50-زەرتتەۋ ماقالاسى
سەنىمىڭىز بەن ىستەرىڭىز ارقىلى ٵدىل بولا الاسىز
«ىبىرايىم... ونىڭ سەنىمىنە ەلىكتەيتىندەردىڭ ٴتۇپ اتاسى» (ريم. 4:12).
119-ٵن سەنىمىمىز بەرىك بولعاي
اڭداتپا a
1.ىبىرايىمنىڭ سەنىمى جايلى ويلاعاندا بىزدە قانداي سۇراق پايدا بولادى؟
كوپشىلىكتىڭ ىبىرايىم پايعامبار جايلى ەستۋى بار، ٴبىراق ول تۋرالى كوپ بىلە بەرمەيدى. ال ٴسىزدىڭ ىبىرايىم جايلى ٴبىلىمىڭىز مول. مىسالى، ٴسىز ونىڭ «سەنىمى ارقىلى ٵدىل دەپ ەسەپتەلەتىندەردىڭ ٴبارىنىڭ ٴتۇپ اتاسى» اتانعانىن بىلەسىز (ريم. 4:11). مۇمكىن، ٴسىز «مەن ىبىرايىمدىكىندەي مىقتى سەنىم تانىتا الام با ەكەن؟» دەپ ويلاعان شىعارسىز. ٴيا، بۇل ٴسىزدىڭ قولىڭىزدان كەلەدى.
2.ىبىرايىم جايلى قاراستىرعانىمىز نەگە ماڭىزدى؟ (جاقىپ 2:22، 23)
2 ىبىرايىمدىكىندەي سەنىم تانىتۋ ٷشىن ونىڭ ۇلگىسى جايلى وقىپ-زەرتتەسەڭىز بولادى. قۇدايدىڭ بۇيىرۋىمەن ول شالعاي جەرگە كوشىپ باردى، ونداعان جىلدار بويى شاتىرلاردا ٶمىر ٴسۇردى جانە جان بالاسىن قۇربان ەتۋگە دايىن بولدى. بولاتتاي بەرىك سەنىمى بولماعاندا ىبىرايىم بۇلاي جاساماس ەدى. وسىلاي سەنىمى مەن ٸسىنىڭ ارقاسىندا ول ەحوبانىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، دوسى اتاندى (جاقىپ 2:22، 23 وقىڭىز). ەحوبا بارلىعىمىزدىڭ، جەكە ٴسىزدىڭ دە، سونداي باتاعا كەنەلگەنىڭىزدى قالايدى. سول سەبەپتى دە ەحوبا پاۋىل مەن جاقىپقا رۋحىمەن قوزعاۋ سالىپ، كيەلى كىتاپقا ىبىرايىمنىڭ ۇلگىسى جايلى جازدىردى. ەندەشە قازىر ريمدىكتەرگە 4-تاراۋ مەن جاقىپ 2-تاراۋدان سول جايلى قاراستىرامىز. بۇل ەكى تاراۋدا دا ىبىرايىم جايلى ٴبىر ماڭىزدى مالىمەت جازىلعان.
3.پاۋىل دا، جاقىپ تا قاي تارماقتى كەلتىردى؟
3 پاۋىل دا، جاقىپ تا مۇسانىڭ 1-جازباسى 15:6 داعى مىنا سوزدەردى كەلتىردى: «ىبىرام ەحوباعا سەندى. سوندىقتان قۇداي ونى ٵدىل دەپ سانادى». ٵدىل دەگەن ٴسوز قۇداي وزىنە ۇنامدى، ەش كىناسىز دەپ تاپقان ادامعا قاتىستى ايتىلادى. قۇداي تاعالا كەمەلسىز ٵرى كۇناكار پەندەگە ەش كىناسىز دەپ قارايتىن بولسا، بۇل ٴبىر كەرەمەت ەمەس پە؟ قۇداي ٴسىزدى دە ٵدىل دەپ تاپقانىن قالايتىنىڭىز ٴشۇباسىز. ٴسىز بۇعان قول جەتكىزە الاسىز. بۇل ٷشىن نە ىستەي الاتىنىڭىزدى ٴبىلۋ ٷشىن ىبىرايىمنىڭ قالاي ٵدىل ادام اتانعانىنا توقتالايىق.
