44-زەرتتەۋ ماقالاسى
قۇداي ٴسوزىنىڭ «ۇزىندىعى مەن ەنىنە، بيىكتىگى مەن تەرەڭدىگىنە» بويلاڭىز
«شىندىقتىڭ ۇزىندىعى مەن ەنىن، بيىكتىگى مەن تەرەڭدىگىن تولىق ۇعا الاسىڭدار» (ەفەس. 3:18).
95-ٵن تاڭ شاپاعى جارقىراي تۇسۋدە
اڭداتپا a
1، 2. كيەلى كىتاپتى وقىپ-زەرتتەۋدىڭ ەڭ كەرەمەت جولى قانداي؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
ٴسىز ٷي ساتىپ العالى جاتىرسىز دەلىك. ونى الدىنان تۇسىرىلگەن سۋرەتىنە قاراپ الا سالمايسىز عوي. الدىمەن سول ۇيگە ٶزىڭىز بارىپ، كورىپ الۋىڭىز كەرەك. ٷيدىڭ ٸشى-سىرتىن، بارلىق بولمەلەرىن تەكسەرىپ شىعاسىز. ىرگەتاسىنان باستاپ شاتىرىنا دەيىن مۇقيات قارايسىز. ٴتىپتى ٷيدىڭ قالاي سوعىلعانىن ٴبىلۋ ٷشىن، سىزباسىن دا سۇرارسىز. وسىلاي بولاشاق ٷيىڭىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىن تۇگەل كورىپ-بىلەسىز.
2 كيەلى كىتاپتى وقىپ زەرتتەگەندە دە وسىلاي ىستەيمىز. ٴبىر جازۋشى كيەلى كىتاپتى «ٴزاۋلىم مۇنارالارى بار، ىرگەتاسى تەرەڭ ۇلكەن عيماراتقا تەڭەگەن». ەندەشە كيەلى كىتاپتىڭ «ٸشىن ارالاپ»، تانىسىپ شىعۋ ٷشىن نە ىستەسەك بولادى؟ ەگەر ونى زىرىلداتىپ وقيتىن بولساڭىز، «قۇدايدىڭ قاسيەتتى سوزىندەگى باستاپقى ىلىمدەردى» عانا بىلەسىز (ەۆر. 5:12). سوندىقتان ٷي تۋرالى مىسالداعىداي، اسىقپاي كيەلى كىتاپتىڭ «ىشىنە» كىرىپ، قىر-سىرىن مۇقيات زەرتتەڭىز. جازبالاردى زەرتتەۋدىڭ ٴبىر كەرەمەت جولى: ٴبىر جەرىندە جازىلعان سوزدەردىڭ باسقا جەردە جازىلعاندارمەن قالاي بايلانىساتىنىن كورۋ. سونداي-اق قانداي شىندىقتارعا سەنەتىنىڭىزدى عانا ەمەس، نە ٷشىن سەنەتىنىڭىزدى تۇسىنۋگە تىرىسىڭىز.
3. ەلشى پاۋىل باۋىرلاستارىن نە ىستەۋگە شاقىرعان جانە نەگە؟ (ەفەستىكتەرگە 3:14—19)
3 كيەلى كىتاپتىڭ قىر-سىرىن تولىقتاي ٴتۇسىنۋ ٷشىن ونداعى تەرەڭ شىندىقتاردى زەرتتەۋىمىز قاجەت. ەلشى پاۋىل باۋىرلاستارىن شىندىقتىڭ «ۇزىندىعى مەن ەنىن، بيىكتىگى مەن تەرەڭدىگىن تولىق ۇعا الۋ ٷشىن»، قۇداي ٴسوزىن ٴجىتى زەرتتەۋگە شاقىرعان. وسىلاي ەتەر بولساق، ٴبىز «سەنىمگە تەرەڭ تامىر جايىپ، نەگىزىمىزدە بەرىك تۇرا الامىز» (ەفەستىكتەرگە 3:14—19 وقىڭىز). ولاي بولسا، مازمۇنعا باي، ماعىناسى تەرەڭ قۇداي ٴسوزىن وزىمىزگە قالاي جان-جاقتى اشا الاتىنىمىزدى كورەيىك.
تەرەڭ شىندىقتاردى جان-جاقتى ٴبىلىڭىز
4. ەحوباعا جاقىنداي ٴتۇسۋ ٷشىن نە ىستەسەك بولادى؟ مىسالدار كەلتىرىڭىز.
