10-زەرتتەۋ ماقالاسى
13-ٵن ٴماسىحتى ۇلگى تۇتايىق
شومىلدىرۋ راسىمىنەن كەيىن دە يسانىڭ سوڭىنان «ۇدايى ەرىپ ٴجۇرىڭىز»
«كىم مەنىڭ سوڭىمنان ەرگىسى كەلسە، وزىنەن باس تارتىپ، كۇن سايىن ازاپ باعاناسىن الىپ، ۇدايى سوڭىمنان ەرىپ ٴجۇرسىن» (لۇقا 9:23).
نەگىزگى وي
بۇل ماقالادا ەحوباعا باعىشتالعانىمىز ومىرىمىزگە قالاي اسەر ەتەتىنىن تالقىلايمىز. وسى ماقالا اسىرەسە شومىلدىرۋ راسىمىنەن جاقىندا وتكەن باۋىرلاستارعا ادالدىق ساقتاۋعا كومەكتەسەدى.
1، 2. شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن ٶمىرىڭىز قالاي جاقسارادى؟
«اۋلالارىڭدا مەكەندەسىن دەپ، ٶزىڭ [ەحوبا] تاڭداپ العان، ٶزىڭ جاقىنداتقان ادام نەتكەن باقىتتى!» (ٴزاب. 65:4). بۇل سوزدەر شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن باۋىرلاستاردىڭ سەزىمىن جاقسى سيپاتتايدى. راسىندا دا، وسىنداي ماڭىزدى قادامدى جاساپ، ەحوبانىڭ وتباسىنا قوسىلۋ — اسقاق مارتەبە.
2 ٴبىراق ەحوبا كەز كەلگەن ادامدى اۋلاسىنا شاقىرا بەرمەيدى. الدىڭعى ماقالادان بىلگەنىمىزدەي، ەحوبا وزىمەن دوس بولعىسى كەلەتىندەردى عانا جاقىنداتىپ تارتادى (جاق. 4:8). ٴسىز باعىشتالىپ، شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن كەزدە ەحوباعا ەرەكشە جولمەن جاقىندادىڭىز. سوندىقتان ەحوبا «كول-كوسىر ەتىپ باتاسىن توگەتىنىنە» ٴبىر ساتكە دە كۇماندانباڭىز (مالح. 3:10؛ ەرم. 17:7، 8).
3. باعىشتالىپ، شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن ماسىحشىلەردىڭ قانداي ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتەرى بار؟ (ۋاعىزداۋشى 5:4، 5)
3 شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتۋ — تەك باستاماسى عانا. وسى قادامدى جاساعاننان كەيىن، مەيلى، ازعىرۋلارعا نە سىناقتارعا كەزىكسەڭىز دە، باعىشتالعاندا بەرگەن سەرتىڭىزگە ساي ٶمىر ٴسۇرۋدى قالايتىنىڭىز راس (ۋاعىزداۋشى 5:4، 5 وقىڭىز). يسانىڭ شاكىرتى بولعاندىقتان، ونىڭ ۇلگىسىنە بارىنشا ەلىكتەپ، نۇسقاۋلارىن دا بەرىك ۇستانعىڭىز كەلەدى (مات. 28:19، 20؛ پەت. 1-ح. 2:21). بۇل ماقالا وسى ماقساتتارىڭىزعا جەتۋگە كومەكتەسەدى.
قيىندىقتار مەن ازعىرۋلارعا قاراماستان يسانىڭ سوڭىنان «ۇدايى ەرىپ ٴجۇرىڭىز»
4. قاي ماعىنادا يسانىڭ شاكىرتتەرى «ازاپ باعاناسىن» الىپ جۇرۋلەرى كەرەك؟ (لۇقا 9:23)
4 شومىلدىرۋ راسىمىنەن كەيىن ۋايىم-قايعىسىز ٶمىر سۇرەمىن دەپ ويلاماڭىز. يسا شاكىرتتەرى «ازاپ باعاناسىن» كوتەرىپ جۇرەتىندەرىن ايتقان جانە ولار مۇنى «كۇن سايىن» ىستەۋلەرى كەرەك ەدى (لۇقا 9:23 وقىڭىز). سوندا يسا شاكىرتتەرى قيىندىقتان كوز اشپايدى دەگىسى كەلدى مە؟ جوق. ول شاكىرتتەرىنىڭ كول-كوسىر باتالاردان بولەك، قيىندىقتارعا دا كەزىگەتىنىن ايتقان. كەيبىر قيىندىقتار ٴتىپتى جانىمىزعا باتۋى مۇمكىن (ٴتىم. 2-ح. 3:12).