سەنىمسىز ٵدىل بولا المايمىز
4.ادام بالاسىنا ٵدىل بولۋعا نە كەدەرگى كەلتىرەدى؟
4 ريمدىكتەرگە جازعان حاتىندا پاۋىل بارلىق ادامداردىڭ كۇناكار ەكەنىن ايتقان (ريم. 3:23). ولاي بولسا، ادام قالايشا ٵدىل، ٴمىنسىز، قۇدايعا ۇنامدى بولا الادى؟ وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن پاۋىل ادال ماسىحشىلەرگە ىبىرايىمنىڭ ۇلگىسىن نەگىزگە الا وتىرىپ، ٴتۇسىندىردى.
5.ەحوبا ىبىرايىمدى نە سەبەپتى ٵدىل دەپ جاريالادى؟ (ريمدىكتەرگە 4:2—4)
5 ەحوبا ىبىرايىمدى قاناحان جەرىندە تۇرىپ جاتقاندا-اق ٵدىل دەپ جاريالادى. ونىڭ ٵدىل دەپ اتالعان سەبەبى، مۇسا زاڭىن بۇلجىتپاي ورىنداعاندىقتان با؟ جوق (ريم. 4:13). ويتكەنى مۇسا زاڭى يسرايلدىكتەرگە سودان 400-جىلدان كەيىن عانا بەرىلدى. ەندەشە ىبىرايىم نە ٷشىن ٵدىل اتاندى؟ راقىمى مول ەحوبا ونى سەنىمى ٷشىن ٵدىل دەپ جاريالادى (ريمدىكتەرگە 4:2—4 وقىڭىز).
6.ەحوبا قالاي كۇناكاردى ٵدىل دەپ جاريالايدى؟
6 پاۋىل ادامنىڭ قۇدايعا دەگەن سەنىمى بولسا، وسى «سەنىمى ارقىلى ٵدىل دەپ سانالاتىنىن» ايتقان (ريم. 4:5). ٵرى قاراي ول بىلاي دەدى: «ىستەرىنە قاراماي-اق قۇداي ٵدىل دەپ ەسەپتەگەن ادامنىڭ باقىتتى ەكەندىگىن ٴداۋىت تە ايتقان: «زاڭسىز ىستەرى كەشىرىلگەندەر مەن كۇنالارى جابىلعاندار باقىتتى! ەحوبا كۇناسىن موينىنا ارتپايتىن ادام باقىتتى!» (ريم. 4:6—8؛ ٴزاب. 32:1، 2). قۇداي وزىنە سەنگەن ادامنىڭ كۇنالارىن كەشەدى، ياعني تولىقتاي جابادى. ونى ٴبىرجولاتا كەشىرىپ، بۇدان بىلاي كىناسىن موينىنا ارتپايدى. سەنىمى ٷشىن ونى ەش كىناسىز، ٵدىل ادام دەپ سانايدى.
7.ەجەلدەگى قۇدايدىڭ ادال قىزمەتشىلەرىن نەگە ٵدىل دەپ ساناۋعا بولادى؟
7 ىبىرايىم، ٴداۋىت جانە قۇدايدىڭ باسقا دا ادال قىزمەتشىلەرى ٵدىل دەپ جاريالانسا دا، كەمەلسىز، كۇناكار بولىپ قالا بەرگەن. ٴبىراق سەنىمدەرى ٷشىن قۇداي ولاردى ٴمىنسىز دەپ تاپتى، اسىرەسە قۇدايسىز ادامدارمەن سالىستىرعاندا ولار كىناسىز بولىپ تۇردى (ەفەس. 2:12). پاۋىلدىڭ حاتىنان انىق بىلەرىمىز، سەنىمسىز ٴبىز ەحوبامەن دوس بولا المايمىز. ىبىرايىم مەن ٴداۋىت سەنىمدەرىنىڭ ارقاسىندا ەحوبامەن دوس بولدى، بىزگە دە ونىمەن دوس بولۋ ٷشىن سەنىم قاجەت.
