شىدامدىلىق — ٷمىتى ۇزىلمەس قاسيەت
وسى «سوڭعى كۇندەرى» ٶمىر قاتتى قيىنداپ كەتكەندىكتەن، بىزگە بۇرىنعىدان بەتەر شىدامدى بولۋ كەرەك (تىموتەگە 2-حات 3:1—5). قازىر ادامداردىڭ كوبىسى شىدامسىز بولىپ بارادى. ولار ٶزىمشىل، جانجالقۇمار ٵرى ۇستامسىز. سول سەبەپتى بىلاي دەپ ويلانۋىمىز قاجەت: مەن اينالامداعى ادامدار سياقتى شىدامسىز بولىپ كەتكەن جوقپىن با؟ ناعىز شىدامدىلىق دەگەن نە؟ شىدامدىلىق بولمىسىما ٴتان بولۋى ٷشىن نە ىستەي الامىن؟
شىدامدىلىق دەگەن نە؟
كيەلى كىتاپتاعى «شىدامدىلىق» دەگەن سوزدىڭ ماعىناسى قانداي؟ بۇل جاي عانا قيىنشىلىقتارعا كونىپ جۇرە بەرۋدى بىلدىرمەيدى. شىدامدى ادام جاعداي جاقسارادى دەگەن ۇمىتپەن توزىمدىلىك تانىتادى. ونداي ادام تەك ٶزىن عانا ەمەس، وزگەلەردى دە ويلايدى. ٴتىپتى قيتىعىنا تيگەن يا وزىنە دورەكىلىك تانىتقان ادامداردىڭ دا سەزىمىن ەسكەرەدى. ول قارىم-قاتىناستارىنىڭ جاقساراتىنىنان ٷمىت ۇزبەيدى. سوندىقتان دا كيەلى كىتاپتا شىدامدىلىق سۇيىسپەنشىلىكتەن * تۋىندايتىنى ايتىلعان (قورىنتتىقتارعا 1-حات 13:4). سونىمەن قاتار شىدامدىلىق — «كيەلى رۋح جەمىسىنىڭ» ٴبىر بولىگى (عالاتتىقتارعا 5:22، 23). ولاي بولسا، ناعىز شىدامدى ادام بولۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
قالاي شىدامدى بولۋعا بولادى؟
شىدامدى بولۋىمىز ٷشىن ەحوبادان كيەلى رۋح سۇراپ، دۇعا ەتۋىمىز كەرەك. ول كيەلى رۋحتى وزىنە سەنىم ارتقان ادامدارعا بەرەدى (لۇقا 11:13). كيەلى رۋحتىڭ اسەرى زور، ارينە. ٴبىراق ٴبىز دە ٶز تاراپىمىزدان دۇعامىزعا ساي ارەكەت ەتۋىمىز قاجەت (ٴزابۇر 86:10، 11). بۇل ٷشىن ٴبىز كۇن سايىن شىدامدىلىق تانىتۋعا بارىنشا تىرىسۋىمىز كەرەك جانە ونى بولمىس-بىتىمىمىزدىڭ ٴبىر بولىگى ەتۋىمىز قاجەت. ٴبىراق كەيدە شىدامسىزدىققا بوي بەرىپ قويامىز. بىزگە نە كومەك بولادى؟
بۇل ٷشىن ٴبىز يسانىڭ ٶمىرىن زەرتتەپ، ونىڭ كەمەلدى ۇلگىسىنە ەلىكتەۋىمىز كەرەك. قۇرامىنا شىدامدىلىق تا كىرەتىن «جاڭا بولمىس» جايلى ايتا كەلە، ەلشى پاۋىل: «جۇرەكتەرىڭدە ٴماسىحتىڭ تىنىشتىعى بيلىك ەتسىن»،— دەگەن (قولوستىقتارعا 3:10، 12، 15). جۇرەگىمىزدە «ٴماسىحتىڭ تىنىشتىعى بيلىك ەتۋ» ٷشىن يسانىڭ ۇلگىسىنە ەلىكتەۋىمىز جانە قۇدايدىڭ ماسەلەنى ٶز ۋاقىتىندا تۇزەتەتىنىنە تولىقتاي سەنىم ارتۋىمىز قاجەت. بىزدە وسىنداي سەنىمدىلىك بولسا، اينالامىزدا قانداي جاعداي بولماسىن، سابىر ساقتايمىز (جوحان 14:27؛ 16:33).
