مازمۇنعا ٶتۋ

مازمۇن تىزىمىنە ٶتۋ

29-‏زەرتتەۋ ماقالاسى

بارىڭدار دا،‏ شاكىرتتەر دايىنداڭدار

بارىڭدار دا،‏ شاكىرتتەر دايىنداڭدار

‏«بارىڭدار دا،‏ بارلىق حالىقتاردان شاكىرتتەر دايىنداڭدار» (‏مات.‏ 28:‏19‏)‏.‏

60-‏ٵن امان قالسىن ٴ‌بارى

اڭداتپا *

1،‏ 2.‏ ا)‏ ماتاي 28:‏18—‏20 تارماقتارداعى يسانىڭ بۇيرىعىنا ساي،‏ ماسىحشىلەر قاۋىمىنىڭ ەڭ نەگىزگى ماقساتى قانداي؟‏ ٵ)‏ وسى ماقالادا قانداي سۇراقتاردى قاراستىرامىز؟‏

يسا قايتا تىرىلگەننەن كەيىن شاكىرتتەرىمەن عاليلەياداعى تاۋدا كەزدەسپەك بولدى.‏ ەلشىلەرى «ول نە ايتپاق ەكەن» دەپ تاۋعا جەتكەنشە اسىققان شىعار (‏مات.‏ 28:‏16‏)‏.‏ يسانىڭ «ٴ‌بىر مەزگىلدە 500 دەن اسا باۋىرلاسقا كورىنگەنى» وسى كەز بولسا كەرەك (‏قور.‏ 1-‏ح.‏ 15:‏6‏)‏.‏ ول نە ايتقىسى كەلدى؟‏ يسا شاكىرتتەرىنە ەرەكشە ٸس تاپسىرىپ:‏ «بارىڭدار دا،‏ بارلىق حالىقتاردان شاكىرتتەر دايىنداڭدار»،‏—‏ دەدى ‏(‏ماتاي 28:‏18—‏20 وقىڭىز)‏‏.‏

2 وسى سوزدەردى ەستىگەن شاكىرتتەر كەيىننەن ٴ‌بىرىنشى عاسىرداعى ماسىحشىلەر قاۋىمىنىڭ مۇشەسى بولدى.‏ سول قاۋىمنىڭ ەڭ باستى ماقساتى ٴ‌ماسىحتىڭ شاكىرتى بولاتىن ادامداردى تابۋ ەدى *‏.‏ بۇگىنگى كۇنى جەر شارى بويىنشا كۋاگەرلەردىڭ ونداعان مىڭ قاۋىمى دا سول ماقساتتى كوزدەيدى.‏ وسى ماقالادا مىنا سۇراقتاردى قاراستىرامىز:‏ شاكىرت دايىنداۋ نەگە ماڭىزدى؟‏ وعان نە كىرەدى؟‏ شاكىرت دايىنداۋعا ماسىحشىلەردىڭ ٴ‌بارى قاتىسا ما؟‏ بۇل ٸس نەلىكتەن شىدامدىلىقتى تالاپ ەتەدى؟‏

شاكىرت دايىنداۋ نەگە ماڭىزدى؟‏

3.‏ جوحان 14:‏6 مەن 17:‏3 ٴ‌تى ەسكەرسەك،‏ شاكىرت دايىنداۋ نەگە ماڭىزدى؟‏

3 شاكىرت دايىنداۋ نەسىمەن ماڭىزدى؟‏ ادام ٴ‌ماسىحتىڭ شاكىرتى بولسا عانا قۇدايمەن دوس بولا الادى.‏ سونداي-‏اق ٴ‌ماسىحتىڭ ىزىمەن جۇرسە،‏ ول باقىتقا قول جەتكىزەدى ٵرى بولاشاقتا ماڭگى ٶمىر ٴ‌سۇرۋ ۇمىتىنە يە بولادى ‏(‏جوحان 14:‏6؛‏ 17:‏3 وقىڭىز)‏‏.‏ شىنىندا دا،‏ يسانىڭ تاپسىرعانى —‏ وتە جاۋاپتى ٸس.‏ الايدا بۇل ٸستى ٴ‌بىز جالعىز اتقارمايمىز.‏ ەلشى پاۋىل ٶزى مەن جانىندا جۇرگەن سەرىكتەستەرى جايىندا:‏ «ٴ‌بىز قۇدايمەن قىزمەتتەسپىز»،‏—‏ دەگەن (‏قور.‏ 1-‏ح.‏ 3:‏9‏)‏.‏ كۇناكار پەندە بولساق تا،‏ ەحوبا مەن ٴ‌ماسىح بىزگە مارتەبەلى ٸس تاپسىرىپ،‏ ۇلكەن سەنىم ارتىپ وتىر!‏

