39-زەرتتەۋ ماقالاسى
اتىڭىز «ٶمىر كىتابىندا» بار ما؟
«ەحوبانىڭ الدىندا ودان قورقاتىندار... جايلى ەستەلىك كىتابى جازىلىپ جاتتى» (مالح. 3:16).
61-ٵن العا، كۋاگەرلەر!
اڭداتپا a
1. مالاحي 3:16 عا ساي، ەحوبا قانداي كىتاپ جازىپ جاتىر؟
مىڭداعان جىلدار بويى ەحوبا ەرەكشە ٴبىر كىتاپ جازىپ كەلەدى. بۇل كىتاپ قۇدايدىڭ ٵبىل دەگەن ەڭ العاشقى ادال قىزمەتشىسىنىڭ ەسىمىنەن باستالادى b (لۇقا 11:50، 51). سول كەزدەن بەرى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ەحوبا سول كىتاپقا ميلليونداعان ادامداردىڭ ەسىمدەرىن جازىپ كەلەدى. بۇل قانداي كىتاپ دەيسىز عوي؟ كيەلى جازبالاردا ول «ەستەلىك كىتابى»، «ٶمىر كىتابى» جانە «ٶمىر شيىرشىعى» دەپ اتالادى. بۇل ماقالادا ٴبىز «ٶمىر كىتابى» دەگەن اتاۋدى قولدانامىز (مالاحي 3:16 وقىڭىز؛ ايان 3:5؛ 17:8).
2. ٶمىر كىتابىندا كىمدەردىڭ ەسىمى جازىلعان جانە بىزدىكى دە جازىلۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
2 بۇل كىتاپتا ەحوباعا اسقان قۇرمەتپەن عيبادات ەتەتىن جانە ونىڭ ەسىمىن باعالايتىن ادامدارىڭ اتتارى جازىلعان. ولاردى ماڭگى ٶمىر كۇتىپ تۇر. يسا ٴٴماسىحتىڭ قۇرباندىعىنا سەنىپ، ٴبىز دە ەحوبامەن جاقىن دوس بولساق، سول كىتاپقا ەسىمىمىز جازىلادى (جوح. 3:16، 36). كوكتە نە جەردە ٶمىر سۇرۋگە ۇمىتتەنبەيىك — بارلىعىمىزدىڭ ەسىمىمىز سول كىتاپتا جازىلىپ تۇرسا، ٴبىز ٷشىن بۇدان اسقان باقىت جوق!
3، 4. ا) ەسىمىمىز ٶمىر كىتابىندا جازىلىپ تۇرعانى ماڭگىلىك ٶمىر سۇرۋگە كەپىلدىك بەرە مە؟ ٴتۇسىندىرىڭىز. ٵ) وسى جانە كەلەسى ماقالادا نە قاراستىرامىز؟
3 ەسىمىمىز بۇل كىتاپقا ەنىپ قويعانى «بولدى، ەندى ماڭگىلىك ٶمىر بىزدىكى» دەگەندى بىلدىرە مە؟ مۇنىڭ جاۋابىن مۇسانىڭ ەحوبانىڭ مۇساعا ايتقان سوزدەرىنەن كورەمىز. ول جەردە ەحوبا: «مەن كىتابىمنان ماعان قارسى كۇنا جاساعان ادامنىڭ عانا ەسىمىن وشىرەمىن»،— دەگەن. دەمەك، سول كىتاپتاعى ەسىمدەر ٶشىرىلۋى مۇمكىن، ويتكەنى ەحوبا ولاردى الدىمەن، بىلايشا ايتقاندا، قارىنداشپەن جازادى ( 2-جازباسى 32:33 تەگى ايان 3:5). سول سەبەپتى ٴبىز بارىمىزدى سالىپ، ەسىمىمىز سيامەن بەكىتىلگەنشە ۇمتىلا بەرەمىز.
4 وسى ورايدا مىناداي سۇراقتار تۋىندايدى: ٶمىر كىتابىندا ەسىمدەرى جازىلعاندار مەن ەسىمدەرى جازىلماعاندار جايلى كيەلى كىتاپتا نە ايتىلادى؟ ەسىمدەرى سول كىتاپقا جازىلعاندار ماڭگىلىك ٶمىردى قاشان يەمدەنەدى؟ ال ەحوبانى تانىپ-بىلۋگە مۇمكىندىگى بولماي قايتىس بولىپ كەتكەن ادامدار شە؟ ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلاتىن بولا ما؟ بۇل سۇراقتاردىڭ جاۋابىن وسى جانە كەلەسى ماقالادا الامىز.
