1،‏ 2.‏ ادامدار جۇماق دەپ نەنى ايتادى؟‏

ٴ‌بىر جىلدارى كورەيانىڭ سەۋل قالاسىندا جەردىڭ تۇكپىر-‏تۇكپىرىنەن كەلگەن باۋىرلاستار ايماقتىق كونگرەستە باس قوستى.‏ رۋحاني تويدىڭ اياعىندا جەرگىلىكتى كۋاگەرلەر قوناقتاردى اينالا قورشاپ الدى.‏ ولار ٴ‌بىر-‏بىرىنە قيماستىقپەن:‏ «جۇماقتا جۇزدەسكەنشە!‏»—‏ دەپ،‏ قوشتاسىپ جاتتى.‏ سىزدىڭشە،‏ ولار قانداي جۇماق جايىندا ايتتى؟‏

² ادامداردىڭ جۇماق تۋرالى پىكىرلەرى ٵرقيلى.‏ بىرەۋلەرى ونى ويدان شىققان قيال دەپ ساناسا،‏ باسقالارى «باقىت قايدا بولسا،‏ جۇماق سوندا» دەگەن ويدا.‏ تاعى باسقالارى اعاشى بيىك،‏ باعى كوركەم،‏ جانۋارى جۋاس جەردى «جەر جانناتى» دەپ جاتادى.‏ ال ٴ‌سىزدىڭ ويىڭىزشا،‏ جۇماق دەگەن نە؟‏ ٴ‌سىز ونى كۇتىپ ٴ‌جۇرسىز بە؟‏

3.‏ كيەلى كىتاپتا جۇماق تۋرالى العاش رەت قاي جەرىندە ايتىلادى؟‏

³ كيەلى كىتاپتا كەشەگى جانە بولاشاقتاعى جۇماق تۋرالى ايتىلادى.‏ جۇماق جايىندا ونىڭ العاشقى بەتتەرىنەن-‏اق وقي الامىز.‏ ماسەلەن،‏ جاراتىلىس 2:‏8 دە‏:‏ «سوندا جاراتقان يە قۇداي شىعىستاعى ەدەمدە جۇماق ورناتتى دا،‏ جاساعان ادامىن سونىڭ  ىشىنە ورنالاستىردى»،‏—‏ دەپ جازىلعان (‏«ٴ‌تاۋرات» اۋدارماسى)‏.‏ ال ەۆرەي ماتىنىندە «ەدەم باعى» دەپ تۇر.‏ ەدەم ٴ‌سوزى «راقاتتانۋ،‏ ٴ‌لاززات الۋ» دەگەندى ٴ‌بىلدىرىپ،‏ سول باقتىڭ جانعا جايلى بولعانىن كورسەتەدى.‏ راسىندا دا،‏ ول وتە ادەمى،‏ جەمىس-‏جيدەگى مول بولعان.‏ وندا ادامدار مەن جانۋارلار تاتۋ-‏ٴ‌تاتتى ٶمىر سۇرگەن (‏مۇسانىڭ 1-‏جازباسى 1:‏29—‏31‏)‏.‏

4.‏ نەلىكتەن ەدەم باعىن جۇماق دەپ ايتا الامىز؟‏

⁴ ەۆرەي ماتىنىندەگى «باق» ٴ‌سوزى گرەك تىلىندە «جۇماق» دەپ اۋدارىلادى.‏ ٴ‌بىر ەنسيكلوپەديادا گرەك ۇلتىنان شىققان ادام «جۇماق» دەگەن ٴ‌سوزدى ەستىگەندە،‏ كوز الدىنا ۇرەي مەن قاۋىپتەن ادا،‏ سان ٴ‌تۇرلى جەمىس اعاشتارىنا باي،‏ ٴ‌مولدىر بۇلاقتارىنىڭ جاعاسىندا مارال مەن قوي جايىلعان ادەمى باقتى ەلەستەتەتىن بولعان (‏مۇسانىڭ 1-‏جازباسى 2:‏15،‏ 16 سالىستىرىڭىز)‏.‏

5،‏ 6.‏ ادام مەن حاۋا جۇماقتان نەگە قۇرالاقان قالدى جانە بۇل ورايدا كەيبىرەۋلەردى قانداي سۇراقتار تولعاندىرادى؟‏