4.‏ يۆان مەن ماتيلدانىڭ وقيعاسىنان نە ۇيرەنەمىز؟‏

4 شاكىرت دايىنداۋ ٸسىنىڭ سيلار باقىتى مول.‏ كولۋمبياداعى يۆان مەن ماتيلدا دەگەن كۋاگەر ەرلى-‏زايىپتىنىڭ مىسالىنا كوڭىل بولەيىكشى.‏ ولار داۆيەر ەسىمدى ٴ‌بىر جىگىتكە ۋاعىزدايدى.‏ ول:‏ «جاقسارعىم-‏اق كەلەدى،‏ ٴ‌بىراق تۇك شىقپاي جاتىر»،‏—‏ دەپ اعىنان جارىلادى.‏ داۆيەر ەسىرتكى مەن ىشىمدىككە قۇمارتقان،‏ اقشا ٷشىن توبەلەسەتىن بوكسشى ەدى.‏ ٵرى ەريكا دەگەن قىزبەن بىرگە تۇراتىن.‏ يۆان باۋىرلاس بىلاي دەيدى:‏ «داۆيەر شالعايداعى ٴ‌بىر اۋىلدا تۇراتىن.‏ ۇيىنە جەتۋ ٷشىن ۆەلوسيپەدكە ٴ‌مىنىپ،‏ باتپاق جولمەن ساعاتتاپ جۇرەتىنبىز.‏ ونىڭ مىنەز-‏قۇلقىنداعى جاقسى وزگەرىستەردى بايقاپ،‏ ەريكا دا كەيىننەن زەرتتەۋ ساباعىنا قوسىلدى».‏ ۋاقىت وتە داۆيەر بوكستى،‏ ەسىرتكى مەن ىشىمدىكتى قويدى.‏ ەريكامەن دە زاڭدى نەكەگە تۇردى.‏ «2016-‏جىلى ەكەۋى شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەندە،‏ كەزىندە داۆيەردىڭ «جاقسارعىم-‏اق كەلەدى،‏ ٴ‌بىراق تۇك شىقپاي جاتىر» دەگەنىن ەسكە الدىق.‏ قۋانىشتان كوزىمىزدەن اعىل-‏تەگىل جاس اقتى»،‏—‏ دەيدى ماتيلدا باۋىرلاس.‏ ٴ‌يا،‏ ٴ‌بىز ٷشىن ادامدارعا ٴ‌ماسىحتىڭ شاكىرتى بولۋعا كومەكتەسۋدەن ارتىق قۋانىش جوق!‏

شاكىرت دايىنداۋعا نە كىرەدى؟‏

5.‏ شاكىرت دايىنداۋ جولىنداعى ٴ‌بىرىنشى قادام قانداي؟‏

5 شاكىرت دايىنداۋ جولىنداعى ەڭ ٴ‌بىرىنشى قادام —‏ اقجۇرەك ادامدى ىزدەپ تابۋ (‏مات.‏ 10:‏11‏)‏.‏ ادامداردىڭ بارىنە بىردەي كۋالىك ەتكەنىمىز ناعىز ەحوبا كۋاگەرى ەكەنىمىزدى كورسەتەدى.‏ سونداي-‏اق ناعىز ٴ‌ماسىحشى ەكەنىمىزدى دە پاش ەتەدى،‏ سەبەبى ٴ‌بىز ٴ‌ماسىحتىڭ بۇيرىعىنا ساي ۋاعىزدايمىز.‏

