51-زەرتتەۋ ماقالاسى
3-ٵن سەن بىزگە كۇش بەردىڭ، ٷمىت بەردىڭ
كوز جاسىڭىزدى ەحوبا ۇمىتپايدى
«كوز جاسىمدى مەسىڭە جيناپ قويشى، سەن ولاردىڭ ٴبىرىن قالدىرماي كىتابىڭا جازىپ قويدىڭ ەمەس پە؟!» (ٴزاب. 56:8).
نەگىزگى وي
اۋىر كۇي كەشكەن كەزدەردە ەحوبا جان دۇنيەمىزدى تۇسىنەدى جانە ٴبىزدى جۇباتىپ، كومەككە كەلەدى.
1، 2. ٴبىز نە سەبەپتى جىلايمىز؟
جىلايتىن كەز بارىمىزدە دە بولادى. كەيدە قۋانىشىمىز ىشىمىزگە سيماي، قاتتى تولقىپ، كوزىمىزگە جاس الامىز. بالامىز دۇنيەگە كەلگەندە، جاقسى ساتتەر ەسىمىزگە تۇسكەندە نە كوپتەن بەرى كورمەگەن دوسىمىزدى كورگەندە، قۋانىشتىڭ كوز جاسىنا ەرىك بەرەمىز.
2 وكىنىشكە قاراي، كوزىمىزدىڭ جاسى قۋانىشتان عانا بولمايدى. كوپ جاعدايدا ٴبىز كوڭىلىمىز قۇلازىپ، اۋىر كۇي كەشكەننەن جىلايمىز. جاقىن ادامىمىز ساتىپ كەتسە، ايىقپاس دەرتكە شالدىقساق نە جاقىنىمىز ومىردەن وتسە، قايعىدان كوز جاسىمىزدى توگەمىز. سونداي كەزدەردە يەرۋساليم بابىلدىڭ قولىنا تۇسكەنى ٷشىن قاسىرەت شەككەن ەرەميا سياقتى كۇي كەشەتىن شىعارمىز. ول: «كوز جاسىم كول-داريا بولدى. كوز جاسىم سورعالاپ، ەش تىيىلمايدى»،— دەگەن (ەرم. ز. 3:48، 49).
3. قىزمەتشىلەرىنىڭ قايعىدان جىلاعانىن كورگەندە ەحوبا نە سەزىنەدى؟ (يشايا 63:9)
3 قينالعان شاعىمىزدا قانشا كوز جاس توككەنىمىز ەحوباعا ٴمالىم. كيەلى كىتاپتا تالاي ايتىلعانداي، جانىمىزعا باتقان ەشبىر جاعداي ونىڭ كوزىنەن تاسا قالمايدى جانە ول زار يلەپ كومەككە شاقىرعان ٷنىمىزدى ەستيدى (ٴزاب. 34:15). ٴبىراق ەحوبا قينالعانىمىزعا قۇر قاراپ وتىرمايدى. بالاسىنىڭ جىلاعانىنا بەيجاي قارامايتىن مەيىرىمدى اكە سياقتى ەحوبا دا بىزگە جانى اشىپ، تەز كومەككە كەلەدى (يشايا 63:9 وقىڭىز).
