Албан. Тӧлирге кирек пе?

АЛБАН тӧлирге асхынах кізі хынча. Олар ол ахча кирек чох нимее хорадылча паза ӱлгӱ тутчатханнарның піреелері ол ахчаны постарына алып алчалар тіп сағынчалар. Пасхалары, тізең, ол ахча чааға парчатхан ӱчӱн албан тӧлебинчелер. Пір саардағы чуртағҷылар тіпчелер: «Пістің палаларыбысты ӧдірчеткен ухтарны аларға ахча пирбеспіс».

Андағ сӧстер наа ниместер. Индияның саблығ кізізі Мохандас Ганди теен: «Чааҷылар пар хазналарға хабасчатхан кізілер чазых итчелер. Полған на кізі — улуғланыбысхан ма алай чиит пе — андағ хазнаа албан тӧлепчетсе, чазых итче».

XIX векте чуртаан философ Генри Дейвид Торо ноға чаа киректеріне хорадылчатхан албан тӧлебинчеткеннеңер піди теен: «Кізее хазна устағҷыларына позының совезін кӧп нимес тее тусха пирерге кирек пе? Андағда полған на кізее совесть кирек пе?»

Библияда христианинге совезін прай саринаң арығ тударға кирек тіп чоохталча. Аннаңар полған на христианинні албаннаңар сурығ сағыссыратча (2 Тимофейге 1:3). Олох туста, Библияда хазнаа албан тӧлирге кирек тіп пазылча: «Ноо даа кізі позын ӧӧркі ӱлгӱлерге [кізілер ӱлгӱлеріне] пазындыртча. Худайдаң пирілген ӱлгӱдең пасха ӱлгӱ чоғыл нооза. Нинҷе пар прай ӱлгӱні Худай турғыс салған. Аннаңар, Худайның ӧкпеленгенінең хорыхчатханнаңар нимес, че ах сағыстығ кізілер полып, пастыхтың чооғын истерге кирексер. Аннаңар сірер албан-чаға тӧлепчезер. Устағҷылар, Худайның нымысчылары полып, постарының тоғыстарын сыбыра толдырчалар нооза. Полған на кізее ағаа пирҷеен пир салчадыңар: хайзына албанны, хайзына албан-чағаны» (Римдегілерге 13:1, 5—7).

Пастағы вектегі христианнар, албанның хайдағ-да чардығы чаа киректеріне хорадылчатса даа, пу устағ хоостыра албан тӧлеҷеңнер. Амғы Иегованың киречілері ідӧк тудынчалар *. Ноға олар албан тӧлепчелер? Албан тӧлирдеңер сурығ полза, христианинге совезін тымылдырарға кирек пе?

Албан паза совесть

Албан тӧлеен ахчаның хайдағ-да чардығы чаа киректеріне хорадылчатса, ноға пастағы христианнарға совестьтері албан тӧлирге чаратчаң, че Гандиге паза Тороға совестьтері чаратпаҷаң?

Кӧріңер, христианнар оларны хатығлир ӱчӱн не нимес, че совесть кӧӧктірген ӱчӱн Римдегілерге пічіктің 13-ҷі пастаандағы устағ хоостыра тудынғаннар (Римдегілерге 13:5). Албан тӧлеен ахча христианиннің кӧңніне кірбинчеткен хорадығларға парчатса даа, ағаа аның совезі албан тӧлирге кирек тіп чоохтапча. Ноға христианинге аның совезі албан тӧлирге кирек тіп чоохтапча? Анзын піліп алар ӱчӱн, совестьтеңер — орта алай саба тудынчатханыбысты кӧзітчеткен пістің істібістегі ӱннеңер — пір аарлығ сағысты піліп аларға кирек.

Хайди Торо чоохтаан, ол істіндегі ӱн полған на кізінің пар. Че ол ӱн пірееде саба пӧгіннер аларға чоохтапча. Пістің тудынызыбыс Худайның кӧңніне кірзін тіп, совезібісті Худайның нравственнай нормаларынҷа ӱгредерге кирек. Худайның сағызы пістің сағызыбыстаң хай-хай пӧзік, аннаңар піске постарыбыстың сағыстарыбысты паза кӧрістерібісті Худайдине килістірерге кирек (Псалом 19:7). Піске кізілер турғысхан ӱлгӱлерге Худай хайди кӧрчеткенін піліп аларға кирек.

Павел илҷі ӱлгӱлерні «Худайның нымысчылары» тіп адаан (Римдегілерге 13:6). Ноға? Олар хазнада амыр чуртирға оңдай пирчелер паза аймах-пасха тоғыстар итчелер. Иң коррумпированнай ӱлгӱліг хазналарда даа почта, ӱгренҷең орыннар, от ӱзӱрҷең организациялар паза правоохранительнай органнар пар. Худай, андағ ӱлгӱлернің хомай сариларын пілчетсе дее, оларға нинҷе-де тусха ӱлгӱ тударға оңдай пирче. Оларға албан тӧлирге паза оларны улуғлирға чахыпча.

Че чир ӱстӱнде кізілер турғысхан ӱлгӱлер сыбыра турбастар. Худай кізілер турғысхан ӱлгӱлернің орнына тигірдегі Хан-ӱлгӱні турғыс салар паза кізілер турғысхан ӱлгӱлер ағылған ӱрегні прай чох идібізер (Даниил 2:44; Матфей 6:10). Андағ даа полза, Худай, албан тӧлебин, хазнадаң тоғыр парарға чаратпинча.

