1-3. (a) Omonghedi ilipi Jesus a li a fiya po ovayapostoli vaye, nomolwashike osho inashi hala okutya ita ka kala vali e na ekwatafano navo? (b) Omolwashike twa pumbwa okulihonga shi na sha nonghalamwenyo oyo Jesus a kala e na eshi a ya meulu?

 POMHITO imwe, ovahongwa vaJesus omulongo naumwe, ovo va li ve mu hole neenghono, ova li pamwe naye kOmhunda yEemono. Ndele osho osha li oshikando shaxuuninwa Jesus a li pamwe novayapostoli vaye. Nonande ova li ve mu wete e li molupe lomunhu wopambelela, paulelalela, pefimbo opo omunyumunwa Jesus okwa li a ninga vali omona waJehova wopamhepo, oshishitwa oshinaenghono koishitwa aishe yopamhepo.

² Nopehe na omalimbililo, eshi Jesus a li pamwe novayapostoli komhunda oyo ya li koushilo wolufilu laKidron olo la li pokati komhunda oyo naJerusalem, okwa li a dimbuluka oinima ihapu. Odoolopa yaBetania, omo Jesus a li a nyumunina Lasarus, oya li ya tungilwa molufilu lomhunda oyo. Oivike inini ya pita eshi Jesus a li e uya muJerusalem onga ohamba, okwa li a dilila muBetfage osho shi popepi naJerusalem. KOmhunda yEemono otashi dulika yo oko kwa li oshikunino shaGetsemane omo Jesus a li eevili donhumba a nyika oluhodi fimbo ina kwatwa po. Ndele pomhito oyo ya tumbula mokatendo kotete, Jesus okwa li pamwe novashikuli vaye ovo va li ookaume kaye kopofingo komhunda oyo opo e va lekele eshi te va fiye po. Okwa li e va lekela, opo nee okwa li a hovela okuyeluka po pedu. Ovayapostoli ova li ve li ofika komhunda oyo tava tale eshi Omwene wavo omuholike ta londo ta i meulu. Lwanima, okwa li a uvikwa koshilemo nokava li vali tava dulu oku mu mona. — Oilonga 1:6-12.

³ Mbela eshi Jesus a fiya po ovahongwa vaye ngaho osha li sha hala okutya itava ka kala vali ve na ekwatafano naye? Hasho nandenande! Ngaashi ovayapostoli va li va dimbulukifwa kovaengeli vavali, Jesus okwa li ta twikile natango okukala e na ekwatafano  navo. (Oilonga 1:10, 11) Okuya kwaye meulu otaku dulu okutiwa kutya okwa li ehovelo lekwatafano lavo naye. Eendjovo daKalunga ode tu lombwela kutya Jesus okwa li ta ka ninga shike. Osha fimana okulihonga kombinga yaasho Jesus a li a ninga eshi a ya meulu. Omolwashike mbela? Dimbuluka eendjovo odo Jesus a li a lombwela Petrus eshi a ti: “Shikule nge.” (Johannes 21:19, 22) Atusheni otwa pumbwa okudulika koshipango osho onghalamwenyo yetu aishe, ndele haule ashike wokafimbo. Opo tu dule okuninga ngaho, otwa pumbwa okushiiva kutya Omwene wetu ota ningi shike paife nosho yo oinakuwanifwa oyo a pewa eshi a ya meulu.

4. Ombibeli oya li ya holola ngahelipi komesho yefimbo kutya oshike sha li tashi ka ningwa po ngeenge Jesus okwa shuna meulu?