⁵ ەحوبا ادام مەن حاۋانى ٴ‌دال سونداي باققا،‏ ياعني جۇماققا قونىستاندىردى.‏ ٴ‌بىراق ولار قۇدايعا مويىنسۇنباعاندىقتان،‏ وزدەرى دە،‏ ۇرپاقتارى دا جۇماقتان قۇرالاقان قالدى (‏مۇسانىڭ 1-‏جازباسى 3:‏23،‏ 24‏)‏.‏ سول جۇماق باعىندا ادام مەن حاۋادان كەيىن ەشكىم مەكەندەمەسە دە،‏ ول نۇحتىڭ زامانىندا بولعان توپان سۋعا دەيىن قاز قالپىندا تۇرسا كەرەك.‏

⁶ كەيبىرەۋلەر:‏ «جۇماق جەر بەتىندە قايتا ورنار ما ەكەن؟‏»—‏ دەپ تولعاناتىن شىعار.‏ ال ايعاقتار نە دەيدى؟‏ ٴ‌سىز جاقىندارىڭىزبەن بىرگە جۇماقتا ٶمىر سۇرۋگە ۇمىتتەنەسىز بە؟‏ ۇمىتىڭىزدىڭ سالماقتى نەگىزى بار ما؟‏ بولاشاقتا جۇماق بولاتىنىن راستاپ بەرە الاسىز با؟‏

7،‏ 8.‏ ا)‏ قۇداي ىبىرايىمعا نەنى ۋادە ەتتى؟‏ ٵ)‏ قۇدايدىڭ ۋادەسىنەن ىبىرايىم نە تۇسىنگەن بولۋى مۇمكىن؟‏

⁷ جۇماق جايلى تۋىنداعان سۇراقتارعا كيەلى كىتاپتان ارتىق ەشبىر ادام دا،‏ ەشبىر كىتاپ تا جاۋاپ بەرە المايدى.‏ نەگە؟‏ ويتكەنى بۇل كىتاپتىڭ اۆتورى ەحوبا—‏و باستاعى جۇماقتىڭ جاراتۋشىسى.‏ قۇداي ەجەلدەگى دوسى ىبىرايىمعا ايتقان سوزدەردى ەسىمىزگە الايىقشى.‏ قۇداي ونىڭ ٷرىم-‏بۇتاعىن «تەڭىز جاعاسىنداعى قۇم قيىرشىقتارىنداي» كوبەيتىپ بەرەمىن دەدى دە،‏ مىناداي ماڭىزى زور ۋادە بەردى:‏ «مەنىڭ سوزىمە قۇلاق اسقانىڭ ٷشىن،‏ سەنىڭ ۇرپاعىڭ ارقىلى جەر بەتىندەگى بارلىق حالىقتارعا باتام قونادى» (‏مۇسانىڭ 1-‏جازباسى 22:‏17،‏ 18‏)‏.‏ كەيىن وسى ۋادەسىن ىبىرايىمنىڭ ۇلى مەن نەمەرەسىنە قايتالاپ ايتتى ‏(‏مۇسانىڭ 1-‏جازباسى 26:‏4؛‏ 28:‏14 وقىڭىز)‏‏.‏

⁸ ىبىرايىمنىڭ «ادامزات اقىر سوڭىندا كوكتە جۇماقتا ٶمىر سۇرەدى» دەپ ويلاعانى جايىندا كيەلى كىتاپتا ەمەۋرىن دە جوق.‏ سوندىقتان قۇداي وعان «جەر بەتىندەگى بارلىق حالىقتارعا باتام قونادى» دەگەندە،‏ ىبىرايىم بۇل باتالار جەر بەتىندە بولادى دەپ تۇسىنگەن.‏ بۇل ويدى راستايتىن كيەلى كىتاپتا باسقا دا دالەلدەر بار ما؟‏

9،‏ 10.‏ كەيىننەن بەرىلگەن قانداي ۋادەلەر بولاشاقتا جۇماق ورنايتىنىنا نەگىز بەرەدى؟‏

