18-زەرتتەۋ ماقالاسى
ٴسىز يساعا سۇرىنەسىز بە؟
«ماعان سۇرىنبەيتىن ادام باقىتتى!» (مات. 11:6 ٴسىلت.).
54-ٵن مىنە، جول!
اڭداتپا *
1. كيەلى كىتاپتاعى حاباردى وزگەلەرگە العاش ايتقانىڭىزدا، ولار قالاي قابىلدادى؟
شىندىقتى العاش بىلگەن كەزىڭىز ەسىڭىزدە مە؟ ٴسىز: «مىناۋ شىندىق قوي، كيەلى كىتاپتا ٴبارى اپ-انىق جازىلىپ تۇر ەكەن عوي!»— دەگەن شىعارسىز. ٴسۇيتىپ، بۇل جاقسى حاباردى باسقالار دا ٴبىلسىن، ولار دا باقىتتى بولسىن دەپ، بىلگەندەرىڭىزدى تۋىستارىڭىز بەن دوستارىڭىزعا قۋانا ايتقان شىعارسىز (ٴزاب. 119:105). ولار دا شىندىقتى تاپسا، ٴسىز سياقتى قاتتى قۋانادى دەپ ويلادىڭىز. ٴبىراق وكىنىشتىسى، سىزگە كوبىسى سەنبەدى.
2، 3. ٴبىرىنشى عاسىردا كوپ ادام يساعا قالاي قارادى؟
2 ايتقان حابارىمىزعا ادامدار قۇلاق اسپاسا، بۇعان تاڭعالۋدىڭ قاجەتى جوق. يسا دا قۇدايدىڭ قۇدىرەتىمەن كەرەمەتتەر جاساسا دا، وعان كوبىسى سەنبەدى. مىسالى، قايتا تىرىلگەن ەلازاردى بارلىعى، ٴتىپتى يسانىڭ قارسىلاستارى دا كوردى. ٴبىراق ياھۋدي جەتەكشىلەرى يسانىڭ ٴماسىح ەكەنىن ٴبارىبىر مويىندامادى. ولار ٴتىپتى يسانىڭ دا، ەلازاردىڭ دا كوزىن قۇرتقىلارى كەلدى! (جوح. 11:47، 48، 53؛ 12:9—11).
3 يسا كوپ ادام ونىڭ ٴماسىح ەكەنىن مويىندامايتىنىن بىلگەن (جوح. 5:39—44). ول جاقيانىڭ شاكىرتتەرىنە: «ماعان سۇرىنبەيتىن ادام باقىتتى»،— دەدى (مات. 11:2، 3، 6 ٴسىلت.). نەلىكتەن يسادان كوبىسى باس تارتتى؟
4. وسى ماقالا نە جايلى بولماق؟
4 وسى جانە كەلەسى ماقالادا I عاسىرداعى ادامداردىڭ كوپشىلىگى نە سەبەپتى يساعا سەنبەگەنىن قاراستىرامىز. سونىمەن قاتار بۇگىندە كوپ ادام حابارىمىزعا نەلىكتەن قۇلاق اسپايتىنىن بىلەمىز. ال ەڭ ماڭىزدىسى، يسادان باس تارتپاۋىمىز ٷشىن، وعان دەگەن سەنىمىمىزدى قالاي قاتايتۋعا بولاتىنىن قاراستىرامىز.
1) يسا قاراپايىم ورتادان شىقتى
5. كەيبىرەۋلەر يسانىڭ ٴماسىح ەكەنىنە نە سەبەپتى سەنبەگەن بولۋى مۇمكىن؟
5 كوپ ادامنىڭ سۇرىنۋىنە يسانىڭ شىققان جەرى سەبەپ بولعان. يسانىڭ تاماشا ۇستاز ەكەنىن، ٴتۇرلى كەرەمەتتەر جاسايتىنىن بىلسە دە، ولار يسانى جاي عانا قاراپايىم اعاش ۇستاسىنىڭ ۇلى دەپ ساناعان. ونىڭ ۇستىنە، يسا نازارەتتەن شىققان ەدى. بۇل قالا كوپشىلىك ٷشىن ەلەۋسىز، ماڭىزسىز قالا بولعان كورىنەدى. يسانىڭ شاكىرتى بولعان ناتانايىل باسىندا: «سول نازارەتتەن نە جاقسىلىق شىعار دەيسىڭ؟»— دەگەن ەدى (جوح. 1:46). ول نازارەتتى قالا قۇرلى كورمەسە كەرەك نەمەسە ميحا 5:2 دەگى پايعامبارلىققا ساي، ٴماسىحتىڭ نازارەتتە ەمەس، بەتلەحەمدە تۋىلاتىنىنا مەڭزەسە كەرەك.