6.‏ ۋاعىز ىسىندە جەمىستى بولۋعا نە كومەكتەسەدى؟‏

6 ادامداردىڭ كەيبىرى جازبالارداعى شىندىقتى بىلۋگە اسىق بولسا،‏ باسقالارى بىردەن دەن قويا بەرمەيدى.‏ بىزگە سولاردىڭ ىقىلاسىن وياتۋعا كۇش سالۋ كەرەك بولار.‏ بۇل ىستە جەمىستى بولۋ ٷشىن جاقسى جوسپار كەرەك.‏ الدىمەن،‏ ادامدارعا قىزىق بولاتىن تاقىرىپتاردى تاڭداڭىز.‏ سوسىن،‏ سول تاقىرىپتا قالاي اڭگىمە باستايتىنىڭىزدى ويلاستىرىڭىز.‏

7.‏ اداممەن قالاي اڭگىمە باستاۋعا بولادى جانە ونى مۇقيات تىڭداپ،‏ قۇرمەت كورسەتۋ نەگە ماڭىزدى؟‏

7 ەسىكتى اشقان اداممەن اڭگىمەنى بىلاي باستاساڭىز بولادى:‏ «پىكىرىڭىزدى بىلگىم كەلگەن ەدى.‏ بۇگىندە وتباسىلاردىڭ اراسىندا اجىراسۋ كوبەيىپ بارادى.‏ وتباسىن نىعايتۋ ٷشىن نە قاجەت دەپ ويلايسىز؟‏» سوسىن ماتاي 7:‏12 ٴ‌نى نەمەسە قولوستىقتارعا 3:‏18،‏ 19 دى قاراستىرىڭىز.‏ يا بولماسا:‏ «بالانى قالاي جاقسى ادام ەتىپ تاربيەلەۋگە بولادى؟‏»—‏ دەگەن سوڭ،‏ مۇسانىڭ 5-‏جازباسى 6:‏6،‏ 7 گە نازار اۋدارىڭىز.‏ قاي تاقىرىپتى تاڭداساڭىز دا،‏ ايماعىڭىزداعى ادامداردى ويلاڭىز.‏ كيەلى كىتاپتاعى شىندىقتى بىلگەندە،‏ مۇنىڭ قانداي يگىلىگىن كورەتىنىن ەلەستەتىپ كورىڭىز.‏ ولارمەن اڭگىمەلەسكەندە،‏ مۇقيات تىڭداپ،‏ پىكىرلەرىنە قۇرمەتپەن قاراعانىڭىز ابزال.‏ سوندا جاندارىن جاقسى تۇسىنەسىز،‏ ٵرى ولار دا ٴ‌سىزدى تىڭداۋعا ىقىلاستى بولادى.‏

8.‏ ادامعا قايتا بارۋ نەگە تاباندىلىقتى تالاپ ەتەدى؟‏

8 ادام كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋگە كەلىسپەس بۇرىن،‏ وعان بىرنەشە رەت قايتا بارۋ كەرەك بولار.‏ بۇل ٴ‌بىزدىڭ تاراپىمىزدان ٴ‌بىراز ۋاقىت پەن كۇش تالاپ ەتەدى.‏ سەبەبى كەيدە ٴ‌بىز بارعان كەزدە ادام ۇيىندە بولماي قالۋى مۇمكىن.‏ سونداي-‏اق زەرتتەۋ ساباعىنا كەلىسۋ ٷشىن ول سىزگە ۇيرەنىسۋ كەرەك،‏ ال ۇيرەنىسۋ ٷشىن ٴ‌سىزدىڭ ٴ‌بىر كەلگەنىڭىز جەتكىلىكسىز.‏ وسى ورايدا مىنا مىسالدى ويدا ۇستاڭىز:‏ وسىمدىك ٴ‌جيى سۋارىلىپ تۇرعاندا عانا جاقسى وسەدى.‏ ٴ‌دال سولاي،‏ اداممەن قۇداي سوزىنىڭ توڭىرەگىندە ٴ‌جيى سويلەسىپ تۇرعاندا عانا ونىڭ ەحوبا مەن ماسىحكە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى وسەدى.‏

