1-3. (a) Oshali iwa imwe ilipi Jehova e tu pa? Omonghedi ilipi tashi dulika tu i longife nai? (b) Oshali yokupopya otu na oku i longifa ngahelipi?

NATU tye nee xe omudali okwa pa okamonamati ombasikela. Okwa hafa eshi a yandja oshali oyo ye likalekelwa kokamonamati kaye. Ndele mbela ongahelipi ngeenge okamonamati oka shingi nai fiyo osheshi ka monifa umwe oshiponga nokuliyahameka ko vene? Mbela xe ota ka kala e udite ngahelipi?

² Jehova oye Omuyandji ‘woshipewa keshe shiwa, nokeshe oshali sha wanenena.’ (Jakob 1:17) Oshali iwa imwe oyo e tu pa oyo oukwatya wetu wokudula okupopya. Oshali yokupopya ohai tu kwafele tu holole omadiladilo nosho yo omaliudo etu. Ohai tu ningifa tu popye oinima oyo tai dulu okukwafela vamwe nokukala ve udite nawa. Ashike nande ongaho, osho hatu popi otashi dulu okuudifa vamwe nai noku va yahameka.

³ Okupopya oku na eenghono, ashike Jehova okwe tu honga nghee hatu dulu okulongifa nawa oshali oyo. Okwe tu lombwela a ti: “Momakanya eni muha pite nande ondjovo ya nyata, ndelenee odedi diwa dokutungafana, da wapala okupwilikina.” (Ovaefeso 4:29) Natu ka  kundafaneni nghee hatu dulu okulongifa oshali oyo ya dja kuKalunga monghedi oyo tai mu fimanekifa notai tu vamwe omukumo.

4, 5. Oshike hatu lihongo momayeletumbulo Ombiibeli shi na sha nanghee tu na okulongifa elaka letu?

⁴ Eendjovo odi na eenghono, nomolwaasho twa pumbwa okulungamena osho hatu popi nomonghedi omo hatu shi popi. Omayeletumbulo 15:4 okwa ti: “Elaka lipu olo omuti womwenyo, ndelenee lo ngeenge li noipupulu tali holola omufya womomhepo.” Ngaashi ashike omuti wa pumbwa omeva opo u kale nomwenyo, eendjovo diwa nado ohadi tu omukumo nohadi hekeleke. Mepingafano naasho, eendjovo dii ohadi yahameke vamwe noku va udifa nai. — Omayeletumbulo 18:21.

⁵ Ombiibeli oya popya mOmayeletumbulo 12:18 ya ti: “Omunhu ta tu neendjovo ngaashi eongamukonda.” Eendjovo dii ohadi yahameke vamwe pamaliudo nokuteya po ekwatafano liwa navamwe. Otashi dulika to dimbuluka eshi wa ulilwe eendjovo dii pomhito imwe noda li de ku yahameka neenghono. Ashike omayeletumbulo okwa weda ko a ti: “Elaka lovanaendunge tali velula.” Eendjovo da diladilwa nawa otadi dulu okuvelula omutima wa teyauka nokukala vali nekwatafano liwa olo la nyonwa po kokuhaudafana. (Lesha Omayeletumbulo 16:24.) Ngeenge otu shii kutya eendjovo detu otadi dulu okukuma vamwe, ohatu ka kala twa lungama.

6. Omolwashike shidjuu okupangela elaka letu?

⁶ Etomheno limwe vali kutya omolwashike tu na okulungamena elaka letu ololo kutya atusheni inatu wanenena. Ombiibeli oya ti: “Omadiladilo omutima womunhu omai,” neendjovo detu luhapu ohadi holola osho shi li  momitima detu. (Genesis 8:21; Lukas 6:45) Otashi dulika shi kale shidjuu okupangela elaka letu. (Lesha Jakob 3:2-4.) Ashike ope na oinima oyo hatu dulu okuninga opo tu xwepopaleke onghedi omo hatu popi navamwe.

7, 8. Onghedi omo hatu popi otai dulu ngahelipi okukuma ekwatafano letu naJehova?

⁷ Otwa pumbwa yo okulungamena elaka letu molwaashi ohatu ke lihokolola kuJehova shi na sha naasho hatu popi nomonghedi omo hatu shi popi. Jakob 1:26 okwa ti: “Ngeenge ope na umwe mokati keni e lishii oye omulongelikalunga ndele ita pangele elaka laye, ndele ota pukifa omutima waye, okulongela Kalunga kwaye okwongaho.” Oshitya shomelaka lopehovelo osho sha tolokwa ‘kwongaho’ otashi dulu yo okutya kuhe “nekwafo.” (1 Ovakorinto 15:17) Ngeenge inatu lungamena elaka letu, ohatu ka nyona po nokuli nekwatafano letu naJehova. — Jakob 3:8-10.