⁴ Omishangwa inadi popya shi na sha nanghee Jesus a tambulwa ko eshi a shuna meulu nosho yo nghee va hangana vali naXe nehafo. Ndelenee, Ombibeli oya li ya yelifa komesho yefimbo kutya oshike tashi ka ningwa po diva konima ngeenge Jesus a shuna meulu. Oule womafelemido e dulife po 15, Ovajuda ova kala hava dana oshiningwanima shonhumba shiyapuki pandjikilile. Efiku limwe momudo keshe, omupristeri omukulunhu okwa li ha i mOuyapukielela wotembeli opo a ka shashamine komesho yoshikefa shehangano ohonde yomayambo oo a li haa yambwa mEfiku lEkwatakanifo. Mefiku olo, omupristeri omukulunhu okwa li ha kala ta faneke Messias. Jesus okwa li a wanifa po eityo lexunganeko li na sha noshivilo osho lumwe eshi a shuna meulu. Okwa li a ya kolukalwa laJehova lomeulu olo li na oshinge, onhele oyo iyapuki elela meshito alishe, nokwa li a yandja kuXe ongushu yekuliloyambo laye. (Ovaheberi 9:11, 12, 24) Mbela Jehova okwa li ngoo a tambula ko ongushu yeyambo olo?

5, 6. (a) Oumbangi ulipi tau ulike kutya Jehova okwa li a tambula ko ekuliloyambo laKristus? (b) Oolyelye hava mono ouwa mekuliloyambo laJesus, nohave u mono ngahelipi?

⁵ Ohatu ka mona enyamukulo kepulo olo li li pexulilo lokatendo ka tetekela ngeenge otwa konakona kutya oshike sha  li sha ningwa po omafiku manini okudja eshi Jesus a ya meulu. Ongudu inini yOvakriste ovo va li 120 lwaapo oya li ya ongala muJerusalem monduda yonhumba yopombada, ndele ohaluka monduda omo omwa li tamu weelele neenghono eweelelo la fa omhepo inene tai pepe. Omalaka a fa omundilo okwa li a nambela komitwe davo, nova li va yadifwa nomhepo iyapuki nova hovela okupopya omalaka e lili noku lili. (Oilonga 2:1-4) Oshiningwanima osho osha li euliko kutya opa dalululwa oshiwana shipe, Israel shopamhepo, osho sha li “epata [laKalunga lipe] la hoololwa nongudu youpristeri pauhamba” oyo ya li tai ka longa ehalo laye kombada yedu. (1 Petrus 2:9) Osha yela kutya Jehova Kalunga okwa li a tambula ko nokwa li a hokwa ekuliloyambo laKristus. Etililo lomhepo iyapuki oli li limwe lomomanangeko noupuna otete oo a ningwa taa shiiva kekulilo.

⁶ Okudja opo, ekuliloyambo laKristus ola kala tali etele ouwa ovashikuli vaye mounyuni aushe. Ohatu mono ouwa mekuliloyambo laKristus kutya nee otu li oilyo ‘yokangudu’ oko taka ka pangela pamwe naKristus meulu, ile otu li oilyo ‘yeedi dimwe’ odo tadi ka kala kombada yedu koshi yepangelo laye. (Lukas 12:32; Johannes 10:16, OB-1986) Ekuliloyambo olo oli li ekanghameno leteelelo letu nohatu diminwa po omatimba etu omolwalo. Ohatu dulu okukala tu na eliudo la koshoka neteelelo la twa li na sha nonakwiiwa shimha ashike hatu twikile okukala ‘neitavelo’ tali longo mekuliloyambo laJesus noku mu shikula efiku keshe. — Johannes 3:16.

7. Jesus okwa li a pewa eenghonopangelo dilipi eshi a shuna meulu, nongahelipi to dulu oku mu yambidida?

⁷ Jesus okwa kala ta ningi shike okudja eshi a ya meulu? Ombibeli otai ti kutya okwa pewa eenghonopangelo dinenenene. (Mateus 28:18) Jehova okwe mu nangeka po a pangele eongalo lopaKriste nokwa kala ta wanifa po oshinakuwanifwa osho pahole nopauyuki. (Ovakolossi 1:13) Ngaashi sha li sha xunganekwa, Jesus okwa nangeka po ovalumenhu vonhumba va pyokoka va file oshisho eemhumbwe doufita waye. (Ovaefeso 4:8) Pashihopaenenwa, okwa li a hoolola Paulus a ninge “omuyapostoli [koiwana, NW],” nokwa li e mu tuma a ka tandavelife onghundana  iwa keenhele dokokule. (Ovaroma 11:13; 1 Timoteus 2:7) Lwopexulilo lefelemudo lotete, Jesus okwa li a yandja omatumwalaka omo a pandula, a yandja omayele nokwa pukulula omaongalo aheyali omoitukulwapangelwa yaRoma oyo ya li muAsia. (Ehololo etukulwa 2-3) Mbela owa dimina ngoo kutya Jesus oye Omutwe weongalo lopaKriste? (Ovaefeso 5:23) Opo u twikile oku mu landula, ou na okuxumifa komesho omhepo yeduliko noyelongelokumwe meongalo leni.

