dulika tu kale tu li mouyahame, ashike ohatu ka henuka ouhaku keshe oo tau kondjifafana nehalo laKalunga. (Oilonga 15:28, 29) Ngeenge otwa wililwa po, otashi dulika ‘omutima wetu u tu hokololife,’ ashike itatu sholola. Otwe lineekela muJehova oo e li “popepi  nomitima da teyauka.” * (Tala eshangelo lopedu.) — 1 Johannes 3:18-21; Epsalme 34:19.

10. Eendunge dokuyoolola oshike, nOmukriste oo e di na oha popi noha katuka ngahelipi?

¹⁰ Eendunge dokuyoolola odo okudula okuuda ko eyooloko pokati kaasho shi li mondjila naasho sha puka, opo nee omunhu ta hoolola po osho shi li mondjila. (Ovaheberi 5:14) Omukriste oo e na eendunge dokuyoolola oha ningi omatokolo oo taa pameke ekwatafano laye naKalunga. Oha kala a lungama aha yahameke vamwe neendjovo daye. Ponhele yaasho, oha hafifa Jehova molwaashi oha hoolola eendjovo odo tadi kwafele vamwe. (Omayeletumbulo 11:12, 13) Iha handuka diva, ile tu tye, “omutalonheni.” (Omayeletumbulo 14:29) Oha “ende a yuka,” sha hala okutya, oha ningi omatokolo mawa monghalamwenyo yaye. (Omayeletumbulo 15:21) Ongahelipi hatu dulu okulihonga okukala tu na eendunge dokuyoolola? Otu na okukonakona Eendjovo daKalunga nokutula moilonga osho twe lihonga. (Omayeletumbulo 2:1-5, 10, 11) Otu yo okukonakona nokulandula oshihopaenenwa shaJesus sha wanenena shokukala neendunge dokuyoolola.

11. Ongahelipi Jesus a li a ulika eendunge dokuyoolola mokupopya kwaye?

¹¹ Jesus okwa li a ulika kutya oku na eendunge dokuyoolola mwaashishe osho a popya naasho a ninga. Mokupopya kwaye. Ngeenge ta udifa onghundana iwa, Jesus okwa li ha longifa eendjovo tadi kumwifa ovapwilikini vaye. (Mateus 7:28; Lukas 4:22) Luhapu okwa li ha lesha ile a tofe mEendjovo daKalunga. Okwa li e shii kutya omishangwa dilipi e na okulongifa monghalo keshe. (Mateus 4:4, 7, 10; 12:1-5; Lukas 4:16-21) Shikwao vali, ovanhu ovo va li ve mu uda ta yelifa Omishangwa ova li va kumwa neenghono keendjovo daye. Konima yenyumuko laye, Jesus okwa li a popya novahongwa vaye vavali eshi va li mondjila yokuya kuEmaus. Okwa li a yelifa eityo lomishangwa odo de mu wanifilwa. Lwanima ovahongwa vaye ova ka tya: “Omitima detu inadi xwama tuu mufye, eshi a popya nafye mondjila ndele [e] tu fatululila omishangwa!” — Lukas 24:27, 32.

12, 13. Oihopaenenwa ilipi tai ulike kutya Jesus oku na ondjele noiha handuka diva?

¹² Omaliudo nelihumbato laye. Eendunge dokuyoolola oda li da kwafela Jesus a kale “omutalonheni.” (Omayeletumbulo 16:32) Okwa li ha dulu okupangela omaliudo aye nokwa li “omunambili.” (Mateus 11:29) Jesus okwa li alushe he lididimikile ovahongwa vaye nonande ova li hava ningi omapuko. (Markus 14:34-38; Lukas 22:24-27) Okwa li yo ha kala a ngungumana nokuli nongeenge a ungaungwa naye nai. — 1 Petrus 2:23.

¹³ Eendunge dokuyoolola oda li da kwafela Jesus a kale e na ondjele. Okwa li e shii kutya Omhango yaMoses oya yandjelwa shike, naasho osha li sha kuma onghedi omo ha ungaunga  navamwe. Pashihopaenenwa, diladila komukainhu oo a li e na “etiko lohonde.” (Lesha Markus 5:25-34.) Omukainhu oo okwa li a pita mengungo lovanhu ndele ta kumu koshikutu shaJesus, nokwa li a veluka. PaMhango, omukainhu oo okwa li a nyata, onghee hano, ka li e na okukuma omunhu. (Leviticus 15:25-27) Ashike Jesus ka li a popya naye nopehe na onghenda. Omolwashike mbela? Omolwaashi okwa li e udite ko kutya omaukwatya ngaashi ‘efilonghenda noudiinini’ okwa fimanenena unene e dulife okukanyatela kOmhango. (Mateus 23:23) Jesus okwa li a popya nolune a ti: “Omumwangekadona, eitavelo loye ole ku velula. Inda nombili, ove u kale wa veluka koudu woye.” Osho kashi fi tuu oshihopaenenwa shiwa shanghee eendunge dokuyoolola de linyengifa Jesus a ulike olune!