4. كيەلى كىتاپتاعى كەيبىر وقيعالاردان ەحوبا جايلى نە بىلەمىز؟
4 كيەلى كىتاپتان انىق كورەتىنىمىزدەي، قىزمەتشىلەرىنىڭ كوز جاسى ەحوبا ٷشىن ٴبارىبىر ەمەس. بۇعان حاننانىڭ، ٴداۋىتتىڭ جانە ەزەكيا پاتشانىڭ وقيعاسى دالەل. ولاردىڭ كوز جاسىنا نە سەبەپ بولدى؟ ەحوبا ولاردىڭ زار يلەگەن داۋسىن ەستىگەندە، نە ىستەدى؟ قايعىدان، ساتقىندىقتان نە شاراسىزدىقتان جىلاعان ساتتەردە بۇل وقيعالار بىزگە قالاي جۇبانىش بەرەدى؟
قايعىدان جىلاعاندا
5. حاننا قايعىدان قانداي كۇي كەشتى؟
5 حاننانىڭ جانىنا باتىپ، ونى جىلاتىپ جۇرگەن بىرنەشە قيىندىعى بولدى. سولاردىڭ ٴبىرى — كۇيەۋىنىڭ ٴپانانا دەگەن تاعى ٴبىر ايەلى بار ەدى جانە ول حاننانى جەك كورەتىن. بۇل ازداي، حاننا بالا سۇيە المادى، ال ٴپانانانىڭ بىرنەشە بالاسى بولدى (سام. 1-ج. 1:1، 2). ول حاننانىڭ بەدەۋلىگىن بەتىنە باسىپ، قويماي مازاق ەتەتىن. حاننا «جۇرەگى قارس ايىرىلىپ» قايعىعا باتقانى سونشا — «كوز جاسىن توگىپ، ٴنار تاتپاي قويعان» (سام. 1-ج. 1:6، 7، 10). ەگەر ٴسىز حاننانىڭ ورنىندا بولساڭىز، قانداي كۇي كەشەر ەدىڭىز؟
6. حاننا جۇبانىشتى قايدان تاپتى؟
6 حاننا جۇبانىشتى قايدان تاپتى؟ بىردە ول ەحوباعا عيبادات ەتۋ ٷشىن كيەلى شاتىرعا باردى. كيەلى شاتىردىڭ كىرەبەرىسىنە جاقىن جەردە بولسا كەرەك، ول «ەڭىرەپ تۇرىپ ەحوباعا دۇعا ەتتى». ول جالبارىنىپ: «كۇڭىڭنىڭ قاسىرەتىنە كوڭىل اۋدارىپ، مەنى ەسىڭە الشى»،— دەدى (سام. 1-ج. 1:10ا، 11). دۇعاسىندا ول ەحوباعا بار ۋايىمىن، بار قايعىسىن بۇكپەي ايتتى. ەگىلە جىلاپ تۇرعان اياۋلى قىزىن كورىپ، ەحوبانىڭ ايانىشتان جۇرەگى سىزداپ كەتكەنىندە ٴسوز جوق.
7. ەحوباعا مۇڭىن شاعىپ دۇعا ەتكەنى حانناعا قالاي كومەكتەستى؟
7 ەحوباعا بار مۇڭىن اقتارىپ ايتقانى جانە باس ٴدىني قىزمەتكەر ەليدىڭ جۇبانىش سوزدەرى حاننانىڭ كوڭىلىن ورنىقتىردى. كيەلى كىتاپتا ايتىلعانداي، «ول تاماق ٸشىپ-جەي باستادى، جۇزىنەن دە قايعىنىڭ نىشانى بايقالمايتىن بولدى» (سام. 1-ج. 1:17، 18). باسىنا تۇسكەن قيىندىقتارى سول ساتتە شەشىلىپ كەتپەسە دە، حاننا ٴبىر جەڭىلدەپ قالدى. ويتكەنى ول ەڭسەسىن باسقان مۇڭ-شەرى مەن قايعىسىن ەحوباعا تاپسىردى. ەحوبا زار جىلاعان قىزمەتشىسىنە بەيجاي قاراماي، وعان بالا سيلادى (سام. 1-ج. 1:19، 20؛ 2:21).
8، 9. ەۆرەيلەرگە 10:24، 25 كە ساي، قانشا قينالىپ تۇرساق تا، قاۋىمعا بارۋ نەگە ماڭىزدى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
8 الار ساباعىمىز. ٴسىز دە باسىڭىزعا تۇسكەن قايعىدان جىلاپ ٴجۇرسىز بە؟ بالكىم، تۋىسىڭىز نە دوسىڭىز ومىردەن وتكەن بولار. مۇندايدا جالعىز قالعىڭىز كەلەتىنى كادىمگى نارسە. ٴبىراق كوڭىلىڭىز قۇلازىپ تۇرعانىنا قاراماي قاۋىم كەزدەسۋلەرىنە بارساڭىز، حاننا كيەلى شاتىرعا بارىپ جىگەرلەنگەنىندەي، ٴسىز دە جۇبانىپ قالاسىز (ەۆرەيلەرگە 10:24، 25 وقىڭىز). قاۋىمدا ٴبىز كوڭىلىمىزگە جۇبانىش پەن جىگەر بەرەتىن تارماقتار ەستيمىز. وسىلاي ەحوبا كەۋدەمىزدى قىسقان مۇڭدى ويلاردى جاعىمدى ويلارمەن الماستىرادى. ارينە، بۇدان جاعدايىمىز بىردەن وڭالىپ كەتپەسە دە، ىشتەگى سەزىمدەرىمىز جايلانىپ، ٴسال دە بولسا جەڭىلدەپ قالامىز.