⁹ كيەلى رۋحتىڭ جەتەلەۋىمەن ىبىرايىمنىڭ ۇرپاعى ٴ‌داۋىت بولاشاقتا «زۇلىمداردىڭ جوق بولاتىنىن» ايتقان (‏ٴ‌زابۇر 37:‏1،‏ 2،‏ 10‏)‏.‏ ال مومىن ادامدار جايىندا:‏ «مومىندار جەردى مۇرا ەتەدى،‏ كەرەمەت تىنىشتىق ورناعانىن كورىپ،‏ شاتتىققا كەنەلەدى»،‏—‏ دەگەن.‏ سونداي-‏اق:‏ «ادىلدەر جەردى مۇرا ەتەدى،‏ وندا ماڭگى  باقي ٶمىر سۇرەدى‏»،‏—‏ دەپ پايعامبارلىق ەتتى (‏ٴ‌زابۇر 37:‏11،‏ 29؛‏ سامۋيلدىڭ 2-‏جازباسى 23:‏2‏)‏.‏ بۇل ۋادەلەر قۇدايدىڭ ەركىن ورىنداعىسى كەلەتىندەرگە قالاي اسەر ەتتى دەپ ويلايسىز؟‏ كۇندەردىڭ كۇنىندە جەر بەتىندە تەك ٵدىل جاندار قالىپ،‏ جەر ەدەم باعى سياقتى قايتادان جۇماققا اينالاتىنىن ولار سەنىممەن كۇتتى.‏

¹⁰ ۋاقىت وتە كەلە «ەحوباعا قىزمەت ەتەمىز» دەپ جارياعا جار سالعان يسرايلدىكتەردىڭ باسىمى قۇدايدان جانە شىنايى عيباداتتان تەرىس اينالىپ كەتتى.‏ سول سەبەپتى قۇداي بابىلدىقتارعا ٶز حالقىن جاۋلاپ الۋعا،‏ جەرىن ويرانداتۋعا،‏ كوبىسىن تۇتقىنعا الىپ كەتۋگە جول بەردى (‏شەجىرەلەر 2-‏جازبا 36:‏15—‏21؛‏ ەرەميا 4:‏22—‏27‏)‏.‏ ٴ‌بىراق قۇدايدىڭ پايعامبارلارى يسرايل حالقىنىڭ 70 جىلدان كەيىن كىندىك قانى تامعان ەلدەرىنە ورالاتىنىن ايتتى.‏ بۇل پايعامبارلىقتار ورىندالدى دا.‏ ٴ‌بىراق ولاردىڭ ٴ‌بىز ٷشىن دە ٴ‌مانى زور.‏ پايعامبارلىقتاردىڭ بىرنەشەۋىن قاراستىرۋ بارىسىندا ولار جۇماقتىڭ جەر بەتىندە بولاتىنىنا قالاي نۇسقايتىنىن بايقاپ كورىڭىز.‏

11.‏ يشايا 11:‏6—‏9 تارماقتار ٴ‌بىرىنشى رەت قاشان ورىندالدى جانە قانداي سۇراق تۋىنداۋى مۇمكىن؟‏

¹¹ يشايا 11:‏6—‏9 وقىڭىز.‏ قۇداي يشايا پايعامبار ارقىلى يسرايلدىكتەر تۋعان جەرىنە ورالعاندا،‏ ەلدەرىندە تىنىشتىق ورنايتىنىن ايتتى.‏ ولارعا ادامداردىڭ،‏ اڭداردىڭ شابۋىلىنان ۇرەيلەنۋدىڭ قاجەتى جوق ەدى.‏ ەڭبەكتەگەن بالادان ەڭكەيگەن قارياعا دەيىن قاۋىپسىزدىكتە بولار ەدى.‏ بۇل و باستا ەدەم باعىندا بولعان تەلەگەي تىنىشتىقتى ەسكە سالادى ەمەس پە؟‏!‏ (‏يشايا 51:‏3‏)‏.‏ سونىمەن قاتار يشايا تەك يسرايل جەرى عانا ەمەس،‏ بۇكىل جەر بەتى ‏«تەڭىزدىڭ سۋعا تولى بولاتىنىنداي.‏.‏.‏ ەحوبا تۋرالى بىلىمگە تولاتىنىن» ايتقان.‏ بۇل سوزدەر قاشان ورىندالماق ەدى؟‏ بۇنىڭ بولاشاققا مەڭزەپ تۇرعانى انىق.‏

12.‏ ا)‏ بابىلداعى تۇتقىننان ورالعاندار قانداي باتالارعا كەنەلدى؟‏ ٵ)‏ يشايا 35:‏5—‏10 تارماقتاردا جازىلعان سوزدەر بولاشاقتا دا ورىندالاتىنىن قايدان بىلەمىز؟‏

