1. Піске кем чуртас пирген?

ИЕГОВА — тіріг Худай, ол піске чуртас пирген (Иеремия 10:10). Иеговадаңар Библияда пазылча: «Пу тилекейде прай ниме Синнең паза Синің кӧңніңҷе чайалған» (Азых чоох 4:11). Худай пісті чуртазыннар тіп хынған, аннаңар піс чуртапчабыс. Чуртас — Худай пирген сыйых. (Псалом 36:9 хығырыбызыңар.)

2. Чуртас часкалығ ползын тіп, ниме идерге кирек?

² Кізі чуртазына кирек нимелерні прай Иегова пирген. Оларның санында чиис тее, суғ даа (Илҷілернің 17:28). Ідӧк ол пісті ӧріністіг чуртазыннар тіп хынған (Илҷілернің 14:15—17). Аннаңар чуртаста часкалығ полар ӱчӱн, Худайның чахығларын толдырарға кирек (Исаия 48:17, 18).

3. Каин Авельні ӧдірібіскенде, Иегова ниме иткен?

³ Библиядаң Иегова пістің дее, пасха даа кізілернің чуртастарын аарлыға санапчатханын піліп алчабыс. Анзы пір полған киректең кӧрінче. Адамнаң Еваның оолғы Каин позының туңмазына, Авельге, тың ӧкпеленібіскен. Иегова Каинні, ӧкпезін холында тутсын тіп, сизіндірген. Че Каин Худайның чооғын испеен. Ол «позының харындазына тыыныбызып, ӧдірібіскен» (Бытие 4:3—8). Авельні ӧдірген ӱчӱн Иегова Каинні хатығлаан (Бытие 4:9—11). Пу киректең нимее ӱгренчебіс? Ӧкпеленгені паза хырт кӧргені уғаа хорғыстығ, андағ тудыныс чабал киректерге дее ағылча. Библияда чабал паза  хазыр кізілерге мӧгі чуртас пирілбес тіп чоохталча. (1 Иоанның 3:15 хығырыбызыңар.) Иегованың кӧңніне кірер ӱчӱн, кізілерге хынарға ӱгренерге кирек (1 Иоанның 3:11, 12).

4. Ноға Иегова Израиль чонына «кізі ӧдірбе» тіп чахығ пирген?

⁴ Иегованың чуртасты аарлыға санапчатханы паза нимедең кӧрінче? Моисей пастыра Израиль чонына Иегова Он чахығ пирген. Оларның аразында «кізі ӧдірбе» тіп чахығ полған (Второзаконие 5:17). Кем-де, ол чахығны толдырбин, кізіні ӧнетін ӧдірібіссе, аны ідӧк ӧдірібізерге кирек полған.

5. Худай абортха хайди кӧрче?

⁵ Абортха чи Худай хайди кӧрче? Аны ол чабал кирек тіп санапча. Ноға іди тирге чарир? Израиль чонына Худай пирген чахығда кем-де чоон чӧрчеткен ипчіні сабысхан ӱчӱн аның тӧреелек палазы ӧл парза, ол кізіні ӧлімге чарғылирға кирек тіп чоохталча. (Исход 21:22, 23 хығырыбызыңар; Псалом 127:3). Мыннаң кӧрінче: Иегова тӧреелек паланың даа чуртазын аарлыға санапча. (28 приложениені кӧріңер.)

6, 7. Чуртасты аарлыға санапчатханыбысты хайди Иеговаа кӧзіт поларбыс?

⁶ Чуртасты аарлапчатханыбысты хайди кӧзіт поларбыс? Позыбыстың даа, пасхаларының даа чуртастарын хорғысха ағылбин. Аннаңар тамкы тартпинчабыс, арағаа тартылбинчабыс, наркотиктернең айғаспинчабыс алай насвай тайнабинчабыс. Ноға? Прай ол нимелер хазыхты ардатчалар, пірееде ӧлімге дее ағылчалар.

⁷ Ит-сӧӧгібісті ідӧк Иегованың сыйии тирге чарир. Худай пісті позыбыстың хазиибысты хайраллазыннар тіп хынча. Хазыхты ардатчатхан киректер кізіні Худайның хараанда арығ нимес итчелер (Римдегілерге 6:19; 12:1; 2 Коринфтегілерге 7:1). Худай сыйлаан чуртасты  аарлыға санабинчатхан кізі ағаа пазыр полбас. Хомай хылыхты тастирға оой ла нимес, че Иегова сірерге хайди даа полыс пирер.

8. Позыбыстың чуртазыбысты паза пасхаларының чуртастарын хорғысха сухпас ӱчӱн, ниме идерге кирек?