شاكىرت دايىنداۋعا ماسىحشىلەردىڭ ٴ‌بارى قاتىسا ما؟‏

لايىق جانداردى ىزدەپ تابۋعا كۋاگەرلەر دۇنيەجۇزى بويىنشا قاتىسادى (‏9،‏ 10-‏ابزاستى قاراڭىز)‏ *

9،‏ 10.‏ نەلىكتەن اقجۇرەك ادامدى ىزدەۋگە ٵربىر ٴ‌ماسىحشى قاتىسادى دەي الامىز؟‏

9 اقجۇرەك ادامداردى ىزدەپ تابۋعا ٵربىر ٴ‌ماسىحشى اتسالىسادى.‏ بۇل ٸس جوعالىپ كەتكەن بالانى ىزدەۋگە ۇقسايدى.‏ قالاي دەيسىز بە؟‏ ومىردە بولعان ٴ‌بىر وقيعانى كەلتىرەيىكشى.‏ ٴ‌بىر ەلدە ٷش جاسار كىشكەنتاي بالا جوعالىپ قالادى.‏ ونى ىزدەۋگە 500 دەي ەرىكتى قاتىسادى.‏ سودان شامامەن 20 ساعات وتكەن سوڭ،‏ ٴ‌بىر كىسى ونى جۇگەرى القابىنان تاۋىپ الادى.‏ ول كىسى:‏ «ونى ٴ‌بىر ٶزىم ەمەس،‏ جۇزدەگەن ادام بوپ ىزدەدىك قوي»،‏—‏ دەپ جۇرتتىڭ ماقتاۋ-‏ماراپاتىن قابىل المادى.‏

10 بۇگىندە كوپ ادام جوعالىپ قالعان سول بالاعا ۇقسايدى.‏ ولاردىڭ ۇمىتتەرى سونگەن،‏ ٴ‌بىراق كومەككە ٴ‌زارۋ (‏ەفەس.‏ 2:‏12‏)‏.‏ سول لايىق جانداردى تابۋعا ٴ‌بىز،‏ سەگىز ميلليوننان اسا ەرىكتى،‏ جۇمىلا كىرىسكەنبىز.‏ كيەلى كىتاپتى زەرتتەيتىن ادام ٴ‌دال سىزگە جولىقپاسا دا،‏ ونى ايماعىڭىزدا ەڭبەكتەنىپ جۇرگەن باسقا جاريالاۋشىلار كەزىكتىرۋى مۇمكىن.‏ شىندىققا سۋساعان ادامدى كىم تاپپاسىن،‏ ونىڭ ٴ‌ماسىحتىڭ شاكىرتى بولعانىن كورۋ بارىمىزگە شاتتىق سيلايدى،‏ ويتكەنى ونى ىزدەۋگە ٴ‌بارىمىز اتسالىستىق.‏

11.‏ سىزدە زەرتتەۋ ساباعى بولماسا دا،‏ شاكىرت دايىنداۋ ىسىنە قالاي اتسالىسا الاسىز؟‏

11 سىزدە ازىرگە زەرتتەۋ ساباعى بولماسا دا،‏ شاكىرت دايىنداۋ ىسىنە اتسالىسا الاسىز.‏ مىسالى،‏ پاتشالىق سارايىنا ٴ‌بىرىنشى رەت كەلگەن ادامداردى جىلى قارسى الىپ،‏ ولارعا كوڭىل ٴ‌بولۋ ارقىلى.‏ سوندا ولار شىنايى ٴ‌ماسىحشى ەكەنىمىزدى «سۇيىسپەنشىلىگىمىزدەن بىلەتىن بولادى» (‏جوح.‏ 13:‏34،‏ 35‏)‏.‏ قاۋىم كەزدەسۋىندە قىسقا بولسا دا،‏ شىن جۇرەكتەن ٵرى ىزەتپەن بەرگەن تۇسىنىكتەمەلەرىڭىز دە ولاردى كوپ نارسەگە ۇيرەتە الادى.‏ سونىمەن قاتار جاڭا جاريالاۋشىنى قىزمەتكە شاقىرىپ،‏ وعان جازبالاردى قولدانىپ ٴ‌تالىم بەرۋدى ۇيرەتسەڭىز بولادى.‏ وسىلايشا وعان ماسىحكە ەلىكتەۋگە كومەكتەسەسىز (‏لۇقا 10:‏25—‏28‏)‏.‏

