39-زەرتتەۋ ماقالاسى
جاقىن ادامىڭىز قاۋىمنان شىعارىلعاندا
«ولار تالاي رەت... ونىڭ جۇرەگىن اۋىرتتى!» (ٴزاب. 78:40).
102-ٵن السىزدەرگە كومەكتەسەيىك
اڭداتپا *
1. جاقىن تۋىسى قاۋىمنان شىعارىلعاندا، باۋىرلاستار قانداي كۇي كەشەدى؟
ٴسىزدىڭ جاقىن تۋىسىڭىز قاۋىمنان شىعارىلعان با؟ ەگەر سولاي بولسا، بۇل ٴسىزدىڭ جۇرەگىڭىزگە قاتتى باتقان شىعار. ۇلى قاۋىمنان شىعارىلعان حيلدا * باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «وتاۋ قۇرعانىمىزعا 41 جىل بولعاندا، كۇيەۋىم قايتىس بولدى. سول كەزدە مەن قاتتى قايعىردىم. ٴبىراق كەيىن ۇلىم قاۋىمدى جانە ايەلى مەن بالا-شاعاسىن تاستاپ كەتكەندە، بۇل ماعان ودان دا قاتتى اۋىر ٴتيدى».
ەحوبا جاقىنى قاۋىمنان شىعارىلعان باۋىرلاستاردىڭ جان جاراسىن جاقسى تۇسىنەدى (2، 3-ابزاستاردى قاراڭىز) *
2، 3. ٴزابۇر 78:40، 41 گە ساي، قىزمەتشىلەرى ەحوبانى تاستاپ كەتكەندە، ول نە سەزىنەدى؟
2 ٴسىزدىڭ سەزىمدەرىڭىزدى ەحوبا وتە جاقسى تۇسىنەدى. ويتكەنى كەزىندە ونى دا رۋحاني ۇلدارىنىڭ كەيبىرى تاستاپ كەتكەن (ياھد. 6). ونىڭ تاڭداپ العان يسرايل حالقى دا قايتا-قايتا وعان قارسى شىعىپ، جۇرەگىن اۋىرتقان (ٴزابۇر 78:40، 41 وقىڭىز). بۇگىندە دە قىزمەتشىلەرى شىندىقتى تاستاپ كەتكەندە، ول قاتتى قايعىرادى. سوندىقتان ول ٴسىزدىڭ سەزىمدەرىڭىزدى جاقسى تۇسىنەدى، ٴسىزدى جۇباتىپ، كۇش بەرگىسى كەلەدى.
3 جاقىنىمىز قاۋىمنان شىعارىلعاندا، ەحوبانىڭ كومەگىن الۋ ٷشىن نە ىستەسەك بولادى؟ مۇندايدا قاۋىمداعىلار قالاي كومەكتەسە الادى؟ بۇل ماقالادا وسى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن الامىز. ٴبىراق الدىمەن قانداي بۇرىس ويدان اۋلاق بولۋىمىز كەرەكتىگىن قاراستىرايىق.
ٶزىڭىزدى كىنالاماڭىز
4. بالالارى ەحوبانى تاستاپ كەتكەندە، كوپ اتا-انا قانداي كۇي كەشەدى؟
4 جانىنداي جاقسى كورەتىن ۇلى نە قىزى قاۋىمنان شىعارىلعاندا، اتا-انالار وزدەرىن كىنالاپ جاتادى. ولارعا شىندىقتا قالۋعا كومەكتەسە المادىق دەپ ويلايدى. ليۋك دەگەن ەر باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «ۇلىم قاۋىمنان شىعارىلعاندا، مەن ٶزىمدى كىنالادىم. تۇندە جامان تۇستەر كورەتىن بولدىم. ۇلىمدى ويلاپ، كەيدە جىلايتىنمىن. جۇرەگىم سىزداپ اۋىراتىن». ەليزابەت دەگەن ايەل باۋىرلاستىڭ دا ۇلى قاۋىمنان شىعارىلعان. وعان «مەن جاقسى انا بولا المادىم با، نە نارسەنى دۇرىس ىستەمەدىم؟ نەگە ۇلىمدى شىندىقتا تاربيەلەي المادىم؟» دەگەن ويلار مازا بەرمەگەن.
