38-زەرتتەۋ ماقالاسى
25-ٵن قۇدايدىڭ ەرەكشە مەنشىگى
يسانىڭ ەسكەرتۋلەرىنە دەن قويىپ ٴجۇرسىز بە؟
«ەكى كىسىنىڭ ٴبىرى الىنىپ، ەكىنشىسى قالدىرىلىپ كەتەدى» (مات. 24:40).
نەگىزگى وي
بۇل ماقالادا يسانىڭ ايتقان ٷش مىسالى بىزگە ارماگەددوننىڭ ٴدال الدىندا بولاتىن سوتقا دايىن بولۋعا قالاي كومەكتەسەتىنىن كورەمىز.
1. جاقىندا قانداي سوت بولادى؟
ٴبىز شەشۋشى كەزەڭدە ٶمىر ٴسۇرىپ جاتىرمىز! جاقىندا يسا ٵربىر ادامدى سوتتايتىن بولادى. سول ۋاقىتتىڭ جاقىن قالعانى نەدەن كورىنەتىنىن ٴتۇسىندىرۋ ٷشىن، يسا شاكىرتتەرىنە ٶزىنىڭ وسىندا بولۋى مەن «وسى زاماننىڭ اياقتالىپ قالعانىن» بىلدىرەتىن «بەلگى» جايلى ايتقان (مات. 24:3). بۇل بەلگى جايىندا ماتاي 24، 25-تاراۋلاردا، مارقا 13-تاراۋدا جانە لۇقا 21-تاراۋدا ايتىلادى.
2. ٴبىز نە جايلى قاراستىرامىز جانە بۇنىڭ بىزگە قانداي كومەگى بار؟
2 يسا بىزگە ەسكەرتۋ بولسىن دەپ ٷش مىسال ايتقان. ولار قويلار مەن سەركەلەر، ون قىز جانە تالانت تۋرالى مىسالدار. بۇل مىسالدار بىزگە بولاشاقتا يسا ادامداردى قانداي ٸس-ارەكەتتەرىنە قاراپ سوتتايتىنىن تۇسىنۋگە كومەكتەسەدى. ماقالانى قاراستىرۋ بارىسىندا بۇل مىسالداردان قانداي ساباق الاتىنىمىزدى جانە ولاردى ومىردە قالاي قولدانۋىمىز كەرەكتىگىن كورەمىز. قاراستىراتىن ٴبىرىنشى مىسالىمىز — قويلار مەن سەركەلەر جايلى مىسال.
قويلار مەن سەركەلەر
3. يسا ادامداردى قاشان سوتتايدى؟
3 قويلار مەن سەركەلەر جايلى مىسالىندا يسا ادامداردى ىزگى حابارعا قۇلاق اسقان-اسپاعانىنا جانە مايلانعان باۋىرلارىن قولداعان-قولداماعانىنا قاراپ سوتتايتىنىن تۇسىندىرگەن (مات. 25:31—46). يسا بۇل سوتتى «زور الاپاتتىڭ» سوڭىندا، ياعني ارماگەددوننىڭ ٴدال الدىندا جۇرگىزەتىن بولادى (مات. 24:21). شوپان قويلاردى سەركەلەردەن بولەتىنىندەي، يسا دا مايلانعان باۋىرلارىن قولداعاندار مەن قولداماعانداردى ٴبىر-بىرىنەن اجىراتىپ، بولەتىن بولادى.