12.‏ شاكىرت دايىنداۋ ٷشىن ەرەكشە دارىندى بولۋ كەرەك پە؟‏ ٴ‌تۇسىندىرىڭىز.‏

12 ادامعا يسانىڭ شاكىرتى بولۋعا كومەكتەسۋ ٷشىن ەرەكشە دارىن يەسى بولۋدىڭ قاجەتى جوق.‏ بۇعان بوليۆيادا تۇراتىن فاۋستينا باۋىرلاستىڭ مىسالى دالەل.‏ ول ەحوبا كۋاگەرلەرىمەن ەندى عانا ارالاسىپ جۇرگەندە ەش وقي المايتىن،‏ ٴ‌بىراق كەيىن بۇل جاعىنان ٴ‌بىراز جاقساردى.‏ قازىر فاۋستينا —‏ شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن باۋىرلاس.‏ ول باسقالارعا شىندىقتى ۇيرەتكەندى جانى سۇيەدى.‏ اپتاسىنا بەس زەرتتەۋ ساباعىن جۇرگىزەدى.‏ كەي زەرتتەۋشىلەرى سياقتى جاقسى وقي الماسا دا،‏ فاۋستينا التى ادامعا ەحوبا كۋاگەرى بولۋعا كومەكتەستى (‏لۇقا 10:‏21‏)‏.‏

13.‏ مىندەتىمىز كوپ بولسا دا،‏ شاكىرت دايىنداۋعا قاتىسۋدىڭ قانداي باتاسى بولۋى مۇمكىن؟‏

13 ماسىحشىلەردىڭ كوبىسىنىڭ اتقاراتىن مىندەتتەرى وتە كوپ.‏ سوندا دا ولار زەرتتەۋ ساباقتارىن جۇرگىزۋگە ۋاقىت تاۋىپ،‏ بۇدان قۋانىش الىپ ٴ‌جۇر.‏ مەلاني باۋىرلاستىڭ وقيعاسىنا نازار اۋدارايىقشى.‏ ول سەگىز جاسار قىزىمەن الياسكانىڭ وقشاۋ ٴ‌بىر قالاشىعىندا تۇراتىن.‏ ول تولىق ۋاقىت جۇمىس ىستەيتىن ٵرى قاتەرلى ىسىككە شالدىققان اكەسىنە قارايتىن.‏ مەلاني سول قالاداعى جالعىز كۋاگەر بولاتىن.‏ ول كيەلى كىتاپتى زەرتتەگىسى كەلەتىن ادام تابۋدى قاتتى قالاعاندىقتان،‏ كوپ دۇعا ايتىپ،‏ قاقاعان سۋىققا قاراماي قىزمەتكە شىعاتىن.‏ كۇندەردىڭ كۇنىندە ول سارا دەگەن ايەلدى كەزىكتىردى.‏ سارا قۇدايدىڭ دارا ەسىمى جايىندا ٴ‌بىلىپ قاتتى قۋاندى.‏ كەيىننەن ول كيەلى كىتاپتى زەرتتەي باستادى.‏ مەلاني بىلاي دەيدى:‏ «جۇما كۇندەرى كەشكە سۇيرەتىلىپ ارەڭ كەلسەم دە،‏ قىزىمدى الىپ،‏ زەرتتەۋگە باراتىنمىن.‏ بۇل زەرتتەۋ ساباعىنىڭ قىزىم ەكەۋمىزگە تيگىزگەن پايداسى كوپ.‏ بىزگە سارانىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ ىزدەگەن قاتتى ۇنايتىن.‏ ونىڭ ەحوبامەن دوس بولعانىن كورىپ،‏ قۋانىشىمىز كەۋدەمىزگە سيمادى!‏» سارا جۇرتتىڭ تاراپىنان قارسىلىق كورسە دە شىركەۋدەن كەتىپ،‏ كەيىننەن شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتتى.‏