8, 9. Eenghonopangelo dilipi Jesus a pewa mo 1914, naasho osha kuma ngahelipi omatokolo oo hatu ningi?

⁸ Jesus okwa li a pewa vali eenghonopangelo dimwe mo 1914. Momudo oo, okwa nangekwa po e li Ohamba yOuhamba waJehova wopaMessias. Eshi a hovela okupangela, “meulu omwa tukuluka olwoodi.” Oshidjemo osha li shike? Satana neendemoni daye ova li va umbilwa kombada yedu nova etifa ko omaupyakadi manene. Ehapupalo loita, ekaulonyanga, oukulo, omikifi, omakakamo edu nosho yo ondjala oyo hai hange ovanhu kunena otai tu dimbulukifa kutya Jesus paife ota pangele meulu. Satana oye “omupangeli wounyuni ou,” nota ka twikila okupangela oule ‘wokafimbo kaxupi.’ (Ehololo 12:7-12; Johannes 12:31; Mateus 24:3-7; Lukas 21:11) Ashike Jesus okwa pa ovanhu mounyuni aushe omhito yokutambula ko epangelo lopaMessias.

⁹ Osha fimanenena okuyambidida Ohamba yopaMessias. Otu na okukala hatu ningi omatokolo oo ta hokwa ndele kae fi oo taa hokiwa kounyuni ou wa nyonauka. Eshi “Ohamba yeehamba” oyo iyuki “nOmwene woovene” oo ta tale ovanhu kombada yedu, ehandu laye otali xwamenene, ndele pefimbo opo tuu opo oku na ehafo linene. (Ehololo 19:16) Omolwashike mbela?

10. Jesus oku na oukwatya ulipi, ndele oshike hashi mu handukifa ehandu li li pauyuki?

¹⁰ Omwene wetu oha hafe ngaashi Xe. (1 Timoteus 1:11, NW) Eshi Jesus a li kombada yedu, ka li omukwanyanya ile omunhu oo iha hafifwa kusha. Ndele kombada yedu kunena otaku ningwa oinima ihapu oyo tai mu ningifa a handuke pauyuki.  Okwa handukila omalongelokalunga aeshe oo haa ti kutya oku mu lile po, ndele itaa longo ouyuki. Jesus okwa li a xunganeka a ti: “Hakeshe ou ta ti kuame: Omwene, Omwene! ta i mouhamba womeulu, ndelenee oye tuu ou ha longo ehalo laTate womeulu. Efiku olo vahapu otava ti kuame: Omwene, Omwene, hafye tuu ovo twa . . . longa oilonga ihapu yeenghono medina loye? Ndelenee Ame ohandi va lombwele: Inandi mu shiiva nandenande; djeni po puame, onye ovakolokoshi!” — Mateus 7:21-23.

11-13. Omolwashike vamwe tashi dulika va kale va kuminwa eendjovo daJesus da kwata moiti odo a popya shi na sha naavo hava longo “oilonga ihapu yeenghono” medina laye, ndele omolwashike e va handukila? Yelifa to yandje efaneko.

¹¹ Kunena, ovanhu vahapu ovo have liti kutya Ovakriste otashi dulika va kale ve wete eendjovo odo tadi halukifa. Omolwashike Jesus e na okulombwela ovanhu eendjovo da tya ngaho ovo va kala tava longo “oilonga ihapu yeenghono” medina laye? Eengeleka dOukwakriste ohadi yandje oikwafa ihapu, ohadi yambidida ovakwanaluhepo, ohadi tungu oipangelo neefikola nohadi longo yo oilonga ikwao ihapu. Ndele opo tu mone kutya oda wana shili okuhandukilwa kuJesus, tala kefaneko tali landula.