4 ٴبىز كيەلى كىتاپتىڭ تەك نەگىزگى ىلىمدەرىن ٴبىلىپ، تاياز تۇسىنىكپەن شەكتەلىپ قالعىمىز كەلمەيدى. كيەلى رۋحتىڭ كومەگىمەن «قۇدايدىڭ تەرەڭ دانالىعىن دا زەرتتەۋىمىز» قاجەت (قور. 1-ح. 2:9، 10). ماسەلەن، ەحوباعا جاقىنداي تۇسۋگە كومەكتەسەتىن تاقىرىپتاردا جەكە زەرتتەۋ جۇرگىزسەڭىز بولادى. بۇل ٷشىن، مىسالى، «ەحوبا ەجەلدەگى قىزمەتشىلەرىنە قالاي سۇيىسپەنشىلىك تانىتقان؟ ونىڭ مەنى دە سۇيەتىنىن بۇل قالاي دالەلدەيدى؟» دەگەن سۇراقتار بويىنشا ىزدەنسەڭىز بولادى. يا بولماسا «ەجەلگى يسرايلدە ەحوباعا عيبادات ەتۋ ٷشىن قانداي ٸس-شارالار ۇيىمداستىرىلعان؟ بۇل ٸس-شارالاردىڭ قازىرگى تاڭداعى ٴبىزدىڭ عيباداتىمىزبەن قانداي ۇقساستىعى بار؟» دەگەن سۇراقتار جايلى وقىپ-زەرتتەڭىز. نەمەسە يسا جەردە ٶمىر ٴسۇرىپ، قىزمەت ەتكەندە قانداي پايعامبارلىقتار ورىندالعانىن ەگجەي-تەگجەيلى قاراستىرىڭىز.
5. جەكە زەرتتەۋدە قاي تاقىرىپتى قاراستىرعىڭىز كەلەر ەدى؟
5 كيەلى كىتاپتى ىنتى-شىنتىسىمەن زەرتتەيتىن كەيبىر باۋىرلاستار «قۇداي سوزىندەگى قاي تاقىرىپتار جايىندا تەرەڭىرەك زەرتتەگىڭىز كەلەر ەدى؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەردى. ولاردىڭ جاۋاپتارى « جەكە زەرتتەۋگە ارنالعان تاقىرىپتار» دەگەن قورشاۋدا كەلتىرىلگەن. «كۇزەت مۇناراسى باسىلىمدارىنىڭ كورسەتكىشى» جانە «ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ ىزدەنىس قۇرالىنىڭ» كومەگىمەن وسى تاقىرىپتاردى تەرەڭىرەك قازساڭىز، مول قىزىعىنا باتاسىز. سونداي-اق سەنىمىڭىز تاستاي بەرىك بولادى ٵرى «قۇداي تۋرالى ٴبىلىمدى» تاباسىز (ناق. س. 2:4، 5). ەندەشە، قانداي تەرەڭ شىندىقتاردىڭ قىر-سىرىن ٶزىمىز ٷشىن اشا الاتىنىمىزدى قاراستىرىپ كەتەيىك.
قۇدايدىڭ نيەتىنە تەرەڭ بويلاڭىز
6. ا) جوسپار مەن نيەتتىڭ ايىرماشىلىعى قانداي؟ ٵ) ەحوبانىڭ جەر مەن ادامزاتقا قاتىستى نيەتى نەگە «ماڭگىلىك نيەت» دەپ اتالعان؟ (ەفەستىكتەرگە 3:11)
6 كيەلى كىتاپتا قۇدايدىڭ نيەتى جايلى نە ايتىلعانىن بىلەيىك. نەگىزىندە، نيەتتىڭ جوسپاردان ايىرماشىلىعى وتە ۇلكەن. جوسپار دەپ ناقتى ٴبىر جەرگە جەتكىزەتىن جولدى ايتساق بولادى. جولدان ٴبىر كەدەرگى شىعىپ قالسا، وندا جوسپارىڭىزدىڭ كۇلى كوككە ۇشتى دەگەن ٴسوز. ال نيەتتى سول دىتتەگەن جەرىمىزدىڭ وزىنە تەڭەسەك بولادى. ٴبىز قاي جەرگە بارۋىمىز كەرەكتىگىن ناقتى بىلەمىز، ٴبىراق ول جەرگە ٴتۇرلى جولمەن جەتە الامىز. ٴبىر جەردە جول جابىلىپ قالسا، اينالىپ باسقا جولمەن كەتە بەرەمىز. تۋرا سول سياقتى، ەحوبانىڭ جەر مەن ادامزاتقا قاتىستى نيەتىنە ەش نارسە كەدەرگى بولا المايدى. ويتكەنى ول ٴبارىن دە «نيەتى جۇزەگە اساتىنداي ەتىپ جاسايدى» (ناق. س. 16:4). كيەلى كىتاپتا ەحوبانىڭ نيەتى «ماڭگىلىك نيەت» دەپ تە اتالعان (ەفەس. 3:11). سەبەبى ٶزىنىڭ نيەتى تولىقتاي اشىلعانشا ەحوبا ۇزاق ۋاقىتتىڭ وتۋىنە جول بەردى. سونىمەن قاتار ەحوبانىڭ ەركىنىڭ ورىندالۋىنىڭ ناتيجەسى ماڭگىلىك بويى سۇيىندىرەدى. ال ەحوبانىڭ نيەتى قانداي، ٵرى وعان جەتۋ ٷشىن ول قانداي وزگەرىستەر جاسادى؟
7. العاشقى جۇپ بۇلىك شىعارعان سوڭ، ەحوبا ٶز نيەتىن ورىنداۋدىڭ قانداي جولىن ويلاستىردى؟ (ماتاي 25:34)
7 قۇداي ٶزىنىڭ ادامدارعا قاتىستى نيەتى قانداي ەكەنىن العاشقى جۇپقا ايتتى. ولار «ٶسىپ-ٶنىپ كوبەيىپ، ۇرپاقتارى جايىلىپ، جەر بەتىن تولتىرىپ،.. بارلىق جانۋارلارعا يەلىك ەتۋ كەرەك ەدى» (مۇس. 1-ج. 1:28). ادام مەن حاۋا قۇدايعا قارسى شىعىپ، بۇكىل ادامزاتتى كۇناعا باتىرعاندا، بۇل ەحوبانىڭ نيەتىنە ەش توسقاۋىل بولعان جوق. ول ٶز نيەتىنە جەتۋدىڭ جولىن وزگەرتىپ جىبەردى. ٴسۇيتىپ، ول بىردەن ٶزىنىڭ جەر مەن ادامزاتقا قاتىستى نيەتىن جۇزەگە اسىراتىن پاتشالىق قۇرۋدى ۇيعاردى (ماتاي 25:34 وقىڭىز). ٶز ۋاقىتى كەلگەندە سۇيىسپەنشىلىگى مول قۇدايىمىز جەرگە ٶزىنىڭ تۇڭعىش ۇلىن جىبەردى. ول جۇرتقا كوكتەگى قۇداي پاتشالىعى جايلى ٴتالىم بەردى جانە ٴبىزدى كۇنا مەن ولىمنەن ازات ەتۋ ٷشىن جانىن تولەم رەتىندە بەردى. كەيىن ەحوبا ونى قايتا ٴتىرىلتىپ الدى دا، كوكتەگى قۇداي پاتشالىعىنىڭ پاتشاسى ەتىپ قويدى. بۇدان دا تەرەڭىرەك ۇڭىلسەك، قۇدايدىڭ نيەتىنىڭ قىر-سىرى ودان بەتەر اشىلا تۇسەدى.
8. ا) كيەلى كىتاپتىڭ تاقىرىبى نە جايىندا؟ ٵ) ەفەستىكتەرگە 1:8—11 تارماقتاردا ايتىلعانداي، ەحوبانىڭ تۇپكى نيەتى قانداي؟ (مۇقاباداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
8 قۇداي ٴماسىحتىڭ قول استىنداعى پاتشالىق ارقىلى ٶزىنىڭ جەرگە قاتىستى نيەتىن ىسكە اسىرعاندا، ونىڭ ەسىمى اقتالادى. كيەلى كىتاپتىڭ نەگىزگى تاقىرىبى — وسى. ەحوبانىڭ نيەتىن ەشتەڭە دە وزگەرتە المايدى. ويتكەنى ونى ىسكە اسىراتىنىنا ٶزى كەپىلدىك بەرىپ قويعان (يشايا 46:10، 11؛ ەۆر. 6:17، 18). ٶز ۋاعىندا جەر بەتى جۇماققا اينالىپ، وندا ادام مەن حاۋانىڭ كەمەلدى دە ٵدىل ۇرپاقتارى «ماڭگىلىك بويى ٶمىردىڭ راقاتىن كورەدى» (ٴزاب. 22:26). الايدا ەحوبانىڭ بۇدان دا زور نيەتى بار. ونىڭ تۇپكى نيەتى — ٶزىنىڭ كوكتەگى جانە جەردەگى بۇكىل سانالى جاراتىلىستارىن بىرىكتىرۋ. سوندا بۇكىل عالام ەحوباعا ٵمىرشى رەتىندە ٴبىر كىسىدەي باعىنادى (ەفەستىكتەرگە 1:8—11 وقىڭىز). راسىندا دا، ەحوبا ٶز نيەتىن تاڭعاجايىپ جولمەن ىسكە اسىرادى. بۇل ٴبىزدى قايران قالدىرادى ەمەس پە؟!
