21-زەرتتەۋ ماقالاسى
ەحوبا سىزگە كۇش بەرەدى
«مەن ٵلسىز كەزىمدە كۇشتىمىن» (قور. 2-ح. 12:10).
73-ٵن باتىلدىق دارىتا كور
اڭداتپا *
1، 2. كوپ باۋىرلاس قانداي قيىندىقتارمەن كۇرەسىپ ٴجۇر؟
ەلشى پاۋىل تىموتەگە: «قىزمەتىڭدى تولىقتاي اتقارا بەر»،— دەگەن (ٴتىم. 2-ح. 4:5). پاۋىلدىڭ كەڭەسىنە قۇلاق اسىپ، ٴبىز دە ۋاعىز ىسىنە بارىنشا اتسالىسقىمىز كەلەدى. ٴبىراق قيىندىقتار دا جوق ەمەس. كوپ باۋىرلاسىمىزعا ۋاعىزعا شىعۋ ٷشىن قورقىنىشتارىن جەڭۋ كەرەك (ٴتىم. 2-ح. 4:2). مىسالى، ىسىمىزگە شەكتەۋ قويىلعان نەمەسە مۇلدەم تيىم سالىنعان ەلدەردە تۇراتىن باۋىرلاستارىمىزدى الايىق. ولار كەز كەلگەن ساتتە تۇتقىندالۋى مۇمكىن ەكەنىن بىلسە دە، ىزگى حاباردى ۋاعىزدايدى.
2 بۇگىندە ەحوبانىڭ حالقى سان ٴتۇرلى قيىندىقتارمەن كۇرەسىپ ٴجۇر. كوبىسىنە وتباسىن اسىراۋ وڭاي ەمەس. ولار ەڭ قاجەتتى دەگەن نارسەلەردىڭ ٶزىن تابۋ ٷشىن، تاڭ اتقاننان قارا كەشكە دەيىن جۇمىس ىستەۋگە ٴماجبۇر. ولار ەحوباعا كوبىرەك قىزمەت ەتكىلەرى-اق كەلەدى. ٴبىراق اپتانىڭ سوڭىندا شارشاپ، ۋاعىزعا شىعۋعا شامالارى كەلمەي جاتادى. ال وزگەلەرى سوزىلمالى اۋرۋدىڭ نە قارتتىقتىڭ كەسىرىنەن ەحوباعا كوپ قىزمەت ەتە المايدى، كەيبىرى ٴتىپتى ۇيدەن شىعا المايدى. تاعى باسقالارى وزدەرىن تۇككە تۇرعىسىز سەزىنىپ، كۇيزەلىسكە تۇسكەن. تاياۋ شىعىستا تۇراتىن ٴماريام * ەسىمدى ايەل باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «ماعان جاعىمسىز سەزىمدەرمەن كۇرەسۋ وتە قيىن. سولاردى تىزگىندەيمىن دەپ ەموسيالىق جاعىنان قاجىپ كەتەمىن. بارلىق كۇشىم مەن ۋاقىتىم سوعان كەتىپ، قىزمەتكە اتسالىسا الماعانىما ٶزىمدى كىنالى سەزىنەمىن».
3. بۇل ماقالادا نە تالقىلايمىز؟
3 جاعدايىمىز قانداي بولماسىن، ەحوبا قيىندىقتارعا توتەپ بەرۋگە كۇش بەرەدى جانە قولىمىزدان كەلگەنشە وعان قىزمەت ەتە بەرۋگە كومەكتەسەدى. ال قالاي كومەكتەسەتىنىن قاراستىرماس بۇرىن، ونىڭ كەزىندە پاۋىل مەن تىموتەگە قىزمەتتەرىن سوڭىنا دەيىن اتقارۋعا قالاي كومەكتەسكەنىن كورەيىك.