4. يشايا 11:3، 4 كە ساي، يسا بولاشاقتا ادامداردى ٵدىل سوتتايتىنىنا نەگە سەنىمدى بولا الامىز؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
4 كيەلى كىتاپتا پايعامبارلىق ەتىلگەندەي، ەحوبا تاعايىنداعان تورەشى يسا بولاشاقتا ٵدىل ۇكىم شىعاراتىن بولادى (يشايا 11:3، 4 وقىڭىز). قازىر يسا ادامداردىڭ ٴجۇرىس-تۇرىسىن، نيەتىن، ايتقان سوزدەرىن، سونداي-اق مايلانعان باۋىرلارىن قانشالىقتى قولداپ جۇرگەنىن باقىلاپ وتىر (مات. 12:36، 37؛ 25:40). يسا سوت جۇرگىزگەندە، مايلانعان باۋىرلارىن كىم قولداعانىن جانە كىمنىڭ قانداي ەڭبەك اتقارعانىن ەسكەرەدى a. ٴماسىحتىڭ مايلانعان باۋىرلارىن قولداۋدىڭ ەڭ باستى جولى — ولارعا ۋاعىز ىسىندە قولعابىس ەتۋ. وسى جاعىنان قولداۋ كورسەتىپ جۇرگەندەردى يسا «ٵدىل» دەپ تاۋىپ، ولارعا جەر بەتىندە «ماڭگى ٶمىر» سۇرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى (مات. 25:46؛ ايان 7:16، 17). ادالدىق ساقتاعان جانداردى نەتكەن كەرەمەت سي كۇتىپ تۇر دەسەڭىزشى! زور الاپات كەزىندە دە، ودان كەيىن دە ادال بولىپ قالسا، «ٶمىر كىتابىندا» جازۋلى تۇرعان ەسىمدەرى ٵرى قاراي دا ساقتالادى (ايان 20:15).
5. قويلار مەن سەركەلەر جايلى مىسالدان قانداي ساباق الامىز جانە بۇل مىسال كىمدەرگە قاتىستى؟
5 ادال بولىڭىز. يسانىڭ قويلار مەن سەركەلەر جايلى مىسالى ٴبىرىنشى كەزەكتە جەردە ٶمىر سۇرۋگە ۇمىتتەنەتىندەرگە قاتىستى. ولار ٴماسىحتىڭ مايلانعان باۋىرلارىن قولداۋ ٷشىن ۋاعىز ىسىنە اتسالىسادى. سونداي-اق ولار يسا جەتەكشىلىك ەتۋگە تاعايىنداعان ادال دا اقىلدى قۇلدىڭ نۇسقاۋلارىنا ادالدىقپەن مويىنسۇنادى (مات. 24:45). يسانىڭ بۇل مىسالىنان كوكتە ٶمىر سۇرۋگە ۇمىتتەنەتىندەر دە ساباق الۋ كەرەك. ويتكەنى يسا ولاردىڭ دا ٴجۇرىس-تۇرىسىن باقىلاپ وتىر. سوندىقتان ولار دا ادالدىق تانىتۋ كەرەك. يسا بۇل توپقا دا ارناپ ەسكەرتۋ بولاتىن ەكى مىسال ايتقان. بۇل مىسالدار دا ماتاي 25-تاراۋدا جازىلعان. الدىمەن، اقىلدى جانە اقىلسىز قىزدار جايلى مىسالدى قاراستىرايىق.
اقىلدى جانە اقىلسىز قىزدار
6. بەس قىز وزدەرىنىڭ اقىلدى ەكەندەرىن قالاي كورسەتتى؟ (ماتاي 25:6—10)