بولاشاعىڭىز جايلى ويلاڭىز
9. كيەلى كىتاپتى وقىعاندا بولاشاقتى قانشالىقتى الىس كورە الامىز؟
9 ەحوبا ەدەم باعىندا قانداي پايعامبارلىق ايتقانىن قاراستىرايىقشى. ول مۇسانىڭ 1-جازباسى 3:15 تە جازىلعان b. بۇل پايعامبارلىقتا ەحوبانىڭ ەركى ورىندالۋى ٷشىن قانداي وقيعالاردىڭ بولاتىنى ايتىلدى. ٴبىراق بۇل مىڭداعان جىلدارعا سوزىلاتىن وقيعالار ەدى. مىسالى، ىبىرايىمنىڭ اۋلەتىنەن شىققان ٴبىر ۇرپاق ٴماسىح بولۋ كەرەك ەدى (مۇس. 1-ج. 22:15—18). ال كەيىن ب. ز. 33-جىلى، وسى پايعامبارلىقتا ايتىلعانداي، يسانىڭ وكشەسى شاعىلدى (ەل. ٸس. 3:13—15). ال سوڭعى بولىگى مىڭنان اسا جىلدان سوڭ ورىندالادى، ياعني شايتاننىڭ باسى مىجىلادى (ايان 20:7—10). سونداي-اق شايتاننىڭ جۇيەسى مەن ەحوبانىڭ ۇيىمىنىڭ اراسىنداعى وشتەستىك شارىقتاۋ شەگىنە جەتكەندە، قانداي وقيعالاردىڭ بولاتىنى كيەلى كىتاپتا جان-جاقتى اشىلادى.
10. ا) الدا قانداي وقيعالار بولادى؟ ٵ) وسى وقيعالارعا سانامىز بەن جۇرەگىمىزدى قالاي دايىنداساق بولادى؟ (سىلتەمەنى قاراڭىز.)
10 كيەلى كىتاپتا ايتىلىپ كەتكەندەي، جاقىندا جەر بەتىن ٴدۇر سىلكىندىرەتىن وقيعالار بولادى. الدىمەن، حالىقتار «بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىك» دەپ جار سالادى (سال. 1-ح. 5:2، 3). سوندا حالىقتار بارلىق جالعان دىندەرگە تاپ بەرەدى دە، «كەنەتتەن» زور الاپات باستالىپ كەتەدى (ايان 17:16). سوسىن، «ادام ۇلىنىڭ قۇدىرەتپەن جانە سالتاناتتى ۇلىلىقپەن بۇلتتاردا كەلە جاتقانى» تاڭعاجايىپ تۇردە كورىنۋى مۇمكىن (مات. 24:30). سوندا يسا ادامداردى سوتتاپ، قوي مەن سەركەگە بولەدى (مات. 25:31—33، 46). شايتان دا قاراپ وتىرمايدى، ارينە. ول بار قاھارىنا ٴمىنىپ، ماگوگ جەرىندەگى گوگ دەپ اتالاتىن وداقتاسقان حالىقتاردى قۇدايدىڭ تازا عيبادات ەتەتىن حالقىنا ايداپ سالادى (ەزەك. 38:2، 10، 11). زور الاپات كەزىندە جەردەگى قالعان مايلانعاندار كوككە جينالىپ، ٴماسىحتىڭ اسكەرىنە قوسىلادى. ٴسۇيتىپ، كوكتەگى اسكەرىمەن بىرگە ٴماسىح ارماگەددوندا شايقاسادى دا، زور الاپات اياقتالادى c (مات. 24:31؛ ايان 16:14، 16). كەيىن جەردە يسانىڭ مىڭجىلدىق بيلىگى باستالادى (ايان 20:6).