9 قاۋىمعا بارۋدىڭ تاعى ٴبىر پايداسى — جاناشىر باۋىرلاستارىمىزدىڭ جىلى-جۇمساق سوزدەرى ەڭسەمىزدى كادىمگىدەي كوتەرىپ تاستايدى (سال. 1-ح. 5:11، 14). ايەلىنەن ايىرىلعان ٴبىر ارنايى ٸزاشار بىلاي دەيدى: «ايەلىمدى ساعىنعاننان ٵلى كۇنگە دەيىن جانارىما جاس تىعىلادى. كەيدە وڭاشا قالىپ، ٴبىر جىلاپ الامىن. سونداي ساتتەردە ناعىز جۇبانىشىم — قاۋىمىم. باۋىرلاستارىمنىڭ مەنى قولداپ ايتقان جىلى سوزدەرى كوڭىلىمدى جايلاندىرادى. قاۋىمعا قانشا جامان بولىپ كەلسەم دە، قاۋىمنان ۇنەمى جىگەرلەنىپ، قاناتتانىپ قايتامىن». ۇمىتپايىق، قاۋىمعا بارساق، ەحوبانىڭ بىزگە باۋىرلاستار ارقىلى كومەكتەسۋگە مۇمكىندىگى بولادى.
10. جانىمىز قۇلازىپ جۇرگەندە، حانناعا قالاي ەلىكتەسەك بولادى؟
10 حانناعا كومەكتەسكەن تاعى ٴبىر نارسە — ول بار زار-مۇڭىن ەحوباعا ايتىپ، دۇعا ەتتى. ٴسىز دە «بار ۋايىمىڭىزدى وعان ارتىڭىز»، ول مىندەتتى تۇردە دۇعاڭىزدى ەستىپ، كومەككە كەلەدى (پەت. 1-ح. 5:7). كۇيەۋى ۇرىلاردىڭ قولىنان قازا تاپقان ٴبىر ايەل باۋىرلاسىمىز بىلاي دەيدى: «جانىم قينالىپ، ازاپتالعانىم سونشا — ەشقاشان بۇرىنعىداي كۇلىپ-ويناي الماسپىن دەدىم. قايعىعا باتىپ كەتپەگەنىم تەك كوكتەگى مەيىرىمدى اكەمە دۇعا ەتكەننىڭ ارقاسى. كەيدە ٴسوز تاپپاي، نە ايتارىمدى بىلمەسەم دە، ەحوبا مەنى ٴتۇسىنىپ، دەمەپ ٴجۇردى. ٸشىمنىڭ ٴبارى الاي-دۇلەي بولعان كەزدەرى تىنىشتىق سۇراپ دۇعا ەتەتىنمىن. سوندا سانام مەن جۇرەگىمدە بىردەن تىنىشتىق ورناپ، ٵرى قاراي ٶمىر سۇرۋگە كۇش تاباتىنمىن». جۇرەگىڭىزدى اۋىرتقان قايعىڭىزدى ايتىپ كەلگەندە، ەحوبا ٴسىزدىڭ قينالىپ جاتقانىڭىزعا قۇر قاراپ وتىرا المايدى. مۇنداي كۇيىڭىز ونىڭ دا جانىنا باتادى. ەحوبا بارلىق قايعى-قاسىرەتىمىزدى الىپ تاستاماسا دا، جانىمىزعا جاي بەرىپ، تىنىشتىق سيلايدى (ٴزاب. 94:19؛ ٴفىلىپ. 4:6، 7). ادالدىعىڭىز بەن تاباندىلىعىڭىز ٷشىن ول ٴسىزدى باتاسىز قالدىرمايدى (ەۆر. 11:6).