ۋاعىز ٸسىن اتقاراتىن كۇش
4. پاۋىلدىڭ قانداي قيىندىقتارى بولدى؟
4 ەلشى پاۋىل قۇدايدىڭ كۇشىن قاتتى قاجەت ەتتى. ويتكەنى ول سوققى جەپ، تاسپەن اتقىلانىپ، تۇرمەگە جابىلىپ، تالاي قيىندىقتى باستان وتكەردى (قور. 2-ح. 11:23—25). بۇعان قوسا، ول ەڭسەسىن ەزىپ جانشيتىن جامان ويلارمەن كۇرەسكەن (ريم. 7:18، 19، 24). سونداي-اق تانىنە قادالىپ تۇراتىن تىكەننەن قاتتى ازاپ شەككەن جانە قۇدايدىڭ وسى تىكەندى الىپ تاستاۋىن قاتتى قالاعان (قور. 2-ح. 12:7، 8).
پاۋىل نەنىڭ ارقاسىندا قىزمەتتەرىن اتقاردى؟ (5، 6-ابزاستاردى قاراڭىز) *
5. قيىندىقتارى بولسا دا، پاۋىل قانداي ىستەر اتقاردى؟
5 ەلشى پاۋىل قانداي قيىندىق كورسە دە، ەحوبانىڭ قۇدىرەتىمەن قىزمەتىن تولىق اتقارىپ شىقتى. مىسالى، ول ريمدە ٷيقاماقتا وتىرعاندا، ياھۋدي جەتەكشىلەرىنىڭ الدىندا (مۇمكىن بيلىك وكىلدەرىنىڭ دە الدىندا) ىزگى حاباردى تايسالماي قورعادى (ەل. ٸس. 28:17؛ ٴفىلىپ. 4:21، 22). سونداي-اق ول پاتشانىڭ كۇزەتشى جاساعىنداعىلاردىڭ كوبىسىنە جانە ونى كورۋگە كەلگەندەردىڭ بارىنە ۋاعىزدادى (ەل. ٸس. 28:30، 31؛ ٴفىلىپ. 1:13). ٴدال سول ۋاقىتتارى پاۋىل ماسىحشىلەرگە حاتتار جازدى. بۇل حاتتاردىڭ پايداسىن ٴتىپتى ٴبىز دە كورىپ ٴجۇرمىز. پاۋىلدىڭ ۇلگىسى سول كەزدەگى ريمدەگى قاۋىمعا اسەر ەتىپ، ولار «باتىلدانا ٴتۇسىپ، قۇداي ٴسوزىن قورىقپاي ايتقان» (ٴفىلىپ. 1:14). پاۋىل جاعدايىنىڭ كەسىرىنەن قالاعانىنىڭ ٴبارىن ىستەي الماسا دا، قولىنان كەلگەننىڭ ٴبارىن ىستەپ، «ىزگى حاباردىڭ كەڭ تارالۋىنا سەپتىگىن تيگىزدى» (ٴفىلىپ. 1:12).
6. قورىنتتىقتارعا 2-حات 12:9، 10 عا ساي، پاۋىل قىزمەتىن نەنىڭ ارقاسىندا اتقاردى؟
6 پاۋىل قىزمەتتە اتقارعان ٸسىنىڭ ٴبارى ٶزىنىڭ ەمەس، ەحوبانىڭ كۇشىنىڭ ارقاسىندا ەكەنىن جاقسى تۇسىنگەن. ول ٵلسىز كەزىندە ەحوبانىڭ «قۇدىرەتىنە تولىق يە بولعان» (قورىنتتىقتارعا 2-حات 12:9، 10 وقىڭىز). ەحوبا پاۋىلعا كيەلى رۋحى ارقىلى قۇدىرەتىن دارىتىپ، قۇعىن-سۇرگىن، تۇرمە نە باسقا دا قيىندىقتارعا قاراماستان قىزمەتىن تولىقتاي اتقارۋعا كومەكتەستى.