5. ادامنىڭ قاۋىمنان شىعارىلعانىنا كىم جاۋاپتى؟
5 ەحوبا ٵرقايسىسىمىزعا تاڭداۋ ەركىندىگىن بەرگەن. دەمەك، وعان قىزمەت ەتۋ-ەتپەۋدى اركىم ٶزى شەشەدى. مىسالى، جاقسى ۇلگى كورسەتەر ەشكىمى بولماسا دا، كەيبىر جاستار ەحوبانىڭ جولىن تاڭداپ، وعان قۇلشىنىسپەن قىزمەت ەتىپ ٴجۇر. ال وزگەلەرىن اتا-انالارى شىندىقتا تاربيەلەۋ ٷشىن ٴبارىن ىستەسە دە، وسكەننەن كەيىن ولار شىندىقتى تاستاپ كەتكەن. ٴيا، راسىندا دا، ەحوباعا قىزمەت ەتۋدى ٵرقايسىسىمىز ٶزىمىز تاڭدايمىز (ەشۋا 24:15). سوندىقتان، قىمباتتى اتا-انا، بالاڭىزدىڭ قاۋىمنان شىققانىنا ٶزىڭىزدى كىنالاي بەرمەڭىز.
6. اتا-اناسىنىڭ قاۋىمنان شىعارىلعانى بالاعا قالاي اسەر ەتەدى؟
6 كەيبىرەۋلەردىڭ ارقا سۇيەر اكەلەرى نە انالارى شىندىقتان كەتىپ جاتادى، ٴتىپتى وتباسىن تاستاپ كەتەدى (ٴزاب. 27:10). بۇل بالاعا وتە اۋىر سوققى بولۋى مۇمكىن. اكەسى قاۋىمنان شىعارىلعان ەستەر بىلاي دەيدى: «ماعان ەڭ اۋىر تيگەنى — اكەمنىڭ ەحوبادان سانالى تۇردە باس تارتقانى. وسىنى ويلاپ كوپ جىلايتىنمىن. قاۋىمنان شىعارىلعاننان كەيىن اكەمنىڭ جاعدايى قالاي ەكەن دەپ قاتتى ۋايىمدادىم. ويتكەنى ونى جاقسى كورەمىن عوي. بۇل مەنىڭ دەنساۋلىعىما دا اسەر ەتىپ، ۇرەي ۇستاماسىنا شالدىقتىم».
7. ەحوبا اتا-اناسى قاۋىمنان شىعارىلعان جاستارعا قالاي قارايدى؟
7 جاستار، اتا-انالارىڭنىڭ ٴبىرى قاۋىمنان شىعارىلعان بولسا، سەندەر ٷشىن جۇرەگىمىز اۋىرادى. ەحوبا ٷشىن سەندەردىڭ جان جارالارىڭ، قانداي كۇي كەشىپ جاتقاندارىڭ ٴبارىبىر ەمەس. ول سەندەردى قاتتى جاقسى كورەدى، تانىتقان ادالدىقتارىڭدى باعالايدى. باۋىرلاستارىڭ دا سەندەر ٷشىن قام جەيدى. مىنانى ەستەن شىعارماڭدار: اتا-انالارىڭنىڭ شەشىمى ٷشىن سەندەر جاۋاپتى ەمەسسىڭدەر. ويتكەنى، جوعارىدا ايتىلىپ كەتكەندەي، ەحوبا ٵر ادامعا تاڭداۋ ەركىندىگىن بەرگەن جانە ەحوباعا باعىشتالىپ، شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن «اركىمنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى ٶز موينىندا» (عال. 6:5، ٴسىلت.).
