48-زەرتتەۋ ماقالاسى
97-ٵن قۇداي سوزىمەن ٶمىر ٴسۇرۋ
يسانىڭ نانمەن جاساعان كەرەمەتى
«ٶمىر بەرەتىن نان — مەنمىن. ماعان كەلگەن ادام ەشقاشان اش بولمايدى» (جوح. 6:35).
نەگىزگى وي
جوحان 6-تاراۋداعى يسانىڭ كەرەمەت جاساپ، مىڭداعان ادامدى نانمەن جانە بالىقپەن تويىندىرعانى جايلى وقيعادان قانداي ٴتالىم الاتىنىمىزدى كورەمىز.
1. كيەلى كىتاپ زامانىندا ناننىڭ الار ورنى قانداي بولعان؟
نان كيەلى كىتاپ زامانىندا نەگىزگى اس بولعان (مۇس. 1-ج. 14:18؛ لۇقا 4:4). ٴتىپتى كيەلى كىتاپتا «نان» دەگەن ٴسوز كەيدە تاماققا دا نۇسقايدى (مات. 6:11؛ ەل. ٸس. 20:7). يسانىڭ كوپكە تانىمال كەرەمەتتەرىنىڭ ەكەۋى وسى نانمەن بايلانىستى بولعان (مات. 16:9، 10). سول وقيعالاردىڭ ٴبىرىن جوحان 6-تاراۋدان وقيمىز. قازىر سونى قاراستىرىپ، قانداي ساباق الاتىنىمىزدى كورەيىك.
2. كيەلى كىتاپتاعى وتە كوپ تاماق قاجەت بولعان جاعدايدى ايتىپ بەرىڭىز.
2 ۋاعىزدان شارشاپ كەلگەن ەلشىلەرىن ەرتىپ، يسا قايىقپەن عاليلەيانىڭ ارعى بەتىندەگى بەتسايدا دەگەن قالاعا كەلدى (مار. 6:7، 30—32؛ لۇقا 9:10). سول جەردە ولار دەمالۋ ٷشىن وقشاۋ ٴبىر جەردى تاڭدادى. ٴبىراق ول جاققا مىڭداعان ادام اعىلىپ كەلە باستادى. دەمالعىسى كەلىپ تۇرسا دا، يسا جۇرتتىڭ بەتىن قايتارماي، ولارعا پاتشالىق جايلى ۋاعىزدادى جانە ارالارىنداعى اۋرۋ-سىرقاۋلارىن ساۋىقتىردى. كەش تۇسكەندە ەلشىلەر وسىنشاما ادامعا تاماقتى قايدان تابامىز دەپ ۋايىمداي باستادى. سوعان قاراعاندا، بىرەن-ساران ادامدا عانا ازىن-اۋلاق تاماق بولعان كورىنەدى. ال باسىم كوپشىلىگىنە اۋىلدارعا بارىپ وزدەرىنە تاماق ساتىپ الۋ قاجەت ەدى (مات. 14:15؛ جوح. 6:4، 5). بۇل جاعدايدا يسا نە ىستەدى؟
يسا حالىقتى نانمەن تويىندىردى
3. يسا ەلشىلەرىنە قانداي نۇسقاۋ بەردى؟ (مۇقاباداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
3 يسا ەلشىلەرىنە: «ولارعا ەشقايدا كەتۋدىڭ قاجەتى جوق. تاماقتى سەندەر بەرىڭدەر»،— دەدى (مات. 14:16). ولار تاماقتى قايدان تاپپاق؟ جينالعان ەر كىسىلەردىڭ ٶزى 5000 داي ەدى، ال ايەلدەرى مەن بالا-شاعاسىن قوسقاندا، بارلىعى 15000 عا جەتكەن بولۋى مۇمكىن (مات. 14:21). سول كەزدە ٵندىر: «وسىندا ٴبىر بالانىڭ بەس ارپا نانى مەن ەكى كىشكەنە بالىعى بار. ٴبىراق بۇل وسىنشاما كىسىگە نە بولادى؟»— دەگەن (جوح. 6:9). بالانىڭ قولىنداعى ارپادان جاسالعان نان ادەتتە كەدەيلەر جەيتىن نان بولعان، ال بالىق قاقتالعان بولسا كەرەك. شىنىمەن دە، بەس نان مەن كىشكەنە ەكى بالىقتى كىمنىڭ اۋزىنان تاباسىڭ؟!