5. يسا نەنى ۋادە ەتكەن؟
5 بالكىم، ٴسىز وتباسىڭىزدا قارسىلىققا كەزىككەن شىعارسىز نەمەسە پاتشالىقتى ٴبىرىنشى ورىنعا قويۋ ٷشىن كوپ اقشا تابۋدان باس تارتقان بولارسىز (مات. 6:33). كەزىككەن قيىندىقتارىڭىزعا قاراماستان، وعان ادال بولىپ جۇرگەنىڭىزدى ەحوبا كورىپ تۇر (ەۆر. 6:10). يسانىڭ مىنا سوزدەرىنىڭ راستىعىنا ٴسىز دە كوز جەتكىزگەن شىعارسىز. ول بىلاي دەگەن ەدى: «كىم مەن ٷشىن جانە ىزگى حابار ٷشىن ٷي-جايىن، باۋىرلارىن، اپكە-قارىنداستارىن، اكەسىن نە شەشەسىن، بالا-شاعاسىن نە تانابىن قالدىرسا، وعان قازىرگى ۋاقىتتا قۋعىن-سۇرگىن كورۋمەن قاتار، ٷي-جاي، باۋىر، اپكە-قارىنداس، شەشە، بالا-شاعا، تاناپ ٴجۇز ەسە ارتىعىمەن بەرىلەدى، ال كەلەر زاماندا ول ماڭگىلىك ومىرگە يە بولادى» (مار. 10:29، 30). راسىمەن دە، يە بولعان باتالارىڭىز قۇربان ەتكەن نارسەلەرىڭىزدەن الدەقايدا كوپ (ٴزاب. 37:4).
6. شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن دە «ٴتان قۇمارلىعىمەن» كۇرەسۋدى نەلىكتەن دوعارماۋىڭىز كەرەك؟
6 شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن دە «ٴتان قۇمارلىعىمەن» كۇرەس جالعاسا بەرەدى (جوح. 1-ح. 2:16). نە دەگەنمەن ادام اتانىڭ كۇناكار ۇرپاعىمىز عوي. كەيدە ٴسىز دە پاۋىلدىكىندەي كۇي كەشەتىن شىعارسىز. ول: «ىشتەي قۇداي زاڭىنا قۋانامىن، الايدا بويىمدا باسقا ٴبىر زاڭنىڭ بار ەكەنىن بايقايمىن. ول وي-سانامداعى زاڭعا قارسى كۇرەسىپ، مەنى تانىمدەگى كۇنا زاڭىنىڭ تۇتقىنى ەتەدى»،— دەگەن (ريم. 7:22، 23). ٴتان قالاۋلارىڭىزبەن كۇرەسۋ كەرەكتىگىڭىز كوڭىلىڭىزدى تۇسىرەتىن شىعار. الايدا ەحوباعا باعىشتالعان كەزدەگى بەرگەن سەرتىڭىز جايلى ويلانعانىڭىز ٴسىزدى نىعايتىپ، ازعىرۋلارمەن كۇرەسە بەرۋگە كۇش بەرەدى. قالايشا؟
7. ەحوباعا باعىشتالعانىڭىز وعان ادالدىق ساقتاپ قالۋعا قالاي كومەكتەسەدى؟
7 ەحوباعا باعىشتالعاندا، ٴسىز وزىڭىزدەن باس تارتتىڭىز. بۇل ەحوباعا ۇنامايتىن قالاۋلارىڭىزعا، ماقساتتارىڭىزعا «جوق» دەپ ايتۋدى بىلدىرەدى (مات. 16:24). سوندىقتان ازعىرۋلارعا، سىناقتارعا كەزىككەندە، نە ىستەيمىن دەپ ەكى ويلانىپ جاتپايسىز. قانداي جاعداي بولماسىن، ٴسىز ٷشىن ٴبىر عانا دۇرىس شەشىم بار — ەحوباعا ادال بولىپ قالۋ. كەزىندە ٵيۇپ ادام توزگىسىز قيىندىققا كەزىككەندە: «مىنسىزدىگىمنەن تايماسپىن»،— دەگەن ەدى (ٵيۇپ 27:5). ٴسىزدىڭ دە بار ويىڭىز ەحوبانىڭ كوڭىلىنەن شىعۋ بولسا، وندا ٵيۇپ سياقتى بولعانىڭىز.