ٴبارىمىز دە جاڭا دۇنيە تەزىرەك ورناسا ەكەن دەيمىز. ٴبىراق ەحوبانىڭ بىزگە قالاي شىدامدىلىق تانىتقانى تۋرالى ويلاناتىن بولساق، شىدامدىراق بولۋدى ۇيرەنەمىز. كيەلى كىتاپتا بىلاي دەلىنگەن: «كەيبىرەۋلەر ويلاعانداي، ەحوبا ۋادەسىن ورىنداۋدى باياۋلاتىپ جاتقان جوق، قايتا، سەندەرگە شىدامدىلىق تانىتىپ وتىر، ويتكەنى ول بىردە-ٴبىر ادامنىڭ جويىلماي، بارىنىڭ وكىنگەنىن قالايدى» (پەتىردىڭ 2-حاتى 3:9). سونىمەن، ەحوبانىڭ بىزگە دەگەن شىدامدىلىعى جايلى ويلانساق، ٴبىز دە وزگەلەرگە شىدامدىراق بولا تۇسەمىز (ريمدىكتەرگە 2:4). ال ەندى وسى قاسيەتتى تالاپ ەتەتىن جاعدايلاردى قاراستىرايىق.
شىدامدىلىقتى تالاپ ەتەتىن جاعدايلار
كۇندەلىكتى ومىردە ٴبىزدىڭ شىدامدىلىعىمىزدى سىنعا الاتىن جاعدايلار وتە كوپ. مىسالى، ايتاتىن ٴسوزىمىز ٴبىز ٷشىن ماڭىزدى بولىپ تۇرسا، وزگەلەردىڭ ٴسوزىن بولمەۋ ٷشىن شىدامدىلىق قاجەت (جاقىپ 1:19). بىرەۋ اشۋىمىزعا تيسە دە، شىدامدىلىق كەرەك. سونداي كەزدە بىردەن قىزبالىققا سالىنعانشا، ەحوبا مەن يسا ٴبىزدىڭ ٵلسىز جاقتارىمىزعا قالاي قارايتىنىن ەستە ۇستاعانىمىز جاقسى. ولار ٴبىزدىڭ كوپتەگەن مايدا-شۇيدە قاتەلىكتەرىمىزگە قادالىپ قالمايدى. قايتا، جاقسى قاسيەتتەرىمىزگە نازار اۋدارادى، ٵرى جوندەلۋىمىزگە شىدامدىلىقپەن ۋاقىت بەرەدى (تىموتەگە 1-حات 1:16؛ پەتىردىڭ 1-حاتى 3:12).
سونداي-اق الدەبىرەۋ ٴبىزدىڭ ايتقان ٴسوزىمىزدى يا ىستەگەن ٸسىمىزدى سىنعا العاندا، شىدامدىلىقتى قاجەت ەتەمىز. بالكىم، بۇنداي كەزدە بىردەن رەنجىپ، اقتالا باستايتىن شىعارمىز. الايدا قۇداي ٴسوزى مۇلدەم باسقاشا ارەكەت ەتۋگە كەڭەس بەرەدى. وندا بىلاي دەلىنگەن: «تاكاپپار بولعاننان گورى، سابىرلى بولعان ارتىق. رەنجۋگە اسىقپا، سەبەبى رەنىش اقىماقتىقتىڭ بەلگىسى» (ۋاعىزداۋشى 7:8، 9، سىلتەمە). ٴتىپتى بىزگە تاعىلعان كىنا ەش نەگىزسىز بولسا دا، جاۋاپ بەرمەس بۇرىن، شىدامدى بولىپ، ويلانىپ العانىمىز ٴجون. وزگەلەر جالعان ايىپ تاققاندا، يسا دا ٴدال سولاي ارەكەت ەتكەن (ماتاي 11:19).
