Перейти к основным материалам

Библияда алҷаастар алай ӧнетін иткен алызығлар пар ба?

Библияда алҷаастар алай ӧнетін иткен алызығлар пар ба?

 Чох. Холнаң пазылған пічіктер ӱр тудылбинчатхан нимелерде муңар чыллар пазылған ползалар даа, пурунғы пічіктерні тиңнестіргені Библия алыспаанын кӧзіт пирген.

Анзы хобыра пасхан кізілер алҷаас итпеенін кӧзітче бе?

 Амғы тусха читіре Библияның аймах-пасха кинделерінің пурунғыда пазылған муңар рукописьтері табыл парғаннар. Оларның піреелерінде ікі пасха пазылған кизектер пар, ол кизектер хобыра пасхан кізілер алҷаастар иткеннерін кӧзітчелер. Андағ кизектер уғаа асхынах, аннаңар тексттің смыслын алыстырбинчалар. Че нинҷе-де кизек Библияның текстін сынап алыстырча, олар хаҷан-да пурунғыда, Библияның смыслын алыстырарға тіп, ӧнетін иділгенге тӧӧйлер. Ікі кӧзідім кӧр кӧреелер:

  1.   Библияның пірее иргі тілбестеглерінде 1 Иоанның 5:7-де мындағ сӧстер пар: «Тигірде ӱс киречі пар: Паба, Сӧс паза Худайның Худы. Олар ӱзӧлең пір осхастар». Че киртіске турыстығ рукописьтердең кӧрінче: ол сӧстер оригиналда андағ сӧстер чох полғаннар, оларны соонаң пас салғаннар a. Аннаңар Библияның амғы, улуғласха турыстығ тілбестеглерінде ол сӧстер чоғыл.

  2.   Библияның пурунғы рукописьтерінде Худайның ады муңар хати учурапча. Че кӧп тілбестеглерде Худайның адының орнына «Хан Худай» алай «Худай» тіп титуллар пас салғаннар.

Текстте кӧп пасха ам даа табылбаан алҷаастар чоғын хайдаң пілчебіс?

 Амғы тусха читіре уғаа кӧп рукописьтер табыл парған, аннаңар алҷаастарны табарға оойдаң оой полып одырча b. Пу рукописьтерні прай тиңнестірзе, амғы Библиядаңар хайдағ сағысха килерге чарир?

  •   Еврей Пічіктерінеңер (ідӧк аны «Иргі молҷағ» тіп адапчалар) Уильям Грин пасхан: «Ікінҷілес чоғыл, пістің тусха іди хап-орта читкен пурунғы пічік паза пір дее чоғыл».

  •   Христинскай Грек Пічіктерінеңер алай «Наа Молҷағдаңар» библеист Фридерик Брюс пасча: «Наа Молҷаға киречілестер классик полчатхан авторларның пічіктері сын полчатханын киречілепчеткен киречілестердең хай-хай кӧп. Олардаңар, тізең, пірдеезі ікінҷілебинче».

  •   Библияның рукописьтерін істезерінде авторитет полчатхан сэр Фредерик Кеньон мындағ сағысха килген: «Христианинге, Библияны алып алып, пір дее ікінҷілебин, тӧлдең тӧлге, чӱзер чыллар азыра піске алыспин читкен Худай Сӧзін холда тутчам тирге чарир».

Библияның тексті піске алыспин читкен тирге пасха сылтағлар пар ба?

  •   Библияны хобыра пасхан еврейлер дее, христианнар даа Худайның чоны иткен улуғ алҷаастардаңар чоохталчатхан орыннарны пір дее алыстырбин пас салғаннар c (Числа 20:12; 2 Самуила 11:2—4; Галат чиріндегілерге 2:11—14). Иудей чоны чоох испеен ӱчӱн чарғылатхан паза кізілер сағын таап алған ӱгредіглерні іле сығарчатхан орыннарны алыстырбин артыс салғаннар (Осия 4:2; Малахия 2:8, 9; Матфей 23:8, 9; 1 Иоанның 5:21). Библияны хобыра пасхан кізілернің андағ кизектерні алыстырбин пасханнары оларның ізестіг полчатханнарын паза Худайның ызых Сӧзін уғаа улуғлааннарын кӧзітче.

  •   Библияны Худай позы пастырған полза, ол аны пістің тусха алыстырбин читірген полбас па? d (Исаия 40:8; 1 Петрның 1:24, 25) Худай Библияны пурунғы кізілерге ле нимес, че амғы даа кізілерге тузалығ чӧптер пирзін тіп пастырған (1 Коринфтегілерге 10:11). Библияда чоохталча: «Алында пазылған ниме пісті ӱгреде пазылған. Худай Пічии пирчеткен тыстаныс паза часхарыс пастыра ізеніс аларыбыс ӱчӱн пазылған анзы» (Римдегілерге 15:4).

  •   Иисус паза аның ӱгренҷілері Еврей Пічіктерінең хобыра пасхан рукописьтернің цитаталарынаң тузаланҷаңнар, саба пазылған пічіктернең тузаланчабыс тіп хаҷан даа сағынмаҷаңнар (Лука 4:16—21; Илҷілернің 17:1—3).

a Пу сӧстер Синайскай, Александрийскай кодекстерде, 1209 Ватиканскай рукописьте, латинскай Вульгатаның оригиналында, сирийскай Филоксеновскай паза Гераклийскай тілбестеглерде, ідӧк сирийскай Пешиттада чоғыл.

b Кӧзідімге, грек тілінең пазылған Наа молҷағ алай Христинскай Грек Пічіктері тіп адалчатхан 5000 азыра рукопись табылған.

c Библияда Худайның нымысчылары алҷаас итпес кізілер тіп пазылбинча. Анда пазылча: «Чазых итпес кізі чоғыл нооза» (1 Царей 8:46).

d Библияда андағы полған на сӧсті Худай пастырған тіп чоохталбинча, че ол киндені пасхан кізілерге ниме пазарға сағыс пирҷең тіп чоохталча (2 Тимофейге 3:16, 17; 2 Петрның 1:21).