6 يسا مىسالىندا كۇيەۋجىگىتتى قارسى الۋعا شىققان ون قىز جايلى ايتقان (مات. 25:1—4). ولاردىڭ ٴبارى كۇيەۋجىگىتپەن بىرگە تويعا بارعىسى كەلدى. يسا بۇل قىزداردىڭ بەسەۋىن «اقىلدى»، ال قالعان بەسەۋىن «اقىلسىز» دەگەن. اقىلدى قىزدار سەرگەك ٵرى دايىن وتىردى. ولار كۇيەۋجىگىتتى قانشا قاجەت بولسا، سونشا ۋاقىت، ٴتىپتى ٴتۇننىڭ ٴبىر ۋاعىنا دەيىن كۇتۋگە دايىن بولدى. سوندىقتان ولار تۇندە جاعىپ وتىراتىن مايشام العان. ٴتىپتى كۇيەۋجىگىت كەشىككەن جاعدايدا كەرەك بولادى دەپ، ارتىق ماي الىپ العان. سونىڭ ارقاسىندا ولار شامدارى سونبەي، كۇيەۋجىگىتتى قارسى الۋعا دايىن بولدى (ماتاي 25:6—10 وقىڭىز). ٴسۇيتىپ، ولار كۇيەۋجىگىت كەلگەندە، ونىمەن بىرگە توي بولاتىن ۇيگە كىردى. تۋرا سولاي، مايلانعان ماسىحشىلەر ٴماسىح كەلگەنگە دەيىن ادال بولىپ، دايىن بولۋلارى كەرەك. سوندا سوت كەزىندە كۇيەۋجىگىت، ياعني يسا ولاردى كوك پاتشالىعىنا كىرۋگە لايىقتى دەپ تابادى b (ايان 7:1—3). ال اقىلسىز بەس قىز جايلى نە دەۋگە بولادى؟
7. بەس اقىلسىز قىزبەن نە بولدى جانە نەگە؟
7 بەس اقىلسىز قىز كۇيەۋجىگىتتىڭ كەلۋىنە دايىن بولمادى. ولاردىڭ شامدارى سونگەلى جاتتى، ال قاستارىندا ارتىق ماي بولمادى. كۇيەۋجىگىتتىڭ كەلىپ قالعانىن بىلگەندە، ولار ماي ساتىپ الۋعا كەتىپ قالدى. ٴبىراق كۇيەۋجىگىت كەلگەنشە قايتىپ كەلىپ ۇلگەرمەدى. ال «دايىن تۇرعان قىزدار [كۇيەۋجىگىتپەن] بىرگە توي بولاتىن ۇيگە كىردى دە، ارتتارىنان ەسىك جابىلدى» (مات. 25:10). اقىلسىز قىزدار قايتىپ كەلىپ، تويعا كىرمەكشى بولعاندا، كۇيەۋجىگىت ولارعا: «مەن سەندەردى تانىمايمىن!»— دەدى (مات. 25:11، 12). بۇل قىزدار كۇيەۋجىگىتتى قانشا قاجەت بولسا، سونشا كۇتۋگە دايىن بولمادى. مايلانعاندار بۇل مىسالدان قانداي ساباق الادى؟
8، 9. ون قىز جايلى مىسالدان مايلانعاندار قانداي ساباق الادى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
8 سەرگەك ٵرى دايىن بولىڭىز. ون قىز جايلى مىسال پايعامبارلىق ەمەس. يسا وسى دۇنيەنىڭ اقىرى كەلگەنشە، مايلانعانداردىڭ جارتىسى دايىن بولىپ، جارتىسى دايىن بولمايتىنىنا مەڭزەمەگەن. ول مايلانعاندار سوڭىنا دەيىن ادال بولىپ، دايىن جۇرمەسە، سيلارىن المايتىنىن تۇسىندىرگەن (جوح. 14:3، 4). بۇل وتە ماڭىزدى ەسكەرتۋ! ٷمىتىمىز كوكتە نە جەردە ٶمىر ٴسۇرۋ بولسىن، ون قىز جايلى مىسال بارىمىزگە دە قاتىستى. ٴارقايسىمىز سوڭىنا دەيىن تاباندىلىق تانىتىپ، سەرگەك ٵرى دايىن ٴجۇرۋىمىز كەرەك (مات. 24:13).
9 يسا سەرگەك ٵرى دايىن بولۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ٴتۇسىندىرۋ ٷشىن ون قىز جايلى مىسال ايتقاننان كەيىن، تالانت جايلى مىسال ايتتى. بۇل مىسال ەڭبەكقور بولۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا نازار اۋدارادى.