يسا ادامداردىڭ رۋحاني دا، تاندىك تە قاجەتتىلىگىن قامداعان (3-ابزاستى قاراڭىز)
4. جوحان 6:11—13 تارماقتاردان قانداي ساباق الامىز؟ (سۋرەتتەردى دە قاراڭىز.)
4 يسا قوناقجايلىلىق تانىتىپ، حالىقتى توپ-توپقا ٴبولدى، كەيىن كوگالعا جايعاستىردى (مار. 6:39، 40؛ جوحان 6:11—13 وقىڭىز). يسا نان ٷشىن دە، بالىق ٷشىن دە ريزاشىلىق ٴبىلدىرىپ، قۇدايعا دۇعا ەتتى. بۇنىسى وتە ورىندى ەدى. ويتكەنى جەيتىن تاماعىمىزدىڭ بولعانى ٴبىرىنشى كەزەكتە قۇدايدىڭ ارقاسى. ٴبىز دە يساعا ەلىكتەپ، جالعىز بولساق تا، قاسىمىزدا ادامدار بولسا دا، الدىمىزداعى اسقا ريزاشىلىق بىلدىرگەنىمىز ورىندى. دۇعا ەتكەن سوڭ يسا تاماقتى حالىققا ۇلەستىردى. ولار تويىپ العاندارىنشا جەپ، ٴتىپتى ارتىلىپ قالدى. يسا ىسىراپ بولماسىن دەپ ارتىلعان تاماقتى، كەيىنىرەك جەۋ ٷشىن بولسا كەرەك، جيناپ الۋدى تاپسىردى. بۇدان الاتىن ساباعىمىز: ٴبىز دە ىسىراپشىل بولماي، قولدا بارىمىزدى اقىلمەن جۇمساۋدى ۇيرەنۋىمىز كەرەك. اتا-انالار، وسى وقيعانى بالالارىڭىزبەن بىرگە وقىپ، ولارعا دۇعا ەتۋدىڭ، قوناقجاي بولۋدىڭ جانە جومارت بولۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ۇيرەتسەڭىزدەر بولادى.
يساعا ەلىكتەپ، ٴسىز دە تاماق ىشەر الدىندا دۇعا ەتەسىز بە؟ (4-ابزاستى قاراڭىز)
5. يسانىڭ كەرەمەتىن كورگەن جۇرت نە ىستەمەكشى بولدى، ال يسا نە ىستەدى؟
5 جۇرت يسانىڭ بەرگەن تالىمىنە دە، جاساعان كەرەمەتىنە دە قايران قالدى. بالكىم، ولار مۇسانىڭ «ارالارىڭنان مەن سياقتى ٴبىر پايعامبار شىعادى» دەگەن سوزدەرىن ەسكە الىپ، سول پايعامبار يسا ەمەس پە ەكەن دەپ ويلانسا كەرەك (مۇس. 5-ج. 18:15—18). سودان دا بولار، ولار يسانى بۇكىل ەلدى نانمەن قامتاماسىز ەتىپ وتىراتىن كەرەمەت بيلەۋشى بولادى دەپ، پاتشا ەتكىسى كەلدى (جوح. 6:14، 15). يسا بۇعان جول بەرگەندە، ٴريمنىڭ قول استىنداعى ياھۋديلەردىڭ ساياسي ىستەرىنە ارالاسىپ كەتەر ەدى. سوندىقتان ول ٶزىن ۇستاپ الىپ، پاتشا ەتپەكشى بولعان حالىقتان قاشىپ، تاۋعا جالعىز كەتىپ قالدى. ول وزگەلەردىڭ قىسىمىنا قاراماستان، ساياسي ىستەرگە ەش باس سۇقپادى. ٴبىز ٷشىن نە دەگەن كەرەمەت ۇلگى!