14. Jesus okwa li a hoolola okuninga shike, nongahelipi a kala ta yandje elitulemo koukalele waye?

¹⁴ Mokukalamwenyo kwaye. Jesus okwa li a ulika kutya oku na eendunge dokuyoolola monghedi yaye yokukalamwenyo. Okwa hoolola oukalele oo u kale oshilonga shaye. (Lukas 4:43) Natango, okwa li a ninga omatokolo oo e mu kwafela opo a kale ta yandje elitulemo koshilonga osho nokuwanifa po oshinakuwanifwa shaye. Pashihopaenenwa, okwa kaleka onghalamwenyo yaye paunafangwa opo a longife efimbo laye neenghono daye moukalele. (Lukas 9:58) Okwa li e shii kutya osha fimana okudeula vamwe opo va twikile noshilonga shokuudifa konima yefyo laye. (Lukas 10:1-12; Johannes 14:12) Okwa li yo a udanekela ovahongwa vaye kutya ote ke va kwafela moukalele wavo “fiyo okexulilo lefimbo lounyuni.” — Mateus 28:19, 20.

15. Ongahelipi hatu dulu okuulika eendunge dokuyoolola mokupopya kwetu?

¹⁵ Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena eendunge daJesus dokuyoolola? Mokupopya kwetu. Ngeenge hatu popi novamwatate novamwameme, ohatu longifa eendjovo odo tadi va tu omukumo ponhele yaado tadi va teya omukumo. (Ovaefeso 4:29) Ngeenge hatu lombwele vamwe kombinga yOuhamba waKalunga, eendjovo detu nadi kale “da fingala omongwa,” sha hala kutya, tu popye nelungi. (Ovakolossi 4:6) Ohatu kendabala okuuda ko eemhumbwe dovanhu naasho ve na ohokwe musho, opo nee hatu hoolola  eendjovo detu noukeka. Ngeenge ohatu popi neendjovo donghenda, ovanhu otava ka kala va hala okupwilikina kufye netumwalaka letu otali ka kuma omitima davo. Shimwe vali, ngeenge hatu yelifa shi na sha neitavelo letu, ohatu lesha okudja mOmbibeli pomhito keshe tai wapalele molwaashi Eendjovo daKalunga odi na eenghono. Otu shii kutya etumwalaka lOmbibeli olo li na eenghono dinenenene li dulife keshe osho hatu dulu okutya. — Ovaheberi 4:12.

16, 17. (a) Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya ihatu handuka diva notu na ondjele? (b) Ongahelipi hatu dulu okukala hatu yandje elitulemo koukalele wetu?

¹⁶ Omaliudo noikala yetu. Eendunge dokuyoolola otadi ke tu kwafela tu pangele omaliudo etu ngeenge tu li momafininiko noku tu kwafela tu kale hatu “liteelele mokuhanduka.” (Jakob 1:19) Ngeenge ovanhu ve tu udifa nai, ohatu kendabala okuuda ko kutya omolwashike va popila ile va katuka monghedi ya tya ngaho. Kungaho, ohashi kala shipu oku va dimina po nokuha kala twe va handukila. (Omayeletumbulo 19:11) Eendunge dokuyoolola ohadi tu kwafele yo tu kale nondjele. Inatu teelela ovamwatate novamwameme va kale va wanenena. Ponhele yaasho, ohatu dimbuluka kutya otashi dulika ve na omaupyakadi oo tuhe a udite ko naanaa filufilu. Otwa halelela okupwilikina komaetepo avo. Nongeenge ohatu dulu, ohatu ka tifuka, sha hala kutya, itatu ka komangela ashike etaleko letu. — Ovafilippi 4:5.

¹⁷ Monghedi yetu yokukalamwenyo. Otu shii kutya okuudifa onghundana iwa oshi li oufembanghenda munenenene oo tu na. Onghee hano, otwa hala okuninga omatokolo oo tae ke tu kwafela tu kale hatu yandje elitulemo koukalele wetu. Otwa hoolola okupitifa Jehova komesho mokukalamwenyo kwetu. Otwa kaleka onghalamwenyo yetu paunafangwa opo tu longife efimbo neenghono detu mokuudifa onghundana iwa fimbo exulilo inali uya. — Mateus 6:33; 24:14.

18. Ongahelipi hatu dulu okutwikila nolweendo letu olo tali twala komwenyo waalushe, noshike wa tokola toko okuninga?

¹⁸ Kashi hafifa tuu okulihonga omaukwatya amwe mawa aJesus! Diladila kouwa oo hatu ka mona mokulihonga natango omaukwatya aye amwe, nokulihonga okukala twe mu fa. Onghee hano, natu kaleni twa tokola toko okuhopaenena Jesus. Ngeenge otwa ningi ngaho, ohatu ka twikila okukala molweendo letu olo tali twala komwenyo waalushe nohatu ka ehena popepi elela naJehova.