8. جاقىڭىز ەحوباعا قايتا ورالعانىن كۇتە ٴجۇرىپ، ۋاقىتتى قالاي ٴتيىمدى قولدانا الاسىز؟ (« ەحوباعا قايتا ورالىڭىز» دەگەن قورشاۋدى دا قاراڭىز.)
8 جاقىن ادامىڭىز قاۋىمنان شىعارىلعاندا، كۇندەردىڭ كۇنىندە ول ەحوباعا قايتا ورالادى دەپ كۇتەتىنىڭىز ٴسوزسىز. ال سول كەز كەلگەنشە ۋاقىتتى قالاي ٴتيىمدى قولدانساڭىز بولادى؟ رۋحاني كۇيىڭىزدى نىعايتا بەرىڭىز. وسىلاي ەتسەڭىز، وتباسىڭىزداعى ادامدارعا، ٴتىپتى قاۋىمنان شىعارىلعان جاقىن ادامىڭىزعا دا جاقسى ۇلگى بولا الاسىز. بۇل وزىڭىزگە دە جامان سەزىمدەرمەن كۇرەسۋگە كومەكتەسەدى. قازىر كەيبىر پايدالى كەڭەستەردى قاراستىرايىق.
رۋحاني مىقتى بولىپ قالۋدىڭ جولدارى
9. رۋحاني كۇيىڭىزدى نىعايتۋ ٷشىن نە ىستەي الاسىز؟ (« جاقىنى قاۋىمنان شىعارىلعاندارعا جۇبانىش بەرەتىن تارماقتار» دەگەن قورشاۋدى دا قاراڭىز.)
9 جۇيەلى تۇردە رۋحاني ىستەرمەن اينالىسىڭىز. بۇل ٶزىڭىزدىڭ دە، وتباسىڭىزدىڭ دا رۋحاني كۇيىنە جاقسى ىقپال ەتەدى. ول ٷشىن قۇداي ٴسوزىن ۇزبەي وقىپ-زەرتتەڭىز، وي جۇگىرتىڭىز، قاۋىم كەزدەسۋلەرىنەن قالماڭىز. اكەسى مەن اپكەسى قاۋىمنان شىعارىلعان جواننا باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «مەن كيەلى كىتاپتان ابيگەل، ەستەر، ٵيۇپ، ٴجۇسىپ، يسا تۋرالى وقىعاندا، جانتىنىشتىعىن سەزىنەمىن. ولاردىڭ ۇلگىلەرى ويىمدى جاقسى نارسەلەرگە بۇرىپ، جان جارامدى جەڭىلدەتەدى. برودكاستينگتەگى اندەر دە ماعان كوپ جۇبانىش بەرەدى».
10. ٴزابۇر 32:6—8-تارماقتاردى ەسكەرسەك، جۇرەكتەگى مۇڭمەن قالاي كۇرەسۋىمىز كەرەك؟
10 جۇرەگىڭىزدەگى مۇڭدى ەحوباعا اقتارىپ ايتىڭىز. جانىڭىز قاتتى قينالعاندا، دۇعا ەتۋدى دوعارماڭىز. وعان «جاعدايعا سەنىڭ كوزىڭمەن قاراۋعا كومەكتەسشى، ماعان تۇسىنىك سيلاشى، ٴجۇرۋىم كەرەك جولدى كورسەتشى» دەپ جالبارىنىڭىز (ٴزابۇر 32:6—8 وقىڭىز). كەيدە جان ازابىمىزدىڭ اۋىر بولعانى سونشا — ونى ەحوباعا اشىپ ايتۋدىڭ ٶزى قيىن بولۋى مۇمكىن. ٴبىراق ول جۇرەگىمىزدە قانداي مۇڭ جاتقانىن تۇسىنەدى. ول ٴسىزدى قاتتى جاقسى كورەدى ٵرى جۇرەگىڭىزدەگى مۇڭدى اشىپ ايتۋعا شاقىرادى (مۇس. 2-ج. 34:6؛ ٴزاب. 62:7، 8).