ٶمىر كىتابىندا كىمدەردىڭ اتتارى بار؟
5، 6. ا) فىلىپىلىكتەر 4:3 كە ساي، ٶمىر كىتابىندا كىمدەردىڭ ەسىمدەرى جازىلعان؟ ٵ) ولاردىڭ ەسىمدەرى قاشان بەكىتىلەدى؟
5 ٶمىر كىتابىنا كىمدەردىڭ ەسىمدەرى جازىلعان، ال كىمدەردىكى جازىلماعان؟ بۇل سۇراققا جاۋاپ بەرۋ ٷشىن قازىر بەس ٴتۇرلى توپتاعى ادامدار جايلى قاراستىراتىن بولامىز.
6 ٴبىرىنشى توپتى يسامەن بىرگە كوكتە بيلىك ەتۋگە تاڭدالعاندار قۇرايدى. ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلعان با؟ ٴيا. ەلشى پاۋىلدىڭ فىلىپىدەگى «ادال سەرىكتەستەرىنە» جازعان سوزدەرىنە ساي، يسامەن بىرگە بيلىك ەتۋگە تاڭدالعان مايلانعانداردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىندا جازىلىپ تۇر (فىلىپىلىكتەرگە 4:3 وقىڭىز). بىراق ەسىمدەرى سول كىتاپتا قالۋ ٷشىن، ولار ادالدىقتارىن ساقتاۋ كەرەك. ولەر الدىندا نە زور الاپاتتىڭ الدىندا شەشۋشى بەلگىلەرىن العان سوڭ، ولاردىڭ ەسىمدەرى سول كىتاپقا ٴبىرجولاتا بەكىتىلەتىن بولادى (ايان 7:3).
7. ايان 7:16، 17 دەن كورەتىنىمىزدەي، باسقا قويلاردان تۇراتىن ۇلى جاماعاتتىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا قاشان بەكىتىلەدى؟
7 ەكىنشى توپتى باسقا قويلاردان تۇراتىن ۇلى جاماعات قۇرايدى. ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلعان با؟ ٴيا. ارماگەددوننان وتكەننەن كەيىن دە ولاردىڭ ەسىمدەرى سول كىتاپتا قالا بەرە مە؟ ٴيا (ايان 7:14). يسا قوي ٴتارىزدى وسى ادامداردىڭ «ماڭگىلىك ٶمىردى يەمدەنەتىنىن» ايتقان (مات. 25:46). بىراق ولار ارماگەددوننان كەيىن ماڭگىلىك ٶمىردى بىردەن يەمدەنبەيدى. ەسىمىزدە بولسا، ولاردىڭ ەسىمدەرى قارىنداشپەن جازىلعان، ٵلى بەكىتىلمەگەن. يسا مىڭجىلدىق بيلىگى كەزىندە «ولاردىڭ باعۋشىسى بولىپ، ٶمىر سۋىنىڭ بۇلاقتارىنا جەتەلەيدى». سول كەزدە يساعا ەرىپ، سوڭعى سىناقتا دا ەحوباعا ادال بولىپ قالعانداردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا بەكىتىلەدى (ايان 7:16، 17 وقىڭىز).
8. كىمدەردىڭ ەسىمى ٶمىر كىتابىنا جازىلماعان جانە ولاردى نە كۇتىپ تۇر؟
8 ٷشىنشى توپ — سەركەلەر، ياعني ارماگەددوندا جويىلاتىندار. ٶمىر كىتابىندا ولاردىڭ ەسىمدەرى جوق. يسا ولاردىڭ «ماڭگىلىككە جويىلاتىنىن» ايتقان (مات. 25:46). ەلشى پاۋىل دا: «ولار جازالانادى دا، ماڭگىگە جويىلادى»،— دەگەن (سال. 2-ح. 1:9؛ پەت. 2-ح. 2:9). بۇل سوزدەر كيەلى رۋحقا قارسى ادەيى كۇنا جاساعان بۇرىنعى زامانداعى جانە ٴبىزدىڭ زامانىمىزداعى ادامدارعا دا قاتىستى. ولاردى دا ماڭگىلىك ٶمىر ەمەس، ماڭگىلىك جويىلۋ كۇتىپ تۇر. قۇداي بۇل ادامداردى تىرىلتپەسى انىق (مات. 12:32؛ مار. 3:28، 29؛ ەۆر. 6:4—6). قازىر جەر بەتىندە قايتا تىرىلەتىن ەكى توپتىڭ ادامدارىنا ٴجىتى توقتالايىق.