اتا-انالار بالالارىنىڭ كوزقاراسىن تۇزەگەندە نەمەسە ولارعا جامان قالاۋلارمەن كۇرەسۋگە كومەكتەسكەندە، شىدامدىلىقتى ەكى ەسە تانىتۋلارى كەرەك. سكانديناۆيا فيليالىندا قىزمەت ەتەتىن ماتتياستىڭ مىسالىن قاراستىرايىق. مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندە، سىنىپتاستارى ونى سەنىمى ٷشىن كەلەكە-مازاق ەتكەن ەكەن. العاشىندا بۇل جايلى اتا-اناسى بەيحابار بولادى. ٴبىراق كەيىن ولار ۇلدارىنىڭ بويىنا كۇمان ۇيالاعانىن بايقاي باستايدى. اكەسى گيلليستىڭ ايتۋىنشا، ايەلى ەكەۋىنە وتە شىدامدى بولۋ كەرەك بولدى. ماتتياس مىناداي سۇراقتار قويا باستاپتى: «قۇداي دەگەن كىم؟ كيەلى كىتاپ قۇدايدان بولماسا شە؟ ٴبىزدىڭ ىستەپ جۇرگەنىمىزدىڭ ٴبارى بەكەر بولسا شە؟» سۇراقتارى بۇنىمەن شەكتەلمەگەن ەكەن. ول اكەسىنە: «ەگەر سەندەر سەنگەن نارسەگە مەن دە سەنبەسەم، مەنىڭ نە كىنام بار؟»— دەپ سۇراعان ەكەن.
گيلليس بىلاي دەپ اڭگىمەلەيدى: «بالامىز كەيدە سۇراقتارىن نارازىلىقپەن قوياتىن. ول بىزگە ەمەس، شىندىققا نارازى ەدى. وعان شىندىق ٶمىرىن
قيىنداتىپ جىبەرگەندەي كورىندى». گيلليس بالاسىنا قالاي كومەكتەستى ەكەن؟ ول بىلاي دەيدى: «ۇلىم ەكەۋمىز ساعاتتاپ سويلەسەتىنبىز. ونى كوپ تىڭدايتىنمىن، سەزىمى مەن كوزقاراسىن جاقسىراق ٴتۇسىنۋ ٷشىن، اڭگىمەنىڭ اراسىندا سۇراقتار قويىپ وتىراتىنمىن. كەيدە ٴبىر جايتتى تۇسىندىرگەننەن كەيىن: «وسى تۋرالى اسىقپاي ويلانىپ كورشى، كەلەسىدە سونى تالقىلايمىز»،— دەيتىنمىن. ال كەيدە مەن ونىڭ ايتقان پىكىرىنە قاتىستى بىرەر كۇن ويلانۋىم كەرەك دەپ ايتاتىنمىن. وسىلاي ۇنەمى اڭگىمەلەسىپ تۇرعاننىڭ ارقاسىندا ماتتياس بىرتە-بىرتە تولەمنىڭ ٴمانىن، ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىن جانە ونىڭ بيلىك ەتۋگە قۇقىلى ەكەنىن تۇسىنە باستادى. ارينە، بۇعان ٴبىراز ۋاقىت كەتتى، ٴبىراز قينالدىق تا. ٴبىراق ول جايلاپ-جايلاپ ەحوبانى جاقسى كورە باستادى. قازىر ايەلىم ەكەۋمىز بالامىزعا ٴجاسوسپىرىم كەزىندە شىدامدىلىقپەن كومەكتەسكەنىمىز ٶز جەمىسىن بەرگەنىنە قاتتى قۋانامىز».گيلليس پەن ايەلى ۇلدارىنا شىدامدىلىقپەن كومەكتەسە ٴجۇرىپ، وزدەرى ەحوبانىڭ كومەگىنە سەنىم ارتتى. گيلليس بىلاي دەيدى: «مەن ماتتياسقا: «اناڭ ەكەۋمىز سەنى قاتتى جاقسى كورەمىز، سوندىقتان ٴبىز ەحوباعا دۇعا ەتىپ، ساعان تۇسىنۋگە كومەكتەسسىنشى دەپ جالبارىنا سۇرايمىز»،— دەپ ٴجيى ايتىپ وتىراتىنمىن». ماتتياستىڭ اتا-اناسى شىدامدى بولىپ، ەش بەرىلمەگەندەرىنە قاتتى قۋانادى!
