مەنىڭ اتا-‏انام شىندىقتى ۇيلەنبەي تۇرىپ،‏ 1920-‏جىلدارى ٴ‌بىلدى.‏ مەن 1939-‏جىلى دۇنيەگە كەلدىم.‏ ٴ‌بىز انگليادا تۇردىق.‏ مەن اتا-‏اناممەن بىرگە قاۋىم كەزدەسۋلەرىنە قالماي بارىپ ٴ‌جۇردىم.‏ كەيىن تەوكراتيالىق قىزمەت مەكتەبىنە جازىلدىم.‏ 6 جاسىمدا العاش رەت تاپسىرمامەن شىققانىم ٵلى ەسىمدە.‏ پيۋپيترگە بويىم جەتپەگەندىكتەن،‏ باۋىرلاستار اياعىمنىڭ استىنا قوراپ قويىپ بەردى.‏ مەن قاتتى قوبالجىدىم،‏ ويتكەنى زالدا كىلەڭ ۇلكەن كىسىلەر وتىر ەدى.‏

ۋاعىزعا شىققاندا،‏ اكەم ماعان ٴ‌بىر پاراقشاعا قاراپايىم ۇسىنىس جازىپ بەرەتىن.‏ 8 جاستا بولعانىمدا مەن العاش رەت جالعىز ٶزىم ٴ‌بىر ەسىكتى قاقتىم.‏ ٷي يەسى قولىمداعى پاراقشاداعى ۇسىنىستى وقىپ،‏ «قۇداي شىنشىل» دەگەن كىتاپتى الدى.‏ بۇعان قاتتى قۋانعانىم سونشا —‏ كوشەدە تۇرعان اكەمە بارىپ ايتۋعا اسىقتىم!‏ ۋاعىز ٸسى مەن قاۋىم كەزدەسۋلەرى ماعان كوپ قۋانىش سيلادى جانە بويىمدا ەحوباعا تولىق ۋاقىتتى قىزمەت ەتۋگە دەگەن زور ىقىلاس وياتتى.‏

اكەم «كۇزەت مۇناراسىن» الىپ تۇرۋىم ٷشىن،‏ مەنى سول جۋرنالعا جازدىردى.‏ سوندا شىندىق جۇرەگىمە تەرەڭ ۇيالاي باستادى.‏ مەن جۋرنالداردى العان بويدا قۇمارتا وقىپ تاستايتىنمىن.‏ وسىنىڭ ارقاسىندا ەحوباعا دەگەن سەنىمىم ٶسىپ،‏ وعان ٶمىرىمدى باعىشتاعىم كەلدى.‏

1950-‏جىلى وتباسىمىزبەن نيۋ-‏يوركتە وتكەن «تەوكراتيانىڭ ٶسۋى» دەگەن كونگرەسكە باردىق.‏ 3 تامىز،‏ بەيسەنبى كۇننىڭ تاقىرىبى «ميسسيونەرلەر كۇنى» دەپ اتالدى.‏ سول كۇنى كەيىننەن باسقارۋشى كەڭەستە قىزمەت ەتكەن كەري باربەر باۋىرلاس شومىلدىرۋ راسىمىنە ارنالعان باياندامانى ايتتى.‏ ول بايانداماسىنىڭ سوڭىندا كانديداتتارعا ەكى سۇراقتى قويعان كەزدە،‏ مەن دە ورنىمنان تۇرىپ:‏ «ٴ‌يا!‏»—‏ دەپ جاۋاپ بەردىم.‏ ول كەزدە جاسىم 11 دە بولسا دا،‏ بۇل  قادامىم ماڭىزدى ەكەنىن تۇسىنەتىنمىن.‏ مەن ٴ‌جۇزۋدى بىلمەگەندىكتەن،‏ سۋعا تۇسۋگە قورىقتىم.‏ سوندا اكەمنىڭ ٸنىسى مەنى باسسەينگە ەرتىپ بارىپ،‏ «ۋايىمداما،‏ ٴ‌بارى جاقسى بولادى» دەپ تىنىشتاندىردى.‏ ٴ‌بىراق مەنىڭ اياعىم ٴ‌تىپتى سۋدىڭ تۇبىنە ٴ‌تيىپ ۇلگەرمەدى.‏ مەن ٴ‌بىر باۋىرلاستىڭ قولىنان ەكىنشى باۋىرلاستىڭ قولىنا تەز ٶتتىم:‏ ٴ‌بىرى شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكىزسە،‏ ەكىنشىسى باسسەيننەن تەز شىعارىپ الدى.‏ سول ەلەۋلى كۇننەن باستاپ ەحوبا مەنىڭ جولدارىمدى تەگىستەپ كەلەدى.‏

مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ،‏ مەن ٸزاشار بولعىم كەلدى.‏ ٴ‌بىراق مۇعالىمدەرىم جوعارى وقۋ ورنىنا ٴ‌تۇس دەپ قويمادى.‏ سولاردىڭ ايتقانىنا كونىپ،‏ مەن ۋنيۆەرسيتەتكە ٴ‌تۇستىم.‏ الايدا كوپ ۇزاماي-‏اق ساباعىم مەن شىندىقتى قاتار الىپ جۇرە المايتىنىمدى ٴ‌تۇسىندىم.‏ بۇلاي شىندىقتا نىق تۇرا المايتىنىمدى بىلگەندىكتەن،‏ ۋنيۆەرسيتەتتەن كەتەم دەپ شەشتىم.‏ بۇل جايلى ەحوباعا دۇعا ەتتىم دە،‏ ۋنيۆەرسيتەتتەن شىعۋ تۋرالى ٶتىنىش جازدىم.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ ٴ‌بىرىنشى كۋرستان كەيىن وقۋىمدى تاستادىم.‏ بۇدان سوڭ ەحوباعا تولىق سەنىم ارتىپ،‏ بىردەن ٸزاشارلىق قىزمەتتى باستاپ كەتتىم.‏

1957-‏جىلدىڭ شىلدەسىندە لوندونداعى بەتەل مەنى ۋەللينگبورو قالاسىنا تاعايىندادى.‏ سول جەردە قىزمەت ەتەتىن بەرت ۆەيزي باۋىرلاس مەنى كوپ نارسەگە ۇيرەتتى.‏ ول وتە قۇلشىنىستى جاريالاۋشى بولاتىن،‏ ماعان دا ۋاعىزداۋدىڭ جاقسى كەستەسىن قۇرۋعا كومەكتەستى.‏ قاۋىمدا التى قارت ايەل باۋىرلاس،‏ ال ەر باۋىرلاستاردان بەرت ەكەۋمىز عانا بولدىق.‏ بارلىق قاۋىم كەزدەسۋلەرىنە دايىندالىپ،‏ اتسالىسقانىم ەحوباعا كوبىرەك ارقا سۇيەۋگە جانە سەنىمىمدى پاش ەتۋگە كومەكتەستى.‏

مەن اسكەرگە بارماعانىم ٷشىن قىسقا مەرزىمگە تۇرمەگە وتىرىپ شىقتىم.‏ شىققان سوڭ،‏ باربارا دەگەن ارنايى ىزاشارمەن تانىستىم.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ ەكەۋمىز 1959-‏جىلى وتاۋ قۇردىق.‏ ٴ‌بىز كەز كەلگەن جەردە قىزمەت ەتۋگە دايىن ەدىك.‏ ٴ‌بىز الدىمەن انگليانىڭ سولتۇستىك-‏باتىسىنداعى لانكاشير قالاسىنا تاعايىندالدىق.‏ كەيىن مەن 1961-‏جىلى لوندون بەتەلىندە وتكەن ٴ‌بىر ايلىق پاتشالىق قىزمەت مەكتەبىنە شاقىرىلدىم.‏ مەكتەپتىڭ سوڭىندا مەنى ارالاۋشى باقىلاۋشى ەتىپ تاعايىندايدى دەپ كۇتپەدىم.‏ مەن ەكى اپتا بويى بيرمينگەم قالاسىنداعى ٴ‌بىر اۋداندىق باقىلاۋشىدان ۇيرەندىم.‏ بارباراعا دا مەنىمەن بىرگە بارۋعا رۇقسات ەتتى.‏ ۇيرەنىپ بولعان سوڭ،‏ ٴ‌بىز لانكاشير مەن چەشير اۋدانىنداعى ٶزىمىزدىڭ تاعايىندالۋىمىزعا قايتا ورالدىق.‏