¹² يشايا 35:‏5—‏10 وقىڭىز.‏ يسرايلدىكتەر بابىلدان ورالعاننان كەيىن ولارعا اڭدار دا،‏ ادامدار دا شابۋىلدامايتىنىن يشايا تاعى قايتالاپ ٶتتى.‏ سونداي-‏اق ول استا-‏توك مولشىلىق بولاتىنىن ايتتى:‏ سۋ مول بولعاندىقتان،‏ جەر دە مول ٶنىم بەرمەك ەدى.‏ كەزىندە ەدەم باعىندا دا سولاي بولعان (‏مۇسانىڭ 1-‏جازباسى 2:‏10—‏14؛‏ ەرەميا 31:‏12‏)‏.‏ بۇل پايعامبارلىق يسرايلدىكتەردىڭ كەزىندە عانا ورىندالۋ كەرەك پە ەدى؟‏ بايقاساڭىز،‏ پايعامبارلىقتا سوقىرلار،‏ اقساقتار،‏ ساڭىراۋلار ايىعادى دەگەن سوزدەر بار.‏ الايدا بۇل بابىلدان ورالعان يسرايلدىكتەردىڭ كۇنىندە ورىندالعان جوق.‏ دەمەك،‏ اۋرۋلاردىڭ ٴ‌بارىن قۇداي بولاشاقتا ساۋىقتىراتىنىن ايتقىسى كەلدى.‏

13،‏ 14.‏ يسرايلدىكتەر بابىلدان ورالعاندا،‏ يشايا 65:‏21—‏23 سوزدەر قالاي ورىندالدى،‏ ال قاي قىرى بولاشاقتا ورىندالماق؟‏ (‏ماقالانىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.‏)‏

¹³ يشايا 65:‏21—‏23 وقىڭىز.‏ ياھۋديلەر ٶز ەلدەرىنە ورالعاندا،‏ جايلى ۇيلەر،‏ وڭدەلگەن  جەرلەر مەن جۇزىمدىكتەر الدارىندا دايىن تۇرماعان ەدى.‏ ٴ‌بىراق قۇداي باتاسىن بەرگەندىكتەن،‏ ولاردىڭ جاعدايى ٶز ۋاقىتىندا وزگەردى.‏ حالىق وزدەرى ٷي سوعىپ،‏ وندا وزدەرى تۇرعاندا،‏ ٶز قولدارىمەن ەككەن ٶنىمدى وزدەرى جيناپ جەگەندە،‏ قالاي قۋانعانىن ەلەستەتە الاسىز با؟‏!‏

¹⁴ بايقاساڭىز،‏ بۇل پايعامبارلىقتا ٴ‌بىزدىڭ «عۇمىرىمىز مىقتى اعاشتىڭ عۇمىرىنداي ۇزاق بولادى» دەلىنگەن.‏ راسىندا دا،‏ كەيبىر اعاشتار مىڭداعان جىل ٶمىر سۇرەدى.‏ سونشاما عۇمىر كەشۋ ٷشىن ادامعا مىقتى دەنساۋلىق كەرەك.‏ جانە دە ولار،‏ يشايا ايتقانداي،‏ تىنىشتىق ورناعان ادەمى ورتادا ٶمىر سۇرسە،‏ بۇل ناعىز جۇماق بولار ەدى.‏ بۇل پايعامبارلىق مىندەتتى تۇردە ورىندالادى!‏