11. ماڭگى ٶمىر سۇرگەندە، قانداي مۇمكىندىكتەر اشىلادى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
11 مىڭ جىلدان كەيىنگى بولاشاعىمىزعا كوز جىبەرەيىكشى. كيەلى كىتاپ جاراتۋشىمىز ٴبىزدىڭ «جۇرەگىمىزگە ماڭگىلىكتى سالعانىن» ايتادى (ۋاع. 3:11). ويلاپ كورىڭىزشى، ٴبىز ماڭگى جاساساق، ەحوبامەن قارىم-قاتىناسىمىز بەن ٶمىرىمىز قانداي بولادى؟ «ەحوباعا جاقىندا» كىتابىنىڭ 319-بەتىندە، ٴبىزدى بولاشاقتاعى ومىرگە قاتتى قىزىقتىرىپ جىبەرەتىن مىناداي سوزدەر ايتىلعان ەدى: «جۇزدەگەن، مىڭداعان، ميلليونداعان ٴتىپتى ميللياردتاعان جىل ٶمىر سۇرگەننەن كەيىن، ٴبىزدىڭ ەحوبا قۇداي تۋرالى ٴبىلىمىمىزدى قازىرگىمەن سالىستىرۋعا دا كەلمەيتىن بولادى. سوعان قاراماستان ٵلى دە ٴبىلۋىمىز كەرەك نارسە سانسىز كوپ بولادى... ماڭگىلىك ٶمىر سونداي ماعىنالى ٵرى تانىپ بىلەتىن نارسەلەر كوپ بولادى. ال ەحوباعا جاقىنداۋ ماڭگىلىك بويى ەرەكشە باقىت پەن قاناعات سەزىمىنە بولەي بەرەدى». سول ۋاقىت كەلگەنشە قۇداي ٴسوزىن وقىپ-زەرتتەي ٴجۇرىپ، وزىمىزگە تاعى قانداي جاڭا نارسەنى اشا الامىز؟
كوككە كوز جىبەرىڭىز
12. قالاي ٴبىز كوككە كوز جىبەرە الامىز؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
12 قۇداي ٴسوزى ەحوبانىڭ «زاڭعار كوكتەگى مەكەنى» قانداي ەكەنىن بىزگە كىشكەنە بولسا دا اشىپ بەرەدى (يشايا 33:5). كيەلى كىتاپتاعى ەحوبانىڭ جانە ونىڭ كوكتەگى بولىگىنىڭ سيپاتتاماسىنان تاڭعاجايىپ جايتتاردى بىلەمىز (يشايا 6:1—4؛ دان. 7:9، 10؛ ايان 4:1—6). مىسالى، ەزەكيەلدىڭ «كوك اشىلىپ، قۇدايدان ايان العاندا»، اڭ-تاڭ قالدىراتىن كورىنىستەر كورگەنىن وقي الامىز (ەزەك. 1:1).
13. ەۆرەيلەرگە 4:14—16 تارماقتارعا ساي، يسانىڭ كوكتەن اتقارىپ جاتقان قانداي ىستەرىن باعالايسىز؟
13 سونداي-اق پاتشامىز ٵرى جاناشىر باس ٴدىني قىزمەتكەرىمىز يسانىڭ قازىر كوكتە ٴبىز ٷشىن نە ىستەپ جاتقانىن دا ويلاڭىز. ٴبىز يسا ارقىلى «راقىمىن توگەتىن قۇدايدىڭ تاعىنا» جاقىنداپ، دۇعا ەتە الامىز جانە كومەككە «مۇقتاج كەزىمىزدە» ونىڭ مەيىرىمدىلىگى مەن راقىمىن سۇراي الامىز (ەۆرەيلەرگە 4:14—16 وقىڭىز). ەحوبا مەن يسانىڭ بىزگە وسى ۋاقىتقا دەيىن جاساعان جانە قازىر جاساپ جاتقان جاقسىلىعى جايلى ويلانبايتىن كۇنىمىز بولماسىن. ولاردىڭ بىزگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى جۇرەگىمىزدى قوزعاپ، قىزمەتىمىزدى قۇلشىنا اتقارۋعا تالپىندىرسىن (قور. 2-ح. 5:14، 15).
