Хайди сірер музыкант пол парғазар?

Минің іҷем дее, пабам даа пианисттер. Олар мині пис частаң сығара музыкаа ӱгрет сыхханнар. Анаң мин Ташкенттегі музыкальнай школада ӱгренгем.

Чоохтап пиріңер, ноға оркестрнең хада ойнирға оой нимес?

Ікі тӧӧй оркестр полбинча. Оркестрні уғаа чоон музыкальнай инструментнең тиңестірерге чарир. Аннаң дирижер «ойнапча». Иң улуғ сидіксініс — дирижернаң «тіл алызып аларға». Анзын ікі чағын нанҷы чоохтасчатханынаң тиңнестірерге чарир: пірсі пірсіне чоохтанарға харығ полбинча паза пірсі пірсін пазынҷыхтабинча. Ағаа хоза, пір-ікі ле репетицияа «тіл алызып аларға» кирек.

Репетицияа нинҷе тус парыбысча?

Кӱннің сай ӱс частаң азыра. Ол туста, сидік орыннарны ойнирынаң пасха, пасха нимелер идерге килісче. Ойнир алнында мин ӱгренчеткен музыкальнай произведениенің пӱдізін істесчем. Аны прай хыринаң піліп алар ӱчӱн, олох композиторның пасха кӧглерін исчем.

Чахсы пианист хайдағ ол?

Чахсы пианист фортепианоны «сарнадып» оңнапча. Фортепиано ударнай инструмент тирге чарир. Клавиша сапхан соонда, фортепианоның ӱні ӱскеннең ӱслеҷе. Духовой инструмент паза кізі ӱні пір нотаны ӱр тут полча паза ол нотаны тың арах истілдір полча. Ус пианист фортепианоның ӱніне ӱзерге пирбинче. Ол салааларынаң паза пілегінең ус тудынча, ідӧк оң сариндағы педальны пазып, ӱнге ӱзерге пирбинче паза аның тембрін алыстырча. Пианист, фортепианонаң ус ойнирға ӱгреніп алза, фортепианоны, флейта, духовой инструмент паза оркестр чіли, ойнадар. Фортепианоны, иң сіліг инструментке дее, кізінің ӱніне, тӧӧй иде ойнат полча.

Сірер музыкаа тың хынчаттырзар.

Мағаа музыка чувстволарымны читір пирерге полысчатхан тіл. Пірееде кізі чувстволарын чоохтап таа полбинча. Музыка пастыра оларны читір пирерге оңдай пар.

Ноға сірер духовнай саринзар тартыл сыххазар?

Пістің ибде сыбыра кӧп кинде полған. Оларны пабам Москвадаң ағылҷаң. Мағаа пір кинде хынығ пілдір парған. Анда пастағы кізілердеңер паза Израиль чонынаңар Библияда тӧстелген чоохтар пазылған. Иегованың киречілері сығарған пасха кинде «Ты можешь жить вечно в раю на земле» * тіп адалған. Библияның ӱгредіглері анда хайди пілдістіг иде пазылғаны мағаа уғаа хайхастығ полған. 1991 чылда мин Испаниязар музыкаа аннаң андар ӱгренерге кӧс парыбысхам. Ол киндені хада алып алғам. Мин аны нинҷе-де хати хығырыбысхам. Іди мин эмоцияларда ла нимес, че хыйға сағыстарда паза киртістіг киречілестерде тӧстелчеткен киртіністі таап алғам.

Библияда кізілер чирде мӧгі чуртирлар тіп пазылча. Ол молҷағ мағаа иң хынығ пілдір парған. Я, кізі мӧгі чуртирға кирек! Ол туста мин Иегованың киречілеріне тоғасхалах полғам. Че мин сағынғам: «Оларға тоғассамох, Библия ӱгренерге суранып аларбын».

Хайди Иегованың киречілерінең тоғазып алғазар?

Ол пӧгін алған соонда, нинҷе-де кӱн пазынаң, мин Библия тудын салған ікі ипчіні кӧр салғам. Мин сағын салғам: «Олар мин хығырған киндедегі кізілерге уғаа тӧӧйлер. Ол кізілер, пастағы вектегі христианнар чіли, Худай сӧзін искірчелер». Ӱр ниместең мин Иегованың киречілерінің пірсінең Библия ӱгрен сыххам. Пӱӱн мин кізілерні Чайаачынаң таныстырчам. Анзы мағаа иң улуғ ӧрініс пирче.

Сірер атеист полғазар. Ноға Чайаачаа киртін сыххазар?

Музыка ӱчӱн. Полған на кізі музыкаа хынча. Пір дее мал, кізі чіли, музыканы аарлап оңнабинча. Музыканаң хайдағ даа чувствоны — ӧріністі, ізеністі паза паарсасты — кӧзідерге чарир. Музыка ис салза, кізі музыка хоостыра хыймыхтап сыхча. Че музыка чох кізі чуртап поларҷых па? Я. Эволюция «выживает сильнейший» тіп ӱгретче. Музыка иң кӱстіглерге тіріг халарға полысча ба? Ікінҷілестіг. Кізінің Моцарт алай Бетховен пасхан музыкаа тӧӧй музыканы чайап полчатхан миис пар. Мин сағынчам: андағ миис эволюция хоостыра пол полбасчых. Аны хыйға паза хыныстығ Чайаачы ла чайап поларҷых.

Ноға Библия Худай пирген кинде полчатханына киртін сыххазар?

Библияда 66 кічиҷек кинде. Аны 1 600 чыл аразында 40-ча кізі пасхан. Мин позымны сурҷаң полғам: «Библияның кинделерін, пір уғаа чахсы оркестр чіли, ойнатхан Илбек Дирижёр кемдір ол?» Ол сурыға пір ле нандырығ пар — Худай. Мин Библияа, сіліг симфонияа, уғаа чахсы произведенияа чіли, кӧрчем. Анда прай чонға чахсы хабар пазылча.