قايتا تىرىلەتىندەر
9. ەلشىلەردىڭ ىستەرى 24:15 تە قايتا تىرىلەتىن قانداي ەكى توپ جايلى ايتىلعان جانە ولاردىڭ ٴبىر-بىرىنەن ايىرماشىلىعى نەدە؟
9 كيەلى كىتاپتا قايتا تىرىلەتىن ەكى توپ ادام جايلى ايتىلادى. ولار — ماڭگى ٶمىر سۇرۋگە ٷمىتى بار «ادىلدەر» جانە «ادىلەتسىزدەر» (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 24:15 وقىڭىز). «ادىلدەر» — ٴتىرى كەزىندە ەحوباعا ادال قىزمەت ەتكەن ادامدار. ال «ادىلەتسىزدەر» — ٴتىرى كەزىندە ەحوباعا قىزمەت ەتپەگەن ادامدار. وسى ەكى توپتىڭ قايتا تىرىلەتىنىنە قاراپ، ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىندا بار دەپ ايتا الامىز با؟ بۇنىڭ جاۋابىن ٴبىلۋ ٷشىن ٵر توپقا جەكە-جەكە توقتالايىق.
10. «ادىلدەر» نە ٷشىن تىرىلەدى جانە ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى قانداي مارتەبەگە يە بولادى؟ (جەر بەتىندە بولاتىن قايتا ٴتىرىلۋ جايلى كوبىرەك ٴبىلۋ ٷشىن وسى جۋرنالداعى «وقىرمان ساۋالدارىن» قاراڭىز.)
10 ٴتورتىنشى توپتى «ادىلدەر» قۇرايدى. قايتىس بولماس بۇرىن، ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلعان. ولگەننەن سوڭ، ولاردىڭ ەسىمى سول كىتاپتان ٶشىرىلىپ تاستالدى ما؟ جوق. ويتكەنى ەحوبانىڭ جادىندا ولار ٵلى دە «ٴتىرى». «ول — ولگەندەردىڭ ەمەس، تىرىلەردىڭ قۇدايى. ويتكەنى ول ٷشىن ٴبارى ٴتىرى» (لۇقا 20:38). دەمەك، ادىلدەر جەر بەتىنە قايتا تىرىلگەندە ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىندا «قارىنداشپەن» بولسا دا جازىلىپ تۇرادى (لۇقا 14:14). سولاردىڭ اراسىنداعى كەيبىرەۋلەرى «بۇكىل جەرجۇزىنە امىرشىلەر» بولىپ قىزمەت ەتەتىن بولادى (ٴزاب. 45:16).
11. ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلۋ ٷشىن، «ادىلەتسىزدەرگە» نە ىستەۋ كەرەك بولادى؟
11 ەڭ سوڭعى بەسىنشى توپقا «ادىلەتسىزدەر» جاتادى. ولار ەحوبانىڭ زاڭ-تالاپتارىن بىلمەگەننەن بولار، ٴتىرى كەزدەرىندە ٵدىل ٶمىر سۇرمەگەن. سوندىقتان ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلماعان. بۇل ادامدار ەندى كەلمەسكە كەتتى دەگەندى بىلدىرە مە؟ جوق. قۇداي ولاردى ٴتىرىلتىپ، ەسىمدەرىن ٶمىر كىتابىنا جازدىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سوندىقتان جاڭا دۇنيەدە قايتا تىرىلەتىن «ادىلەتسىزدەردىڭ» بارلىعىنا ۇلكەن كومەك قاجەت بولادى. ولاردىڭ كەيبىرى ولگەنگە دەيىن وتە جامان، سۇمدىق ىستەرمەن اينالىسقاندىقتان، ەندى ەحوبانىڭ ٵدىل تالاپتارى بويىنشا ٶمىر ٴسۇرۋدى ۇيرەنۋلەرى كەرەك. سوندىقتان قۇداي پاتشالىعى ادامزات تاريحىندا بولماعان ەڭ اۋقىمدى اعارتۋ ٸسىن جۇرگىزەدى.