¹² Natu tye nee omushamane nomukulukadi ove na okuya molweendo va ka talele po konhele yonhumba. Molwaashi itava dulu okuya nounona vavo, ova konga oo ta kala te va pashukile. Ove mu pa omalombwelo e li paunafangwa kutya: “Kala to pashukila ounona. Kala to va pe oikulya, to va kosho noku va amena koiponga.” Ndele eshi ovadali va aluka, ova li va kumwa eshi va hanga ovana vavo va fya ondjala. Ova mona yo kutya ounona ova kaka, otava ehama noina va hafa. Ove va hanga tava kwena va hala omufilishisho oo e va kwafele, ndele ka li e na ko nasha navo. Omolwashike mbela a li ita kwafela ounona? Omolwaashi okwa li a londa komhani ta wapaleke omakende. Ovadali ova li va handuka nova hala okuuda kutya omolwashike ina kala ta fila oshisho ounona. Okwe va nyamukula a ti: “Taleni oilonga aishe oyo nda longa! Kamu wete kutya onda wapaleka omakende? Onda wapekulula yo eumbo leni.” Mbela osho otashi ka mbilipaleka ovadali ovo? Hasho nandenande! Inave mu  pula a longe oilonga ya tya ngaho; ova li ashike va hala a file oshisho ounona vavo. Ova handuka molwaashi okwa dopa okudulika komalombwelo avo.

¹³ Oukwakriste ohau ningi ngaashi omunhu oo a li a pewa oshinakuwanifwa shokufila oshisho ounona. Jesus okwa li a lombwela ovakalelipo vaye va file oshisho ovanhu pamhepo moku va honga oshili yEendjovo daKalunga noku va kwafela va kale va koshoka pamhepo. (Johannes 21:15-17) Ndele Oukwakriste owa dopa filufilu okudulika kelombwelo olo. Owa efa ovanhu va fye ondjala pamhepo, va ngwangwanekwe komahongo oipupulu nokave shii eeshili domahovelohongo Ombibeli. (Jesaja 65:13; Amos 8:11) Onghee hano, eenghendabala odo Oukwakriste wa ninga dokuxwepopaleka eenghalo mounyuni kadi fi nande elipopilo laashi inau dulika kuJesus. Onghalelo younyuni ou oya fa eumbo olo la teelela okuhanaunwa po, molwaashi Eendjovo daKalunga oda popya sha yela kutya ounyuni waSatana ou li pokuxulifwa po. — 1 Johannes 2:15-17.

14. Oilonga ilipi tai hafifa Jesus kunena, nomolwashike?

¹⁴ Mepingafano nOukwakriste, Jesus oha kala a hafa neenghono ngeenge e wete ovanhu omamiliyona tava wanifa po oshilonga shokuninga ovanhu ovahongwa osho a pa ovashikuli vaye eshi a li kombada yedu. (Mateus 28:19, 20) Kau fi tuu oufembanghenda okuhafifa Ohamba yopaMessias! Natu kale twa tokola toko okuyambidida “omupiya omudiinini nomunaendunge” nopehe na okusholola. (Mateus 24:45) Mepingafano novawiliki vOukwakriste, ongudu oyo inini yOvakriste ovavaekwa oya kala tai wilike nehalo liwa oilonga yokuudifa noya kala tai palula noudiinini eedi daKristus.

15, 16. (a) Jesus oku udite ngahelipi eshi e wete ovanhu vahapu kunena vehe na ohole, notu shi shii ngahelipi kutya osho e udite ngaho? (b) Omolwashike Oukwakriste wa wana okuhandukilwa kuJesus?