شاكىرت دايىنداۋ ٷشىن نەگە شىدامدىلىق قاجەت؟‏

14.‏ ا)‏ شاكىرت دايىنداۋ ٸسىنىڭ بالىق اۋلاۋمەن قانداي ۇقساستىعى بار؟‏ ٵ)‏ پاۋىلدىڭ تىموتەگە 2-‏حات 4:‏1،‏ 2 دەگى سوزدەرىنە ساي،‏ ٴ‌بىز نە ىستەۋىمىز كەرەك؟‏

14 قىزمەتىڭىز ناتيجەسىز بولىپ كورىنسە،‏ جىگەرىڭىز جاسىماسىن.‏ يسا شاكىرت دايىنداۋ ٸسىن بالىق اۋلاۋعا تەڭەگەن.‏ بالىقشى بالىق ۇستاۋ ٷشىن كوپ ۋاقىتىن جۇمساۋى مۇمكىن.‏ كەيدە ول تۇنگە دەيىن اۋلاسا،‏ كەيدە تاڭ اتپاي شىعىپ،‏ ٴ‌تىپتى ۇزاق قاشىقتىقتى ٴ‌جۇزىپ وتەدى (‏لۇقا 5:‏5‏)‏.‏ ٴ‌دال سولاي كەيبىر جاريالاۋشىلار اقجۇرەك ادامداردى تابۋ ٷشىن ٴ‌تۇرلى ۋاقىتتا جانە ٴ‌تۇرلى جەردە ۋاعىزداپ،‏ كوپ ۋاقىتتارىن جۇمسايدى.‏ وسىلاي ولار مەيلىنشە كوپ ادامعا ىزگى حاباردى جەتكىزە الادى.‏ ىزگى حاباردى تىڭداۋعا ىڭعاي تانىتاتىن ادامداردى ادەتتە كوپ ەڭبەكتەنەتىن جاريالاۋشىلار جولىقتىرىپ جاتادى.‏ ٴ‌سىز دە ادامدار كوپ جۇرەتىن ۋاقىتتا جانە جەردە ۋاعىزداۋعا كۇش سالىپ ٴ‌جۇرسىز بە؟‏ ‏(‏تىموتەگە 2-‏حات 4:‏1،‏ 2 وقىڭىز)‏‏.‏

رۋحاني وسۋلەرى ٷشىن زەرتتەۋشىلەرگە شىدامدىلىقپەن كومەكتەسىڭىز (‏15،‏ 16-‏ابزاستى قاراڭىز)‏ *

15.‏ كيەلى كىتاپ زەرتتەۋ ساباعىن جۇرگىزۋ ٷشىن نەگە شىدامدىلىق قاجەت؟‏

15 كيەلى كىتاپ زەرتتەۋ ساباعىن جۇرگىزۋ ٷشىن شىدامدىلىق قاجەت.‏ نەگە؟‏ ويتكەنى ادامعا كيەلى كىتاپتان ٴ‌بىلىم الىپ،‏ ىلىمدەردى جاقسى كورىپ كەتۋىنە كومەكتەسىپ قانا قويۋ جەتكىلىكسىز.‏ ٴ‌بىز وعان كيەلى كىتاپتىڭ اۆتورى ەحوبا جايىندا ٴ‌بىلىم الىپ،‏ ونى جاقسى كورۋىنە كومەكتەسۋىمىز قاجەت.‏ ٴ‌ماسىح شاكىرتتەرىنە قانداي تالاپتار قوياتىنىن عانا ەمەس،‏ سول تالاپتار بويىنشا قالاي ٶمىر ٴ‌سۇرۋدى دە ۇيرەتۋىمىز قاجەت.‏ كيەلى كىتاپتىڭ پرينسيپتەرىن بىردەن قولدانا الماي جاتسا،‏ وعان شىدامدىلىقپەن جاردەمدەسكەنىمىز دۇرىس.‏ كەي زەرتتەۋشىلەر بىرنەشە ايدىڭ ىشىندە-‏اق كوزقاراستارى مەن ٶمىر سالتتارىن تۇزەپ جاتادى.‏ باسقالارىنا ٴ‌بىراز ۋاقىت كەرەك بولادى.‏