ساتقىندىقتان جىلاعاندا
11. وزگەلەردىڭ قياناتىنان ٴداۋىت قانداي كۇي كەشتى؟
11 ٴداۋىت ومىرىندە نەبىر قيىندىقتاردى باستان كەشىپ، كوز جاسىن تالاي توككەن. ونى كوبىسى جەك كوردى، ٴتىپتى سەنگەن ادامدارى ساتىپ كەتتى (سام. 1-ج. 19:10، 11؛ سام. 2-ج. 15:10—14، 30). ٴبىر جىرىندا ول بىلاي دەگەن: «كۇرسىنە-كۇرسىنە ابدەن قاجىدىم، ٴتۇنى بويى توسەگىمدە كوز جاسىمدى كول قىلدىم، جىلاي-جىلاي توسەگىمدى سۋلادىم». ٴداۋىت وسىنشالىقتى ٴتۇڭىلىپ كەتۋىنە نە سەبەپ بولعانىن ايتىپ: «قاسكويلەردىڭ كوپتىگىنەن»،— دەگەن (ٴزاب. 6:6، 7). ولاردىڭ قياناتى اۋىر تيگەنى سونشا — ٴداۋىت كوز جاسىنا ەرىك بەرىپ، توقتاماي جىلاي بەرگەن.
12. ٴزابۇر 56:8 دەن كورەتىنىمىزدەي، ٴداۋىت نە نارسەگە سەنىمدى بولدى؟
12 ادامداردان قانشا قيانات كورسە دە، ٴداۋىت ەحوبانىڭ ونى جاقسى كورەتىنىنە ەش كۇماندانباعان. سوندىقتان ول: «ەحوبا زارىما قۇلاق اسادى»،— دەپ سەنىممەن ايتقان (ٴزاب. 6:8). ال ٴزابۇر 56:8 دە (وقىڭىز) ول ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن قامقورلىعىن كوركەم تىلمەن سيپاتتاعان. ٴداۋىت ەحوبا ونىڭ كوز جاسىن مەسىنە جيناپ قويعانداي، ٴبىرىن قالدىرماي كىتابىنا جازىپ قويعانداي ەلەستەتكەن. ٴداۋىت ەحوبا ونىڭ ٵربىر كۇرسىنىسىن بايقاپ، ەسىندە ساقتايتىنىنا سەنىمدى بولعان. سونداي-اق ەحوبا ونىڭ قانداي قيىندىقتى باستان كەشىپ جاتقانىن عانا ەمەس، سولاردىڭ كەسىرىنەن قانداي كۇي كەشىپ جاتقانىن دا بىلەتىنىنە ەش كۇمانى بولماعان.
13. بىرەۋدەن قاتتى كوڭىلىمىز قالعاندا، نەدەن جۇبانىش تاپساق بولادى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
13 الار ساباعىمىز. جاقىن ادامىڭىزدان ٴسىزدىڭ دە كوڭىلىڭىز قالدى ما؟ كەزدەسىپ جۇرگەن ادامىڭىز نە ومىرلىك جارىڭىز تاستاپ كەتكەننەن نە جاقىن ادامىڭىز ەحوباعا قىزمەت ەتۋىن دوعارعاننان جۇرەگىڭىز قارس ايىرىلىپ، ٶزىڭىزدى قويارعا جەر تاپپاي ٴجۇرسىز بە؟ ايەلى وپاسىزدىق جاساعان ٴبىر باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «ايەلىمنىڭ مەنى وسىلاي تاستاپ كەتكەنىنە ەش سەنە المادىم. ٸشىم استان-كەستەن بولىپ، مۇڭايدىم دا، اشۋلاندىم دا. ٶزىمدى تۇككە تۇرعىسىز سەزىنىپ كەتكەن كەزدەرىم دە بولدى». ادامنان كوڭىلىڭىز قالعاندا، ەحوبا ٴسىزدى ەشقاشان تاستامايتىنىن ەستە ۇستاپ، سودان جۇبانىش تابىڭىز. جاڭاعى باۋىرلاس تاعى بىلاي دەيدى: «ادامدارمەن قارىم-قاتىناس تۇراقسىز، ال جارتاسىمىز ەحوبا سەنىمدى. قانداي جاعداي بولماسىن، ول ٵردايىم قاسىمىزدان تابىلادى. ول ادال قىزمەتشىلەرىن ەشقاشان تاستامايدى» (ٴزاب. 37:28). ەسىڭىزدە بولسىن، ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگى ادامداردىكىنەن الدەقايدا كۇشتى. جاقىن ادامىڭىزدىڭ ساتقىندىعىنان جانىڭىز قينالعاندا، ەحوبا ٴسىزدى شىن جاقسى كورەتىنىنە سەنىمدى بولىڭىز (ريم. 8:38، 39). ٴبىر سوزبەن ايتقاندا، ادام بالاسى سىزگە نە ىستەسە دە، كوكتەگى اكەڭىزدىڭ سىزگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى ەش وزگەرمەيدى.