6. ساياسي ماسەلەلەردە يساعا قالاي ەلىكتەسەك بولادى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
6 ارينە، بىرەۋلەر بىزگە كەلىپ، «ناندى كوبەيت، اۋرۋلاردى ساۋىقتىر»، يا بولماسا «سەنى پاتشا قىلايىق» دەۋى ەكىتالاي. ٴبىراق وزگەلەر ٴبىزدى حالىقتىڭ قامىن جاسايدى-اۋ دەگەن ادامعا داۋىس بەرۋگە نە سونى قولداۋعا يتەرمەلەۋى مۇمكىن. بۇنداي جاعدايدا نە ىستەۋ كەرەكتىگىن يسا بىزگە انىق كورسەتتى. ول ساياسي ىستەرگە مۇلدەم ارالاسپاعان. كەيىن ٴتىپتى: «مەنىڭ پاتشالىعىم وسى دۇنيەلىك ەمەس»،— دەپ ايتقان (جوح. 17:14؛ 18:36). بۇگىندە ٴبىز دە يسا سياقتى ويلانىپ، يسا سياقتى ارەكەت ەتەمىز. ٴبىز پاتشالىقتى قولدايمىز، سول جايلى ۋاعىزدايمىز جانە پاتشالىق كەلسىن دەپ دۇعا ەتەمىز (مات. 6:10). قازىر يسانىڭ جاساعان كەرەمەتىنە قايتا ورالىپ، تاعى قانداي ساباق الاتىنىمىزدى كورەيىك.
يسا ياھۋديلەردىڭ دە، ريمدىكتەردىڭ دە ساياسي ماسەلەسىنە ارالاسپاي، بىزگە تاماشا ۇلگى قالدىردى (6-ابزاستى قاراڭىز)
«نانمەن بولعان كەرەمەتتىڭ ٴمانى»
7. يسامەن جانە ەلشىلەرىمەن قانداي جاعداي بولدى؟ (جوحان 6:16—20)
7 حالىقتى تاماقتاندىرعان سوڭ، يسا ەلشىلەرىن قايىققا وتىرعىزىپ، ارعى بەتتەگى قاپارناۋمعا جىبەردى. ٶزى بولسا پاتشا ەتپەكشى بولعان حالىقتان قاشىپ، تاۋعا كەتىپ قالدى (جوحان 6:16—20 وقىڭىز). ەلشىلەر قايىقپەن ٴجۇزىپ بارا جاتقاندا، داۋىل تۇرىپ، تەڭىز قاتتى تولقي باستادى. ٴبىر كەزدە سۋدىڭ بەتىمەن يسا كەلدى. پەتىر دە يسانىڭ ايتۋىمەن سۋ بەتىمەن ٴجۇردى (مات. 14:22—31). يسانىڭ قايىققا وتىرعانى سول-اق ەدى، داۋىل ساپ تىيىلدى. بۇنى كورىپ شاكىرتتەرى: «ٴسىز شىنىمەن دە قۇدايدىڭ ۇلىسىز!»— دەپ، وعان تاعزىم ەتتى a (مات. 14:33). بۇلارى وتە قىزىق بولدى! ويتكەنى ولار بۇل سوزدەردى يسا ناندى كەرەمەت تۇردە كوبەيتكەننەن كەيىن ەمەس، سۋ بەتىمەن جۇرگەننەن كەيىن عانا ايتتى. مارقا دا وسىعان نازار اۋدارىپ: «بۇعان شاكىرتتەرى قاتتى قايران قالدى. ويتكەنى ولار نانمەن بولعان كەرەمەتتىڭ ٴمانىن ۇقپاعان ەدى، ٵرى جۇرەكتەرى تۇسىنۋگە ٵلى دە جابىق بولاتىن»،— دەگەن (مار. 6:50—52). راسىندا دا، شاكىرتتەر ەحوبانىڭ يساعا كەرەمەتتەر جاساۋ ٷشىن وراسان زور كۇش بەرگەنىن ۇقپادى. كەيىن يسا نانمەن بولعان كەرەمەت جايلى قايتادان ٶزى ٴسوز قوزعاپ، جۇرتقا ٴتالىم بەردى.