⁸ Osha yela kutya otu na okulungamena osho hatu popi  nomonghedi omo hatu shi popi. Ngeenge otwa shiiva kutya okupopya kulipi tu na okuhenuka, otashi ke tu kwafela tu longife oshali yetu yokupopya monghedi oyo Jehova a hokwa.

9, 10. (a) Ovanhu vahapu kunena ohava longifa ngahelipi elaka lavo? (b) Omolwashike tu na okuhenuka okutukana?

⁹ Ovanhu vahapu kunena ohava tukana nohava popi eendjovo inadi koshoka. Vahapu ohava diladila kutya ova pumbwa okutukana nokulongifa oitya ii opo va ulike kutya ova hala okutya shike. Luhapu ovaningi voiyolifa ohava ningi omashendjo oulai nokutukana opo va yolife ovanhu. Ashike omuyapostoli Paulus okwa ti: “Efeni paife ei aishe: ehandu nepiyaano nowii nesheko neendjovo dohoni tadi piti momakanya eni.” (Ovakolossi 3:8) Okwa weda ko yo a ti: ‘Omashendjo oulai inaa udika mo’ mokati kOvakriste vashili. — Ovaefeso 5:3, 4.

¹⁰ Omatukano ihaa fimanekifa Jehova nosho yo ovo ve mu hole molwaashi inaa koshoka. MOmbiibeli, “onyata” oya kwatelwa ‘moilonga yombelela.’ (Ovagalati 5:19-21) Natango, “onyata” otai dulu okukala ya kwatela mo omanyono a yoolokafana, nonghedi imwe inai koshoka otai dulu okweetifa omanyono amwe vali. Ngeenge omunhu okwa kala ha longifa eendjovo inadi koshoka ile omatukano ndele ina hala oku a efa po, otashi ulike kutya ina wana okukala oshilyo sheongalo. — 2 Ovakorinto 12:21; Ovaefeso 4:19, tala omafatululo oitya pexulilo lembo, oshitwa 23.

11, 12. (a) Omolwashike olwaambo la nyika oshiponga? (b) Omolwashike tu na okuhenuka okulundila vamwe?

¹¹ Otu na yo okuhenuka olwaambo. Oshi li paushitwe okukala tu na ko nasha navamwe nohatu kala twa hala okuhokololelafana oiningwanima nookaume ketu nosho yo novapambele vetu. Nokuli nomefelemudo lotete, Ovakriste  votete ova li va hala okuuda nghee ovamwaxe tave shi endifa naasho va li ve na okuninga opo ve va kwafele. (Ovaefeso 6:21, 22; Ovakolossi 4:8, 9) Ashike otashi dulika okupopya kombinga yavamwe ku shituke olwaambo. Ngeenge otwa endulula olwaambo, otashi dulika tu ka popye oipupulu ile tu popye oiholekwa. Ngeenge inatu lungama, oinima oyo hatu popi otashi dulika i tu ningife tu lundile vamwe. Ovafarisai ova li va lundila Jesus. (Mateus 9:32-34; 12:22-24) Okulundila ohaku nyateke edina laumwe, haku etifa eenhamanana, haku yahameke vamwe nohaku teya po oukaume. — Omayeletumbulo 26:20.

¹² Jehova okwa hala tu kale hatu popi eendjovo odo tadi tungu notadi tu vamwe omukumo, ndele hakupopya oinima oyo tai nyono po oukaume. Jehova oku tonde ovo hava “kunu eemhata mokati kovamwaina.” (Omayeletumbulo 6:16-19) Omulundili wotete oSatana Ondiaboli, oo a lundila Kalunga. (Ehololo 12:9, 10) Ovanhu vahapu kunena mounyuni ohava popi oipupulu kombinga yavamwe. Ashike hasho shi na okukala ngaho meongalo lopaKriste. (Ovagalati 5:19-21) Onghee hano, natu kale twa lungamena osho hatu popi nokudiladila alushe fimbo inatu popya. Fimbo ino endulula osho sha popiwa kombinga yomunhu wonhumba, lipula kutya: ‘Mbela osho nda hala okupopya oshoshili ngoo? Oshi li ngoo pahole? Otashi tungu ngoo? Mbela ohandi ka kala ngoo nda hala omunhu oo handi popi kombinga yaye e shi ude? Mbela ohandi ka kala ndi udite ngahelipi ngeenge umwe okwa popi oshinima sha tya ngaho kombinga yange?’ — Lesha 1 Ovatessaloniki 4:11.