تىموتە نەنىڭ ارقاسىندا قىزمەتتەرىن اتقاردى؟ (7-ابزاستى قاراڭىز) *
7. تىموتە قانداي قيىندىقتارعا قاراماستان قىزمەتىن اتقاردى؟
7 پاۋىلدىڭ قىزمەتتەگى جاس سەرىگى — تىموتەگە دە قۇدايدىڭ كۇشى قاجەت بولدى. ول پاۋىلمەن بىرگە ۇزاق ميسسيونەرلىك ساپارلارعا شىقتى. سونداي-اق ول ەلشىنىڭ تاپسىرۋىمەن باسقا قالالارداعى قاۋىمدارعا دا باراتىن (قور. 1-ح. 4:17). ٴبىراق تىموتە مۇنداي تاپسىرمانى اتقارۋعا ٶزىن لايىقسىز سەزىنگەن بولۋى مۇمكىن. پاۋىل وعان: «ەشكىمنىڭ ٶزىڭدى جاسسىنىپ، مەنسىنبەي جۇرۋىنە جول بەرمە»،— دەپ سول ٷشىن ايتسا كەرەك (ٴتىم. 1-ح. 4:12). ونىڭ ۇستىنە، تىموتەنىڭ دە تانىنە قادالاتىن تىكەنى بولعان: ول ٴجيى اۋىرىپ قالاتىن (ٴتىم. 1-ح. 5:23). ٴبىراق ول ەحوبانىڭ قۇدىرەتتى كيەلى رۋحىنىڭ ارقاسىندا ىزگى حاباردى ۋاعىزداي الاتىنىنا جانە باۋىرلاستارىنا قىزمەت ەتە الاتىنىنا سەنىمدى بولدى (ٴتىم. 2-ح. 1:7).
قيىندىقتا ادالدىق ساقتاۋعا كومەكتەسەتىن كۇش
8. ەحوبا قازىرگى كۇنى حالقىن قالاي نىعايتادى؟
8 ەحوبا قازىرگى كۇنى دە حالقىن نىعايتۋ ٷشىن جانە ادالدىقپەن قىزمەت ەتە الۋلارى ٷشىن، ولارعا «ادام كۇشىنەن اسقان كۇش» بەرەدى (قور. 2-ح. 4:7). بۇل ٷشىن ەحوبا ٴتورت شارا قاراستىرعان. ولار: دۇعا، كيەلى كىتاپ، باۋىرلاستار جانە ۋاعىز ٸسى.
ەحوبا بىزگە دۇعا ارقىلى كۇش بەرەدى (9-ابزاستى قاراڭىز)
9. دۇعانىڭ قانداي كومەگى بار؟
9 دۇعادان كۇش الۋ. ەلشى پاۋىل ەفەستىكتەرگە 6:18 دە ٴبىزدى «ٵر جاعدايدا» دۇعا ايتۋعا تالپىندىرادى. سوندا ەحوبا بىزگە كۇش بەرەدى. بوليۆيادا تۇراتىن دجونني ەسىمدى ەر باۋىرلاستىڭ جاعدايىنا كوڭىل بۇرايىقشى. وعان ٴبىر دەگەندە بىرنەشە قيىندىققا توتەپ بەرۋگە تۋرا كەلدى. ونىڭ ايەلى، اكەسى مەن اناسى ۇشەۋى ٴبىر ۋاقىتتا قاتتى اۋىرىپ قالادى. ٷش ادامعا بىردەي قاراۋ دجوننيدىڭ جالعىز وزىنە وتە اۋىر سوعادى. وكىنىشكە قاراي، اياۋلى اناسى كوز جۇمادى. ال ايەلى مەن اكەسى وتە ۇزاق ۋاقىتتان سوڭ ايىعادى. وتكەن كۇندەرىن ەسىنە الىپ دجونني: «قاتتى ۋايىمعا سالىنعاندا ەحوباعا ناقتى دۇعا ەتكەنىم ماعان كوپ كومەكتەستى»،— دەيدى. بوليۆيادا تۇراتىن رونالد دەگەن اقساقالدىڭ اناسى قاتەرلى ىسىككە شالدىققانى بەلگىلى بولىپ، ٴبىر ايدان كەيىن قايتىس بولادى. رونالد بىلاي دەيدى: «مەن نە ويلاپ، نە سەزىنىپ جاتقانىمنىڭ ٴبارىن ەحوباعا اشىق ايتاتىنمىن. ويتكەنى ول مەنى وزىمنەن دە ارتىق جاقسى بىلەدى، جاقسى تۇسىنەدى». كەيدە ٴبىز قينالعانىمىز سونشا، ودان ٵرى شىداي المايمىن دەپ ويلايمىز جانە نە دەپ دۇعا ايتاتىنىمىزدى دا بىلمەي قالامىز. ٴبىراق قانداي قيىن بولسا دا، ەحوبا ٴبىزدى دۇعا ايتۋعا شاقىرادى (ريم. 8:26، 27).