14. ٴزابۇر 34:18 دەگى سوزدەر بىزگە قانداي جۇبانىش بەرەدى؟
14 ساتقىندىقتىڭ قۇربانى بولعاندا، ٴزابۇر 34:18 دەگى (وقىڭىز) ٴداۋىتتىڭ سوزدەرى دە جۇبانىش بەرەدى. ٴبىر سوزدىكتە ايتىلعانداي، «ساعى سىنعان» نە سىلتەمەدەگى «رۋحى كۇيرەگەن» دەگەن تىركەس العا ۇمتىلۋعا ەش سەبەپ كورمەيتىن ادامعا نۇسقاۋى مۇمكىن. وسىنداي كۇي كەشىپ جۇرگەندەرگە ەحوبا قالاي قارايدى؟ مازاسى قاشىپ جىلاعان بالاسىن بىردەن قولىنا الىپ جۇباتاتىن انا سياقتى، ەحوبا دا ساتقىندىقتان جۇرەگىمىز اۋىرعاندا بىزگە «جاقىن تۇرادى». ول بىزگە جانى اشىعاندىقتان، جارالى جۇرەگىمىزدى تاڭىپ، كۇيرەگەن رۋحىمىزدى كوتەرۋ ٷشىن بىردەن كومەككە كەلەدى. العا ۇمتىلۋعا ٵردايىم سەبەپ بولسىن دەپ، ەحوبا بىزگە كەرەمەت ٷمىت بەرگەن. بۇل ٷمىت باسىمىزعا تۇسكەن سىناقتان سىنباي وتۋگە كومەكتەسەدى (يشايا 65:17).
شاراسىزدىقتان جىلاعاندا
15. ەزەكيا نە ٷشىن وكسىپ جىلادى؟
15 ياھۋدا پاتشاسى ەزەكيا 39 جاسىندا ايىقپاس دەرتكە شالدىققانىن بىلەدى. سوندا يشايا پايعامبار ەحوبادان حابار اكەلىپ، ەزەكيانىڭ سول اۋرۋدان ولەتىنىن ايتادى (پات. 2-ج. 20:1). بۇل حاباردى ەستىپ، ەزەكيا شاراسىز كۇي كەشتى. ول ەحوباعا جالىنىپ دۇعا ەتىپ، وكسىپ جىلادى (پات. 2-ج. 20:2، 3).
16. ەحوبا ەزەكيانىڭ جىلاپ تۇرىپ ايتقان دۇعاسىنا قالاي جاۋاپ بەردى؟
16 ەزەكيانىڭ جىلاپ ايتقان دۇعاسىنان ەحوبانىڭ جۇرەگى ەلجىرەپ كەتتى. ول يشايا ارقىلى ەزەكياعا: «ايتقان دۇعاڭ قۇلاعىما جەتتى، كوز جاسىڭدى دا كوردىم. مەن سەنى ساۋىقتىرامىن»،— دەدى. ٴبىراق ەحوبانىڭ مەيىرىمدىلىگى بۇنىمەن عانا شەكتەلگەن جوق. ول ەزەكيانىڭ ٶمىرىن ۇزارتاتىنىن جانە يەرۋساليمدى اسسيريالىقتاردىڭ قولىنان ازات ەتەتىنىن ۋادە ەتتى (پات. 2-ج. 20:4—6).
