Перейти к основным материалам

Перейти к содержанию

Нравственнай нормалар, компас чіли, палаа чуртасча орта чолҷа парарға полыс пирерлер

ІҶЕ-ПАБАЛАРҒА

7. Орта тудынарға ӱгредіңер

7. Орта тудынарға ӱгредіңер

ОРТА ТУДЫНЫС НИМЕДІР ОЛ?

Сірерге чуртаста тузаланчатхан принциптерің аарлығлар. Кӧзідімге, сірер сын тудынарға хынчазар, аннаңар палаларыңны ідӧк тудынарға ӱгретчезер.

Нравственнай нормалар орта тудыныстың чардығы полчалар. Орта тудыныстығ, пик сындырлығ кізі тоғысха кӱлӱк полча, сын тудынча паза пасхаларынаңар сағыссырапча. Андағ качестволарға чиит туста ӱгреніп аларға оой арах.

БИБЛИЯДАҒЫ ПРИНЦИП: «Оолахты орта чолға ӱгрет сал, ол аннаң, киріп тее парза, хыйа сыхпас» (Притчи 22:6).

НОҒА АНЗЫ ААРЛЫҒ

Амғы наа технологиялар тузында нравственнай нормалар уғаа киректер. Пір іҷе, Карен, тіпче: «Амғы туста хайдағ даа мобильнай устройствонаң кізіні ардатчатхан информацияны кӧріп аларға чарир. Палалар, іҷе-пабаларының хыринда одырып алып, кізі хорығыстығ нимелер кӧрчетселер дее, сизінмессің!»

БИБЛИЯДАҒЫ ПРИНЦИП: «Хатығ чиис улуғ кізілерге пиріледір. Олар кӧпті кӧргеннеңер, чахсыны чабалдаң талластыр пілчелер» (Еврейлерге 5:14).

Этикеттеңер ундутпаңар. Пӱӱн, кізілернең чоохтаспин, кізілер гаджеттерінзер ле кӧріп одырчалар, аннаңар кізіні алғыстааны, «пожалуйста» теені паза пасхаларынаңар сағыссырааны уғаа аарлығ.

БИБЛИЯДАҒЫ ПРИНЦИП: «Кізілер сірерге хайди хылынзыннар тіп сағынчазар, сірер дее оларға іди хылын турыңар» (Лука 6:31).

НИМЕ ИДЕРГЕ ЧАРИР

Нравственнай нормаларға ӱгредіңер. Істезіглер хоостыра, іҷе-пабалар саарбахтарны хоных хонар алнында секс чарадылбинча тіп ӱгретчетселер, андағ саарбахтар, кӧбізін, сайбах чуртасха тартылбинчалар.

ЧӦП. Паланы орта тудынарға, хабарларнаң тузаланып, ӱгредіңер. Кӧзідімге, пірее сайбағдаңар ис салзар, паладаң сурыбызарға чарир: «Кізілернің удур-тӧдір хырт кӧрчеткеннері уғаа хомай. Хайди сағынчазың, ноға кізілер андағ пол парғаннар?»

«Палаларны чахсыны чабалдаң талластырарға пірдеезі ӱгретпезе, оларға анзын піліп аларға уғаа сидік полар» (Брэндон).

Палаларны иптіг тудынарға ӱгредіңер. Алғыстирға, «пожалуйста» тирге паза пасхаларын улуғлирға кічіг дее палалар ӱгреніп алчалар. «Родители без границ» тіп киндеде чоохталча: «Палалар, постарының алынҷа ла полбазалар, постарын сӧбіренің, класстың алай футбольнай команданың чардығы полчатханнарын пілінчетселер, олар пасхаларына хынып полысчалар».

ЧӦП. Палалар пасхаларына полызарға нинҷе аарлығ полчатханын піліп алзыннар тіп, оларға ибде тоғыстар пир турыңар.

«Пала кічігдең сығара ибде тоғыстар итсе, ӧс парза, ағаа оой арах полар паза ол нандырығлығ кізі пол парар» (Тара).