12. ا) ادىلەتسىزدەرگە كىم ٴبىلىم بەرىپ، ۇيرەتەدى؟ ٵ) العان بىلىمدەرىنە ساي ارەكەت ەتپەگەندەرمەن نە بولادى؟
12 كىمدەر ادىلەتسىزدەرگە ٴبىلىم بەرىپ، ۇيرەتەتىن بولادى؟ ۇلى جاماعات پەن قايتا تىرىلگەن ادىلدەر. ادىلەتسىزدەردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلۋ ٷشىن، ولارعا ەحوبامەن جاقىن قارىم-قاتىناس دامىتىپ، ومىرلەرىن وعان باعىشتاۋ كەرەك بولادى. يسا ٴماسىح پەن مايلانعاندار كوكتەن ولارعا نازار اۋدارىپ، بىلگەندەرىن قانشالىقتى قولدانىپ جاتقاندارىن مۇقيات باقىلايدى (ايان 20:4). ال كومەكتى قابىلداماعاندار، مەيلى جاستارى جۇزدە بولسا دا، جەر بەتىنەن قۇرىپ-جوعالادى (يشايا 65:20). ەحوبا مەن يسا ادامنىڭ جۇرەگىن دە، ويىن دا كورە الاتىندىقتان، جاڭا دۇنيەدە ەشكىمنىڭ زياندىق جاساۋىنا جول بەرمەيدى (يشايا 11:9؛ 60:18؛ 65:25؛ جوح. 2:25).
ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن جانە سوتتالۋ ٷشىن ٴتىرىلۋ
13، 14. ا) بۇرىندا يسانىڭ جوحان 5:29 داعى سوزدەرىن قالاي تۇسىنگەنبىز؟ ٵ) بۇل تارماقتا نەنى ەسكەرگەنىمىز ٴجون؟
13 جەر بەتىندە قايتا ٴتىرىلۋ بولاتىنىن يسا دا ايتقان. ول: «قابىردەگىلەردىڭ ٴبارى ونىڭ داۋسىن ەستيتىن ۋاقىت كەلە جاتىر، سوندا ولار قابىردەن شىعادى. جاقسىلىق جاساعاندار ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن، ال زۇلىمدىق جاساعاندار سوتتالۋ ٷشىن تىرىلەدى»،— دەگەن (جوح. 5:28، 29). بۇل سوزدەر نەنى بىلدىرەدى؟
14 بۇرىندا ٴبىز يسا بۇل جەردە ادامداردىڭ قايتا تىرىلگەننەن كەيىنگى ىستەرىن ايتىپ تۇر دەپ تۇسىنەتىنبىز، ياعني تىرىلگەندەردىڭ كەيبىرەۋلەرى جاقسىلىق جاساسا، وزگەلەرى زۇلىمدىق جاسايدى دەپ ويلادىق. بىراق يسانىڭ سوزدەرىنە نازار اۋدارساق، ول قابىردەن شىققاندار جاقسىلىق جاسايدى نە زۇلىمدىق جاسايدى دەپ كەلەر شاقتا ايتپاعان. كەرىسىنشە، ول «جاقسىلىق جاساعاندار» جانە «زۇلىمدىق جاساعاندار» دەپ وتكەن شاقتا ايتقان. دەمەك، بۇل سوزدەر ولاردىڭ بۇرىندا، قايتىس بولعانعا دەيىن، جاساعان ٸس-ارەكەتتەرىنە نۇسقايدى. تارماقتى وسىلاي تۇسىنگەنىمىز الدەقايدا اقىلعا قونىمدى، سولاي ەمەس پە؟ ونىڭ ۇستىنە، جاڭا دۇنيەدە ەشكىمنىڭ زۇلىمدىق جاساۋىنا جول بەرىلمەيدى. بۇل دا ادىلەتسىزدەردىڭ زۇلىم ىستەرى — ولگەنگە دەيىنگى ارەكەتتەرى ەكەنىن دالەلدەپ تۇر. ال يسانىڭ «ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن تىرىلەدى» جانە «سوتتالۋ ٷشىن تىرىلەدى» دەگەن سوزدەرىن قالاي ٴتۇسىنۋىمىز كەرەك؟
15. «ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن» كىمدەر تىرىلەدى جانە نەنىڭ نەگىزىندە تىرىلەدى؟
15 قايتىس بولعانعا دەيىن جاقسىلىق جاساعان ادىلدەر «ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن قايتا تىرىلەدى». سەبەبى ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلىپ قويعان. دەمەك، جوحان 5:29 داعى «جاقسىلىق جاساعاندار» جانە ەلشىلەردىڭ ىستەرى 24:15 تەگى «ادىلدەر» ٴبىر ادامدارعا نۇسقايدى. بۇل تۇسىنىك ريمدىكتەرگە 6:7 دە ايتىلعان سوزدەرمەن ۇيلەسەدى. وندا: «ولگەن ادام كۇناسىنان ارىلادى»،— دەلىنگەن. دەمەك، ادىلدەر قايتىس بولعاندا وزدەرىنىڭ كۇنالارىن وتەپ قويادى، بىراق ولاردىڭ ادالدىقتارى ەحوبانىڭ جادىندا قالادى (ەۆر. 6:10). ارينە، ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىندا قالا بەرۋ ٷشىن، ولار تىرىلگەننەن كەيىن دە ادالدىقتارىن ساقتاي بەرۋلەرى كەرەك.