11. ەۆرەيلەرگە 12:11 گە ساي، ەحوبانىڭ تۇزەتۋ شاراسىن نەلىكتەن قولداۋىمىز كەرەك؟ (« قاۋىمنان شىعارۋ شاراسى — ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ كورىنىسى» دەگەن قورشاۋدى دا قاراڭىز.)
11 اقساقالداردىڭ شەشىمىن قولداڭىز. قاۋىمنان شىعارۋ ەحوبانىڭ شاراسى ەكەنىن ۇمىتپاڭىز. ول بىرەۋدى سۇيىسپەنشىلىكپەن تۇزەتكەندە، بارلىعىنا، ٴتىپتى كۇنا جاساعان ادامعا دا جاقسى بولسىن دەيدى (ەۆرەيلەرگە 12:11 وقىڭىز). ٴبىراق كەيبىرەۋلەر اقساقالدارمەن كەلىسپەي، ولار دۇرىس ەمەس شەشىم قابىلدادى دەۋى مۇمكىن. بۇنداي ادامدار كۇنا جاساعان ادامنىڭ جاقسى جاعىن عانا ايتىپ، جامان جاقتارىن ايتقىسى كەلمەۋى مۇمكىن. ٴبىز ٴمان-جايدى تولىق بىلمەيمىز. سوندىقتان ەڭ دۇرىسى — اقساقالدارعا سەنىم ارتىپ، ولاردىڭ شەشىمىن قولداۋ. ويتكەنى اقساقالدار سوت ٸسىن قاراستىرعاندا، جازبالارداعى پرينسيپتەردى بارىنشا ۇستانۋعا تىرىسادى جانە «ەحوبانىڭ اتىنان» تورەلىك ەتىپ جاتقاندارىن ۇمىتپايدى (شەج. 2-ج. 19:6).
12. كەيبىر باۋىرلاستار ەحوبانىڭ جونگە سالۋ شاراسىن قولداعانىنىڭ قانداي پايداسىن كوردى؟
12 اقساقالداردىڭ شەشىمىن قولداۋ ارقىلى قاۋىمنان شىعارىلعان جاقىنىمىزعا ەحوباعا ورالۋعا كومەكتەسە الامىز. جوعارىدا ايتىلعان ەليزابەت باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «ٴبىز وڭاي بولماسا دا، ۇلىمىزبەن مۇلدەم ارالاسپاي قويدىق. ٴبىراق بالام قاۋىمعا قايتقاننان كەيىن، قاۋىمنان شىعارىلعانى دۇرىس بولعانىن ايتتى. ول وزىنە كوپ ساباق الىپتى. سوندا مەن ەحوبانىڭ جونگە سالۋ شاراسى راسىمەن دە پايدالى ەكەنىنە كوزىم جەتتى». ال كۇيەۋى مارك بىلاي دەيدى: «كەيىنىرەك ۇلىمىز قاۋىمعا قايتۋعا ونىمەن مۇلدەم ارالاسپاي قويعانىمىز سەبەپ بولعانىن ايتتى. سول كەزدە ەحوباعا مويىنسۇنعانىمىز ٷشىن قاتتى قۋانامىن».