ەحوبا بىزگە كيەلى كىتاپ ارقىلى كۇش بەرەدى (10-ابزاستى قاراڭىز)
10. ەۆرەيلەرگە 4:12 دە ايتىلعانداي، كيەلى كىتاپتى وقىپ، وي جۇگىرتۋ نە ٷشىن ماڭىزدى؟
10 كيەلى كىتاپتان كۇش الۋ. جازبالار ەلشى پاۋىلعا جۇبانىش پەن كۇش-جىگەر بەرگەندەي، بىزگە دە كۇش بەرە الادى (ريم. 15:4). كيەلى كىتاپتى وقىعاندا، وي جۇگىرتەيىك. سوندا ەحوبا كيەلى رۋحى ارقىلى ٴبىزدىڭ جاعدايدا پايدالى بولاتىن ويلاردى كورۋگە كومەكتەسەدى (ەۆرەيلەرگە 4:12 وقىڭىز). جوعارىدا ايتىلعان رونالد باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «كۇندە كەشكە كيەلى كىتاپتى وقۋدى داعدىعا اينالدىرعانىم قانداي جاقسى بولدى! وسىنىڭ ارقاسىندا مەن ەحوبانىڭ قاسيەتتەرى جايىندا، قىزمەتشىلەرىن قالاي قامقورلايتىنى جايىندا كوپ ويلانامىن. بۇل ماعان كۇش بەرىپ، قايتادان اياققا تۇرۋىما كومەكتەسەدى».
11. كۇيەۋىنەن ايىرىلعان ٴبىر ايەل باۋىرلاس جازبالاردان قالاي كۇش الدى؟
11 قۇدايدىڭ ٴسوزىن وقىپ، وي جۇگىرتسەك، قيىندىقتاردا بايسالدىلىق ساقتاي الامىز. كۇيەۋىنەن ايىرىلعان ٴبىر ايەل باۋىرلاسىمىزدىڭ مىسالىنا كوڭىل بۇرايىق. ٴبىر اقساقال وعان ٵيۇپ كىتابىن وقۋعا كەڭەس بەرەدى. ول وسى كىتاپتى وقىعاندا ٵيۇپتىڭ دۇرىس ەمەس كوزقاراسىن بىردەن بايقاپ: «ٴتۇۋ، ٵيۇپ تەك پروبلەماسىن عانا ويلاي بەرىپتى عوي»،— دەيدى. ٴبىراق كەيىن ول ٴوزىنىڭ دە ٴسۇيتىپ جۇرگەنىن ٴتۇسىنىپ، كوزقاراسىن وزگەرتەدى. وسىنىڭ ارقاسىندا ول مۇڭعا قاتتى باتىپ كەتپەي، ەحوبا تۋرالى، ونىڭ ۋادەسى تۋرالى كوپ ويلاناتىن بولدى ٵرى قايعىسىن كوتەرە الدى.