16. «سوتتالۋ ٷشىن ٴتىرىلۋ» دەگەن نەنى بىلدىرەدى؟
16 ال قايتىس بولماي تۇرىپ زۇلىمدىق جاساعان ادامدار جونىندە نە دەۋگە بولادى؟ ولاردىڭ دا ولگەندە كۇنالارى وتەلگەن. بىراق ٴتىرى كەزدەرىندە ەحوباعا قىزمەت ەتىپ، وعان ادالدىق ساقتاماعاندىقتان، ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلماعان. سوندىقتان «زۇلىمدىق جاساعانداردىڭ» ٴتىرىلۋى مەن ەلشىلەردىڭ ىستەرى 24:15 تەگى «ادىلەتسىزدەردىڭ» ٴتىرىلۋى دەپ ٴبىر نارسەنى ايتىپ تۇر دەي الامىز. «سوتتالۋ ٷشىن تىرىلەتىندەرگە» وسىلار جاتادى c. ولار قاي ماعىنادا سوتتالادى؟ جاڭا دۇنيەدە ولاردىڭ ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلۋعا لايىق پا، جوق پا — سول تەكسەرىلەدى (لۇقا 22:30). بۇل سىناما مەرزىمىنە ٴبىراز ۋاقىت كەتەدى. ادىلەتسىزدەر بۇرىنعى جامان ٶمىر سالتتارىنان باس تارتىپ، ەحوباعا وزدەرىن باعىشتاسا عانا ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا تۇسىرىلەدى.
17، 18. قايتا تىرىلگەندەردىڭ ٴبارى نە ىستەۋ كەرەك بولادى جانە ايان 20:12، 13 تەگى «ىستەر» قانداي ىستەردى بىلدىرەدى؟
17 ولگەنگە دەيىن ٵدىل نە ادىلەتسىز بولسىن — تىرىلگەندەردىڭ بارلىعىنا مىڭجىلدىق بيلىك كەزىندە اشىلاتىن جاڭا شيىرشىقتارداعى زاڭدارعا باعىنۋ كەرەك بولادى. ەلشى جوحان بۇعان قاتىستى مىناداي ايان العان: «تاق الدىندا ولگەن ادامداردىڭ — ۇلىعى بار، كىشىگى بار — تۇرعانىن كوردىم. شيىرشىقتار اشىلدى. سوسىن تاعى ٴبىر شيىرشىق اشىلدى، بۇل — ٶمىر شيىرشىعى. سول شيىرشىقتاردا جازىلعاندارعا ساي، ولگەندەر ىستەرىنە قاراي سوتتالدى» (ايان 20:12، 13).
18 سوندا، تىرىلگەندەر قاي «ىستەرىنە» قاراي سوتتالادى؟ ولگەنگە دەيىنگى جاساعان ىستەرىنە قاراي ما؟ جوق. ويتكەنى بۇرىنعى كۇنالارىنان ولار ولگەن كەزدە ارىلىپ قويدى. ەندەشە، «ىستەرىنە قاراي سوتتالدى» دەگەن بۇرىنعى ومىرلەرىندە جاساعان ىستەرىن بىلدىرمەيدى. بۇل ولاردىڭ جاڭا دۇنيەدەگى العان بىلىمدەرىنە ساي ارەكەت ەتە ما، جوق پا — سول ىستەرىنە نۇسقايدى. ٴتىپتى نۇح، سامۋيل، ٴداۋىت جانە دانيال سياقتى ادال پايعامبارلاردىڭ وزدەرى يسا ٴماسىح جايلى ٴبىلىم الىپ، ونىڭ تولەم قۇرباندىعىنا سەنۋلەرى كەرەك بولادى. ەندەشە، ادىلەتسىزدەرگە ودان دا كوپ ٴبىلىم الىپ، سەنىم دامىتۋ كەرەك بولادى!