15.‏ يشايا كىتابىندا قانداي باتالاردىڭ توگىلەتىنى جايلى ايتىلعان؟‏

¹⁵ ٴ‌بىز قاراستىرعان ۋادەلەر بولاشاقتاعى جۇماققا قالاي نۇسقايتىنى جايلى ويلاپ كورەيىكشى:‏ بۇكىل جەر بەتى قۇداي جارىلقاعان ادامدارعا تولى بولادى.‏ ەشكىمگە جابايى اڭداردىڭ نە زۇلىم ادامداردىڭ شابۋىلىنان قورقۋدىڭ قاجەتى بولمايدى.‏ سوقىرلار،‏ ساڭىراۋلار مەن اقساقتار ايىعادى.‏ ادامدار ٶز ۇيلەرىن سوعىپ،‏ وزدەرى وسىرگەن ونىمدەرىنە قۋاناتىن بولادى.‏ ولار اعاشتاردان دا ۇزاق ٶمىر كەشەتىن بولادى.‏ ٴ‌يا،‏ كيەلى كىتاپتا بولاشاقتا وسىنداي جۇماقتىڭ ورنايتىنىنا قاتىستى دالەلدەر كوپ.‏ الايدا كەيبىر ادامدار «بۇل پايعامبارلىقتار جەر بەتىندە جۇماق ورنايتىنىن بىلدىرمەيدى» دەپ ايتۋى مۇمكىن.‏ ٴ‌سىز ولارعا نە ايتار ەدىڭىز؟‏ جەردەگى جۇماقتى تاعاتسىزدانا كۇتۋگە ٴ‌سىزدە قانداي نەگىز بار؟‏ تاريحتاعى ەڭ ۇلى ادام يسا بىزگە مىزعىماس نەگىز بەردى.‏

16،‏ 17.‏ يسا جۇماق تۋرالى قاشان ايتتى؟‏

¹⁶ يسا بەيك‍ۇنا بولسا دا،‏ تۇتقىندالىپ،‏ باعاناعا ىلىنگەن.‏ ال ەكى جاعىنا ەكى ياھۋدي قىلمىسكەرى ٸلىندى.‏ سولاردىڭ ٴ‌بىرى يسانىڭ پاتشا ەكەنىن ٴ‌تۇسىنىپ،‏ بىلاي دەدى:‏ «يسا،‏ پاتشا بولعانىڭدا،‏ مەنى ەسىڭە الا كورشى» (‏لۇقا 23:‏39—‏42‏)‏.‏ لۇقا 23:‏43 تە جازىلعان يسانىڭ ۋادەسى ٴ‌سىزدىڭ بولاشاعىڭىزعا دا قاتىستى.‏ الايدا كەيبىر زەرتتەۋشىلەر بۇل تارماقتاعى «بۇگىن» دەگەن سوزدىڭ الدىنا يا ارتىنا تىنىس بەلگىسىن قويىپ،‏ يسانىڭ سوزدەرىن كەلەسىدەي اۋدارىپ جاتادى:‏ «ساعان شىندىعىن ايتامىن:‏ بۇگىن-‏اق مەنىمەن بىرگە جۇماقتا بولاسىڭ».‏ بۇل سويلەمدە تىنىس بەلگىسى قايدا قويىلۋ كەرەكتىگىنە قاتىستى سان ٴ‌تۇرلى پىكىرلەر بار.‏ ٴ‌بىراق يسا «بۇگىن» دەگەندە نەنى ويدا تۇتتى؟‏

¹⁷ قازىرگى كوپتەگەن تىلدەردە سويلەمنىڭ ماعىناسىن انىق جەتكىزۋ ٷشىن سويلەمنىڭ قۇرىلىمىن وزگەرتەدى،‏ ٷتىر مەن قوس ن‍ۇكتەلەر سياقتى تىنىس بەلگىلەرىن قويادى.‏ الايدا قولجەتىمدى بولعان كونە گرەك قولجازبالارىندا تىنىس بەلگىلەرى ٵردايىم قولدانىلا بەرمەگەن.‏ سوندىقتان يسانىڭ سوزدەرىنە قاتىستى سۇراق تۋىنداۋى مۇمكىن.‏ ول:‏ «ساعان شىندىعىن ايتامىن:‏ بۇگىن-‏اق مەنىمەن بىرگە جۇماقتا بولاسىڭ»،‏—‏ دەدى مە؟‏ جوق الدە:‏ «بۇگىن ساعان شىندىعىن ايتامىن،‏ مەنىمەن بىرگە جۇماقتا بولاسىڭ»،‏—‏ دەدى مە؟‏ كيەلى كىتاپ اۋدارماشىلارى يسانىڭ «بۇگىن» دەگەن ٴ‌سوزىن قالاي تۇسىنسە،‏ سوعان ساي سويلەمنىڭ قۇرىلىمىن وزگەرتىپ،‏ تىنىس بەلگىسىن قويادى.‏ ٴ‌سىز بۇگىندەگى كيەلى كىتاپتاردان وسى ەكى نۇسقانى دا تابا الاسىز.‏