16.‏ راۋلمەن بولعان جاعدايدان نە ٴ‌تۇيدىڭىز؟‏

16 ٴ‌پەرۋدەگى ٴ‌بىر باۋىرلاس شىدامدىلىقتىڭ تاۋداي جەمىسىن كوردى.‏ «مەن راۋل ەسىمدى كىسىمەن ەكى كىتاپتى زەرتتەدىم،‏—‏ دەيدى ول.‏ —‏ بىراق وعان تۇزەلۋ قيىنعا سوقتى.‏ ول بالاعات سوزدەر ايتاتىن،‏ نەكەسىنىڭ شىرقى بۇزىلعان ەدى،‏ بالالارى ونى ادام قۇرلى كورمەيتىن.‏ ٴ‌بىراق ول جينالىستارعا ۇزبەي كەلگەندىكتەن،‏ مەن دە وعان ۇزبەي بارىپ،‏ وزىنە دە،‏ وتباسىنا دا كومەكتەسە بەردىم.‏ ٷش جىلداي ۋاقىت وتكەن سوڭ راۋل شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتتى».‏

17.‏ كەلەسى ماقالا نە جايىندا؟‏

17 يسا بىزگە:‏ «بارىڭدار دا،‏ بارلىق حالىقتاردان شاكىرتتەر دايىنداڭدار»،‏—‏ دەدى.‏ وسى تاپسىرمانى ورىنداۋ ٷشىن ٴ‌بىز ٴ‌تۇرلى ادامدارمەن سويلەسەمىز.‏ ولاردىڭ كوزقاراسى بىزدىكىنەن مۇلدەم باسقاشا بولۋى مۇمكىن،‏ مىسالى،‏ كەيبىرى ەشقانداي ٴ‌دىندى ۇستانبايدى نەمەسە قۇدايدىڭ بار ەكەنىنە سەنبەيدى.‏ وسىنداي ادامدارعا ىزگى حاباردى قالاي جەتكىزۋگە بولاتىنىن كەلەسى ماقالادان بىلەمىز.‏

68-‏ٵن پاتشالىق تۇقىمىن سەبەيىك!‏

^ ‏ 5-‏ابزاس ماسىحشىلەر قاۋىمىنىڭ ەڭ باستى ماقساتى —‏ ادامدارعا ٴ‌ماسىحتىڭ شاكىرتى بولۋعا كومەكتەسۋ.‏ بۇل ماقالادا وسى ماقساتىمىزعا جەتۋگە كومەك بولاتىن ٴ‌تيىمدى كەڭەستەر بار.‏

^ ‏ 2-‏ابزاس ٴ‌سوز ٴ‌مانى:‏ ٴ‌ماسىحتىڭ شاكىرتتەرى ونىڭ تالىمدەرىن وقىپ-‏ٴ‌بىلىپ قانا قويماي،‏ بىلگەندەرىن ومىردە قولدانادى.‏ ولار يسانىڭ ىزىمەن،‏ ياعني ۇلگىسىمەن،‏ تۋرا جۇرۋگە كۇش سالادى (‏پەت.‏ 1-‏ح.‏ 2:‏21‏)‏.‏

^ ‏ 52-‏ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى:‏ دەمالىسقا كەتىپ بارا جاتقان ەر كىسى اۋەجايداعى كۋاگەرلەردەن ادەبيەت الدى.‏ كەيىن كورنەكى جەرلەردى ارالاۋعا شىققاندا،‏ كۋاگەرلەردىڭ ادەبيەت ارباسىمەن ۋاعىزداپ تۇرعانىن كوردى.‏ ال ۇيىنە ورالعان سوڭ،‏ وعان جاريالاۋشىلار كەلدى.‏

^ ‏ 54-‏ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى:‏ الدىڭعى سۋرەتتەگى كىسى كيەلى كىتاپتى زەرتتەپ وتىر.‏ كەيىن ول شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتتى.‏