ەحوبا بىزگە باۋىرلاستار ارقىلى كۇش بەرەدى (12-ابزاستى قاراڭىز)
12. ەحوبا باۋىرلاستار ارقىلى بىزگە قالاي كۇش بەرەدى؟
12 باۋىرلاستاردان كۇش الۋ. ەحوبا ٴبىر سەنىمدەگى ماسىحشىلەر ارقىلى دا بىزگە كۇش بەرەدى. ەلشى پاۋىل باۋىرلاستارىمەن «ٶزارا جىگەرلەنۋدى» قاتتى قالاعان (ريم. 1:11، 12). ماقالانىڭ باسىندا ايتىلعان ٴماريام دا باۋىرلاستارمەن ارالاسىپ، ٶزارا جىگەرلەنۋدى قاتتى باعالايدى. ول بىلاي دەيدى: «ماعان قيىندىقتارىم جايلى ەشتەڭە بىلمەيتىن باۋىرلاستار كومەكتەستى. ەحوبا سولاردى قولداندى. ولار ٴدال ماعان كەرەك كەزدە جىلى سوزدەر ايتىپ، اشىق حاتتار جازىپ، رۋحىمدى كوتەرىپ تاستايتىن. مەن ٴدال مەنىكىندەي قيىندىقتاردان وتكەن ايەل باۋىرلاستارمەن دە سويلەستىم، ولاردان كوپ نارسە ۇيرەندىم. اقساقالدار دا ماعان قاۋىمعا قاجەت ەكەنىمدى ايتىپ وتىراتىن».
13. قاۋىم كەزدەسۋلەرىندە ٴبىر-بىرىمىزگە قالاي كۇش بەرە الامىز؟
13 اسىرەسە قاۋىم كەزدەسۋلەرى كۇش-جىگەردىڭ كوزى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان قاۋىمدا باۋىرلاستاردى شىن جۇرەكتەن باعالايتىنىڭىزدى، جاقسى كورەتىنىڭىزدى ايتىپ وتىرۋدى ماقسات ەتىڭىز. مىسالى، كۇيەۋى كۋاگەر ەمەس ٴبىر ايەل باۋىرلاسقا پيوتر دەگەن اقساقال بىلاي دەيدى: «سەنىڭ قاۋىمعا كەلگەنىڭ ٴبىزدى قالاي جىگەرلەندىرەتىنىن بىلسەڭ عوي! سەن التى بالاڭدى جيناپ، قاۋىمعا ۇنەمى دايىنداپ اكەلەسىڭ. ولار قول كوتەرىپ جاۋاپ بەرۋگە دە دايىندالىپ كەلەدى». سول كەزدە ايەل باۋىرلاسىمىز جانارى جاسقا تولىپ: «ماعان وسى سوزدەر بۇگىن قانشالىقتى قاجەت بولعانىن بىلسەڭىز عوي!»— دەگەن ەكەن.
ەحوبا بىزگە ۋاعىز ٸسى ارقىلى كۇش بەرەدى (14-ابزاستى قاراڭىز)
14. ۋاعىز ٸسى بىزگە قالاي كومەكتەسەدى؟
14 ۋاعىز ىسىنەن كۇش الۋ. ٴبىز ادامدارعا ىزگى حاباردى ۋاعىزداعاندا ٴبىر سەرگىپ، قۋاتتانىپ قالامىز! ٵرى بۇل ادامداردىڭ تىڭداعان-تىڭداماعانىنا بايلانىستى ەمەس (ناق. س. 11:25). ستەيسي دەگەن باۋىرلاستىڭ مىسالىنا نازار اۋدارايىقشى. وتباسىنداعى ٴبىر ادام قاۋىمنان شىعارىلعاندا، ستەيسيدى «وعان كوبىرەك كومەكتەسكەندە، بۇلاي بولماس پا ەدى» دەگەن وي مازالاي بەرەدى. جان كۇيزەلىسىنەن ونى نە شىعاردى؟ ۋاعىز ٸسى. ول ەندى ٶزىن ەمەس، ۋچاسكەدەگى كومەككە مۇقتاج ادامداردى كوبىرەك ويلاي باستادى. ستەيسي بىلاي دەيدى: «سول قيىن شاقتا ەحوبا ماعان كيەلى كىتاپتى زەرتتەگىسى كەلەتىن ٴبىر ادامدى جولىقتىردى. ول بىردەن قادامدار جاساپ، رۋحاني ٶستى. ارتقا قاراپ وتىرسام، ماعان ۇزبەي كۇش بەرىپ تۇرعان نارسە وسى قىزمەت بولعان ەكەن».