¹⁵ Ohatu dulu okukala noushili kutya Ohamba oya handuka eshi tai tale ovanhu vehe na ohole ovo ve li kombada yedu kunena. Otashi dulika to dimbulukwa nghee Ovafarisai va li tava kembaula Jesus eshi a li a velula omunhu mEshabata. Ova li va kukutika omitima davo nove na odino nova li va kanyatela keudeko lavo li li pambabo li sha nOmhango yaMoses  nokeemhango davo odo da li hadi litaambekidwa pakanya. Oikumwifilonga yaJesus oya li ya etela ovanhu omauwa mahapu. Ndele oikumwifilonga oyo ya hafifa vahapu, ya etele vamwe etulumuko noya pameke eitavelo lavo, kaya li tai ti sha kOvafarisai. Jesus okwa li e va uditile ngahelipi? Pomhito imwe, ‘okwa li a keuka e va tala nehandu, nokwa nyika oluhodi omolwoukukutu womitima davo.’ — Markus 3:5.

¹⁶ Kunena, Jesus oha kala e wete oinima oyo tai mu ‘nyikifa oluhodi’ neenghono. Ovawiliki vOukwakriste ova twikifwa keenghulunghedi nokomahongo oo itaa tu kumwe nOmishangwa. Ova handuka yo eshi onghundana iwa yOuhamba waKalunga tai udifwa. Moitukulwa ihapu younyuni, ovawiliki vomalongelokalunga ohava xwaxwameke omahepeko okuhepeka nonyanya Ovakriste ovo tava kendabala shili okuudifa etumwalaka olo Jesus a li ha udifa. (Johannes 16:2; Ehololo 18:4, 24) Ovawiliki ovo ohava ladipike yo ovashikuli vavo va ye koita va ka dipae vakwao, sha fa ngeno kutya okuninga ngaho otashi ka hafifa Jesus Kristus.

17. Ovashikuli vashili vaJesus ohava hafifa ngahelipi omutima waye?

¹⁷ Mepingafano nOukwakriste, ovashikuli vashili vaJesus ohava kendabala okukala ve hole ovanhu vakwao. Ohava udifile onghundana iwa “ovanhu aveshe” ngaashi Jesus a li a ninga, nokuli nonande otava patanekwa. (1 Timoteus 2:4) Ohole oyo hava ulikilafana oya tongomana noi li oukwatya oo tau va didilikifa. (Johannes 13:34, 35) Ovakriste ohava shikula shili Jesus nohava hafifa omutima waye eshi tava ungaunga nOvakriste vakwao pahole nosho yo nefimaneko.

18. Oshike hashi nyikifa oluhodi Omwene wetu, ndele ongahelipi hatu dulu oku mu hafifa?

¹⁸ Natu kalekeni yo momadiladilo kutya Omwene wetu oha kala a nyika oluhodi ngeenge ovashikuli vaye ova dopa okulididimika, va efa ohole yavo yokuhola Jehova i talale nosho yo ngeenge va efa oku mu longela. (Ehololo 2:4, 5) Ndele Jesus oha kala a hafela ovo tave lididimike fiyo exulilo. (Mateus 24:13) Onghee hano, natu kaleke alushe momadiladilo oshipango shaKristus osho kutya: “Shikule nge.” (Johannes 21:19) Natu ka taleni  komanangeko noupuna amwe oo Ohamba yopaMessias tai ka yandja kwaavo tave lididimike fiyo exulilo.

19, 20. (a) Okushikula Jesus otaku tu etele omanangeko noupuna elipi paife? (b) Omhumbwe yetu yokukala natate oo te tu pefa omwenyo waalushe otai ka wanifwa po ngahelipi ngeenge otwa shikula Kristus?

¹⁹ Okushikula Jesus oko ashike taku tu kwafele tu kale nonghalamwenyo tai pondola paife. Ngeenge otwa tambula ko Kristus e li Omwene wetu, hatu shikula ewiliko laye nokuhopaenenwa oshihopaenenwa shaye, kungaho ohatu ka kala tu na oupuna oo ovanhu mounyuni itave u mono nandenande. Ohatu ka kala tu na oilonga oyo tai ka ningifa onghalamwenyo yetu i kale i na elalakano nosho yo eityo, ohatu ka kala twa hangana novaitaveli vakwetu ovo ve na ohole yashili, nohatu ka kala yo tu na eliudo la koshoka nosho yo ombili yopamadiladilo. Oku shi popya paunafangwa, ohatu ka kala tu na onghalamwenyo ihafifa notwa wanenwa. Ohatu ka mona yo omauwa makwao mahapu.