سەنىم بار جەردە ٸس تە بولۋ كەرەك
8، 9.كەيبىر ادامدار پاۋىل مەن جاقىپتىڭ سوزدەرىن قالاي تۇجىرىمداپ العان جانە نەگە بۇل قاتە پىكىر؟
8 «قۇر سەنىمنىڭ بولعانى جەتكىلىكتى مە، الدە ٸس-ارەكەت تە ماڭىزدى ما؟» دەگەن سۇراق ماسىحشىلەر الەمىندە عاسىرلار بويى داۋ تۋدىرىپ كەلەدى. كەيبىر ٴدىني جەتەكشىلەر «يەمىز يسا ماسىحكە سەنسەڭ بولدى، سوندا قۇتقارىلاسىڭ» دەپ ۇيرەتەدى. ولار ٴتىپتى پاۋىلدىڭ «قۇداي ادامدى ىستەرىنە قاراماي-اق ٵدىل دەپ ەسەپتەيدى» دەگەن سوزدەرىن نەگىزگە الىپ جاتادى (ريم. 4:6). ال باسقالارى ادام «قۇتقارىلۋ» ٷشىن شىركەۋ قاسيەتتى دەپ سانايتىن جەرلەرگە بارۋ جانە باسقا دا پارىزداردى ورىنداۋ قاجەت دەيدى. ولار مۇنى راستاۋ ٷشىن جاقىپ 2:24 تەگى: «ادام تەك سەنىمى ەمەس، ىستەرى ارقىلى ٵدىل دەپ جاريالانادى»،— دەگەن سوزدەردى كەلتىرۋى مۇمكىن.
9 وسىنداي ەكى ٴتۇرلى كوزقاراستىڭ ناتيجەسىندە كەيبىر ٴدىني جازۋشىلار پاۋىل مەن جاقىپتىڭ سەنىم مەن ٸس-ارەكەتكە قاتىستى ويلارى ٴبىر جەردەن شىقپاعان دەپ جاتادى. كەيبىر ٴدىني جەتەكشىلەردىڭ ايتۋىنشا، پاۋىل ٵدىل دەپ جاريالانۋ ٷشىن سەنىمنىڭ ٶزى جەتكىلىكتى دەپ ساناعان. ال جاقىپ سەنىمىن ٸس-ارەكەتپەن كورسەتپەيتىن ادام قۇدايعا ۇناي المايدى دەپ ۇيرەتكەن. ٴبىر ٴدىنتانۋشى پروفەسسور بۇنى بىلاي دەپ ٴتۇسىندىردى: «پاۋىلدىڭ ادامعا ٸس-ارەكەتتىڭ كەرەگى جوق، ول سەنىمىمەن-اق ٵدىل دەپ جاريالانادى دەپ تۇرىپ العانىن جاقىپ تۇسىنە الماعان». الايدا پاۋىلعا دا، جاقىپقا دا حاتتارىن جازۋعا رۋحىمەن قوزعاۋ سالعان ەحوبا عوي (ٴتىم. 2-ح. 3:16). دەمەك، ولاردىڭ بۇلاي ەكى ٴتۇرلى سويلەۋىنىڭ ٴبىر سەبەبى بار. ونى ٴبىلۋ ٷشىن جالپى ولار حاتتارىندا نە جايلى جازعانىن قاراستىرىپ الۋىمىز كەرەك.