6. ٴبىرىنشى عاسىردا ادامدار يسانىڭ ٴماسىح ەكەنىن قالاي بىلە الار ەدى؟
6 جازبالار نە دەيدى؟ يشايا پايعامبار يسا ٴماسىحتى مويىندامايتىن ادامدار «ونىڭ اتاتەگىن سۇراستىرمايتىنىن» ايتىپ كەتكەن (يشايا 53:8). ال جازبالاردا ٴماسىحتىڭ شىعۋ تەگىنە بايلانىستى پايعامبارلىقتار جەتكىلىكتى ەدى. سول پايعامبارلىقتاردى دەن قويىپ زەرتتەگەندەر يسانىڭ بەتلەحەمدە تۋىلعانىن جانە ٴداۋىت پاتشانىڭ ۇرپاعى ەكەنىن بىلەر ەدى (لۇقا 2:4—7؛ ميحا 5:2). ٴبىراق جۇرت يسانىڭ ٴماسىح ەكەنىنە سەنبەدى. نەگە؟ ويتكەنى ولار ايعاقتارعا ٴمان بەرمەدى، انىق-قانىعىنا جەتپەي جاتىپ تۇجىرىم جاسادى.
7. بۇگىندە كوپ ادام ەحوبا كۋاگەرلەرىنە نەگە سەنبەيدى؟
7 بۇگىندە ادامدار نە نارسەگە سۇرىنەدى؟ ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ كوبىسى قاراپايىم ورتادان شىققان. كوپ ادام ولاردى «ارنايى ٴبىلىمى جوق قاراپايىم ادامدار» دەپ سانايدى (ەل. ٸس. 4:13). كەيبىرەۋلەر ولاردى بەدەلدى ٴدىني وقۋ ورىندارىن بىتىرمەگەندىكتەن، كيەلى كىتاپتى ۇيرەتپەۋلەرى كەرەك دەپ ويلايدى. باسقالارى بولسا ولاردى «امەريكانىڭ ٴدىنى» دەپ ۇناتپايدى. ٴبىراق اقش تا دۇنيەجۇزىندەگى ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ شامامەن 14 پايىزى عانا تۇراتىنىنا ٴمان بەرمەيدى. تاعى بىرەۋلەرى ٴبىزدى يسانى مويىندامايدى دەپ ويلايدى. كوپ جىلدار بويى بىزدەر جايىندا «كوممۋنيستەر»، «امەريكانىڭ شپيوندارى»، «ەكسترەميستەر» دەگەن سوزدەر تاراپ كەلدى. وسى لاقاپ سوزدەرگە سەنىپ، ٴبىز جايىندا شىندىقتىڭ انىق-قانىعىنا جەتپەگەندىكتەن، كوپ ادام ەحوبا كۋاگەرى بولعىسى كەلمەيدى.
8. ەلشىلەردىڭ ىستەرى 17:11 گە ساي، قۇدايدىڭ شىنايى حالقىن تاپقىسى كەلەتىندەر نە ىستەۋلەرى كەرەك؟
8 سۇرىنبەۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ ايعاقتارعا كوز جەتكىزۋ كەرەك. مىسالى، ىزگى حابار جازۋشىسى لۇقا الدىمەن «ٴبارىن باسىنان باستاپ مۇقيات زەرتتەگەن». ول ٶز وقىرماندارىنىڭ دا يسا تۋرالى ەستىگەندەرىنىڭ «راستىعىنا تولىعىمەن كوز جەتكىزگەندەرىن» قالاعان (لۇقا 1:1—4). لۇقا سياقتى، بەرەيادا تۇرعان ياھۋديلەر دە يسا جايلى العاش بىلگەندە، وسى بىلگەندەرىن ەۆرەي جازبالارىمەن سالىستىرعان (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 17:11 وقىڭىز). بۇگىندە دە شىندىقتى تاپقىسى كەلەتىندەر قۇدايدىڭ حالقىنان ۇيرەنىپ جاتقاندارىن جازبالارمەن سالىستىرۋلارى كەرەك. سونىمەن قاتار ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ قازىرگى تاريحىن، جاساعان ٸس-شارالارىن زەرتتەۋلەرى قاجەت. ەستىپ-بىلگەندەرىنىڭ راستىعىنا وسىلاي كوز جەتكىزسە، ولار وزگەلەردىڭ ٴبىرجاقتى پىكىرىنە نە الىپقاشپا سوزدەرىنە الدانبايدى.