13. جانىڭىزدى جەگىدەي جەگەن سەزىمدەرمەن كۇرەسۋ ٷشىن نە ىستەسەڭىز بولادى؟
13 جانىڭىزعا جاقىن دوستارىڭىزبەن سويلەسىڭىز. رۋحاني تولىسقان باۋىرلاستارمەن سويلەسكەنىڭىز ٷمىتىڭىزدى ۇزبەۋگە جانە دۇرىس وي قالىپ تانىتۋعا كومەكتەسەدى (ناق. س. 12:25؛ 17:17). جواننا بىلاي دەيدى: «سول كەزدەرى مەن ٶزىمدى جالعىز سەزىندىم، ٴبىراق سەنىم ارتاتىن دوستارىممەن سويلەسكەنىم كادىمگىدەي كومەك بولدى». ال ەگەر قاۋىمداعى كەيبىر باۋىرلاستار كوڭىلىڭىزگە تيەتىن سوزدەر ايتسا شە؟ مۇندايدا نە ىستەۋگە بولادى؟
14. نەلىكتەن «ٶزارا ٴتوزىمدى بولىپ، ٴبىر-ٴبىرىمىزدى كەڭپەيىلمەن كەشىرۋىمىز» كەرەك؟
14 باۋىرلاستارعا شىدامدىلىق تانىتىڭىز. ولار ۇنەمى دۇرىس ارەكەت ەتەدى دەپ كۇتپەڭىز (جاق. 3:2). كەمەلسىز بولعاندىقتان باۋىرلاستار نە ايتارلارىن بىلمەۋى مۇمكىن، ٴتىپتى وزدەرى اڭداماي كوڭىلىڭىزگە تيەتىن سوزدەر ايتىپ قويۋى مۇمكىن. ەلشى پاۋىلدىڭ ايتقان كەڭەسىن ۇمىتپايىق. ول: «الدەكىمنىڭ بىرەۋگە رەنجۋگە سەبەبى بولسا دا، ٶزارا ٴتوزىمدى بولىپ، ٴبىر-ٴبىرىڭدى كەڭپەيىلمەن كەشىرىڭدەر»،— دەگەن (قول. 3:13). تۋىسقانى قاۋىمنان شىعارىلعان ٴبىر ايەل باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «كەيدە باۋىرلاستار مەنى جىگەرلەندىرەمىن دەپ، كوڭىلىمە تيەتىن سوزدەر ايتاتىن. ٴبىراق ەحوبانىڭ كومەگىمەن مەن ولاردى كەشىرە الدىم». ال قاۋىمداعىلار جاقىنى قاۋىمنان شىعارىلعان باۋىرلاستارعا قالاي كومەكتەسە الادى؟
قاۋىمداعىلاردىڭ كومەگى
15. جاقىنى قاۋىمنان شىعارىلعان باۋىرلاسقا قالاي كومەكتەسسەك بولادى؟
15 جاقىنى قاۋىمنان شىعارىلعان باۋىرلاستارعا جىلۋلىق تانىتىڭىز. ٸنىسى قاۋىمنان شىعارىلعان كەزدە نە سەزىنگەنىن ايتىپ ميريام باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «مەن قاۋىمعا قاي بەتىممەن بارامىن، باۋىرلاستار ماعان نە دەر ەكەن دەپ ۋايىمدادىم. ٴبىراق قاۋىمداعى ادال دوستارىم مەنىمەن بىرگە قايعىرىپ، مەنى بارىنشا قولداۋعا تىرىستى. ولار قاۋىمنان شىعارىلعان ٸنىم جايلى ەشقانداي جامان ٴسوز ايتپادى. دوستارىمنىڭ ارقاسىندا سول اۋىر قيىندىقتا جاپادان-جالعىز قالعانداي سەزىنبەدىم». تاعى ٴبىر ايەل باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «ۇلىمىز قاۋىمنان شىعارىلعان كەزدە، باۋىرلاستار كەلىپ ٴبىزدى جۇباتتى. كەيبىر باۋىرلاستار نە دەرلەرىن بىلمەسە دە، مەنىمەن بىرگە جىلادى. حابارلامالار جىبەرىپ تۇردى. بۇلاردىڭ ٴبارى ماعان تاۋداي كومەك بولدى».