تالانت تۋرالى مىسال
10. ەكى قۇل وزدەرىنىڭ ادال ەكەندەرىن قالاي كورسەتتى؟ (ماتاي 25:19—23)
10 تالانت جايلى مىسالىندا يسا قوجايىنىنا ادال بولعان ەكى قۇل مەن ادال بولماعان ٴبىر قۇل جايلى ايتتى (مات. 25:14—18). قوجايىنى باسقا ەلگە ساپارعا شىعاردا قۇلدارىنا بىرنەشە تالانت، ياعني وتە قوماقتى اقشا تاستاپ كەتەدى. ەكى قۇل بۇل اقشانى اينالىمعا سالىپ، كوبەيتىپ قويادى. وسىلاي ولار وزدەرىنىڭ ادال ٵرى ەڭبەكقور ەكەندەرىن كورسەتەدى. ٴسۇيتىپ، قوجايىنى قايتىپ كەلگەندە، ولار وزدەرىنە تاپسىرىلعان اقشانى ەكى ەسە ەتىپ قايتارادى. وسى ٷشىن ولار قوجايىندارىنىڭ ماقتاۋىنا يە بولىپ، ونىڭ «قۋانىشىنا ورتاقتاسادى» (ماتاي 25:19—23 وقىڭىز). ال ٷشىنشى قۇل قوجايىنى بەرگەن اقشامەن نە ىستەدى؟
11. «جالقاۋ» قۇلمەن نە بولدى جانە نەگە؟
11 ٴبىر تالانت العان ٷشىنشى قۇل «جالقاۋ» بولىپ شىقتى. ول قوجايىنى تاپسىرعان اقشانى اينالىمعا سالماي، كومىپ تاستادى. ٴسۇيتىپ، قوجايىنى قايتىپ كەلگەندە، العان اقشاسىنىڭ ۇستىنە قوسىپ بەرەتىن ەشتەڭەسى بولمادى. بۇل قۇلدىڭ كوزقاراسى دۇرىس ەمەس ەدى. قوجايىنىنىڭ ايتقانىن ىستەمەگەنى ٷشىن ودان كەشىرىم سۇراۋدىڭ ورنىنا، ونى ٴجون-جوسىقسىز «قاتال ادام» دەپ اتادى. بۇل قۇل قوجايىنىنىڭ ىقىلاسىنان ايىرىلىپ قالدى. بۇل عانا ەمەس، قوجايىنى ودان تالانتىن الىپ قويىپ، ۇيىنەن قۋىپ شىقتى (مات. 25:24، 26—30).
12. ەكى ادال قۇل كىمدەردى بىلدىرەدى؟
12 ەكى ادال قۇل ادال مايلانعان ماسىحشىلەردى بىلدىرەدى. قوجايىن، ياعني يسا ولاردى «قۋانىشىنا ورتاقتاسۋعا» شاقىرادى. ولار العاشقى بولىپ قايتا ٴتىرىلىپ، كوكتەگى سيلارىن الادى (مات. 25:21، 23؛ ايان 20:5ا). ال جالقاۋ قۇلمەن بولعان جاعداي مايلانعان ماسىحشىلەر ٷشىن ەسكەرتۋ بولىپ تابىلادى. قالايشا؟
13، 14. تالانت جايلى مىسالدان مايلانعاندار قانداي ساباق الادى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
13 ەڭبەكقور ٵرى ىنتالى بولىڭىز. ون قىز جايلى مىسال سياقتى، تالانت جايلى مىسال دا پايعامبارلىق ەمەس. يسا مايلانعانداردىڭ جالقاۋ بولىپ كەتەتىنىن ايتقىسى كەلمەگەن. ول مايلانعاندار قۇلشىنىسىن جوعالتسا، ولارمەن نە بولاتىنىن تۇسىندىرگەن. ەگەر ولار جالقاۋ بولىپ كەتسە، «شاقىرىلعاندارىنا جانە تاڭداپ الىنعاندارىنا لايىق» بولماي قالادى جانە ولارعا كوكتەگى پاتشالىققا كىرۋگە رۇقسات ەتىلمەيدى (پەت. 2-ح. 1:10).
14 يسانىڭ ون قىز جانە تالانت جايلى مىسالىنان انىق كورەتىنىمىزدەي، مايلانعان ماسىحشىلەردىڭ ٴبارى سەرگەك ٵرى دايىن، سونداي-اق ەڭبەكقور ٵرى ىنتالى بولۋ كەرەك. بۇل مىسالداردان بولەك، يسا مايلانعاندارعا قاتىستى تاعى ٴبىر ەسكەرتۋ ايتقان. ماتاي 24:40، 41 دە ايتىلعان بۇل ەسكەرتۋ دە الدىڭعى ەكى مىسال سياقتى يسانىڭ مايلانعاندارعا شىعاراتىن سوڭعى شەشىمىنە قاتىستى ەدى.
