Библияда «тын» тіп сӧснең (орыс тілінең «душа») еврейскай сӧс не́феш паза греческай сӧс психе́ тілбестелче. Еврейскай сӧс сынында «тынчатхан ниме» тіп тілбестелче, грек сӧзі, тізең — «тіріг ниме» a. Андағ оңдайнаң, тын — кізі позы алай мал, че аның істіндегі, ол ӧл парған соонда аннаң андар чуртапчатхан ниме нимес. Кӧріңер хайди Библия кізі позы тын полчатханын кӧзітче.

•   Библияда, Иегова пастағы кізіні, Адамны, чайап салғанда, ол «тіріг кізі [тын] пол парған» тіп чоохталча (Бытие 2:7). Адамға тын пирілбеен, ол позы тіріг тын алай кізі пол парған.

•   Библия хоостыра, тын тоғынча, астапча, чіпче, ӱлгӱлернің холында чӧрче паза ӧліг нимее теепче (Левит 5:2; 7:20; 23:30; Второзаконие 12:20; Римдегілерге 13:1). Прай пу киректерні кізі позы итче, че аның хайдағ-да «чардығы» нимес.

Тын ӧлбес ниме бе?

 Чох, тын ӧл парчатхан ниме. Тын ӧл парчатханнаңар Библияда онар стихтар чоохтапча. Мына нинҷе-де кӧзідім:

•   «Чазых итчеткен тын, ол ӧл парар» (Иезекииль 18:4, 20, Синод тілбестее).

•   Пурунғы Израильде иң аар чазыхтар ӱчӱн піди хатығлаҷаңнар: «Ол тын Израиль чонынаң чох иділер» (Исход 12:15, 19, Синод тілбестее; Левит 7:20, 21, 27; 19:8). Ол кізіні (тынны) «хайди даа ӧдірерге кирек» (Исход 31:14, Синод тілбестее).

•   Библияның пірее стихтарында, ӧлген кізінің сӧӧгінеңер чоох парчатса, «ӧліг тын» тіп тілбестелчеткен сӧстер пазылчалар (Левит 21:11; Числа 6:6). Библияның кӧп тілбестеглерінде пу стихтарда «ӧліг ит-сӧӧк» алай «ӱреен кізі» тіп чоохталчатса даа, пастағы еврейскай текстте не́феш алай «тын» тіп сӧс турча.

«Тын» пірееде «чуртасты» таныхтапча

 Пірееде Библияда «тын» паза «чуртас» тіп сӧстер пір танығлығ полчалар. Кӧзідімге, Иов 33:22-де еврейскай сӧс не́феш «чуртасты» таныхтапча. Ідӧк Библияда кізі тынын алай чуртазын хорғысха сухча алай аны чідір салча тіп пазылча (Исход 4:19; Судей 9:17; Филипптегілерге 2:30).

 «Тын» тіп сӧс пірееде чуртасты таныхтапчатханы Бытие 35:18-ті піліп аларға полысча. Анда «аның тыны сыхчатханда» тіп пазылча. Пу сӧстернең іди тузаланғаны кізінің чуртазы ӱзіл парчатханын кӧзітче. Библияның пірее тілбестеглері Бытие 35:18-те «тынын позытчадып» тіп пасчалар (Смысловой перевод).

Ӧлбес тыннаңар ӱгредіг хайдаң килген?

 Пу ӱгредігні христианскай религиялар Библиядаң нимес, пурунғы гректернің философиязынаң алып алғаннар. «Библейскай энциклопедияда» чоохталча: «Библияда кізі пір пӱдӱн ниме тіп саналча. Анда ӧлбес тын кізінің ӧлчеткен, чазыхтығ ит-сӧӧгінде пиктет салғаннаңар пір дее ниме чоохталбинча». «Теологическай энциклопедическай сӧстікте», тізең, піди пазылча: «Илҷілер соондағы Тигірибде тыннаңар кӧрістерге гректернің философиязы влиять пол сыххан».

 Худай аның ӱгредіглерін кізілернің философиязынаң араластырарға чаратпинча. Ӧлбес тыннаңар ӱгредіг іди аралас парған сылтаанда сых килген. Библия сизіндірче: «Кӧріңер зе, харындастарым, піреезі сірерні хыйға чоохтарынаң, алаахтырыстың тик сӧстерінең, кізілер кибірінең, тилекейні пӱдірчеткен кӱстерінең аптап албазын» (Колосстағыларға 2:8).