²⁰ Jehova okwa nangeka po Jesus a ninge “Tate yaalushe” waavo ve na eteelelo loku ka kala nomwenyo waalushe kombada yedu. Jesus okwa ya ponhele yatate yetu wopanhu, Adam, oo a ekelashi filufilu oludalo laye alishe. (Jesaja 9:5, 6) Ngeenge otwa tambula ko Jesus e li “Tate yaalushe” nokukala tu na eitavelo tali longo muye, ohatu ka kala tu na eteelelo la twa lomwenyo waalushe. Ohatu ka ehena yo popepi elela naJehova Kalunga. Ngaashi twe lihonga nale, okukendabala okushikula Jesus efiku keshe oko onghedi ya denga mbada omo hatu ka ulika kutya ohatu dulika koshipango shaKalunga osho tashi ti: “Ningeni hano [ovahopaeleli] vaKalunga ngaashi ovana ovaholike.” — Ovaefeso 5:1.

21. Ouyelele wovashikuli vaKristus otau ka minikila ngahelipi mounyuni ou u li momilaulu?

²¹ Ohatu ka kala tu na oufembanghenda munene ngeenge otwa hopaenene Jesus nosho yo Xe, Jehova. Ouyelele wetu wa twa otau ka minikila. Mounyuni ou u li momilaulu, omo ovanhu omamiliyona va pukifwa kuSatana nohava hopaenene  omaukwatya aye, fyeni ovo hatu shikula Kristus ouyelele wetu wa twa otau ka minikila eshi hatu hongo eeshili dOmbibeli, hatu kulike omaukwatya opaKriste, ngaashi ehafo, ombili nohole yashili. Pefimbo opo tuu opo, ohatu ka ehena popepi elela naJehova, nokungaho ohatu ka hanga elalakano la tongomana elela, la shiya ko kuhe na vali, olo oishitwa inaendunge tai dulu okuhanga.

22, 23. (a) Ovo tava twikile okushikula Jesus noudiinini otava ka mona omanangeko noupuna elipi? (b) Otu na okukala twa tokola toko okuninga shike?

²² Diladila yo shi na sha naasho Jehova a hala oku ke ku ningila monakwiiwa okupitila mOhamba yopaMessias. Mafiku Ohamba oyo otai ka lwa oita i li pauyuki, tai ka lwifa onghalelo yaSatana  yoinima youkolokoshi. Osha yela kutya Jesus ota ka findana! (Ehololo 19:11-15) Okudja opo, Kristus ota ka hovela okupangela edu oule womido eyovi. Epangelo laye lomeulu otali ka etela ovanhu ovadiinini omauwa ekuliloyambo, notali ke va twala mewaneneno. Diladila nee ngeno u na oukolele we lixwapo, wa nyashuka efimbo keshe nou na eenghono noto longo nehafo pamwe novanhu vakweni opo mu ninge edu oparadisa! Pexulilo lomido odo eyovi, Jesus ota ka yandja epangelo kuXe. (1 Ovakorinto 15:24) Ngeenge owa twikile okushikula Kristus noudiinini, oto ka hafela ‘emanguluko loshinge shovana vaKalunga’ olo li li enangeko noupuna likumwifi neenghono. (Ovaroma 8:21) Ohatu ka mona shili omanangeko noupuna aeshe oo Adam naEva va kanifa. Tu li ovanamati novanakadona vaJehova vokombada yedu, ohatu ka kala twa mangululwa moulunde waAdam fiyo alushe. ‘Efyo itali kala po vali’ nandenande. — Ehololo 21:4.

²³ Dimbuluka omupangeli omunyasha oshipuna oo twa kundafana metukulwa lotete. Ka li a tambula ko eshivo laJesus olo kutya: “Ila, u shikule nge.” (Mateus 19:16-22) Ove ino ninga nandenande epuko la tya ngaho! Tambula ko eshivo laJesus nehafo nonomaoko aeshe. Kala wa tokola toko okulididimika, twikila okushikula Omufita Muwa efiku nefiku, omudo nomudo opo u ka mone nghee hauxuuninwa ta ka wanifa po omalalakano aeshe aJehova makumwifi!