8، 9. جۇرت يسانى نە ٷشىن ىزدەپ باردى؟ (جوحان 6:26، 27)
8 نەگىزى، جۇرت تەك قارىندارىنىڭ تويعانىن عانا ويلادى. نەگە ولاي دەيمىز؟ كەلەسى كۇنى ولار يسا مەن ەلشىلەردىڭ كەتىپ قالعانىن كورگەندە، تيبەريادان كەلگەن قايىقتارعا وتىرىپ، يسانى تابۋ ٷشىن قاپارناۋمعا ٴجۇزىپ كەتتى (جوح. 6:22—24). ولار يسانى نە ٷشىن ىزدەدى؟ پاتشالىق جايلى كوبىرەك ٴبىلۋ ٷشىن بە؟ جوق. ولاردىڭ بار ويلاعاندارى تاماق ەدى.
9 جۇرت يسانى قاپارناۋمنىڭ ماڭىندا كەزدەستىرگەندە، يسا ولاردىڭ بار ويى تاماق ەكەنىن اشىق ايتتى. ولار «نان جەپ تويسا» دا، يسا بۇل ناننىڭ «بۇزىلاتىن تاماق» ەكەنىن ايتتى، كەيىن ولاردى «ماڭگىلىك ٶمىر بەرەتىن بۇزىلمايتىن تاماق» ٷشىن ەڭبەك ەتۋگە شاقىردى (جوحان 6:26، 27 وقىڭىز). يسا بۇل تاماقتى ەحوبانىڭ ٶزى بەرەتىنىن ايتتى. ماڭگىلىك ٶمىر بەرە الاتىن بۇل تاماق نە قىلعان تاماق؟ جۇرت ول تاماقتى قايدان الماق؟
10. ماڭگىلىك ومىرگە يە بولۋ ٷشىن ياھۋديلەر نە ىستەۋ كەرەك ەدى؟
10 يسانىڭ «ەڭبەك ەتىڭدەر» دەگەن ٴسوزىن ەستىگەندە، ياھۋديلەر ول ايتقان تاماققا يە بولۋ ٷشىن بىردەڭە ىستەۋ كەرەكتىگىن تۇسىنسە كەرەك. بالكىم، ولار مۇسا زاڭىن ورىنداۋىمىز كەرەك دەپ ويلاعان شىعار. ٴبىراق يسا: «قۇداي جىبەرگەنگە سەنىڭدەر، وعان وسى ۇنامدى»،— دەگەن (جوح. 6:28، 29). دەمەك، ماڭگىلىك ومىرگە يە بولۋ ٷشىن ولار قۇدايدىڭ جىبەرگەن وكىلىنە سەنۋ كەرەك بولعان. نەگىزى، يسا بۇل جايىندا بۇعان دەيىن دە ايتقان ەدى (جوح. 3:16—18، 36). ال كەيىنىرەك ول ماڭگىلىك ومىرگە يە بولۋ ٷشىن نە ىستەۋ كەرەكتىگىن تولىعىراق ٴتۇسىندىردى (جوح. 17:3).
11. ياھۋديلەر كادىمگى ناندى عانا ويلاپ تۇرعاندارىن قالاي ٴبىلدىرتىپ قويدى؟ (ٴزابۇر 78:24، 25)
11 ياھۋديلەر قۇداي جىبەرگەنگە سەنۋ كەرەك دەگەن جاڭا ٸلىمدى قابىلدامادى. سوندىقتان ولار يسادان: «قانداي كەرەمەت جاسايسىز؟ سونى كورىپ، سىزگە سەنەيىك»،— دەدى (جوح. 6:30). ولار مۇسانىڭ زامانىندا اتا-بابالارى اسپاننان تۇسكەن نان، ياعني ماننا جەگەنىن ايتتى (نەح. 9:15؛ جوح. 6:31؛ ٴزابۇر 78:24، 25 وقىڭىز). وسى سوزدەرىنەن ولاردىڭ ٵلى دە كادىمگى نان تۋرالى ويلاپ تۇرعاندارى كورىنىپ قالدى. يسا ماڭگىلىك ٶمىر بەرەتىن اسپاننان تۇسكەن «شىنايى نان» جايلى ايتقاندا، ولار بۇل سوزدەر نەنى بىلدىرەتىنىن سۇراعان دا جوق (جوح. 6:32). ولاردىڭ كادىمگى تاماقتى ويلاپ كەتكەنى سونشا — يسانىڭ ايتىپ تۇرعان ماڭىزدى شىندىقتارىنا ٴمان بەرمەدى. بۇل جاعدايدان ٴبىز قانداي ساباق الامىز؟