⁸ Чуртас аарлығ сыйых полчатханын піліп алдыбыс. Аннаңар позыбыстың чуртазыбысты даа, пасхаларының даа чуртастарын хорғысха сухпас ӱчӱн, прай кӱс саларға кирек. Кӧзідімге, машинанаң, мотоциклнаң паза пасха даа транспортнаң чӧрчетсебіс, сизіктіг поларға кирек. Чуртасха хорғыс ағылчатхан алай хазыр спорттаң хыйа тудынарға кирек (Псалом 11:5). Ағаа хоза, тураларыбыста чуртирға хорғыс чох ползын тіп, кӱстенерге кирек. Худай пирген чахығда чоохталча: «Наа тура пӱдір салзаң, пірее кізі аннаң аңдарыл парбазын тіп, паза синің ӱчӱн аның тӧгілген ханы тураңны пыролығ итпезін тіп, аның хырының ибіре сиден тут сал» (Второзаконие 22:8).

9. Аң-хустарға хайди хайарға кирек?

⁹ Аң-хустарға хайди хайчатханыбысты Иегова ідӧк кӧрче. Худай аң-хустарны, кізее чиис паза кип-азах кирек полза, алай олар чуртасха хорғыс ағылчатсалар, ӧдірерге чаратча (Бытие 3:21; 9:3; Исход 21:28). Че аң-хустарны иреелирге алай оларны хыныға ӧдірерге чарабас (Притчи 12:10).

10. Хан чуртасты таныхтапчатханын хайдаң пілчебіс?

¹⁰ Иеговаа хан чуртасты таныхтапча, аннаңар ол ханны ызых ниме тіп санапча. Кӧзідімге, Каин Авельні ӧдірібіскенде, Иегова ағаа теен: «Харындазыңның ханы чирдең минзер хысхырча» (Бытие 4:10). Пу стихтаң кӧрінче: Авельнің ханын Худай аның чуртазы тіп санаан. Хан тӧккен ӱчӱн Каин хатығлатхан. Хан чуртасты таныхтапчатханын  Иегова Чайых соонда пазох кӧзіт пирген. Худай Нойға паза аның сӧбірезіне теен: «Прай хыймырапчатхан тіріг ниме сірерге чиис полар. Кӧк ӧзімнерӧк чіли, оларны сірерге чииске пирчем. Оларның ит-сӧӧгін тынынаң, ханынаң [чуртазынаң], хада чібеңер» (Бытие 1:29; 9:3, 4). Хан малның тыны алай чуртазы полча, аннаңар Иегова ханнығ итті чиирге чаратпаан.

11. Израиль чонына Иегова хайдағ чахығ пирген?

¹¹ Чайых соонда сигіс чӱсче чыл ирт парғанда, Иегова позының чонына мындағ чахығ пирген: «Израиль чонынаң алай пасха чоннаң киліп, сірернің аразында чуртапчатхан пірее кізі, аңнап, чиирге чарир аңны алай хусты тудып алза, аның ханын позыдып, чирнең чабыссын». Анаң Худай чахаан: «Хан чібеңер» (Левит 17:13, 14). Иегова, Чайых тузындағох чіли, аның нымысчылары ханны ызых нимее саназыннар тіп хынған. Худай оларға ит чиирге чаратхан, ханны, тізең, чиирге чаратпаан. Ӧдірген малның идін чиир алнында, аның ханын позыдып, чирге тӧгібізерге кирек полған.

12. Христианнар ханға хайди хайарға киректер?

¹² Иисус Христос ӱреен соонда, нинҷе-де чыл пазынаң христианнарның ӧмезіндегі илҷілер паза ах сағаллар Иерусалимде чыылысханнар. Оларға Израиль чонына пирілген чахығларның хайзын тудынарын тохтатпасха кирек полчатханын пӧгерге кирек полған. (Илҷілернің 15:28, 29 хығырыбызыңар; Илҷілернің 21:25.) Иегова илҷілернең ах сағалларға хан, мының алнындағох чіли, аарлығ, ызых ниме полчатханын піліп аларға полыс пирген. Пастағы христианнарға хан чиирге паза ізерге чарадылбаан. Ханын ағыспин ӧдірген малның идін ідӧк чиирге чарабас полған. Анзы чой худайларға пазырғаны алай сайбах чӧргені осхас чазых тіп саналған. Пӱӱн чи? Иегова ам даа пісті  ханны ызых нимее саназыннар тіп хынча. Аннаңар сын христианнар ханны чібинчелер паза іспинчелер.

13. Ноға христианнар хан урдырбинчалар?

¹³ Христианнарға хан урдырарға чарир ба? Чох, чарабас. Кӧзідімге, сірерге араға ізерге чаратпинчатсалар, аны хан тамырына урарға чарир ба? Чарабас. Ханнаң ідӧк, аны чиирге, ізерге чарадылбинчатса, урдырарға чарабасох. (29 приложениені кӧріңер.)