14. ەحوبا مەن يساعا ريزاشىلىق ٴبىلدىرۋدىڭ ەڭ جاقسى جولى قانداي؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
14 قۇداي مەن ونىڭ ۇلىنا ريزاشىلىق ٴبىلدىرۋدىڭ ەڭ جاقسى جولى — ادامدارعا ەحوبانىڭ كۋاگەرى بولۋعا جانە يسانىڭ شاكىرتى بولۋعا كومەكتەسۋ (مات. 28:19، 20). ەلشى پاۋىل دا ريزاشىلىعىن وسىلاي كورسەتكەن. ول ەحوبانىڭ ەركى «ٵرتۇرلى ادامداردىڭ قۇتقارىلعانى جانە شىندىق جايلى تۋرا ٴبىلىم العانى» ەكەنىن بىلگەن (ٴتىم. 1-ح. 2:3، 4). سوندىقتان ول «ەڭ بولماسا، كەيبىرەۋىن قۇتقارۋ ٷشىن» بار ونەرىن سالىپ، قىزمەتتە كوپ ادامعا كومەكتەسۋگە تىرىسقان (قور. 1-ح. 9:22، 23).
قۇداي ٴسوزىن تەرەڭ قازعاننان قۋانىش تابىڭىز
15. ٴزابۇر 1:2 گە ساي، ٴبىز نەدەن باقىت تابامىز؟
15 ٴزابۇر جىرشىسى «ەحوبانىڭ زاڭىنان قۋانىش تاباتىن»، ونىڭ «زاڭى جونىندە كۇنى-ٴتۇنى وي-جۇگىرتەتىن» ادامدى باقىتتى، تابىستى ادام دەپ تۋرا سيپاتتاعان (ٴزاب. 1:1—3، ٴسىلت.). دجوزەف روتەرگام ەسىمدى كيەلى كىتاپ اۋدارماشىسى ٶزىنىڭ «ٴزابۇر كىتاپتارىن زەرتتەۋ» دەگەن ەڭبەگىندە وسى تارماققا قاتىستى مىناداي پىكىر ٴبىلدىردى: «ادام قۇدايدىڭ باسشىلىعىن بىلگىسى كەلەتىنى سونشا — ونى ىزدەپ، زەرتتەپ، وي جۇگىرتۋگە كوپ ۋاقىت جۇمساۋى كەرەك. ەگەر ٴبىر كۇن قۇداي سوزىنەن سۋسىنداماساق، سول كۇننىڭ بوسقا وتكەنى». ەندەشە قۇداي ٴسوزىنىڭ نەشە ٴتۇرلى قىزىقتى دا ماڭىزدى تۇستارىنا ٴمان بەرىپ، بىلگەندەرىڭىزدى ٶزارا بايلانىستىرساڭىز، زەرتتەۋدەن ناعىز قۋانىش تاباسىز. قۇداي ٴسوزىنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە دەيىن كىرىپ، قىر-سىرىن اشۋ نەتكەن باقىت!
16. كەلەسى ماقالادا نە جايلى قاراستىرامىز؟
16 قۇدايدىڭ ٶز ٴسوزى ارقىلى اشىپ جاتقان اسەم شىندىقتارى تۇسىنە المايتىنداي قيىن ەمەس. كەلەسى ماقالادا سول تەرەڭ شىندىقتاردىڭ ٴبىرىن قاراستىرامىز. ول — پاۋىل ەۆرەيلەرگە جازعان حاتىندا ايتىپ كەتكەن ەحوبانىڭ ۇلى رۋحاني عيباداتحاناسى. وسى تاقىرىپتى جان-جاقتى زەرتتەپ، ودان زور قۋانىش تاپقايسىز!
94-ٵن قۇداي ٴسوزى ٷشىن ريزاشىلىق
a كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋ — عۇمىر بويى قۋانىش سيلايتىن ٵرى ەحوباعا جاقىنداتاتىن ٸس. وسى ماقالادا قۇداي سوزىنە تەرەڭ ٷڭىلىپ، «ۇزىندىعى مەن ەنىنە، بيىكتىگى مەن تەرەڭدىگىنە» بويلاۋدى ۇيرەنەمىز.
b 2022 جىل، شىلدە ايىنداعى «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» «ەڭ العاشقى پايعامبارلىقتىڭ ٴارقايسىسىمىز ٷشىن ماڭىزى» دەگەن ماقالاسىن قاراڭىز.
c جۋىق ارادا بولاتىن وسى ەرەكشە وقيعالارعا قالاي دايىندالا الاتىنىڭىزدى «قۇداي پاتشالىعى بيلىك ەتۋدە!» كىتابىنىڭ 230-بەتىنەن بىلە الاسىز.