بارىنەن دە ماڭىزدىسى نە؟
12. بارىنەن دە نە ماڭىزدى ەكەنىن يسا قالاي كورسەتتى؟
12 جوحان 6-تاراۋدان الاتىن باستى ساباعىمىز: ٴبىز ٴبىرىنشى كەزەكتە رۋحاني قاجەتتىلىگىمىزدى ويلاۋىمىز كەرەك. يسا دا شايتان ازعىرعان كەزدە وسى جايلى ايتقان (مات. 4:3، 4). ال تاۋداعى ۋاعىزىندا رۋحاني مۇقتاجدىعىمىزدى مويىنداۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا باسا نازار اۋدارعان (مات. 5:3). ەندى ٴبىز ٶزىمىزدى بىلاي دەپ تەكسەرىپ كورەيىك: مەنىڭ ومىرىمنەن تاندىك قاجەتتىلىگىمنەن بۇرىن رۋحاني قاجەتتىلىگىمدى ويلايتىنىم انىق كورىنە مە؟
13. ا) نەگە تاماقتان راقات الۋدا تۇرعان ەشتەڭە جوق؟ ٵ) ٴبىزدىڭ قانداي ەسكەرتۋگە دەن قويعانىمىز ابزال؟ (قورىنتتىقتارعا 1-حات 10:6، 7، 11)
13 ارينە، ەحوبادان قاجەتىمىزدى سۇراپ، سونىڭ راقاتىن كورۋدە تۇرعان ەشتەڭە جوق (لۇقا 11:3). بەينەتىمىزدىڭ زەينەتىن كورىپ، «ٸشىپ-جەپ»، سودان قۋانىش الۋ — «بۇل دا قۇدايدىڭ بەرگەنى» (ۋاع. 2:24؛ 8:15؛ جاق. 1:17). ٴبىراق تاندىك قاجەتتىلىگىمىز بارىنەن دە ماڭىزدى بولىپ كەتپەۋ كەرەك. ەلشى پاۋىل دا ماسىحشىلەرگە حات جازعاندا وسىعان ەرەكشە نازار اۋدارعان. ول سيناي تاۋىنىڭ ماڭىندا يسرايلدىكتەرمەن بولعان جاعدايدى مىسالعا كەلتىردى. ويتكەنى پاۋىل ماسىحشىلەردى يسرايلدىكتەر سياقتى «جاماندىققا قۇمار» بولۋدان ساقتاندىرعىسى كەلدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 10:6، 7، 11 وقىڭىز). يسرايلدىكتەردىڭ تاماقتى كوپ ويلاپ كەتكەنى سونشا — ەحوبانىڭ جاساپ جاتقان كەرەمەتى ولار ٷشىن «جاماندىققا» اينالىپ كەتتى (مۇس. 4-ج. 11:4—6، 31—34). التىن بۇزاۋعا تابىنعان كەزدە دە بار ەسىل-دەرتتەرى ٸشىپ-جەۋ، كوڭىل كوتەرۋ ەكەنى انىق كورىندى (مۇس. 2-ج. 32:4—6). پاۋىلدىڭ ايتقان ەسكەرتۋى سول ماسىحشىلەر ٷشىن ۋاقىتىلى بولدى، ويتكەنى ولار يەرۋساليمنىڭ كۇيرەيتىن ۋاقىتى تاياپ قالعاندا ٶمىر ٴسۇرىپ جاتتى. قازىر ٴبىز دە وسى دۇنيەنىڭ سوڭى تاياپ قالعان ۋاقىتتا ٶمىر ٴسۇرىپ جاتىرمىز. سوندىقتان پاۋىلدىڭ كەڭەسىنە ٴبىزدىڭ دە مۇقيات دەن قويعانىمىز ابزال.