8. باعىشتالعاندا ايتقان دۇعاڭىز جايلى ويلانعانىڭىز ازعىرۋلارعا بەرىلمەۋگە قالاي كومەكتەسەدى؟
8 ەحوباعا باعىشتالعانداعى دۇعاڭىزدى ەستە ۇستاساڭىز، كەز كەلگەن ازعىرۋلارعا قارسى تۇرۋعا كۇش تاباسىز. مىسالى، ٴسىز بىرەۋدىڭ جۇبايىنا قىلىمسىپ-قىرىندار ما ەدىڭىز؟ ارينە، جوق. سەبەبى ٴسىز مۇنداي جاماندىققا بارمايتىنىڭىزدى ۋادە ەتىپ قويعانسىز. ەگەر ٴسىز وسىنداي ورىنسىز سەزىمدەردىڭ ورشۋىنە جول بەرمەسەڭىز، كەيىن ونىڭ اشتى زاردابىن تارتپايسىز. وسىلايشا «زۇلىمداردىڭ جولىنان... كەرى بۇرىلاسىز» (ناق. س. 4:14، 15).
9. باعىشتالعاندا ايتقان دۇعاڭىز جايلى ويلانعانىڭىز رۋحاني ىستەردى ٴبىرىنشى ورىنعا قويۋعا قالاي كومەكتەسەدى؟
9 ال ەگەر قاۋىم كەزدەسۋىنە بارۋعا كەدەرگى جاسايتىن جۇمىس ۇسىنىلسا شە؟ ٴسىزدىڭ قالاي ارەكەت ەتەتىنىڭىز ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. ويتكەنى بۇنداي ۇسىنىستارعا «جوق» دەپ جاۋاپ بەرۋدى الدەقاشان شەشىپ قويعانسىز. سول ٷشىن «بۇل جۇمىسقا كەلىسە بەرەيىن، ٷيتىپ-ٴبۇيتىپ امالدايمىن عوي» دەگەن وي دا كەلمەيدى. وسىلاي تەك اكەسىنە ۇنايتىندى ىستەگەن يسا سياقتى ەحوباعا ۇنامايتىن كەز كەلگەن نارسەلەردەن بىردەن جانە ٷزىلدى-كەسىلدى باس تارتاسىز (مات. 4:10؛ جوح. 8:29).
10. شومىلدىرۋ راسىمىنەن كەيىن دە يسانىڭ سوڭىنان «ۇدايى ەرىپ ٴجۇرۋ» ٷشىن ەحوبا قالاي كومەكتەسەدى؟
10 نەگىزىندە، قيىندىقتار مەن ازعىرۋلار يسانىڭ سوڭىنان «ۇدايى ەرىپ جۇرگەنىڭىزدى» دالەلدەۋگە كومەكتەسەدى. ەحوبا دا ٴسىزدى كومەكسىز قالدىرمايدى. ويتكەنى كيەلى كىتاپتا: «قۇداي ٶز سوزىنە ادال: ول شامادان تىس سىنالۋلارىڭا جول بەرمەيدى. ازعىرىلعاندا ادال بولىپ قالۋلارىڭ ٷشىن، ودان شىعۋدىڭ جولىن كورسەتەدى»،— دەلىنگەن (قور. 1-ح. 10:13).