13, 14. (a) Elaka la honga ohali kumu ngahelipi ovanhu? (b) Okusheka oshike? Omolwashike Ovakriste ve na okuhenuka okusheka vamwe?

¹³ Atusheni omafimbo amwe ohatu popi oinima oyo  hatu ke lipa oushima lwanima. Ashike inatu hala okukala hatu kembaula vamwe noku va ula omalaka mai. Otu na okuhenuka elaka la honga. Paulus okwa ti: “Ekeshuko nehandu, efulakato netukano, owii keshe nau kale kokule nanye.” (Ovaefeso 4:31) Eembiibeli dimwe oda toloka outumbulilo ‘etukano’ u li “eendjovo dii,” “elaka la honga” nosho yo “omutyanai.” Omatukano ohaa shundula ovanhu nohae va ningifa va kale ve lifya ounye. Ounona ohava udu nai diva, onghee otwa pumbwa okulungama tuhe va yahameke neendjovo detu. — Ovakolossi 3:21.

¹⁴ Ombiibeli oye tu lombwela tu henuke okusheka. Okusheka oko okuula vamwe nai nelalakano loku va udifa nai. Itashi ka kala tuu shi nyikifa oluhodi ngeenge umwe oha ungaunga ngaho nakaume kaye kopahombo ile novana vaye! Kakele kaasho, ngeenge omunhu ina hala okweefa po okusheka vamwe, ina wana okukala oshilyo sheongalo. (1 Ovakorinto 5:11-13; 6:9, 10) Ngaashi twe lihonga, ngeenge otwa kala hatu popi eendjovo inadi koshoka, oipupulu, ile dihe li pahole, ohatu ka nyona po ekwatafano letu naJehova nosho yo navamwe.

15. Okupopya kwoludi lilipi haku pameke ekwatafano letu navamwe?

¹⁵ Ongahelipi hatu dulu okulongifa oshali yokupopya monghedi omo Jehova a hala tu i longife? Nonande Ombiibeli inai tu lombwela kondadalunde osho tu na okupopya ile tuhe na okupopya, oye tu lombwela tu popye eendjovo odo “diwa dokutungafana.” (Ovaefeso 4:29) Eendjovo odo tadi tungu oda koshoka, dopahole nodoshili. Jehova okwa hala eendjovo detu di twe vamwe omukumo noku va tunga. Osho otashi dulu okukala eshongo.  Ohashi pula eenghendabala okupopya eendjovo tadi tungu ponhele yokupopya eendjovo dii noinadi diladilwa nawa. (Titus 2:8) Natu ka kundafaneni eenghedi dimwe omo eendjovo detu tadi dulu okutunga vamwe.

16, 17. (a) Omolwashike twa pumbwa okupandula vamwe? (b) Oolyelye tu na okupandula?

¹⁶ Jehova naJesus ohava pandula vamwe nehalo liwa. Otwa hala oku va hopaenena. (Mateus 3:17; 25:19-23; Johannes 1:47) Okupandula vamwe monghedi oyo tai va tu omukumo shili okwa kwatela mo okupopya neyavelelo nokuulika kutya otu na ko nasha navo. Omayeletumbulo 15:23 okwa ti: “Ondjovo oiwa ngahelipi pefimbo layo!” Ohashi tu tu omukumo ngeenge umwe e tu pandula tashi di komutima omolwoilonga yetu youdiinini ile a ulika olupandu li na sha naasho twa ninga. — Lesha Mateus 7:12; tala omafatululo oitya pexulilo lembo, oshitwa 27.

¹⁷ Ngeenge owa kala u na onghedindjikilile yokuyandja elitulemo komaukwatya mawa avamwe, otashi ka kala shipu oku va pandula. Pashihopaenenwa, otashi dulika u didilike kutya umwe meongalo ohe lilongekida alushe nawa oipopiwa yaye ile ha ningi eenghendabala a yandje omatyekosha pokwoongala. Omunyasha wonhumba otashi dulika ha popile eitavelo laye kofikola, ile omunamido umwe otashi dulika ha kufa ombinga moilonga yomomapya pandjikilile. Eendjovo doye dolupandu otadi ke va twa omukumo. Osha fimanenena yo komushamane a kale ha lombwele omukulukadi waye kutya oku mu hole noku mu pandula. (Omayeletumbulo 31:10, 28) Ngaashi ashike oimeno ya pumbwa ouyelele nomeva, ovanhu navo ova pumbwa okukala hava pandulwa, unene tuu ounona. Va pandula omolwomaukwatya avo mawa nosho yo  eenghendabala davo. Olupandu otali dulu oku va kwafela va kale ve na ouladi nomukumo, nova ninge nokuli eenghendabala va longe osho shiwa.