14. جۇماقتا نە ٸشىپ-جەيتىنىمىزگە قاتىستى كيەلى كىتاپتا نە ايتىلعان؟
14 يسا «سەنىڭ ەركىڭ كوكتەگىدەي جەر بەتىندە دە ورىندالسىن» دەگەن سوڭ، «بۇگىنگى كۇنگە قاجەتتى نانىمىزدى بەرە كور» دەگەن (مات. 6:9—11). كيەلى كىتاپتان بىلەتىنىمىزدەي، ادامزاتتى ٴنارلى تاماقپەن قامداۋ قۇداي ەركىنە كىرەدى. ەحوبانىڭ ەركى جەر بەتىندە دە ورناعاندا نە بولاتىنىن ويلاپ كورىڭىزشى. مىسالى، يشايا 25:6—8 تارماقتاردا ايتىلعانداي، ەحوبانىڭ پاتشالىعى ورناعاندا جەر بەتىندە استا-توك مولشىلىق بولادى. ال ٴزابۇر 72:16 دا: «جەر بەتىنە استىق مول شىعادى، تاۋلاردىڭ باسىندا دا اعىل-تەگىل بولادى»،— دەلىنگەن. جۇماقتا ٴيىسى بۇرقىراعان ىستىق ناندى پەشتەن شىعارىپ جاتقانىڭىزدى، يا بولماسا نەبىر جاڭا تاماقتاردى ىستەپ جاتقانىڭىزدى ەلەستەتىڭىزشى. الدە ٴسىز ٶزىڭىز جۇزىمدىك وتىرعىزىپ، سونىڭ جەمىسىن جەپ، شارابىن ىشكىڭىز كەلە مە؟ (يشايا 65:21، 22). جەر بەتىندە قۇدايدىڭ ەركى ورناعاندا، سان الۋان تاماقتىڭ راقاتىن ٵربىر ادام كورەدى.
15. جۇماقتا قايتا تىرىلگەن ادامدارعا قانداي ٴتالىم بەرەمىز؟ (جوحان 6:35)
15 جوحان 6:35 وقىڭىز. يسا بەرگەن نان مەن بالىقتان تويىپ جەگەن ادامدارمەن بولاشاقتا نە بولادى؟ ولار يساعا سەنبەسە دە، كەيبىرى قايتا ٴتىرىلۋى مۇمكىن (جوح. 5:28، 29). كىم بىلەدى، ولارمەن كورىسىپ تە قالاتىن شىعارمىز. جۇماقتا ولار يسانىڭ «ٶمىر بەرەتىن نان — مەنمىن. ماعان كەلگەن ادام ەشقاشان اش بولمايدى» دەگەن سوزدەرىنىڭ ٴمانىن ۇعادى. ولارعا يسانىڭ تولەم قۇرباندىعىنا، ياعني يسا ولار ٷشىن جانىن قيعانىنا سەنىم تانىتۋ كەرەك بولادى. ويلاپ كورىڭىزشى، ٴبىز جۇماقتا قايتا تىرىلگەن ادامدار مەن تۋىلعان بالالارعا ٴتالىم بەرەمىز. بۇنداي عالامات ٴتالىم بەرۋ ىسىنە اتسالىسۋ — نەتكەن عانيبەت! بۇل ٸس ٴتىل ۇيىرەتىن اعىل-تەگىل تاماقتان الدەقايدا كوپ قۋانىش سيلايتىن بولادى. ٴيا، جۇماقتا دا رۋحاني ىستەر باستى ورىندا تۇرادى.
16. كەلەسى ماقالادا نە تالقىلايمىز؟
16 ٴبىز جوحان 6-تاراۋدىڭ جارتىسىن عانا قاراستىردىق. ٴبىراق يسانىڭ «ماڭگىلىك ومىرگە» قاتىستى بەرەر ٴتالىمى ٵلى دە كوپ. ونىڭ ٴتالىمى سول زامانداعى ياھۋديلەرگە عانا ەمەس، بىزگە دە قاتىستى. كەلەسى ماقالادا جوحان 6-تاراۋدى ٵرى قاراي قاراستىرامىز.
20-ٵن سەن ۇلىڭدى قيدىڭ
a بۇل ەرەكشە جاعدايدى تولىعىراق كەلەسى كىتاپتاردان وقۋعا بولادى: «يسا پايعامبار — جول، شىندىق، ٶمىر»، 131-بەت جانە «سەنىمىن سەرىك ەتكەندەر»، 185-بەت.