16. جاقىنى قاۋىمنان شىعارىلعان باۋىرلاستارعا قاۋىمداعىلار قالاي كومەكتەسسە بولادى؟
16 جاقىنى قاۋىمنان شىعارىلعان باۋىرلاستاردى ٵرى قاراي دا قولداي بەرىڭىز. ولار ٴدال قازىر سىزدەردىڭ سۇيىسپەنشىلىكتەرىڭىزگە، قولداۋلارىڭىزعا اسا مۇقتاج (ەۆر. 10:24، 25). جاقىنى قاۋىمنان شىعارىلعان كەيبىر باۋىرلاستار وزدەرى دە قاۋىمنان شىعىپ كەتكەندەي سەزىنەدى ەكەن. ويتكەنى قاۋىمداعى كەيبىرەۋلەر ولارمەن ارالاسپاي قويۋى مۇمكىن. ٴبىراق ٴبىز بۇنداي نارسەگە جول بەرمەيىك! اتا-اناسى قاۋىمنان شىعارىلعان جاس باۋىرلاستار جىگەر مەن ماقتاۋ سوزدەرگە وتە مۇقتاج. ماريا باۋىرلاستىڭ كۇيەۋى شىندىقتى ٵرى وتباسىن تاستاپ كەتكەن. ول بىلاي دەيدى: «دوستارىم ۇيىمە كەلىپ، تاماق ٴپىسىرىپ بەردى. بىزبەن بىرگە وتباسىلىق عيبادات وتكىزدى. ولار مەنىمەن بىرگە قايعىرىپ، مەنىمەن بىرگە جىلادى. وزگەلەر مەن جايلى وسەك ٴسوز تاراتقاندا، ولار مەنى قورعاپ سويلەدى. وسىلاي دوستارىم رۋحىمدى كوتەرىپ، جىگەر بەردى» (ريم. 12:13، 15).
جاقىنى قاۋىمنان شىعارىلعان باۋىرلاستارعا قاۋىمداعىلار سۇيىسپەنشىلىك تانىتىپ، قولداۋ كورسەتە الادى (17-ابزاستى قاراڭىز) *
17. اقساقالدار جاقىنى شىندىقتان كەتكەن باۋىرلاستارعا قالاي كومەكتەسە الادى؟
17 اقساقالدار، كەز كەلگەن مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، سول باۋىرلاستى جىگەرلەندىرىپ، نىعايتىڭىزدار. جاقىنى شىندىقتى تاستاپ كەتكەن باۋىرلاستاردى جۇباتۋ — سىزدەرگە جۇكتەلگەن ماڭىزدى جاۋاپكەرشىلىك (سال. 1-ح. 5:14). قاۋىمعا دەيىنگى جانە ودان كەيىنگى ۋاقىتتى پايدالانىپ، ولارعا جىگەر بەرىڭىزدەر. ۇيلەرىنە بارىپ تۇرىڭىزدار. بىرگە دۇعا ەتىپ، قىزمەتكە شىعىڭىزدار. سونداي-اق ولاردى وتباسىلىق عيباداتتارىڭىزعا شاقىرىپ تۇرساڭىزدار بولادى. رۋحاني باعۋشىلار ەحوبانىڭ قايعىرىپ جۇرگەن قويلارىنا قاجەتىنشە كوڭىل ٴبولىپ، جاناشىرلىق پەن سۇيىسپەنشىلىك تانىتۋلارى قاجەت (سال. 1-ح. 2:7، 8).