18, 19. Omolwashike tu na okuninga ngaashi hatu dulu opo tu twe omukumo nokuhekeleka vamwe? Ongahelipi hatu dulu okuninga ngaho?

¹⁸ Ngeenge otwa kala hatu tu omukumo nokuhekeleka vamwe, kungaho ohatu hopaenene Jehova. Jehova oku na ko nasha shili ‘novalininipiki’ nosho yo ovo “va nyanyaulwa.” (Jesaja 57:15) Okwa hala yo tu ‘hekelekafane’ notu ‘twe ouladi’ ovo va polimana. (1 Ovatessaloniki 5:11, 14) Ngeenge otwa kendabala okuninga ngaho, Jehova oku wete eenghendabala detu note ke tu pandula.

 ¹⁹ Otashi dulika u didilike kutya umwe meongalo okwa teka omukumo ile a polimana. Oshike to dulu okutya opo u mu kwafele? Otashi dulika ito dulu okukufa po oupyakadi waye, ndele oto dulu okuulika kutya ou na ko nasha naye. Pashihopaenenwa, oto dulu okuninga omalongekido mu talelafane po. Oto dulu oku mu leshela omushangwa umwe tau tu omukumo, notashi dulika nokuli mu ilikane pamwe naye. (Epsalme 34:18; Mateus 10:29-31) Mu shilipaleka kutya ovamwatate novamwameme meongalo ove mu hole. (1 Ovakorinto 12:12-26; Jakob 5:14, 15) Popya tashi di komutima noto ulike kutya owa itavela shili osho to popi. — Lesha Omayeletumbulo 12:25.

20, 21. Oshike hashi kwafele ovanhu va tambule ko omayele?

 ²⁰ Ohatu tungu yo vamwe ngeenge hatu va pe omayele mawa. Tu li ovanhu inava wanenena, atushe otwa pumbwa omayele efimbo nefimbo. Omayeletumbulo 19:20 okwa ti: “Pwilikina epukululo u itavele outekuduliko, opo u mone eendunge dokomesho.” Ovakulunhuongalo havo ashike ve na okuyandja omayele ile epukululo. Pashihopaenenwa, ovadali ova pumbwa okuwilika ounona vavo. (Ovaefeso 6:4) Ovamwameme otava dulu okupaafana omayele mawa. (Titus 2:3-5) Molwaashi otu hole ovamwatate novamwameme, inatu hala oku va pa omayele monghedi oyo tai va udifa nai. Oshike tashi dulu oku tu kwafela?

²¹ Otashi dulika to dimbuluka eshi wa li wa pewa omayele mawa nomonghedi oyo ipu oku a tambula ko. Oshike sha li sha ningifa omayele oo a pondole? Otashi dulika wa mona kutya omunhu oo oku na ko nasha naave shili. Ile pamwe a popya naave nombili nopahole. (Ovakolossi 4:6) Natango, otashi dulika omayele oo okwa li a kanghamena kOmbiibeli. (2 Timoteus 3:16) Kutya nee ohatu tofa odikilila mOmbiibeli ile hasho, omayele keshe hatu yandje naa kale a kanghamena komushangwa wonhumba. Inatu fininikila vamwe omataleko etu ile tu longife omishangwa papuko opo tu yambidide ediladilo letu. Okudimbuluka onghedi omo wa pewelwe omayele, otashi dulu oku ku kwafela ngeenge to yandje omayele.

22. Owa hala okukala ho longifa oshali yokupopya ngahelipi?

²² Oukwatya wokudula okupopya ou li oshali ya dja kuKalunga. Ohole yetu yoku mu hola nai tu linyengife tu longife nawa oshali oyo. Natu dimbuluke kutya eendjovo otadi dulu okuteya vamwe omukumo ile oku va tunga. Onghee hano, natu ninge eenghendabala tu longife nawa elaka letu opo tu pameke vamwe noku va twa omukumo.