1, 2. Omolwashike Ombiibeli i li oshali ya denga mbada oyo ya dja kuKalunga?

OHO kala u udite ngahelipi ngeenge wa pewa oshali kukaume koye i li mokapakete? Oho kala wa halelela oku i patulula mo, nowa hafa eshi kaume koye e na ko nasha naave. Oho kala yo wa pandula neenghono.

² Ombiibeli oi li oshali ya dja kuKalunga. Oi na ouyelele oo itatu dulu oku u hanga pamwe pe lili. Pashihopaenenwa, Ombiibeli otai tu lombwele kutya Kalunga okwa shita eulu nedu nosho yo omukainhu nomulumenhu wotete. Oi na omayele oo taa dulu oku tu kwafela ngeenge tu na omaupyakadi. Ohatu lihongo mo yo nghee Kalunga ta ka wanifa po elalakano laye li na sha nedu eshi te ke li wapeka. Ombiibeli oi li shili oshali ya denga mbada!

3. Oshike to ke lihonga eshi to konakona Ombiibeli?

³ Eshi to konakona Ombiibeli, oto ke lihonga kutya Kalunga okwa hala u ninge kaume kaye. Ngeenge owe lihongo shihapu kombinga yaye, oto ka kala u na ekwatafano la kola naye.

4. Oshike tashi ku kumwifa shi na sha nOmbiibeli?

⁴ Ombiibeli oya tolokwa momalaka 2 600 lwaapo, nokwa pilindwa Eembibeli omabiliyona. Ovanhu omabiliyona mounyuni ohava lesha Ombiibeli momalaka avo. Oshivike keshe, ovanhu ve dulife pemiliyona ohava mono Eembibeli. Kaku na vali embo limwe tali yelekwa nOmbiibeli.

5. Omolwashike taku tilwa kutya Ombiibeli oya “yandjwa keenghono domhepo yaKalunga”?

⁵ Ombiibeli oya “yandjwa keenghono dOmhepo  yaKalunga.” (Lesha 2 Timoteus 3:16.) Ashike vamwe ohava ti, ‘Otashi shiiva ngahelipi Ombiibeli i kale ya dja kuKalunga ngeenge oya shangwa kovanhu?’ Ombiibeli oya popya kutya, “ovanhu ovayapuki ova popya odo ve di pewa kuKalunga nokuwilikwa kOmhepo Iyapuki.” (2 Petrus 1:21) Eshi otashi dulu okufaafanifwa nomushamane omunamido ta lombwele omonamati waye e mu shangele ko konhumwafo. Mbela paulelalela onhumwafo oyo oyalyelye? Oyomushamane oo, ndele kai fi yomonamati. Sha faafana, Ombiibeli oya dja kuKalunga, ndele hakovanhu ovo a longifa ve i shange. Kalunga okwa wilika ovanhu va shange omadiladilo aye. Ombiibeli oi li shili “ondjovo yaKalunga.” — 1 Ovatessaloniki 2:13; tala omafatululo oitya pexulilo lembo, oshitwa 2.

6, 7. Omolwashike hatu dulu okutya Ombiibeli otai tu kumwe?

⁶ Ombiibeli oya shangwa oule womido da konda 1 600. Ovashangi vayo ova li ko pomafimbo a yoolokafana. Vamwe ova li va hongwa, ofimbo vamwe kava li va hongwa. Pashihopaenenwa, umwe okwa li ondokotola. Vamwe ova li ovanafaalama, ovayuli veeshi, ovafita voimuna, ovaprofeti, ovapanguli nosho yo eehamba. Ndele nande ovashangi vOmbiibeli ova li va yoolokafana, oitukulwa yayo aishe otai tu kumwe. Ombiibeli inai popya oinima tai kondjifafana. *

⁷ Omatukulwa opehovelo Ombiibeli otaa hokolola nghee omaupyakadi a hovela mounyuni, ofimbo omatukulwa axuuninwa taa popi shi na sha nanghee Kalunga te ke a xulifa po eshi ta ka ninga edu oparadisa. Ombiibeli oya popya shi na sha nondjokonona yovanhu youle womido omayovi oyo tai ulike kutya Jehova oha wanifa po alushe omalalakano aye.