يسانىڭ سوڭىنان قالاي ۇدايى ەرە الاسىز؟
11. يسانىڭ سوڭىنان ۇدايى ەرىپ ٴجۇرۋدىڭ ٴبىر جولى قانداي؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
11 يسا جان-تانىمەن قىزمەت ەتكەن جانە ۇنەمى دۇعا ايتىپ، ەحوباعا جاقىن بولعان (لۇقا 6:12). شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن دە يسانىڭ سوڭىنان ۇدايى ەرىپ ٴجۇرۋ ٷشىن ەحوباعا جاقىنداتاتىن ىستەرمەن اينالىسۋدى ادەتكە اينالدىرۋىمىز كەرەك. «نەگە قول جەتكىزسەك، سول باعىتتان اۋىتقىماي ٶمىر سۇرە بەرەيىك»،— دەيدى كيەلى كىتاپ (ٴفىلىپ. 3:16). اراگىدىك ٴسىز باۋىرلاستاردىڭ قىزمەت اياسىن كەڭەيتىپ جاتقاندارىن ەستيتىن بولاسىز. مۇمكىن، ولار پاتشالىقتى جاريالاۋشىلارعا ارنالعان مەكتەپتە وقىعان شىعار نەمەسە قاجەتتىلىك بار جەرگە كوشىپ بارعان بولار. ەگەر بۇلاي ەتۋگە مۇمكىندىگىڭىز بولىپ جاتسا، ٴسىز دە سونداي ماقساتتار قويساڭىز بولادى. سەبەبى ٴبىز ەحوبادان ەشتەڭەمىزدى ايامايمىز (ەل. ٸس. 16:9). ال ەگەر ٴدال قازىر بۇلاي ەتۋگە مۇمكىندىگىڭىز بولماسا شە؟ بۇل باسقالاردان ٴبىر جەرىڭىز كەم دەگەندى بىلدىرمەيدى، ەڭ باستىسى ٴسىز تاباندىلىق تانىتىپ كەلەسىز (مات. 10:22). ٴسىز ٶزىڭىزدىڭ جاعدايىڭىزدا ەحوباعا ەڭ جاقسىسىن بەرىپ جاتىرسىز. بۇلاي ەتكەنىڭىز — يسانىڭ سوڭىنان ۇدايى ەرىپ جۇرگەنىڭىز (ٴزاب. 26:1).
شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن دە ەحوباعا جاقىن بولۋعا كومەكتەسەتىن نارسەلەردى ىستەۋدى ماقسات ەتىڭىز (11-ابزاستى قاراڭىز)
12، 13. قۇلشىنىسىڭىز باسەڭدەپ بارا جاتسا، نە ىستەسەڭىز بولادى؟ (قورىنتتىقتارعا 1-حات 9:16، 17) (« جارىستان شىعىپ كەتپەڭىز» دەگەن قورشاۋدى دا قاراڭىز.)
12 ٴبىراق كەيدە شىن جۇرەكتەن دۇعا ەتپەي جۇرگەنىڭىزدى، قىزمەتتەن بۇرىنعىداي قۋانىش الماي جۇرگەنىڭىزدى بايقايتىن شىعارسىز. نەمەسە كيەلى كىتاپتى وقۋعا ىقىلاسىڭىز ٴسونىپ قالعان بولار. ەگەر سولاي بولسا، ەحوبا مەنەن كيەلى رۋحىن الىپ قويدى دەپ ويلاۋعا اسىقپاڭىز. ويتكەنى پەندە بولعاندىقتان ٴبىز وزگەرىپ تۇرامىز، سەزىمدەرىمىز دە وزگەرەدى. قۇلشىنىسىڭىز باسەڭدەپ بارا جاتقان بولسا ەلشى پاۋىلدان كوپ نارسەگە ۇيرەنە الاسىز. ول يساعا ەلىكتەۋگە بارىنشا تىرىسسا دا، كەيدە كەيبىر نارسەلەردى ىستەۋگە ىقىلاسى بولماي قالاتىن (قورىنتتىقتارعا 1-حات 9:16، 17 وقىڭىز). ول ٶزى بىلاي دەگەن: «ٶز ەركىمە قارسى ىستەسەم دە، ول ٴبارىبىر جۇكتەلگەن مىندەتىم بولىپ قالا بەرەدى». دەمەك، پاۋىل ىقىلاسى بار-جوعىنا قاراماستان قىزمەتىن اتقارا بەرگەن.