كىمدەر «الىناتىن» بولادى؟
15، 16. ماتاي 24:40، 41 دەگى سوزدەر مايلانعانداردىڭ سەرگەك بولۋ كەرەكتىگىنە قالاي نازار اۋدارادى؟
15 جوعارىداعى ٷش مىسالىن كەلتىرمەس بۇرىن، يسا ەگىندىكتە جۇرگەن ەكى كىسى مەن قولديىرمەن تارتىپ وتىرعان ەكى ايەل جايلى ايتتى. ەكى كىسى دە، ەكى ايەل دە بىردەي جۇمىس ىستەپ وتىرسا دا، يسا ولاردىڭ «ٴبىرى الىنىپ، ەكىنشىسى قالدىرىلىپ كەتەتىنىن» ايتقان (ماتاي 24:40، 41 وقىڭىز). وسى سوزدەردەن كەيىن يسا ٸزباسارلارىنا: «سوندىقتان سەرگەك بولىڭدار! سەبەبى يەلەرىڭ قاي كۇنى كەلەتىنىن بىلمەيسىڭدەر»،— دەگەن (مات. 24:42). ون قىز جايلى مىسالدان كەيىن دە يسا ٴدال وسى سوزدەردى ايتقان (مات. 25:13). بۇل سوزدەردىڭ ٴبىر-بىرىنە قاتىسى بار ما؟ بار كورىنەدى. يسا مايلانعانداردىڭ قايسىسى سي الۋعا لايىق، قايسىسى لايىق ەمەس ەكەنى سوڭعى ساتتە انىق بولاتىنىن ايتقان. تەك شىنىمەن ادال بولعان مايلانعاندار عانا «الىناتىن» بولادى، ياعني يسا ولاردى كوكتەگى پاتشالىققا الىپ كەتەدى (جوح. 14:3).
16 سەرگەك بولىڭىز. ەگەر مايلانعان ٴماسىحشى رۋحاني سەرگەكتىگىن ساقتاماسا، ول «تاڭداپ الىنعاندارمەن» بىرگە جيناپ الىنبايدى (مات. 24:31). نەگىزى، ٷمىتىمىز قانداي بولماسىن، ٴبارىمىز دە يسانىڭ ەسكەرتۋىنە قۇلاق اسىپ، سەرگەكتىگىمىزدى ٵرى ادالدىعىمىزدى ساقتاۋىمىز كەرەك.
17. ەگەر ەحوبا بىرەۋدى مايلانعان ەتىپ تاڭداپ جاتسا، نەگە بۇعان تاڭعالمايمىز؟
17 ٴبىز ەحوبانى وتە جاقسى بىلگەندىكتەن، ونىڭ ٵردايىم دۇرىس ۇكىم شىعاراتىنىنا سەنەمىز. ەگەر ەحوبا ٴبىزدىڭ كەزىمىزدە ادال قىزمەتشىلەرىنىڭ بىرەۋىن مايلانعان ەتىپ تاڭداپ جاتسا، ٴبىز بۇعان تاڭعالمايمىز c. ٴبىز يسانىڭ جۇزىمدىككە ون ٴبىرىنشى ساعاتتا كەلگەن جۇمىسشىلار جايلى مىسالىن ەستە ۇستايمىز (مات. 20:1—16). ەگىندىككە تاڭ سارىدە كەلگەندەر دە، كەش تۇسكەندە كەلگەندەر دە بىردەي اقى الدى. تۋرا سولاي، قاي ۋاقىتتا مايلانباسىن، ادال بولىپ تابىلعان مايلانعانداردىڭ ٴبارى كوكتەگى سيلارىن الاتىن بولادى.
ەسكەرتۋلەرگە دەن قويىڭىز
18، 19. يسا ايتقان مىسالدار مەن ەسكەرتۋلەردەن قانداي ساباق الامىز؟
18 سونىمەن، ٴبىز نە قاراستىردىق؟ قويلار مەن سەركەلەر جايلى مىسالدان جەردە ماڭگى ٶمىر سۇرۋگە ۇمىتتەنەتىندەر ەحوباعا قازىر جانە الداعى زور الاپات كەزىندە ادال بولىپ قالۋ كەرەكتىگىن كوردىك. يسا زور الاپاتتىڭ سوڭىندا سوت جۇرگىزگەن كەزدە، ادال جانداردى «ماڭگىلىك ٶمىردى يەمدەنۋگە» لايىق دەپ تابادى (مات. 25:46).