8. Yandja oihopaenenwa oyo tai ulike kutya Ombiibeli oi li paushili moinima younongononi.

⁸ Ombiibeli kaya li ya shangwa nelalakano lokuhonga ovanhu ounongononi ile ngeno i li embo hali longifwa mofikola, ndele osho ya popya shi na sha nounongononi oshili paushili. Osho itashi tu kumwifa molwaashi Ombiibeli oi li embo la dja kuKalunga. Pashihopaenenwa, embo laLeviticus oli na omalombwelo a dja kuKalunga e na sha nanghee oshiwana shaIsrael sha li shi na okukelela omikifi diha tandavele. Omayele oo okwa shangwa nale nokuli fimbo ovanhu va li vehe na eshiivo kombinga yanghee eembuto doudu nosho yo eembakiteli hadi etifa omikifi. Shimwe vali, Ombiibeli oya popya sha yuka eshi ya ti kutya  edu ola endjelela ponhele pehe na sha. (Job 26:7) Natango, eshi ovanhu vahapu va li va itavela kutya edu ola lalakana, Ombiibeli oya ti kutya oli li ongonga. — Jesaja 40:22.

9. Oushili wovashangi vOmbiibeli otau tu kwafele tu ude ko shike?

⁹ Ombiibeli oi li alushe paushili ngeenge tai popi kombinga yondjokonona. Ashike omambo mahapu e na sha nondjokonona haalushe haa kala paushili molwaashi ovo ve a shanga kave fi ovanashili. Pashihopaenenwa, luhapu ihava shange shi na sha nokufindwa moita kwoiwana yavo. Mepingafano naasho, ovashangi vOmbiibeli ova li ovanashili, nova shanga nokuli shi na sha nokufindwa moita kwoshiwana shaIsrael. Ova shanga yo nomapuko avo vene. Pashihopaenenwa, Moses okwa shanga membo laNumeri shi na sha nepuko la kwata moiti olo a li a ninga, nonghee a li a handukilwa kuJehova. (Numeri 20:2-12) Oushili wovashangi vOmbiibeli otau ulike kutya oya dja kuKalunga. Osho osha hala kutya ohatu dulu okulineekela Ombiibeli.

10. Omolwashike omayele Ombiibeli taa dulu oku tu kwafela kunena?

¹⁰ Ombiibeli oya ‘yandjwa keenghono domhepo yaKalunga noi shii kulonga nokukumaida nokupukulula nokutekula mouyuki.’ (2 Timoteus 3:16) Osho otashi ulike kutya omayele Ombiibeli otaa dulu oku tu kwafela. Jehova oku shii oshitwe yetu, nomolwaasho oku shii omadiladilo nomaliudo etu e tu dule, nokwa hala tu kale twa hafa. Oku shii yo osho tashi dulu oku tu etela ouwa ile oshiponga.

11, 12. (a) Omayele elipi Jesus a yandja muMateus etukulwa 5-7? (b) Oshike vali hatu dulu okulihonga mOmbiibeli?

¹¹ Jesus okwa yandja omayele mawa oo e li muMateus etukulwa 5-7 e na sha nanghee hatu dulu okukala twa hafa, nghee tu na okukala nekwatafano liwa navamwe, nghee tu na okwiilikana nonghee tu na okukala hatu tale ko oimaliwa. Nonande omayele oo okwa yandjwa omido 2 000 da pita, natango oku na eenghono notaa dulu oku tu kwafela.

 ¹² Jehova okwe tu pa omayele mOmbiibeli oo tae tu kwafele tu xwepopaleke onghalamwenyo yomaukwaneumbo etu, tu kale ovanailonga vawa notu kale nombili navamwe. Kashi na nee mbudi kutya ofye oolyelye, ohatu kala peni, ile kutya otu na omaupyakadi a tya ngahelipi, omayele Ombiibeli otaa dulu oku tu kwafela. — Lesha Jesaja 48:17; tala omafatululo oitya pexulilo lembo, oshitwa 3.

13. Jesaja okwa li a xunganeka shike shi na sha naBabilon?

¹³ Omaxunganeko mahapu Ombiibeli okwa wanifwa nale. Pashihopaenenwa, Jesaja okwa li a xunganeka kutya Babilon otashi ka hanaunwa po. (Jesaja 13:19) Okwa yelifa kondadalunde nghee oshilando osho sha li tashi ka findwa. Oshilando osha li shi na omivelo da kula nosha li sha dingililwa komulonga. Ndele Jesaja okwa li a xunganeka kutya omulonga otau ka pwiinina nomivelo otadi ka fiwa hamwasha. Ovakwaita ova li tava ka ponokela oshilando nopehe na olwoodi. Jesaja okwa li nokuli a xunganeka kutya omulumenhu wedina Kores oye ta ka finda Babilon. — Lesha Jesaja 44:27–45:2; tala omafatululo oitya pexulilo lembo, oshitwa 4.