19. ٴبىلىم الىپ، سەنىم دامىتۋدان باس تارتقان ادامدارمەن تۇبىندە نە بولماق؟
19 ٴبىلىم الىپ، سەنىم دامىتۋدان باس تارتقان ادامدارمەن تۇبىندە نە بولماق؟ ايان 20:15 تە: «كىم ٶمىر كىتابىنا جازىلماعان بولسا، ول دا وتتى كولگە تاستالدى»،— دەلىنگەن. ٴيا، ولار ماڭگىلىككە جويىلادى. ەندەشە، ەسىمىمىز ٶمىر كىتابىنا جازىلىپ، وندا بەكىتىلۋى قانشالىقتى ماڭىزدى دەسەڭىزشى!
20. ٴٴماسىحتىڭ مىڭجىلدىق بيلىگى كەزىندە قانداي ٴبىر ەرەكشە ٸس اتقارىلماق؟ (مۇقاباداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
20 يسانىڭ مىڭجىلدىق بيلىگى كەزىندە ٴبىزدى كوڭىل تولقىتارلىق، قىزىقتى ۋاقىت كۇتىپ تۇر! سول كەزدە جەر بەتىندە ەشقاشان بولماعان ەڭ اۋقىمدى اعارتۋ ٸسى جۇرەدى. سول ۋاقىتتا قايتا تىرىلگەن ادىلدەر مەن ادىلەتسىزدەر سىناما مەرزىمنەن وتەدى (يشايا 26:9؛ ەل. ٸس. 17:31). ال اعارتۋ ىسىنە كەلەتىن بولساق، ول قالاي جۇرەتىن بولادى؟ بۇل سۇراققا كەلەسى ماقالادا جاۋاپ الىپ، بۇل شارانىڭ قانشالىقتى باعالى ەكەنىنە نازار اۋدارامىز.
147-ٵن ۋادە ەتىلگەن جۇماق
a جوحان 5:28، 29 داعى «ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن» جانە «سوتتالۋ ٷشىن» تىرىلەتىندەرگە قاتىستى تۇسىنىگىمىز وزگەردى. وسى ماقالادا بۇل سوزدەر نەنى بىلدىرەتىنىن جانە وسى ەكى توپقا كىمدەر جاتاتىنىن قاراستىرامىز.
b ٶمىر كىتابى «دۇنيەنىڭ نەگىزى قالانعاننان بەرى» جازىلىپ كەلەدى (مات. 25:34؛ ايان 17:8). «دۇنيە» دەپ قۇداي كۇنالارى وتەلۋگە لايىق دەپ ەسەپتەيتىن ادامداردى ايتىپ وتىرمىز. دەمەك، ٵبىل ەسىمدەرى ٶمىر كىتابىنا جازىلعان ٵدىل ادامداردىڭ ەڭ العاشقىسى بولدى دەي الامىز.
c بۇعان دەيىن ٴبىز مۇنداعى «سوتتالۋ» دەگەن ٴسوز ۇكىمگە كەسىلۋ، ايىپتالۋ دەگەن جاعىمسىز ماعىنانى بىلدىرەدى دەپ كەلدىك. راس، بۇل ٴسوز سونداي ماعىنا بەرەتىن دە شىعار. بىراق بۇل مانماتىندە يسا «سوتتالۋ» دەگەن ٴسوزدى كەڭىرەك ماعىنادا، ياعني سىناما مەرزىمنەن ٶتۋ، تەكسەرىستەن ٶتۋ دەگەن ماعىنادا قولدانسا كەرەك. گرەك تىلىندەگى كيەلى كىتاپتىڭ ٴبىر سوزدىگىندە بۇل ٴسوز «ٴجۇرىس-تۇرىسىن باقىلاۋ» دەپ تە تۇسىندىرىلگەن.