Хайди піс кӧрдібіс, Ганди албанның хайдағ-да чардығы чаа киректеріне хорадылчатханын чазыхха санаан. Сірер дее іди сағынчатсар чи? Тағ ӱстӱндегі кізі тағ тӧзіндегі кізідең хай-хай кӧп ниме кӧрче. Иегова ідӧк, прай киректерні пістең артых пілче. Анзын пілзебіс, Иегованың кӧрізін аларға ниик арах полар. Худай Исаий ухаанҷы пастыра теен: «Хайди тигір чирдең пӧзік, минің чолларым сірернің чолларыңнаң андағох пӧзік. Минің сағыстарым сірернің сағыстарыңнаң ідӧк пӧзік» (Исайя 55:8, 9).

Хыри-пазы чох ӱлгӱ бе?

Библия албан тӧлирге кирек тіп ӱгретче, че андағ даа полза, Иисус ӱлгӱлер хыри-пазы чох ӱлгӱліглер тіп чоохтабаан. Иисустаң Римдегі ӱлгее албан тӧлирге кирек пе, чох па тіп сурғаннарында, Иисус оларға піди нандырған: «Хағаннин хағанға пиріңер, Худайнин — Худайға» (Марк 12:13—17).

Ӱлгӱ алай «хаған» ахча сығарча. Аннаңар аның ол ахчаны албан пастыра нандыра аларға правозы пар. Че Иисустың сӧстерінің хоостыра, «Худайнин» — чуртазыбысты алай пазырызыбысты — позына аларға пір дее ӱлгӱнің правозы чоғыл. Кізінің чахығлары Худайның чахығларынаң тоғыр парчатса, христианнар «Худайның сӧзін истерге киректер» (Илҷілернің 5:29).

Пірее христианнар албан ахчазы хайди хорадылча тіп сағыссырапча поларлар, че олар хазна киректеріне ара кірбинчелер паза, албан тӧлебин, хазнаа тоғырланминчалар. Олар іди тудынған ползалар, Худай прай иреелерні тохтадарында ікінҷілепчеткеннерін кӧзідерҷіктер. Олар Худай турғысхан туста Хан-ӱлгӱ кізілернің киректеріне ара кірібізерін сағыпчалар. Ол Хан-ӱлгӱдеңер Иисус піди теен: «Минің хан-чирім пу чир ӱстӱнде нимес» (Иоанн 18:36).

Худайның чооғын искенінің тузазы

Албан тӧлирінеңер Библия пирчеткен устағ хоостыра тудынзар, сірерге туза ла полар. Закон сайбаан ӱчӱн, туттыр салып, хатығладарынаң хорыхпассар (Римдегілерге 13:3—5). Худайның алнында арығ совесть полар паза постарыңның тудынызыңарнаң аны саблирзар. Анзы иң аарлығ. Албан тӧлебин чӧрчеткен кізілер осхас пай полбазар даа, ікінҷілебеңер: Иегова ағаа киртістіг нымысчыларына хайди даа полызар. Кӧріңер, псалмопевец Давид аннаңар ниме пасхан: «Мин чиит полғам, ам киріп пардым, че арығ чӱректіг кізіні паза аның палаларын халас тілен чӧрчеткеннерін кӧрбеем» (Псалом 37:25).

Паза, Библияның чахиин толдырып, албан тӧлепчетсер, чӱрееңерде амыр полар. Худайның кӧрізінің хоостыра, ӱлгӱдегілер албан ахчазынаң хайди тузаланчатхан ӱчӱн сірер нандырығлығ нимессер. Кӧзідімге, арендада чуртапчатхан кізі тура ээзі аренда ахчазынаң хайди тузаланчатханында нандырығлығ нимес. Стельвио, Библия ӱгренер алнында, позының хазназында политическай алызығлар идерге кӧп чыллар кӱстенген. Соонаң ол оларнаң харбазарын тохтат салған. Ноға? Ол чоохтапча: «Кізі чир ӱстӱнде амыр паза справедливай чуртас турғыс полбас паза прай чоннарны харындастар пірігізінең піріктір полбас. Чуртасты чахсы саринзар Худайның Хан-ӱлгӱзі ле алыстыр полар».

Худай чирнең устирға справедливай ӱлгӱ турғыс салар паза кізілер устааны ағылған ӱрегні прай чох идібізер. Стельвио ол тусты кӧрерге ізенче. Ікінҷілес чоғыл, сірер «Худайнин Худайға» киртістіг пир турзар, ол тусты хайди даа кӧрерзер.

[Сноска]

[Вставка]

Пістің сағыстарыбыс Худайның сағыстарына килістіре поларға кирек. Аның сағыстары пістинең хай-хай пӧзік нооза

[Вставка]

Христианнар албан тӧлепчетселер, оларның совестьтері арығ полча паза Худай оларның кирексіністерін толдырарында ікінҷілебинчеткеннерін кӧзітчелер

[Хоос,]

«Хағаннин хағанға пиріңер, Худайнин — Худайға»

[Хайдаң алылғаннаңар искіріглер]

Copyright British Museum