14, 15. Exunganeko laJesaja ola wanifwa ngahelipi?

¹⁴ Konima yomido omafele avali eshi exunganeko olo la shangwa, opa li etangakwaita le uya okuponokela Babilon. Olyelye a li ta kwatele komesho etangakwaita olo? Ngaashi sha popiwa mexunganeko, ohamba yaPersia, Kores. Ndele mbela etangakwaita olo ola li ngoo tali ka finda oshilando osho ngaashi sha xunganekwa komuprofeti Jesaja?

¹⁵ Ovababilon ova li ve na oshivilo oufiku oo va ponokelwa. Ova li ve udite va amenwa keehotekuma dinene doshilando nomulonga oo wa li we shi dingilila. Kores netangakwaita laye ova li va fa omikangha opo va panune mo  omeva momulonga. Opo nee omeva okwa li a shuna pedu, novakwaita vaPersia ova dula okupita mo. Ndele ongahelipi etangakwaita olo la li tali ka pita eehotekuma daBabilon? Ngaashi sha xunganekwa, omivelo doshilando oda li da fiwa hamwasha, netangakwaita ola ka dula okukwata ko oshilando nopehe na olwoodi.

16. (a) Jesaja okwa li a xunganeka shike shi na sha nonakwiiwa yaBabilon? (b) Exunganeko laJesaja ola wanifwa ngahelipi?

 ¹⁶ Jesaja okwa xunganeka kutya muBabilon itamu ka kalwa vali. Okwa ti: “Fiyo alushe ovanhu itava kala ko vali; nokepupi fiyo kepupi itapa kala vali eenhele dovanhu.” (Jesaja 13:20) Mbela osho osha wanifwa ngoo? Ponhele opo pa li Babilon, oyo i li eekilometa 80 kolukadi laBaghdad shaIraq, paife ope na ashike omakulukuma. Fiyo okunena, ihamu kalwa nande okomunhu. Jehova okwa komba Babilon ‘noshikombe shehanauno.’ — Jesaja 14:22, 23. *

17. Omolwashike hatu dulu okulineekela omaudaneko aKalunga aeshe?

¹⁷ Molwaashi omaxunganeko Ombiibeli mahapu okwa wanifwa nale, ohatu dulu okulineekela osho Ombiibeli ya popya shi na sha nonakwiiwa. Otu shii kutya Jehova ota ka wanifa po eudaneko laye li na sha noku ka ninga edu oparadisa. (Lesha Numeri 23:19.) Otu na eteelelo “lomwenyo  waalushe, ou wa udanekwa kuKalunga iha fufya, nalenale efimbo manga inali hovela.” — Titus 1:2. *

18. Paulus okwa popya shike shi na sha ‘nondjovo yaKalunga?’

¹⁸ Otwe lihonga kutya kape na embo tali dulu okuyelekwa nOmbiibeli. Otai tu kumwe noi li paushili ngeenge tai popi kombinga younongononi ile kombinga yondjokonona. MOmbiibeli omu na omaxunganeko mahapu oo a wanifwa nale nomu na omayele mawa. Natango Ombiibeli otai yelifa shihapu shi dulife opo. Omuyapostoli Paulus okwa ti: “Ondjovo yaKalunga oi nomwenyo neenghono.” Osho osha hala okutya shike? — Lesha Ovaheberi 4:12.

19, 20. (a) Ongahelipi Ombiibeli tai dulu oku ku kwafela u shiive kutya ove omunhu a tya ngahelipi? (b) Ongahelipi to dulu okuulika kutya ou na olupandu li na sha nOmbiibeli?

¹⁹ Ombiibeli otai dulu okulundulula onghalamwenyo yoye. Otai dulu oku ku kwafela u shiive kutya ove omunhu a tya ngahelipi. Otai ku kwafele u shiive omaliudo nomadiladilo oye omoule. Pashihopaenenwa, otashi dulika tu diladile kutya otu hole Kalunga. Ndele opo tu ulike kutya otu mu hole shili, otwa pumbwa okutula moilonga osho Ombiibeli tai ti.

²⁰ Ombiibeli oi li shili embo la dja kuKalunga nokwa hala u i leshe, u i konakone nou kale we i lenga. Kala u na olupandu li na sha noshali oyo nokutwikila oku i konakona. Ngeenge owa ningi ngaho, oto ka shiiva elalakano laKalunga li na sha novanhu. Metukulwa tali landula, ohatu ke lihonga shihapu shi na sha nelalakano olo.