ەگەر سوزىلمالى اۋرۋعا شالدىققان تۋىسىمىزعا نە دوسىمىزعا كۇتىم جاساپ جۇرسەك، بۇل وڭايعا سوقپايدى. بۇل دا شىدامدىلىقتى تالاپ ەتەتىن جاعداي. وسى ورايدا سكانديناۆيادا تۇراتىن باسقا ٴبىر باۋىرلاستىڭ مىسالىن قاراستىرايىق. ونىڭ ەسىمى — ەللەن *.
وسىدان سەگىز جىلداي بۇرىن، ەللەننىڭ كۇيەۋى ەكى بىردەي ينسۋلتكە شالدىعىپ، ميى قاتتى زاقىمدانادى. سونىڭ كەسىرىنەن ول قۋانىشتى، قايعىنى، اياۋشىلىقتى سەزىنە المايتىن بولىپ قالدى. بۇل ەللەنگە قاتتى سوققى بولىپ ٴتيدى. ول بىلاي دەيدى: «مەنىڭ جاعدايىمدا زور شىدامدىلىق قاجەت. كوپ دۇعا ايتامىن. ماعان جۇبانىش بەرەتىن سۇيىكتى تارماعىم — فىلىپىلىكتەرگە 4:13. وندا: «ماعان كۇش-قۋات بەرۋشىنىڭ ارقاسىندا ٴبارىن دە ىستەي الامىن»،— دەلىنگەن». ەحوبانىڭ قۇدىرەتى مەن قولداۋىنىڭ ارقاسىندا ەللەن شىدامدىلىق تانىتا وتىرىپ، ٶز قيىندىعىمەن كۇرەسىپ ٴجۇر (ٴزابۇر 62:5، 6).
ەحوبانىڭ شىدامدىلىعىن ۇلگى ەتىڭىز
شىدامدىلىقتىڭ ەڭ جاقسى ۇلگىسى — ەحوبانىڭ ٶزى (پەتىردىڭ 2-حاتى 3:15). كيەلى كىتاپتا ونىڭ زور شىدامدىلىعى جايلى كوپ ايتىلعان (نەحەميا 9:30؛ يشايا 30:18). مىسالى، ەحوبا سودومدى جويامىن دەپ شەشكەندە، ىبىرايىمنىڭ وعان بىرنەشە سۇراق قويعانى ەسىڭىزدە مە؟ ەحوبا سوعان قالاي قاراعان ەدى؟ ول ىبىرايىمنىڭ ٴسوزىن بولمەي، ٵربىر سۇراعى مەن ۋايىمىن شىدامدىلىقپەن تىڭدادى. ال سوسىن ونىڭ ۋايىمىن تىڭداعانىن ٴبىلدىرىپ، سودومدا ون ٵدىل ادام تابىلسا، قالانى جويمايتىنىنا سەندىردى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 18:22—33). ەحوبا ٵردايىم ادامدى شىدامدىلىقپەن تىڭدايدى. ول ەشقاشان قىزبالىققا سالىنبايدى.
شىدامدىلىق — جاڭا بولمىستىڭ ماڭىزدى بولىگى. ال جاڭا بولمىسقا بارلىق ماسىحشىلەر يە بولۋى كەرەك. ناعىز شىدامدىلىققا يە بولۋ ٷشىن بارىمىزدى سالساق، قامقور دا شىدامدى اكەمىز ەحوبانى قۇرمەتكە بولەيمىز، ٵرى «سەنىمى مەن شىدامدىلىعىنىڭ ارقاسىندا ۋادەلەردى مۇرا ەتكەندەردىڭ» قاتارىندا بولامىز! (ەۆرەيلەرگە 6:10—12).