15. ٴماريامنىڭ وقيعاسىنان نە ۇيرەنەمىز؟
15 كەيبىر باۋىرلاستار جاعدايىنا بايلانىستى كوپ قىزمەت ەتە الماي جۇرگەندەرىنە مۇڭايۋى مۇمكىن. ٴبىراق ەحوبا قولىڭىزدان كەلگەنشە اتقارىپ جاتقان ٸسىڭىزدى كورىپ قۋانادى. ٴماريام باۋىرلاستىڭ مىسالىنا ورالايىق. ول باسقا جەرگە كوشىپ، شەت ٴتىلدى ايماقتا قىزمەت ەتە باستاعاندا قاتتى كوڭىلى تۇسەدى. ٴماريام بىلاي دەيدى: «مەن قىزمەتتە جۇرگەندە تەك ٴبىر-ەكى اۋىز ٴسوز ايتاتىنمىن. كەيدە ٴبىر بۋكلەت بەرسەم، كەيدە ٴبىر تارماق وقىپ بەرەتىنمىن. وسى تىلدە جاتىق سويلەيتىن ادامدارمەن ٶزىمدى سالىستىرعاندا قاتتى ۇيالاتىنمىن». ٴبىراق كەيىن ول ويىن وزگەرتتى. كەيبىر نارسەلەر قولىنان كەلمەگەنمەن، ول ٴبارىبىر ەحوبانىڭ جاقسى قۇرالى بولا الاتىنىن ٴتۇسىندى. «قىزمەتتە ادامنىڭ ٶمىرىن وزگەرتەتىن نارسە — كيەلى كىتاپتاعى انىق تا قاراپايىم شىندىقتار، مەنىڭ ٴتىلدى جەتىك بىلگەندىگىم ەمەس»،— دەيدى ٴماريام.
16. ۇيىنەن شىعا المايتىن باۋىرلاستار نەدەن كۇش الادى؟
16 توسەك تارتىپ ۇيدەن شىعا الماسا دا، ۋاعىزداۋدى قاتتى قالايتىن باۋىرلاستاردىڭ نيەتىن ەحوبا كورەدى ٵرى بۇعان قۋانادى. ول بىزگە كۇتىم كورسەتۋشىلەرگە، مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنە كۋالىك بەرۋگە جاعداي جاسايدى. ٴبىراق ٴبىز قازىرگى قىزمەتىمىزدى بۇرىنعى قىزمەتىمىزبەن سالىستىرماۋىمىز كەرەك. ايتپەسە ۇنجىرعامىز ٴتۇسىپ، قۋانىشىمىزدان ايىرىلىپ قالامىز. قايتا، ەحوبا بىزگە قازىر قالاي كومەكتەسىپ جاتقانىن ويلايىق. سوندا كۇشىمىز سارقىلماي، كەز كەلگەن قيىنشىلىقتى قۋانىشپەن ەڭسەرەمىز.