19 سونداي-اق ٴبىز مايلانعاندار ٷشىن ەسكەرتۋ رەتىندە جازىلعان ەكى مىسالعا نازار اۋداردىق. يسا ٴبىر مىسالىندا بەس اقىلدى جانە بەس اقىلسىز قىز جايلى ايتتى. بەس اقىلدى قىز سەرگەك ٵرى دايىن بولىپ، كۇيەۋجىگىتتى قانشا قاجەت بولسا، سونشا كۇتتى. ال بەس اقىلسىز قىز دايىن بولعان جوق. سوندىقتان كۇيەۋجىگىت ولاردى تويعا كىرگىزبەي قويدى. ٴبىز دە يسا وسى دۇنيەنى جويعانعا دەيىن قانشا قاجەت بولسا، سونشا كۇتۋگە دايىن بولۋىمىز كەرەك. ال تالانت جايلى مىسالدان ەكى ادال قۇلدىڭ ەڭبەكقور ٵرى ىنتالى بولعانىن كوردىك. ەكەۋى قوجايىنى ٷشىن كوپ ەڭبەكتەندى جانە سونىڭ ارقاسىندا ونىڭ ىقىلاسىنا بولەندى. ال جالقاۋ قۇل، كەرىسىنشە، قوجايىنىنىڭ ىقىلاسىنان ايىرىلىپ قالدى. بۇدان تۇيەتىنىمىز، ٴبىز دە وسى دۇنيەنىڭ اقىرى كەلگەنشە، ەحوبانىڭ ىسىندە ايانباي ەڭبەكتەنە بەرۋىمىز كەرەك. ال سوڭىندا ٴبىز مايلانعاندار «الىنعانداردىڭ» قاتارىندا بولۋ ٷشىن، ياعني يسادان سيلارىن الۋ ٷشىن سەرگەك بولىپ قالۋلارى كەرەكتىگىن كوردىك. بۇل مايلانعان باۋىرلاستار يسامەن «بىرگە بولۋ ٷشىن» كوكتە جينالاتىن كەزدەرىن اسىعا كۇتۋدە. ارماگەددون سوعىسىنان كەيىن، ولار يسانىڭ قالىڭدىعى رەتىندە «توقتىنىڭ ۇيلەنۋ تويىنا» قاتىسادى (سال. 2-ح. 2:1؛ ايان 19:9).
20. ەسكەرتۋلەرگە دەن قويعاندارعا ەحوبا نە ىستەيدى؟
20 يسانىڭ ۇكىم شىعاراتىن ۋاقىتى جىلدام جاقىنداپ كەلەدى، ٴبىراق بىزدە قورقۋعا سەبەپ جوق. ويتكەنى ادال بولىپ قالساق، كوكتەگى ٴسۇيۋشى اكەمىز بىزگە «ادام كۇشىنەن اسقان كۇش» بەرەدى. سونىڭ ارقاسىندا ٴبىز «ادام ۇلىنىڭ الدىندا تۇرا الامىز»، ياعني ونىڭ ىقىلاسىنا يە بولا الامىز (قور. 2-ح. 4:7؛ لۇقا 21:36). ٷمىتىمىز قانداي بولماسىن، ٴبارىمىز دە يسانىڭ مىسالدارمەن جەتكىزگەن ەسكەرتۋلەرىنە دەن قويساق، ەحوبا ٴبىزدى ىقىلاسىنا لايىق دەپ تابادى. سوندا ونىڭ راقىمىنىڭ ارقاسىندا «ٶمىر كىتابىندا» جازۋلى تۇرعان ەسىمدەرىمىز ماڭگى ساقتالادى (دان. 12:1؛ ايان 3:5).
26-ٵن ولارعا جاساعاندارىڭ — ماعان جاساعاندارىڭ
a 2024-جىلعى «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» مامىر ايىنداعى سانىنان «ەحوبا زور الاپاتتا ادامداردى قالاي سوتتايدى؟» دەگەن ماقالانى قاراڭىز.
b كوبىرەك ٴبىلۋ ٷشىن 2015-جىلعى «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» 15-ناۋرىزداعى سانىنان «سەن «سەرگەك بولاسىڭ» با؟» دەگەن ماقالانى قاراڭىز.
d سۋرەت سيپاتتاماسى: مايلانعان ايەل باۋىرلاس ٴبىر ايەلمەن كيەلى كىتاپ زەرتتەۋ ساباعىن وتكىزىپ وتىر.