2) يسا عاجايىپ بەلگىلەر كورسەتپەدى
9. يسا كوكتەن بەلگى كورسەتپەي قويعاندا، جۇرت مۇنى قالاي قابىلدادى؟
9 كەيبىر ادامدار يسانىڭ تاعىلىمدى تالىمدەرىن از كورىپ، ودان ٴماسىح ەكەنىن دالەلدەۋ ٷشىن «كوكتەن بەلگى كورسەتۋىن سۇرادى» (مات. 16:1). بالكىم، ولار دانيال 7:13، 14 تەگى سوزدەردى دۇرىس تۇسىنبەگەندىكتەن سولاي ەتكەن بولار. ٴبىراق بۇل پايعامبارلىقتىڭ ورىندالۋىنا ٵلى ەرتە ەدى. نەگىزى، يسانىڭ بەرگەن تالىمدەرىنەن-اق ونىڭ ٴماسىح ەكەنىن انىقتاۋعا بولاتىن. يسا حالىق سۇراعان بەلگىنى كورسەتپەگەن ەدى، ولار ودان باس تارتتى (مات. 16:4).
10. يشايانىڭ ٴماسىح تۋرالى ايتقان پايعامبارلىعىن يسا قالاي ورىندادى؟
10 جازبالار نە دەيدى؟ يشايا پايعامبار ٴماسىح جايىندا: «ول ايقايلامايدى، داۋىس كوتەرىپ سويلەمەيدى، كوشەلەردە دە داۋسى ەستىلمەيدى»،— دەپ الدىن الا ايتقان (يشايا 42:1، 2). يسا جەردە قىزمەت ەتكەن كەزىندە كىشىپەيىلدىلىگىنەن اينىماعان. ول كوز جاۋىن الاتىن ٴزاۋلىم عيباداتحانالار سوعىپ، كوزگە بىردەن تۇسەتىن ەرەكشە كيىمدەر كيىپ، ٶزىن جوعارى ٴدىني لاۋازىمدارمەن اتاتىپ جۇرتتىڭ نازارىن وزىنە اۋدارماعان. يسانى سوتتاۋ ٷشىن يرود پاتشانىڭ الدىنا اكەلگەندە دە، ول كەرەمەتتەر كورسەتىپ يرودتى تاڭقالدىرۋعا تىرىسپادى (لۇقا 23:8—11). ارينە، يسا كەرەمەتتەردى مۇلدەم جاساماي قويعان جوق، جاسادى. ٴبىراق ونىڭ باستى ماقساتى ىزگى حاباردى ۋاعىزداۋ بولدى. «سەبەبى مەن سول ٷشىن كەلدىم»،— دەدى ول (مار. 1:38).
11. بۇگىندە كوپ ادامدا عيباداتقا قاتىستى قانداي بۇرىس وي قالىپتاسقان؟
11 بۇگىندە ادامدار نە نارسەگە سۇرىنەدى؟ ٴبىزدىڭ عيباداتىمىز باسقا دىندەردەن قاتتى ەرەكشەلەنەدى. بۇگىندە كوپ ادام ساۋلەت ونەرىمەن كوز جاۋىن الاتىن ٴزاۋلىم ٴدىني عيماراتتارعا تامسانادى. جوعارى لاۋازىمدى دىنباسىلارعا، كيەلى كىتاپقا ساي
كەلمەيتىن سالتاناتتى راسىمدەرگە قىزىعادى. ٴبىراق وسى دىندەردىڭ وكىلدەرى قۇداي جايلى، ونىڭ ۋادەلەرى جايلى ٴبىلىم الىپ جاتىر ما؟ ال ٴبىزدىڭ قاۋىم كەزدەسۋلەرىندە ادامدار ەحوبانىڭ تالاپ-زاڭدارىن بىلەدى، ونىڭ ەركىنە ساي ٶمىر ٴسۇرۋدى ۇيرەنەدى. پاتشالىق سارايلارىمىز بولسا تازا، قاراپايىم ٵرى ىڭعايلى. قاۋىمدا جەتەكشىلىكتى قولعا العاندار وزگەشە كيىم كيىپ ەرەكشەلەنبەيدى، ەشقانداي جوعارى لاۋازىمدارى دا جوق. سونداي-اق ۇستاناتىن ىلىمدەرىمىز دە، بەرىپ جاتقان تالىمدەرىمىز دە قۇدايدىڭ سوزىنە نەگىزدەلگەن. دەسە دە كوپ ادامعا ٴبىزدىڭ عيبادات ەتۋ جولىمىز ۇنامايدى. ويتكەنى ٴبىز ولارعا ۇنايتىن سالتاناتتى راسىمدەر وتكىزبەيمىز جانە تالىمدەرىمىز دە ولاردىڭ قۇلاعىنا جاعا بەرمەيدى.12. ەۆرەيلەرگە 11:1، 6 دا تۇسىندىرىلگەندەي، سەنىمىمىز نە نارسەگە قالانۋى قاجەت؟
12 سۇرىنبەۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ ەلشى پاۋىل ريمدەگى ماسىحشىلەرگە: «سەنىم ٴسوزدى ەستۋدەن تۋادى. ال ٴسوزدى ٴماسىح جايلى ايتىلعاندا ەستۋگە بولادى»،— دەگەن (ريم. 10:17). دەمەك، سەنىم كيەلى كىتاپ قۇپتامايتىن راسىمدەردى ۇستانعاندا ەمەس، قۇداي ٴسوزىن زەرتتەگەندە نىعايادى. ٴبىزدىڭ سەنىمىمىز تۋرا بىلىمگە قالانۋى قاجەت. ويتكەنى مۇنداي «سەنىم بولماسا، قۇدايعا ۇناۋ مۇمكىن ەمەس» (ەۆرەيلەرگە 11:1، 6 وقىڭىز). سوندىقتان دا كەز كەلگەن كۇماندى سەيىلتىپ، شىندىقتى تاپقانىمىزعا كوز جەتكىزۋ ٷشىن، بىزگە كوكتەن عاجايىپ بەلگى كورۋدىڭ قاجەتى جوق. ٴبىز ٷشىن كيەلى كىتاپتاعى شىندىقتاردى تىڭعىلىقتى زەرتتەگەنىمىز جەتكىلىكتى.
3) يسا ياھۋديلەردىڭ كوپتەگەن ٴداستۇرىن ۇستانبادى
13. كوپ ادام يساعا نە ٷشىن سەنبەدى؟
13 جاقيانىڭ شاكىرتتەرى يسانىڭ شاكىرتتەرىنىڭ ورازا ۇستاماعانىنا تاڭقالعان. سول كەزدە يسا كوزى ٴتىرى كەزىندە شاكىرتتەرىنە ورازا ۇستاۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ايتتى (مات. ). پارىزشىلدار مەن وزگە قارسىلاستارى بولسا يسانى ولاردىڭ سالت-داستۇرلەرىن ۇستانباعانى ٷشىن ايىپتادى. سونداي-اق يسانىڭ دەمالىس كۇنى اۋرۋلاردى ساۋىقتىرعانىنا قاتتى نارازى بولدى ( 9:14—17مار. 3:1—6؛ جوح. 9:16). ولار دەمالىس كۇنىن قاسيەتتى تۇتامىز دەپ ماقتانعانمەن، عيباداتحانادا ساۋدا-ساتتىقپەن ەمىن-ەركىن اينالىسا بەرەتىن. يسا وسى ىستەرىن اشكەرەلەگەندە، ولار اشۋعا بۋلىعىپ شىعا كەلدى (مات. 21:12، 13، 15). تاعى بىردە نازارەت قالاسىنداعى ٴماجىلىسحانادا ادامدار يساعا قاتتى ىزالاندى. ويتكەنى يسا ولاردىڭ قانشالىقتى ٶزىمشىل، سەنىمنەن جۇرداي ەكەندەرىن كورسەتۋ ٷشىن، يسرايلدىكتەردىڭ تاريحىنان مىسالدار كەلتىرىپ ايىپتاعان ەدى (لۇقا 4:16، 25—30). يسا جۇرت كۇتكەندەي ارەكەت ەتپەگەندىكتەن، ولار وعان سەنبەدى (مات. 11:16—19).