ٷمىتىڭىزدى ۇزبەي، ەحوباعا ادال بولىپ قالىڭىز
18. پەتىردىڭ 2-حاتى 3:9 عا ساي، ەحوبا نەنى قالايدى؟
18 ەحوبا «بىردە-ٴبىر ادامنىڭ جويىلماي، ٴبارىنىڭ وكىنگەنىن قالايدى» (پەتىردىڭ 2-حاتى 3:9 وقىڭىز). ەحوبا ٴبىزدىڭ كۇنامىزدى كەشىرۋ ٷشىن قانداي جوعارى قۇن تولەگەنى جايلى ويلانىپ كورىڭىزشى. ول ٶزىنىڭ سۇيىكتى جالعىز ۇلىن قۇربان ەتتى. سوندىقتان ادام قانداي اۋىر كۇنا جاساماسىن، ونىڭ ٶمىرى ەحوبانىڭ كوز الدىندا وتە قۇندى. ەحوبا مۇنداي ادامعا وزىنە قايتا ورالۋعا كومەكتەسكىسى كەلەدى. ودان ەش ٷمىتىن ۇزبەيدى، مۇنى ٴبىز يسانىڭ اداسقان ۇل جايلى مىسالىنان بىلەمىز (لۇقا 15:11—32). كەزىندە شىندىقتى تاستاپ كەتكەندەردىڭ كوبىسى ٴسۇيۋشى اكەلەرىنە قايتا ورالعان. ال قاۋىمداعىلار ولاردى قۇشاق جايا قارسى العان. ەليزابەت باۋىرلاس ۇلى قاۋىمعا قايتا ورالعاندا قاتتى قۋانعان. ول: «ماعان ەش بەرىلمەۋگە، ٷمىتىمدى ۇزبەۋگە كومەكتەسكەن باۋىرلاستارىما وتە ريزامىن!»— دەيدى.
19. ەحوباعا نەلىكتەن ٵرى قاراي دا سەنىم ارتا بەرۋىمىز كەرەك؟
19 ەحوباعا ٵرقاشان سەنىم ارتايىق. ەحوبا ەشقاشان بىزگە جاماندىق تىلەمەيدى. ونى سۇيەتىندەرگە، عيبادات ەتەتىندەرگە ول ٵردايىم جومارتتىق پەن جاناشىرلىق تانىتادى. ەحوبا ٴسىزدى قيىن شاقتا ەشقاشان جالعىز قالدىرمايدى (ەۆر. 13:5، 6). بۇعان مارك باۋىرلاستىڭ كوزى جەتكەن. ول بىلاي دەيدى: «ەحوبا ٴبىزدى ەشقاشان تاستاعان ەمەس، ول قيىن كەزدىڭ بارىندە قاسىمىزدان تابىلادى». ەحوبا سىزگە بۇدان كەيىن دە «ادام كۇشىنەن اسقان كۇش» بەرەتىنىنە سەنىمدى بولىڭىز (قور. 2-ح. 4:7). ٴيا، ٴتىپتى جاقىنىڭىز ەحوبانى تاستاپ كەتسە دە، ٴسىز ٷمىتىڭىزدى ۇزبەي، ەحوباعا ادال بولىپ قالا الاسىز.
44-ٵن جانى كۇيزەلگەننىڭ دۇعاسى
^ 5-ابزاس جاقىنىمىز ەحوبانى تاستاپ كەتكەندە، جۇرەگىمىز قان جىلاپ، ٴتىلىم-ٴتىلىم بولادى. ال ەحوبا نە سەزىنەدى؟ بۇل جاعدايدا ەڭسەمىزدى كوتەرىپ، ٵرى قاراي رۋحاني مىقتى بولىپ قالۋ ٷشىن نە ىستەي الامىز؟ ال قاۋىمداعىلار قالاي كومەكتەسسە بولادى؟ بۇل ماقالادا وسى سۇراقتارعا جاۋاپ الامىز.
^ 1-ابزاس ماقالاداعى كەيبىر ەسىمدەر وزگەرتىلگەن.
^ 79-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: ەر باۋىرلاس وتباسىن جانە ەحوبانى تاستاپ كەتكەندە، ايەلى مەن بالالارى قاتتى قايعىردى.
^ 81-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: ەكى اقساقال قاۋىمداعى ٴبىر وتباسىنا كەلىپ، ولاردى جىگەرلەندىرىپ جاتىر.
