Улуғ кізілернің полызии паза чӧптері чох палалар пызығ кізілер пол полбастар. Пу сурығда іҷе-пабалар палаларына иң чахсы полыс поларлар. Сынында анзы оларның обязаннозы. Пасха даа кізілер сірернің палаңарны ӱгредерге полыс поларлар.

Кӧп хазналарда чиит кізілер улуғ кізілернең чоохтаспинчалар даа. Пу факттарға хайығ салыңар:

• Палалар школада уғаа кӧп тус иртірчелер, анда, тізең, ӱгретчілер паза пасха даа улуғ кізілер палалардаң хай-хай асхынах.

• Школадаң ибзер килзелер, оларның іҷе-пабалары тоғыста полчалар. Аннаңар палалар пос алынҷа тус иртірчелер.

• Пір істезіг хоостыра, Піріккен Штаттарда 8—12 частығ палалар кӱннің сай 6-ҷа час телевизор кӧрчелер, музыка исчелер паза видеоойыннар ойнапчалар a.

«Не упускайте своих детей» тіп киндеде чоохталча: «Палалар пілістерні, кӧзідімнерні, чӧптерні тілеп, іҷезінзер, пабазынзар, ӱгретчілерзер алай пасха даа оларның ӱчӱн нандырчатхан кізілерзер нимес, че постарынаң тиң палаларзар айланчалар».

Паланаң хада тус иртіріңер.

БИБЛЕЙСКАЙ ПРИНЦИП: «Оолахты орта чолға ӱгрет сал, ол аннаң, киріп тее парза, хыйа сыхпас» (Притчи 22:6).

Кічіг палалар прай нимедеңер іҷе-пабаларынаң сурчалар. Оларның оңдайы андағ. Хайди специалисттер чоохтапчалар, палалар іҷе-пабаларының чӧптерін постарынаң тиң палаларның чӧптерінің хыринда саарбах тузында даа хай-хай аарлыға санапчалар. Психологияның профессоры Лоуренс Стейнберг позының киндезінде пасча: «Іҷе-пабалар палаларының кӧрістеріне паза тудыныстарына оларның саарбах тузында даа, оол-хыс пол парған туста даа уғаа тың влиять полчалар». Анаң ол хосча: «Саарбах пала, сірерге чоохтабаза даа паза сірернің кӧрістеріңнең чараспаза даа, ниме сағынчатханнарыңны піліп аларға хынча» (You and Your Adolescent).

Палалар іҷе-пабаларынаң чӧптезерге хынчалар, анзын ундутпаңар. Оларнаң удаа арах чоохтазыңар. Кӧрістерің хайдағ, нимені аарлыға санапчазар паза чуртаста хайдағ опыт алғазар — прай ол нимелернең ӱлезіңер.

Палаа пызығ нанҷы таап пиріңер.

БИБЛЕЙСКАЙ ПРИНЦИП: «Хыйғаларнаң чӧрчеткен кізі хыйға полар» (Притчи 13:20).

Сірернің саарбах палаңарға чахсы кӧзідім пол полар улуғ кізіні пілчезер бе? Аның хыринда сірернің палаңарға истіг полар ба? Ол кізіні сірернің оолғыңарнаң алай хызыңарнаң хада удаа арах тус иртірерге сурынып алыңар. Ундутпасха кирек, ол кізі сірернің палаңарның іҷезі алай пабазы пол парбас. Че киртіске турыстығ улуғ кізі, палаңарға кӧп арах хайығ салып, сірерге аны ӱгредерге полыс пирер. Библияда Тимофейге, ол улуғ кізі полған полза даа, Павел илҷінең нанҷыласханы уғаа тың полысхан тіп чоохталча. Павелге, тізең, Тимофейнең нанҷыласханы ідӧк уғаа туза полған (Филипптегілерге 2:20, 22).

Амғы сӧбірелер удаа улуғ іҷелерінең, улуғ пабаларынаң, тайыларынаң, кӧйілерінең паза пасха даа туғаннарынаң оонаң чуртапчалар. Пірееде пасха саарларда алай хазналарда чуртапчалар. Сірернің сӧбіреңер іди чуртапчатса, палаларыңнаң хости пірее ізестіг улуғ кізі ползын тіп кӱстеніңер. Олардаң ол пірее нимее ӱгреніп алар.