13 پاۋىل سياقتى ٴسىز دە شەشىم قابىلداعاندا سەزىمدەرىڭىزدىڭ ۇستەم بولىپ كەتۋىنە جول بەرمەڭىز. ىقىلاسىڭىزدىڭ بار-جوعىنا قاراماستان دۇرىس نارسەنى ىستەۋگە نىق بەكىنىڭىز. دۇرىس نارسەنى ىستەي بەرسەڭىز، ىقىلاسىڭىز دا ارتا تۇسەدى. قالاي بولعان كۇندە دە، رۋحاني ىستەرمەن ۇنەمى اينالىساتىن بولساڭىز، بۇل سىزگە يسانىڭ سوڭىنان ۇدايى ەرىپ جۇرۋگە كومەكتەسەدى. ٴسىزدىڭ رۋحاني ىستەرمەن وسىلاي ۇزدىكسىز اينالىسىپ جۇرگەنىڭىزدى كورگەندە، باۋىرلاستارىڭىز دا جىگەرلەنىپ قالادى (سال. 1-ح. 5:11).
«تەكسەرىپ تۇرىڭدار»
14. نەنى تەكسەرىپ تۇرعانىڭىز دۇرىس جانە نەگە؟ (قورىنتتىقتارعا 2-حات 13:5)
14 شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن دە ٶزىڭىزدى تەكسەرىپ تۇرعانىڭىز ماڭىزدى (قورىنتتىقتارعا 2-حات 13:5 وقىڭىز). ارا-تۇرا ٶمىرىڭىزدى، ادەتتەرىڭىزدى سارالاپ تۇرىڭىز. مىسالى، كۇندەلىكتى دۇعا ايتىپ، كيەلى كىتاپتى وقىپ، زەرتتەپ، قاۋىم كەزدەسۋلەرى مەن قىزمەتكە قاتىسىپ ٴجۇرسىز بە؟ عيباداتىڭىزدىڭ ٵر سالاسىن ٴماندى-ماعىنالى ەتۋدىڭ امالىن تابىڭىز. مىسالى، مىنا سۇراقتار جايلى ويلانساڭىز بولادى: مەن كيەلى كىتاپتىڭ نەگىزگى شىندىقتارىن ٴتۇسىندىرىپ بەرە الامىن با؟ قىزمەتتەن كوبىرەك قۋانىش الۋ ٷشىن تاعى نە ىستەسەم بولادى؟ قانشالىقتى ناقتى دۇعا ايتامىن؟ دۇعالارىمنان ەحوباعا سەنىم ارتاتىنىم كورىنە مە؟ قاۋىمعا جۇيەلى تۇردە قاتىسامىن با؟ قاۋىمدا مۇقيات تىڭداۋ ٷشىن، وعان اتسالىسۋ ٷشىن تاعى دا نە ىستەي الامىن؟
15، 16. روبەرت باۋىرلاستىڭ مىسالىنان نەگە ۇيرەنسەك بولادى؟
15 سونداي-اق قانداي السىزدىكتەرىمىز بار ەكەنىن شىنشىلدىقپەن تەكسەرىپ تۇرعانىمىز دۇرىس. مۇنى تۇسىنۋگە روبەرت باۋىرلاسپەن بولعان جاعداي كومەكتەسەدى. ول بىلاي دەيدى: «شامامەن 20 جاسىمدا مەنى جۇمىستاعى ٴبىر قىز ۇيىنە قوناققا شاقىردى. ول «ۇيدە ەكەۋىمىز عانا بولامىز، جاقسى كوڭىل كوتەرەمىز» دەدى. باسىندا مەن ٵر نارسەنى ايتىپ سىلتاۋراتتىم. ٴبىراق كەيىن ونىڭ ۇسىنىسىنان ناقتى باس تارتىپ، نە ٷشىن ەكەنىن ٴتۇسىندىردىم». ٴيا، روبەرت ازعىرىلۋعا بەرىلمەدى ٵرى مۇنىسى ماقتاۋعا تۇرارلىق. ٴبىراق كەيىن ول «باسقاشا ارەكەت ەتۋىم كەرەك ەدى» دەپ مويىندادى. «مەن ٴجۇسىپ سياقتى بىردەن جوق دەپ ايتپادىم (مۇس. 1-ج. 39:7—9). سول كەزدە بىردەن باس تارتپاعانىما ٶزىم تاڭعالىپ قالدىم. بۇل جاعدايدان مىناداي قورىتىندى شىعاردىم: ماعان ەحوبامەن دوستىعىمدى نىعايتۋ كەرەك بولدى»،— دەيدى روبەرت.