14, 15. Христианнарға чуртасты аарлааны паза Худайның чахығларын толдырғаны нинҷе аарлығ? Чарыда чоохтап пиріңер.

¹⁴ Имҷілер, хан урдырбазар, ӧл парарзар тіпчетселер, ниме идерге? Худай ханнаңар пирген чахығны толдырарға алай толдырбасха полған на кізі позы пӧгін аларға кирек. Піс, христианнар, Худай пирген сыйыхты, чуртасты, аарлапчабыс, аннаңар чуртазыбысты чідір салбас ӱчӱн, прай кӱзібіс салчабыс. Аннаңар, хан урдырбинчатсабыс таа, пасха имненҷең оңдай таап аларға кӱстенчебіс.

¹⁵ Худай чуртасты уғаа аарлыға санапча, аннаңар піс хазиибысты хайраллапчабыс, че хан урарға чаратпинчабыс. Иегованың чооғынҷа тудынғаны аның чахығларын сайбап, чуртазыбысты ал халарға кӱстенгенінең піске хай-хай аарлығ. Иисус теен: «Кем позының тынын ал халарға итче, ол аны чідір салар, че кем позының тынын Минің ӱчӱн чідір салар, ол аны алып алар» (Матфей 16:25). Христианнар Худайға хынчалар, аннаңар ханнаңар чахығны толдырчалар. Піс ікінҷілебинчебіс: піске ниме иң чахсы полчатханын Иегова пілче. Піс, олох чіли, чуртасты аарлапчабыс паза аны ызых ниме тіп санапчабыс (Еврейлерге 11:6).

16. Худайның нымысчылары ноға аның чооғын исчелер?

¹⁶ Худайның киртістіг нымысчылары ханнаңар чахығны толдырарға тимделер. Олар ханны чібинчелер  паза іспинчелер. Чуртастарына хорғыс полза даа, хан урдырбинчалар. Че олар имненҷең пасха оңдайлар тілепчелер *. Олар ікінҷілебинчелер: чуртастың паза ханның Чайаачызы кізее ниме чахсы полчатханын пістең артых пілче. Иегова сірерге иң чахсызын пирерге хынчатханына киртінчезер бе?

17. Израиль чонына хайдағ пір ле оңдайнаң ханнаң тузаланарға чарадылҷаң?

¹⁷ Худай Моисейге пирген Чахығда чоохталча: «Ит-сӧӧктің тыны ханда, сірерні тыннарыңны толып алзыннар тіп [алай пыро тастирға сурынзыннар тіп], мин аны тайыға саларға пиргем. Хан на толығ полча нооза» (Левит 17:11). Израиль чонының піреезі чазых ит салза, малны тайыға салып, ағаа, абысты, ол малның ханын кӧмес алып алып, храмдағы тайығ салҷаң орынзар урыбызарға сурынып аларға оңдай полҷаң. Олар іди Иеговадаң чазыхтарын тастирға сурынҷаңнар. Иегова ханнаң іди ле тузаланарға чаратхан.

18. Иисус пирген тайығның сылтаанда піске хайдағ оңдай азылған?

¹⁸ Иисус, пістің чазыхтарыбыс тасталзын тіп, чуртазын пирібіскен, пасха сӧстернең чоохтаза, позының ханын тӧккен. Андағ оңдайнаң, малларны тайыға пирерге паза кирек чох пол парған (Матфей 20:28; Еврейлерге 10:1). Иисустың чуртазы уғаа аарлығ полған, аннаңар ол тайығның сылтаанда Иегова полған на кізее мӧгі чуртас пир полар (Иоанн 3:16; Еврейлерге 9:11, 12; 1 Петрның 1:18, 19).

19. «Пірдеезінің ханында пыролығ» полбас ӱчӱн, ниме идерге кирек?

 ¹⁹ Чуртас сыйлаан ӱчӱн піс Иеговаа алғыстығзыбыс. Иисусха киртінзелер, мӧгі чуртасха чидіп аларлар тіп, кізілерге чоохтирға хынчабыс. Піс кізілерге хынчабыс, аннаңар хайди мӧгі чуртасха чидіп аларынаңар піліп алзыннар тіп, прай кӱзібіс саларбыс (Иезекииль 3:17—21). Павел илҷі теен: «Мин Худайның прай кӧңнін сірерге искір турарға часпаҷаңмын. Аннаңар пӱӱнгі кӱнде чоохтапчам сірерге: мин пірдеезінің ханында пыролығ нимеспін» (Илҷілернің 20:26, 27). Піс тее «пірдеезінің ханында пыролығ» поларға хынминчабыс. Аннаңар Иеговадаңар паза чуртас ағаа нинҷе аарлығ полчатханнаңар кізілерге чоохтирға кирекпіс.