پاۋىل ريمدەگى ياھۋدي ماسىحشىلەرگە مۇسا زاڭىن ۇستانۋ ەمەس، سەنىم قاجەت ەكەنىن ٴتۇسىندىردى (10-ابزاستى قاراڭىز) b
10.نەگىزىنەن، پاۋىل قانداي «ىستەر» جايلى ايتقان؟ (ريمدىكتەرگە 3:21، 28) (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
10 ريمدىكتەرگە 3، 4-تاراۋلاردا پاۋىل «ىستەر» دەپ نە تۋرالى ايتقان؟ ول نەگىزىنەن «زاڭ تالاپتارىن ورىنداۋ»، ياعني سيناي تاۋىندا بەرىلگەن مۇسا زاڭىن ۇستانۋ جايلى ايتقان (ريمدىكتەرگە 3:21، 28 وقىڭىز). پاۋىلدىڭ كۇندەرىندە كەيبىر ياھۋدي ماسىحشىلەر مۇسا زاڭى دا، ونداعى تالاپتار دا كۇشىن جويعانىنا كوندىگە الماعان كورىنەدى. سوندىقتان پاۋىل ىبىرايىمدى مىسالعا كەلتىرىپ، ادام «زاڭ تالاپتارىن ورىنداۋ» ارقىلى ەمەس، سەنىم ارقىلى قۇداي الدىندا ٵدىل دەپ جاريالاناتىنىن دالەلدەدى. وسى وي ٴبىزدىڭ دە بويىمىزعا جىگەر قۇيادى. سەبەبى بۇل جۇرەگىمىزدە قۇداي مەن ماسىحكە دەگەن سەنىم بولسا، ٴارقايسىسىمىز ەحوبانىڭ ىقىلاسىنا بولەنە الامىز دەگەن ٴسوز.
جاقىپ ماسىحشىلەردى سەنىمدەرىن «ىستەرىمەن» دالەلدەۋگە، مىسالى ەشكىمدى الالاماي جاقسىلىق جاساۋعا، شاقىرعان (11، 12-ابزاستاردى قاراڭىز) c
11.جاقىپ قانداي «ىستەر» جايلى ايتقان؟
11 ال جاقىپ ٶز حاتىنىڭ 2-تاراۋىندا «ىستەر» دەپ پاۋىل ايتقان «زاڭ تالاپتارىن ورىنداۋدى» ايتپاعان. ول ماسىحشىلەردىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىس-تىرشىلىگىندە جاسايتىن يگى ىستەرىن ايتقان. ٴماسىحشىنىڭ سول ىستەرىنە قاراپ، قۇدايعا دەگەن سەنىمى شىنايى نە جالعان ەكەنىن بىلۋگە بولادى. جاقىپ بۇعان ەكى مىسال كەلتىرگەن.
12.جاقىپ سەنىم بار جەردە ٸس تە بولاتىنىن قالاي جەتكىزدى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
12 ٴبىرىنشى مىسالىندا جاقىپ ماسىحشىلەر ەشكىمدى الالاماۋى كەرەكتىگىن ايتقان. وسى ويدى جەتكىزۋ ٷشىن ول باي ادامعا جاقسى قاراپ، ال كەدەيدى كەمسىتكەن ادامدى مىسالعا كەلتىردى. جاقىپ مۇنداي ادام سەنىمىم بار دەگەنمەن، ىستەگەنى سوزىنە ساي ەمەس ەكەنىن ايتتى (جاق. 2:1—5، 9). ەكىنشىدەن، ول باۋىرلاسىنىڭ كيەر كيىم مەن كۇندەلىكتى اسقا ٴزارۋ ەكەنىن كورە تۇرا، جاردەم بەرمەگەن ادامدى مىسالعا كەلتىردى. مۇنداي ادام قۇدايعا سەنەمىن دەي تۇرا، بۇنىسىن ىسىمەن كورسەتپەسە، سەنىمىنەن نە پايدا؟! «ٸس-ارەكەتسىز بولسا، سەنىم دە ٶلى»،— دەدى جاقىپ (جاق. 2:14—17).
