وقىرمان ساۋالدارى
يسا تۋىلعاننان كەيىن، نەلىكتەن ٴجۇسىپ پەن ٴماريام نازارەتتەگى ۇيلەرىنە قايتپاي، بەتلەحەمدە قالىپ قويدى؟
جاۋابى كيەلى كىتاپتا ناقتى ايتىلماعان. بىراق كەيبىر مالىمەتتەرگە قاراپ، نەلىكتەن ولاردىڭ ياھۋدەياداعى بەتلەحەمدە قالىپ قويعانىن جوبالاپ تۇسىنۋگە بولادى.
ٴماريامعا پەرىشتە كەلىپ، ونىڭ جۇكتى بولىپ، دۇنيەگە ۇل بالا اكەلەتىنىن ايتقاندا، ٴجۇسىپ تە، ٴماريام دا عاليلەيانىڭ نازارەت قالاسىندا تۇرىپ جاتقان بولاتىن (لۇقا 1:26—31؛ 2:4). كەيىن مىسىردان قايتىپ كەلگەندە دە، ولار نازارەتكە ورالعان. يسا سول قالادا ەر جەتىپ، نازارەتتىك دەپ اتالىپ كەتتى (مات. 2:19—23). مىنە، سوندىقتان ٴجۇسىپ، ٴماريام مەن يسانىڭ اتى اتالعاندا، ويىمىزعا نازارەت قالاسى كەلەدى.
ٴماريامنىڭ ەلىزابەت دەگەن تۋىسى ياھۋدەيا ايماعىندا تۇرعان. ول زاكاريا ەسىمدى ٴدىني قىزمەتكەردىڭ ايەلى بولعان ٵرى كەيىن شومىلدىرۋ ٴراسىمىن جاساۋشى جاقيانى دۇنيەگە اكەلگەن (لۇقا 1:5، 9، 13، 36). ٴماريام ونىڭ ۇيىنە بارىپ، سوندا ٷش ايداي جۇرەدى دە، كەيىن نازارەتكە قايتىپ كەتەدى (لۇقا 1:39، 40، 56). سول كەزدە ٴماريام ياھۋدەيا ايماعىن ٴبىراز تانىپ-ٴبىلىپ قالسا كەرەك.
بۇدان ٴبىراز ۋاقىت وتكەن سوڭ ريمدىكتەر «اركىم تىزىمگە تىركەلسىن» دەگەن جارلىق شىعارادى. ٴجۇسىپ باعىنىپ، نازارەت قالاسىنان «ٴداۋىتتىڭ قالاسى بەتلەحەمگە» — پايعامبارلىق بويىنشا، ٴماسىحتىڭ تۋىلۋ كەرەك قالاسىنا — جول تارتادى (لۇقا 2:3، 4؛ سام. 1-ج. 17:15؛ 20:6؛ ميحا 5:2). سول جاقتا يسا تۋىلادى. ٴجۇسىپ كەشە عانا اياق-قولىن باۋىرىنا العان ٴماريامعا جاڭا تۋعان سابيىمەن سوناۋ نازارەتكە قايتۋ قيىن بولاتىنىن ەسكەرىپ، سوندا قالىپ قويسا كەرەك. بەتلەحەمدە قالعاندارىنىڭ تاعى ٴبىر جاقسى جەرى — ول عيباداتحانا ورنالاسقان يەرۋساليم قالاسىنان الىس ەمەس ەدى (اراسى شامامەن 9 شاقىرىم). سوندىقتان دا ٴسابيدى يەرۋساليمگە اكەلىپ، زاڭعا ساي قۇرباندىق ۇسىنۋ ٷشىن الىس جول ٴجۇرۋ كەرەك ەمەس-ٴتىن (مۇس. 3-ج. 12:2، 6—8؛ لۇقا 2:22—24).
قۇدايدىڭ پەرىشتەسى ٴماريامعا كەلگەن كەزدە، ونىڭ ۇلى «ٴداۋىتتىڭ تاعىنا» وتىراتىنىن ٵرى «پاتشا رەتىندە بيلىك ەتەتىنىن» ايتىپ كەتكەن بولاتىن. سوندىقتان ٴجۇسىپ پەن ٴماريام يسانىڭ ٴداۋىتتىڭ قالاسىندا تۋىلعانى جايدان-جاي ەمەس دەپ ويلاعان شىعار (لۇقا 1:32، 33؛ 2:11، 17). ولار «قۇداي بىزگە تاعى نە ايتار ەكەن، سونى ٴبىلۋ ٷشىن بەتلەحەمدە قالا تۇرايىق» دەپ شەشكەن بولۋى مۇمكىن.
جۇلدىزجورامالشىلار كەلگەندە، ٴجۇسىپ، ٴماريام، يسا ۇشەۋىنىڭ بەتلەحەمدە تۇرىپ جاتقانىنا قانشا ۋاقىت بولعانىن ٴبىز ناقتى ايتا المايمىز. بىراق سول كەزدە ولاردىڭ ۇيلەرى بولعان (مات. 2:11). دەمەك، ولار نازارەتكە قايتپاي، بەتلەحەمدە ٴبىراز تۇراقتاپ قالسا كەرەك.
يرود پاتشا بەتلەحەمدەگى «ەكى جاس پەن وعان دەيىنگى ۇل بالالاردىڭ ٴبارىن ٶلتىرۋدى» بۇيىرادى (مات. 2:16). بىراق قۇداي الدىن الا ەسكەرتكەندىكتەن، ٴجۇسىپ وتباسىن الىپ مىسىرعا قاراي قاشىپ كەتەدى. ٴسۇيتىپ، وندا يرود پاتشا قايتىس بولعانشا تۇرادى. ال يرود ولگەن سوڭ، ولار نازارەتكە بارادى. نەگە ولار بەتلەحەمگە قايتپادى؟ ويتكەنى ياھۋدەيا جەرىندە يرودتىڭ زۇلىم ۇلى ارحەلاي بيلىك ەتىپ جاتتى. سونداي-اق ول جەرگە بارۋ قاۋىپتى ەكەنىن قۇداي دا ەسكەرتتى. ال نازارەتتە ٴجۇسىپ يسانى امان-ەسەن ٶسىرىپ، قۇدايدىڭ قىزمەتشىسى ەتىپ تاربيەلەي الار ەدى (مات. 2:19—22؛ 13:55؛ لۇقا 2:39، 52).
ٴجۇسىپ يسانىڭ كوكتەگى ومىرگە جول اشقانىنا دەيىن كوز جۇمعان كورىنەدى. دەمەك، ول جەر بەتىندە ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن تىرىلەدى. سول كەزدە ودان يسا تۋىلعاننان كەيىن، نەگە ٴماريام ەكەۋى بەتلەحەمدە قالىپ قويعانىن سۇراپ، ناقتىراق بىلە الامىز.