17. ۋاعىزداۋشى 11:6 عا ساي، قىزمەتىمىزدىڭ ناتيجەسىن بىردەن كورمەسەك تە، نەلىكتەن ۋاعىزداي بەرۋىمىز كەرەك؟
17 سەپكەن تۇقىمداردىڭ قايسىسى تامىر جايىپ، ٶسىپ شىعاتىنىن ٴبىز بىلمەيمىز (ۋاعىزداۋشى 11:6 وقىڭىز). مىسالى، سەكسەن جاسار باربارا دەگەن باۋىرلاسىمىز تەلەفونمەن ۋاعىزداپ، حاتتار جازادى ەكەن. ول حاتتارىنىڭ بىرەۋىنە 2014-جىل، 1-ناۋرىزداعى «كۇزەت مۇناراسىن» سالىپ جىبەرەدى. جۋرنالداعى ماقالالاردىڭ ٴبىرى «قۇدايدىڭ سىزگە جاساعان جاقسىلىعى» دەپ اتالاتىن. ٴبىر قىزىعى، بۇل حات بۇرىن ەحوبا كۋاگەرى بولعان ٴبىر ەرلى-زايىپتىعا تۇسەدى. ولار جۋرنالدى قايتا-قايتا وقيدى. كۇيەۋى ونى وقىعاندا، ەحوبا تىكەلەي وعان سويلەپ جاتقانداي سەزىنەدى. اقىرى، بۇل ەرلى-زايىپتى قايتادان قاۋىم كەزدەسۋلەرىنە كەلە باستايدى. ناتيجەسىندە، 27 جىلدىق ۇزىلىستەن كەيىن ەكەۋى قايتادان بەلسەندى كۋاگەر بولادى. ٴبىر حاتتىڭ قانداي جەمىس اكەلگەنىن بىلگەندە، باربارا باۋىرلاسىمىز قاتتى جىگەرلەنىپ قالدى!
ەحوبا بىزگە 1) دۇعا، 2) كيەلى كىتاپ، 3) باۋىرلاستار جانە 4) ۋاعىز ٸسى ارقىلى كۇش بەرەدى (9، 10، 12، 14-ابزاستاردى قاراڭىز)
18. قۇدايدان كۇش الۋىمىز ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
18 ەحوبانىڭ بىزگە كومەكتەسەتىن كۇشى دە، ىقىلاسى دا زور! ول بىزگە ٴتۇرلى جولدارمەن كۇش بەرەدى. وسى ماقالادان كورگەنىمىزدەي، ەحوبا ٴبىز ٷشىن دۇعا، كيەلى كىتاپ، باۋىرلاستىق، ۋاعىز ٸسى سياقتى شارالاردى قاراستىرعان. ەندەشە، وسى شارالاردىڭ تولىق يگىلىگىن كورۋگە تىرىسايىق. «وزىنە بار جۇرەگىمەن بەرىلگەندەردى قولدايتىن» اكەمىزگە بارلىق جاعدايدا ارقا سۇيەي بەرەيىك! (شەج. 2-ج. 16:9).
61-ٵن العا، كۋاگەرلەر!
^ 5-ابزاس ٶمىر سان ٴتۇرلى قيىندىققا تولى. ٴبىراق ەحوبا بىزگە توزۋگە كۇش بەرەدى. ول كەزىندە پاۋىل مەن تىموتەگە قيىندىقتارعا قاراماستان قىزمەت ەتە بەرۋگە كومەكتەسكەن. ول بىزگە دە كومەكتەسۋ ٷشىن ٴتورت شارا قاراستىرعان. قازىر وسىلار جايلى بىلەيىك.
^ 2-ابزاس ەسىمى وزگەرتىلگەن.
^ 53-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: ريمدە ٷيقاماقتا وتىرعاندا پاۋىل بىرنەشە قاۋىمعا حات جازدى جانە كەلگەن ادامدارعا ۋاعىزدادى.
^ 55-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: تىموتە ساپارمەن بارعان قاۋىمداعى باۋىرلاستاردى جىگەرلەندىردى.