18،‏ 19.‏ يسانىڭ نە ايتقىسى كەلگەنىن تۇسىنۋگە نە كومەكتەسەدى؟‏

 ¹⁸ يسا ٸزباسارلارىنا ٶلىمى جايلى نە دەگەنى ەسىڭىزدە بولار.‏ ول:‏ «ادام ۇلى دا جەر قوينىندا ٷش كۇن،‏ ٷش ٴ‌تۇن بولادى»،‏—‏ دەدى.‏ سونداي-‏اق ول بىلاي دەگەن:‏ «ادام ۇلى جاۋلارىنىڭ قولىنا ۇستالىپ بەرىلەدى.‏ ولار ونى ولتىرەدى،‏ ٴ‌بىراق ول ٷشىنشى كۇنى قايتا تىرىلەدى» (‏ماتاي 12:‏40؛‏ 16:‏21؛‏ 17:‏22،‏ 23؛‏ مارقا 10:‏34‏)‏.‏ ەلشى پەتىر يسانىڭ سول سوزدەرى ورىندالعانىن جازعان (‏ەلشىلەردىڭ ىستەرى 10:‏39،‏ 40‏)‏.‏ دەمەك،‏ يسا مەن جانىنداعى ٶتىنىش جاساعان قىلمىسكەر ولگەن كۇنى جۇماققا بارعان جوق.‏ كيەلى كىتاپتا قۇداي قايتا تىرىلتكەنگە دەيىن يسا «كوردە» تولىق ەمەس ٷش كۇن بولعانى جازىلعان * (‏ەلشىلەردىڭ ىستەرى 2:‏31،‏ 32‏)‏.‏

¹⁹ سونىمەن،‏ يسا «بۇگىن ساعان شىندىعىن ايتامىن» دەگەن سوزدەردى ۋادەسىنە العى ٴ‌سوز رەتىندە قولداندى.‏ بۇلاي سويلەۋ ٴ‌تىپتى مۋسانىڭ كۇندەرىندە دە كادىمگى نارسە بولعان.‏ مىسالى،‏ مۇسا:‏ «مەن بۇگىن بۇيىرعان وسى سوزدەر جۇرەگىڭنەن ورىن السىن»،‏—‏ دەگەن (‏مۇسانىڭ 5-‏جازباسى 6:‏6؛‏ 7:‏11؛‏ 8:‏1،‏ 19؛‏ 30:‏15‏)‏.‏

20.‏ يسانىڭ سوزدەرىنە قاتىستى تۇسىنىگىمىزدى قانداي دالەلدەر قولدايدى؟‏

 ²⁰ تاياۋ شىعىستاعى ٴ‌بىر كيەلى كىتاپ اۋدارماشىسى يسانىڭ سوزدەرىنە قاتىستى بىلاي دەگەن:‏ «وسى ماتىندە ەكپىن «بۇگىن» دەگەن سوزگە ٴ‌تۇسىپ،‏ بىلاي وقىلۋ كەرەك:‏ —‏بۇگىن ساعان شىندىعىن ايتامىن،‏ سەن مەنىمەن بىرگە جۇماقتا بولاسىڭ.‏ بۇل ۋادە سول كۇنى بەرىلدى،‏ ال كەيىن ورىندالۋ كەرەك ەدى».‏ سونداي-‏اق اۋدارماشىنىڭ ايتۋىنشا،‏ بۇل سول ايماققا ٴ‌تان سويلەۋ ەرەكشەلىگى ەدى ٵرى «ۋادەنىڭ بەلگىلى كۇنى بەرىلگەنىن جانە مىندەتتى تۇردە ورىندالاتىنىن» بىلدىرەدى.‏ 5 عاسىرداعى سيريالىق اۋدارمادا بۇل تارماق بىلاي تارجىمەلەنگەن:‏ «ٵۋمين،‏ بۇگىن مەن ساعان ايتامىن،‏ سەن مەنىمەن بىرگە ەدەم باعىندا بولاسىڭ».‏ بۇل ۋادە بارىمىزگە دە جىگەر بەرەرى ٴ‌سوزسىز.‏

