ХОРҒЫС: Хазналарның паза религияларның устағҷылары Библияның хабарын тарадарына харығ поларға прай кӱстерін салғаннар. Удаа олар кізілерге Библияны ибде тударға, тілбестирге, печатать поларға чаратпаҷаңнар. Ікі кӧзідім кӧр кӧреелер.

• Пістің эраның алнында 167-ҷе чылда. Антиох Эпифан, Селевкидтернің династиязының ханнарының пірсі, иудейлерні гректернің религиязына киртінерге кӱстеп, Еврейлернің Пічіктерін прай чох идібізерге чахығ сығарған. Генрих Грец тархынҷы хайди ханның кізілері тудынғаннарынаңар піди пасча: «Олар Тора свитогын таап алзалар, аны ыра-чара тартлабысчаңнар, ӧртебісчеңнер паза Ызых Пічікте часхарыс тілеен кізілерні андох ӧдірҷеңнер».

• Ортын вектер. Католиктернің устағҷыларының піреелері кізілер оларның ӱгредіглерін таратпин, Библияның ӱгредіглерін таратхан ӱчӱн хыпчыхтанғаннар. Латынь тілінең пазылған Псаломнардаң пасха Библияның кинделерін иблерінде тутхан кізілерні еретиктер тіп адаҷаңнар. Пір тигірибнің чӧбі мындағ чахығ сығарған: «Пір дее ниме иртірбин, прай ікінҷілестіг тураларны паза подвалларны кӧріп, еретиктерні, прай кӱс салып, тілирге... Турада пір дее еретик таап алза, ол тураны иңзерібізерге кирек».

Библияның ыырҷылары аны чох идібіскен ползалар, піс Библияның хабарын хаҷан даа испесчікпіс.

ХАЙДИ БИБЛИЯ ПІСТІҢ ТУСХА ЧИТКЕН: Антиох Эпифан Израильдегі иудейлерні хатығ сӱрген, че пасха даа чирлерде еврейлер кӧп полған. Ученайлар пістің эраның пастағы вегінде еврейлернің чарымынаң даа кӧп кізі, Израильде чуртабин, пасха чирлерде чуртаан тіп санапчалар. Олар постарының синагогаларында хобыра пасхан пічіктерні тутчаңнар. Соонаң сах ол пічіктернең христианнар даа, пасхалары даа тузаланҷаңнар (Илҷілернің 15:21).

Ортын вектегі Худай Сӧзіне хынған кізілер, сӱрдіріглер полған полза даа, Библияны аннаң андар тілбестееннер паза таратханнар. XV вектің ортызында наборнай формалығ печатнай станокты сағынып алар алнындох, Библияның пірее чардыхтары 33 тілге тілбестелген полар. Нинҷе-де тус пазынаң Библияны, уғаа кӧп тілбестеп, печатать пол сыхханнар.

ХЫСХАҶАХТИ: Кӱстіг устағҷылар паза духовенство Библияны чох идерге кӱстенген полза даа, ол иң тарап парған паза иң кӧп тілбестелген кинде полча. Библия пірее хазналарның чахығларына, оларның культураларына, тіллеріне паза миллионнарның чуртастарына влиять полған.