13.سەنىمدى ىسپەن دالەلدەۋ كەرەكتىگىن جاقىپ كىمنىڭ مىسالىمەن ٴتۇسىندىردى؟ (جاقىپ 2:25، 26)
13 جاقىپ سەنىمىن ىسپەن دالەلدەۋدىڭ ۇلگىسى رەتىندە راحابتى كەلتىرگەن (جاقىپ 2:25، 26 وقىڭىز). راحاب ەحوبا جايلى ەستىپ، ونىڭ ٶز حالقىن قالقالاپ كەلە جاتقانىن ٴتۇسىندى (ەشۋا 2:9—11). ٴسۇيتىپ، باستارىنا قاۋىپ تونگەن ەكى يسرايلدىك تىڭشىنى امان الىپ قالىپ، سەنىمىن ىسپەن كورسەتتى. وسىلاي ول كەمەلسىز بولسا دا، يسرايل حالقىنان شىقپاسا دا، تۋرا ىبىرايىم سياقتى ٵدىل دەپ جاريالاندى. راحابتىڭ ۇلگىسىنەن ٴبىز سەنىمنىڭ ٸس-ارەكەتپەن قاتار ٴجۇرۋى كەرەكتىگىن تۇسىنەمىز.
14.پاۋىل مەن جاقىپتىڭ جازعاندارى نەلىكتەن ٴبىر-بىرىنە قايشى ەمەس؟
14 بۇدان تۇيگەنىمىز، پاۋىل مەن جاقىپ جاي عانا سەنىم مەن ىستەردى ٵرتۇرلى قىرىنان اشقان. پاۋىل ياھۋدي ماسىحشىلەرگە مۇسا زاڭىن ۇستانىپ قانا ەحوبانىڭ ىقىلاسىنا يە بولا المايتىندارىن تۇسىندىرگەن. ال جاقىپ بارلىق ماسىحشىلەر سەنىمدەرىن وزگەلەرگە جاقسىلىق جاساۋ ارقىلى كورسەتۋ كەرەكتىگىنە ەكپىن تۇسىرگەن.
سەنىمىڭىز ەحوباعا ۇنايتىن ىستەردى جاساۋعا قوزعاۋ سالا ما؟ (15-ابزاستى قاراڭىز)
15.سەنىمىمىزدى ىسپەن كورسەتۋدىڭ قانداي جولدارى بار؟ (سۋرەتتەردى دە قاراڭىز.)
15 ٵدىل دەپ جاريالانۋىمىز ٷشىن ەحوبا بىزدەن ٴدال ىبىرايىم ىستەگەندى ىستەڭدەر دەپ تالاپ ەتپەيدى. نەگىزىندە، سەنىمىمىزدى ىسپەن دالەلدەۋدىڭ جولدارى مىڭ سان. مىسالى، قاۋىمعا جاڭادان كەلگەندەردى جىلى قارسى الۋ، مۇقتاجدىق كورىپ جاتقان باۋىرلاستارعا جاردەم قولىن سوزۋ جانە ٶز وتباسىمىزداعىلارعا جاقسىلىق جاساۋ. وسى ىستەرىمىز ٷشىن ەحوبا بىزگە ىقىلاسىن ٴتۇسىرىپ، باتاسىن بەرەدى (ريم. 15:7؛ ٴتىم. 1-ح. 5:4، 8؛ جوح. 1-ح. 3:18). سەنىمىمىزدى پاش ەتەتىن اسىرەسە ماڭىزدى ٸس — وزگەلەرگە جان سالا ىزگى حاباردى جەتكىزۋ (ٴتىم. 1-ح. 4:16). سونداي-اق ەحوبانىڭ ۋادەلەرى ورىندالاتىنىنا جانە ول ارقاشان دۇرىس ارەكەت ەتەتىنىنە سەنەتىنىمىزدى دە ىسپەن دالەلدەي الامىز. وسىلاردى ىستەسەك، قۇداي ٴبىزدى ادىلدەردىڭ قاتارىنا ساناپ، دوسى ەتەتىنىنە كامىل سەنەيىك.