17. ايىقپاس دەرتكە شالدىقساق، ەحوبا ٴبىزدى قالاي دەمەيدى؟ (ٴزابۇر 41:3) (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
17 الار ساباعىمىز. ەمى جوق اۋرۋعا شالدىعىپ، شاراسىز كۇي كەشىپ ٴجۇرسىز بە؟ سونداي كەزدە ەحوباعا دۇعا ەتىڭىز، ٴتىپتى كوز جاسىڭىزدى توگىپ دۇعا ەتسەڭىز بولادى. كيەلى كىتاپتا انىق ايتىلعانداي، «قايىرىمى مول اكەمىز جانە جۇبانىش اتاۋلىنىڭ قاينار كوزى» ەحوبا ٴبىزدى قيىندىق كورگەن كەزدىڭ بارىندە جۇباتادى (قور. 2-ح. 1:3، 4). ارينە، ٴبىز ەحوبا بار قيىندىعىمىزدى شەشىپ تاستايدى دەپ كۇتپەۋىمىز كەرەك، ٴبىراق ول ٴبىزدى قولداپ-دەمەيتىنىنە ٵردايىم سەنىمدى بولا الامىز (ٴزابۇر 41:3 وقىڭىز). دەرتىمىزبەن كۇرەسۋگە ٵلىمىز بولۋ ٷشىن ەحوبا بىزگە كيەلى رۋحى ارقىلى كۇش-قۋات، دانالىق جانە جانتىنىشتىعىن بەرەدى (ناق. س. 18:14؛ ٴفىلىپ. 4:13). ەحوبانىڭ بولاشاقتا اۋرۋ اتاۋلىنى جوق قىلامىن دەگەن ۋادەسى دە — ٴبىز ٷشىن تاپتىرماس دەمەۋ (يشايا 33:24).
18. قينالعان شاعىڭىزدا سىزگە قاي تارماق جۇبانىش بەرەدى؟ (« كوز جاسىمىزدى سۇرتەتىن جۇبانىش سوزدەر» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.)
18 ەزەكيا پاتشا ەحوبانىڭ سوزىنەن جۇبانىش تاپقان. تۋرا سولاي قۇداي ٴسوزى ٴبىزدى دە جۇباتا الادى. كيەلى كىتاپ قينالعان كەزىمىزدە رۋحىمىزدى كوتەرىپ، جۇبانىش بەرەتىن سوزدەرگە تولى (ريم. 15:4). باتىس افريكادا تۇراتىن ٴبىر ايەل باۋىرلاس قاتەرلى ىسىككە شالدىققانىن ٴبىلىپ، سول ٷشىن تالاي كوز جاسىن توككەن. ول بىلاي دەيدى: «يشايا 26:3 تەگى سوزدەر ماعان ەرەكشە جۇبانىش بەرەدى. باسىمىزعا تۇسكەن قيىندىقتاردى شەشۋ، وكىنىشكە قاراي، كەيدە قولىمىزدان كەلمەيدى. ٴبىراق ەحوبا سيلايتىن تىنىشتىقتىڭ ارقاسىندا ٴبىز كەز كەلگەن قيىندىقتا وڭ كوزقاراس ساقتاي الامىز». ٴسىزدىڭ دە شاراسىز كۇي كەشىپ، قينالعان شاعىڭىزدا جانىڭىزدى جايلاندىراتىن سۇيىكتى تارماعىڭىز بار ما؟
19. ٴبىزدى قانداي بولاشاق كۇتىپ تۇر؟
19 سوڭعى كۇندەر بىتۋگە تاياعاندىقتان، ٴبىزدى جىلاتاتىن جاعدايلار كوبەيمەسە، ازايمايدى. ٴبىراق حاننانىڭ، ٴداۋىتتىڭ جانە ەزەكيا پاتشانىڭ جاعدايىنان بىلگەنىمىزدەي، ەحوبا جىلاعان كەزىمىزدى بايقايدى جانە مۇنداي كۇيىمىزگە بەيجاي قارامايدى. ەحوبا كوزىمىزدەن تامعان ٵربىر تامشى جاسىمىزدى ەستە ساقتايدى. سوندىقتان باسىمىزعا قيىن كۇندەر تۋعاندا، ەحوباعا ٸشىمىزدى اقتارىپ دۇعا ەتەيىك، قاۋىمداعى جاناشىر باۋىرلاستارىمىزدان ەشقاشان بولەكتەنىپ جۇرمەيىك. كيەلى كىتاپتاعى جانىمىزعا شيپا بەرەتىن سوزدەردەن دە جۇبانىش الا بەرەيىك. سەنىمدى بولايىق، سوڭىنا دەيىن تاباندى بولساق، مىندەتتى تۇردە ەحوبانىڭ باتاسىنا كەنەلەمىز. جۇماقتا ەحوبا ٵربىر كوز جاسىمىزدى ٴسۇرتىپ تاستايدى، ەندى قايتىپ قايعىدان، ساتقىندىقتان جانە شاراسىزدىقتان جىلامايتىن بولامىز (ايان 21:4). جىلاساق، تەك قۋانىشتان جىلايمىز!
4-ٵن «ەحوبا — مەنىڭ باعۋشىم»