21.‏ قىلمىسكەر قانداي مارتەبەگە يە بولماعان جانە نەگە؟‏

²¹ يسا قىلمىسكەرگە جۇماق جايلى ايتقاندا،‏ كوكتەگى جۇماققا مەڭزەگەن جوق.‏ نەگە بۇلاي دەيمىز؟‏ ونىڭ ٴ‌بىر سەبەبى —‏ قىلمىسكەر يسانىڭ ادال ەلشىلەرىمەن كوكتە بيلىك ەتۋگە قاتىستى كەلىسىم جاساسقانىن مۇلدەم بىلمەيتىن (‏لۇقا 22:‏29‏)‏.‏ سونىمەن قاتار ول شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتپەگەن دە ەدى (‏جوحان 3:‏3—‏6،‏ 12‏)‏.‏ سوندىقتان يسا قىلمىسكەرگە ۋادە بەرگەندە،‏ ول جەردەگى جۇماق جايلى ايتقانىندا داۋ جوق.‏ ٴ‌بىراز جىل وتكەننەن كەيىن ەلشى پاۋىل اياندا «جۇماققا اكەتىلىپ» جاتقان ٴ‌بىر ەر ادامدى كورگەنىن ايتتى (‏قورىنتتىقتارعا 2-‏حات 12:‏1—‏4‏)‏.‏ پاۋىل مەن باسقا ەلشىلەر كوكتە يسامەن بىرگە بيلىك ەتۋگە تاڭدالسا دا،‏ پاۋىل بولاشاقتاعى جۇماق جايىندا ايتتى *‏.‏ سول جۇماق جەردە ورناي ما؟‏ ٴ‌سىز سوندا بولاسىز با؟‏

22،‏ 23.‏ ٴ‌سىز نە نارسەگە ۇمىتتەنە الاسىز؟‏

²² ەسىڭىزدە بولسا،‏ ٴ‌داۋىت «‏ادىلدەر جەردى مۇرا ەتەتىن» ۋاقىت تۋرالى ايتقان (‏ٴ‌زابۇر 37:‏29؛‏ پەتىردىڭ 2-‏حاتى 3:‏13‏)‏.‏ بۇل جەردە ول جەر بەتىندەگى بارلىق ادامدار قۇدايدىڭ ٵدىل پرينسيپتەرىنە مويىنسۇناتىن ۋاقىتقا نۇسقاعان.‏ ال يشايا 65:‏22 دەگى پايعامبارلىقتا:‏ «حالقىمنىڭ عۇمىرى مىقتى اعاشتىڭ عۇمىرىنداي ۇزاق بولادى»،‏—‏ دەلىنگەن.‏ بۇل سوزدەردەن جاڭا دۇنيەدە ەحوباعا قىزمەت ەتەتىن ادامداردىڭ مىڭداعان جىل ٶمىر سۇرەتىنى كورىنەدى.‏ بۇل مۇمكىن بە؟‏ ٴ‌يا،‏ ويتكەنى ايان 21:‏1—‏4 تارماقتارعا ساي،‏ قۇداي ادامزاتقا باتاسىن توگەدى،‏ ال سول باتالاردىڭ ٴ‌بىرى —‏ «ولىمنىڭ بولمايتىنى».‏

²³ كيەلى كىتاپ جۇماق جايلى نە دەپ ۇيرەتەتىنى ايدان انىق.‏ ٴ‌يا،‏ ادام مەن حاۋا جۇماقتا ماڭگى ٶمىر ٴ‌سۇرۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىلدى،‏ ٴ‌بىراق جەر بەتى قايتادان جۇماققا اينالادى.‏ قۇداي ۋادە ەتكەندەي،‏ ول جەر بەتىندەگى حالىقتاردى جارىلقايتىن بولادى.‏ ٴ‌داۋىت ايتپاقشى،‏ مومىندار مەن ادىلدەر جەر بەتىن مۇرا ەتىپ،‏ وندا ماڭگى باقي ٶمىر سۇرەدى.‏ ال يشايا كىتابىنداعى پايعامبارلىقتار جەردەگى جايقالعان جۇماقتا ومىردىڭ بار راقاتىن كورۋگە دەگەن تابەتىمىزدى اشادى ەمەس پە؟‏!‏ بۇل كەز قاشان كەلەدى؟‏ يسانىڭ قىلمىسكەرگە بەرگەن ۋادەسى ورىندالعان كەزدە.‏ ٴ‌سىز سول جۇماقتا ٶمىر سۇرە الاسىز.‏ سوندا كورەياداعى كونگرەستە:‏ «جۇماقتا جۇزدەسكەنشە!‏»—‏ دەگەن باۋىرلاستاردىڭ جۇرەكجاردى تىلەگى ورىندالاتىن بولادى.‏