ٷمىت سەنىمدى قايرايدى
16.ىبىرايىم نە نارسەگە ۇمىتتەندى ٵرى سەندى؟
16 ريمدىكتەرگە 4-تاراۋدا ىبىرايىمنان الار تاعى ماڭىزدى ساباعىمىز — ٷمىتتى سوندىرمەۋ. ىبىرايىم الدان زور ٷمىت كۇتتى! ويتكەنى ەحوبا ول ارقىلى «كوپتەگەن حالىق» جارىلقاناتىنىن ۋادە ەتكەن ەدى (مۇس. 1-ج. 12:3؛ 15:5؛ 17:4؛ ريم. 4:17). ٴبىراق ىبىرايىم 100 جاسقا، ال سارا 90 جاسقا شىقسا دا، ٵلى دە ۇلدى بولمادى. پەندەنىڭ كوزىمەن قاراعاندا، بۇل جاستا بالالى بولۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. سوندىقتان بۇل ىبىرايىمعا ايتارلىقتاي سىناق بولدى. دەگەنمەن ول «كوپتەگەن حالىقتاردىڭ ٴتۇپ اتاسى بولاتىنىنا ٷمىتىن ۇزبەي سەنە بەردى» (ريم. 4:18، 19). تۇبىندە ونىڭ ٷمىتى اقتالدى. كوپتەن كۇتكەن ۇلى ىسقاق دۇنيەگە كەلىپ، ىبىرايىم اكە بولدى (ريم. 4:20—22).
17.ٵدىل دەپ سانالىپ، قۇدايدىڭ دوسى بولا الاتىنىمىزدى قايدان بىلەمىز؟
17 ىبىرايىم سياقتى ٴبىز دە ەحوبانىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، دوسى بولا الامىز. وسى ويدى قوزعاپ، پاۋىل بىلاي دەگەن: «ٵدىل دەپ سانالدى» دەگەن سوزدەر وعان عانا ەمەس، ٵدىل دەپ سانالاتىن بىزدەرگە دە ارناپ جازىلعان. ويتكەنى ٴبىز يەمىز يسانى ولىمنەن قايتا تىرىلتكەن قۇدايعا سەنەمىز» (ريم. 4:23، 24). ىبىرايىمدىكى سەكىلدى ٴبىزدىڭ دە سەنىمىمىز، ىستەرىمىز، سونداي-اق ٷمىتىمىز بولۋ كەرەك. ال ٷمىت جايلى پاۋىل ريمدىكتەرگە 5-تاراۋدا ٴسوز قوزعايدى. بۇل تاقىرىپتى كەلەسى ماقالادا تارقاتامىز.
28-ٵن ەحوبانىڭ دوسى بولايىق
a ٴبىز قۇدايدىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ، ونىڭ كوز الدىندا ٵدىل بولعىمىز كەلەدى. وسى ماقالادا بۇل ٷشىن نە ىستەۋ كەرەكتىگىن ٵرى نەگە سەنىمىمىز ىسپەن قاتار ٴجۇرۋ كەرەكتىگىن بىلەمىز. بۇل ويلار جاقىپ پەن پاۋىلدىڭ حاتتارىنداعى سوزدەرگە نەگىزدەلەدى.
b سۋرەت سيپاتتامالارى: پاۋىل ەۆرەي ماسىحشىلەردى كيىمىنىڭ ەتەگىن كوك جىپپەن تىگۋ، قۇتقارىلۋ مەيرامىن تويلاۋ، جۋىنۋ راسىمدەرىن جاساۋ سياقتى «زاڭ تالاپتارىن ورىنداۋعا» ەمەس، سەنىمدەرىنە كوڭىل بولۋگە شاقىردى.
c سۋرەت سيپاتتاماسى: جاقىپ سەنىمىمىزدى ىسپەن كورسەتۋ ٷشىن يگى ىستەر جاساۋعا، مىسالى كەدەيلەرگە كومەكتەسۋگە شاقىردى.