16 روبەرت سياقتى ٶز-ٶزىڭىزدى تەكسەرىپ كورىڭىز. ٴتىپتى ازعىرۋلارعا بەرىلمەسەڭىز دە، وزىڭىزدەن بىلاي دەپ سۇراڭىز: ماعان «جوق» دەپ ايتۋعا قانشا ۋاقىت كەتتى؟ ەگەر جاقساراتىن جاقتارىڭىزدى بايقاساڭىز، كوڭىلىڭىز تۇسپەسىن. قايتا، السىزدىگىڭىزدى انىقتاي العانىڭىزعا قۋانىڭىز. سول جايلى دۇعا ەتىپ، ەحوبانىڭ مورالدىق نورمالارىن ۇستانۋعا كومەكتەسەتىن نارسەلەردى ىستەي بەرىڭىز (ٴزاب. 139:23، 24).
17. روبەرتپەن بولعان جاعداي ەحوبانىڭ ەسىمىنە قالاي اسەر ەتتى؟
17 روبەرتتىڭ وقيعاسى مۇنىمەن بىتكەن جوق. «مەن ارىپتەسىمە جوق دەگەننەن كەيىن ول ماعان «سەن سىناقتان ٴساتتى ٶتتىڭ» دەدى. سويتسەم، ونىڭ دوسى بۇرىن كۋاگەر بولعان ەكەن. ول بارلىق جاس كۋاگەرلەر جاسىرىن تۇردە جامان نارسەلەر ىستەيدى دەپ ايتىپتى. ٴسۇيتىپ، ارىپتەسىم دوسى ەكەۋى مەنى تەكسەرىپ كورمەكشى بولعان ەكەن. سوندا مەن ەحوبانىڭ اتىنا كىر كەلتىرمەگەنىمە قاتتى قۋاندىم»،— دەيدى روبەرت.
18. شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن دە نە ىستەي بەرگىڭىز كەلەدى؟ (« جاستارعا پايدالى بولار مالىمەت» دەگەن قورشاۋدى دا قاراڭىز.)
18 ٴسىز ٶزىڭىزدى ەحوباعا باعىشتاپ، شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن كەزدە، قانداي جاعداي بولماسىن، ەحوبانىڭ ەسىمىن قاستەرلەۋدى قالايتىنىڭىزدى كورسەتتىڭىز. مىناعان سەنىمدى بولىڭىز: ەحوبا قانداي سىناقتارعا، قانداي ازعىرۋلارعا كەزىگىپ جاتقانىڭىزدى جاقسى بىلەدى. ادالدىق ساقتاۋعا تىرىسىپ جاتقانىڭىز ٷشىن ول باتاسىن بەرەدى ٵرى كيەلى رۋحى ارقىلى كۇش بەرەدى (لۇقا 11:11—13). ەحوبانىڭ كومەگىمەن ٴسىز شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن دە، يسانىڭ سوڭىنان ۇدايى ەرىپ جۇرە الاسىز.
قالاي جاۋاپ بەرەر ەدىڭىز؟
-
قاي ماعىنادا ماسىحشىلەر «كۇن سايىن ازاپ باعاناسىن» الىپ جۇرۋلەرى كەرەك؟
-
شومىلدىرۋ راسىمنەن وتكەننەن كەيىن دە يسانىڭ سوڭىنان «ۇدايى ەرىپ ٴجۇرۋ» ٷشىن نە ىستەي الاسىز؟
-
باعىشتالعاندا ايتقان دۇعاڭىز جايلى ويلانعانىڭىز ادال بولىپ قالۋعا قالاي كومەكتەسەدى؟
89-ٵن قۇدايعا قۇلاق اسىپ، باتاعا كەنەل