14. يسا حالىقتى نە ٷشىن ايىپتادى؟
14 جازبالار نە دەيدى؟ ەحوبا يشايا پايعامبار ارقىلى: «مىنا حالىق ماعان تەك اۋزىمەن جاقىندايدى، مەنى تىلدەرىمەن عانا دارىپتەيدى، ال جۇرەكتەرى مەنەن الشاق، ولار ادامدار شىعارعان قاعيدالاردى ۇيرەنىپ، بۇنىسىن مەنى قاستەرلەۋ دەپ ەسەپتەيدى»،— دەپ ايتقان (يشايا 29:13). يسانىڭ حالىقتى ايىپتاعانى وتە ورىندى بولدى. ويتكەنى ولار ادامدار ويلاپ تاپقان سالت-جورالار مەن داستۇرلەردى جازبالاردان ارتىق كورەتىن. سونىڭ ناتيجەسىندە ولار ەحوبادان دا، ول جىبەرگەن ماسىحتەن دە باس تارتىپ كەتتى.
15. كوپ ادام ەحوبا كۋاگەرلەرىن نە ٷشىن جاقتىرمايدى؟
15 بۇگىندە ادامدار نە نارسەگە سۇرىنەدى؟ كوپ ادام ٴبىزدىڭ جاڭا جىل، تۋعان كۇن سياقتى مەيرامداردى تويلاماعانىمىزعا رەنجيدى. ال وزگەلەرى ۇلتتىق مەرەكەلەردى تويلامايتىنىمىزعا نەمەسە جەرلەۋ راسىمىمەن بايلانىستى سالت-جورالاردى ۇستانبايتىنىمىزعا اشۋلانادى. ولار قۇدايعا دۇرىس عيبادات ەتىپ ٴجۇرمىز دەپ ويلايدى. ٴبىراق ولار وسى دۇنيەنىڭ سالت-جورالارىن كيەلى كىتاپتا اپ-انىق جازىلعان ىلىمدەردەن ارتىق كورسە، قۇدايعا ۇنامدى بولا المايدى (مار. 7:7—9).
16. ٴزابۇر 119:97، 113، 163—165-تارماقتارعا ساي، نە ىستەۋىمىز كەرەك جانە نەدەن اۋلاق بولۋىمىز كەرەك؟
16 سۇرىنبەۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ ەحوبانىڭ زاڭدارى مەن پرينسيپتەرىن قاتتى ٴسۇيۋىمىز كەرەك (ٴزابۇر 119:97، 113، 163—165 وقىڭىز). ەحوبانى شىن جاقسى كورسەك، وعان ۇنامايتىن مەيرامدار مەن سالت-جورالارعا قاتىسپايمىز. ٴبىز ەش نارسەنى ەحوبادان ارتىق سۇيگىمىز كەلمەيدى.
4) يسا ساياسي ماسەلەلەردى بىردەن شەشپەگەن
17. ادامدار يسادان نەنى كۇتتى؟
17 يسانىڭ زامانىنداعى ادامدار ەلدە ساياسي رەفورما جاسالعانىن قاتتى قالاعان. ولار ٴماسىح كەلسە، ٴبىزدى ريمنىڭ ەزگىسىنەن ازات ەتەدى دەپ كۇتتى. سوندىقتان ولار يسانى پاتشا ەتكىسى كەلدى، ٴبىراق يسا بۇدان باس تارتتى (جوح. 6:14، 15). ال باسقالارى، مىسالى ٴدىني قىزمەتكەرلەر، يسا بيلىككە كەلسە، وندا ريم ۇكىمەتى بەرىپ وتىرعان بيلىكتەن قۇرالاقان قالامىز دەپ قورىقتى. وسىلاي كوپ ادام يساعا ٴسۇرىندى.
18. ياھۋديلەردىڭ كوبى ماسىحكە قاتىستى قانداي پايعامبارلىقتارعا نەمكەتتى قارادى؟
18 جازبالار نە دەيدى؟ كوپ پايعامبارلىقتا ٴماسىح تۇبىندە جاۋلارىن جەڭىپ شىعاتىنى ايتىلعانمەن، وزگە پايعامبارلىقتارعا ساي، ول الدىمەن ادامزاتتىڭ كۇناسى ٷشىن ٶلۋى ٴتيىس ەدى (يشايا 53:9، 12). ولاي بولسا ياھۋديلەر يسادان نەگە باسقا نارسە كۇتتى؟ ويتكەنى ماسىحكە قاتىستى كەيبىر پايعامبارلىقتارعا نەمكەتتى قارادى. پايعامبارلىقتاردىڭ ەشقايسىسىندا ٴماسىح ولاردىڭ قيىندىقتارىن ٴدال سول ۋاقىتتا شەشەتىنى ايتىلماعان ەدى (جوح. 6:26، 27).
19. بۇگىندە كوپ ادام بىزگە نە سەبەپتى نارازى؟
19 بۇگىندە ادامدار نە نارسەگە سۇرىنەدى؟ كوپ ادام ٴبىزدىڭ ساياساتقا ارالاسپايتىنىمىزعا سۇرىنەدى. ولار ٴبىزدىڭ سايلاۋعا قاتىسىپ، داۋىس بەرگەنىمىزدى قالايدى. ٴبىراق ٴبىز قانداي دا ٴبىر ادامعا داۋىس بەرۋدىڭ پاتشامىز ەحوبادان باس تارتۋ ەكەنىن جاقسى تۇسىنەمىز (سام. 1-ج. 8:4—7). سونداي-اق ادامدار بىزگە: «نەگە سەندەر مەكتەپتەر، اۋرۋحانالار سوعىپ، قايىرىمدىلىق ىستەرمەن اينالىسپايسىڭدار؟»— دەيدى. ولار ٴبىزدىڭ قوعامداعى پروبلەمالاردى قازىر شەشپەي، بار كۇشىمىزدى ۋاعىز ىسىنە جۇمىلدىراتىنىمىزعا نارازى بولادى.
20. ماتاي 7:21—23-تارماقتارعا ساي، ٴبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز نە؟
20 سۇرىنبەۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ (ماتاي 7:21—23 وقىڭىز). ٴبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز — يسا تاپسىرعان ٸستى ورىنداۋ (مات. 28:19، 20). ٴبىز ساياساتقا ارالاسىپ، قوعامدىق پروبلەمالاردى شەشۋگە تىرىسپايمىز. ارينە، ٴبىز ادامداردى جاقسى كورەمىز، قيىندىقتارىن جەڭىلدەتكىمىز كەلەدى، بولاشاقتارىنا دا الاڭدايمىز. ٴبىراق ولارعا كومەكتەسۋدىڭ ەڭ دۇرىس جولى قۇداي پاتشالىعى جايلى ۇيرەتىپ، ەحوبامەن دوس بولۋعا كومەكتەسۋ ەكەنىن تۇسىنەمىز.
21. ٴبىز نە نارسەگە بەكىنۋىمىز قاجەت؟
21 ٴبىز بۇل ماقالادا ادامدار قانداي بەينەلى ٴتورت تاسقا ٴسۇرىنىپ، يسادان باس تارتقانىن قاراستىردىق. سونداي-اق بۇگىندە كوپ ادام حابارىمىزعا نەلىكتەن قۇلاق اسپايتىنىن كوردىك. ال كەلەسى ماقالادا ادامدار تاعى قانداي ٴتورت نارسەگە سۇرىنەتىنىن قاراستىرامىز. ەندەشە، ٴسۇرىنىپ قالۋدان اباي بولىپ، سەنىمىمىزدى ٵرقاشان بەرىك ساقتايىق!
56-ٵن شىندىق جولىن تاڭدا
^ 5-ابزاس يسا جەر بەتىندە ٶمىر سۇرگەن ەڭ ۇلى ۇستاز بولسا دا، كوپ ادام ودان باس تارتتى. بۇگىندە دە كوپ ادام يسانىڭ ٸزباسارلارىنىڭ ىستەرى مەن ايتقان سوزدەرىنە سۇرىنەدى. ال ٴسىز سۇرىنبەۋ ٷشىن، يساعا دەگەن سەنىمىڭىزدى قالاي بەرىك ەتسەڭىز بولادى؟ وسى جانە كەلەسى ماقالا ەحوبا كۋاگەرلەرىمەن ارالاساتىن، ٴبىراق كۋاگەر بولۋدان تارتىنىپ جۇرگەن ادامدارعا اسىرەسە پايدالى بولادى.
^ 60-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: ٴفىلىپ ناتانايىلدى يسامەن تانىسۋعا تالپىندىرىپ تۇر.
^ 62-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: يسا ىزگى حابار ايتىپ جاتىر.
^ 64-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: يسا قولى سەمىپ قالعان ادامدى ساۋىقتىردى، ال ارتقى جاقتا قارسىلاستارى قاراپ تۇر.
^ 66-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: يسا تاۋعا جالعىز كەتىپ بارادى.