1962-‏جىلى تامىزدا ٴ‌بىز دەمالىستا جۇرگەندە،‏ فيليالدان ٴ‌بىر حات كەلدى.‏ كونۆەرتتى اشساق،‏ ىشىندە عالاقات مەكتەبىنە ٶتىنىش قاعازى بار ەكەن!‏ باربارا ەكەۋمىز ەحوباعا دۇعا ەتىپ،‏ جاڭاعى ٶتىنىشتى تولتىردىق.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ ونى دەرەۋ بەتەلگە جونەلتتىك.‏ ال بەس ايدان سوڭ ٴ‌بىز نيۋ-‏يورك شتاتىنداعى برۋكلينگە جول تارتتىق.‏ ول جەردە عالاقاتتىڭ 38-‏سىنىبىندا وقىپ،‏ ون اي بويى تەوكراتيالىق بىلىمنەن سۋسىندادىق.‏

عالاقات مەكتەبىندە ٴ‌بىز تەك قۇداي ٴ‌سوزى  مەن ونىڭ ۇيىمى جايىندا عانا ەمەس،‏ باۋىرلاستىق تۋرالى دا وتە كوپ بىلدىك.‏ جاسىمىز 20 دان ەندى اسسا دا،‏ سىنىبىمىزداعى ستۋدەنتتەردەن ۇيرەنگەنىمىز كوپ بولدى.‏ بۇدان بولەك،‏ مەن وقىتۋشىلارىمىزدىڭ ٴ‌بىرى فرەد راسك باۋىرلاسپەن جۇمىس ىستەدىم،‏ بۇل مەن ٷشىن زور مارتەبە ەدى.‏ ودان العان ٴ‌بىر كەرەمەت ٴ‌تالىمىم —‏ بىرەۋگە كەڭەس بەرگەندە،‏ ونى تەك كيەلى جازبالارعا نەگىزدەپ بەرۋ.‏ بىزگە ٴ‌دارىس وقىعانداردىڭ اراسىندا نەيتان نورر،‏ فرەدەريك فرەنس،‏ كارل كلەين سىندى وتە تاجىريبەلى باۋىرلاستار بولدى.‏ سونداي-‏اق ٴ‌بىز،‏ ستۋدەنتتەر،‏ ماكميللان باۋىرلاستىڭ كىشىپەيىل ۇلگىسىنە ٴ‌تانتى بولدىق!‏ ونىڭ اۋزىنان باۋىرلاستار 1914-‏جىلدان باستاپ 1919-‏جىلدىڭ باسىنا دەيىن كەزىككەن سىن ساعاتتا ەحوبا ٶز حالقىن قالاي جەتەلەگەنى جايلى ەستىپ بىلدىك.‏

مەكتەپتىڭ سوڭىنا تامان باربارا ەكەۋمىزدى نورر باۋىرلاس شاقىرىپ الىپ،‏ افريكاداعى بۋرۋندي ەلىنە تاعايىندالاتىنىمىزدى ايتتى.‏ ٴ‌بىز دەرەۋ بەتەلدىڭ كىتاپحاناسىنا جۇگىرىپ بارىپ،‏ «جىلنامادان» ول جاقتا قانشا جاريالاۋشى قىزمەت ەتەتىنىن ىزدەدىك.‏ ٴ‌بىر اڭ-‏تاڭ بولعانىمىز —‏ ول جەردەن جاريالاۋشىلار تۋرالى ەشقانداي سان تاپپادىق!‏ ٴ‌يا،‏ ٴ‌بىز ادام اياعى باسپاعان اۋماققا بارعالى جاتقان ەدىك،‏ بۇل قۇرلىق تۋرالى بىلەتىنىمىز دە وتە شامالى ەدى.‏ سونداعى جۇرەگىمىز دۇرسىلدەپ،‏ قوبالجىعانىمىز-‏اي!‏ ٴ‌بىراق ىنتى-‏شىنتىمىزبەن دۇعا ايتقان سوڭ،‏ ٴ‌سال باسىلدىق.‏

جاڭا تاعايىندالعان جەرىمىزدە ٴ‌بىز ٷشىن ٴ‌بارى جاڭا ەدى:‏ كليماتى دا،‏ مادەنيەتى دە،‏ ٴ‌تىلى دە.‏ بىزگە فرانسۋز ٴ‌تىلىن ۇيرەنۋگە تۋرا كەلدى.‏ تۇراتىن جەر تابۋ دا وڭاي بولمادى.‏ وسى ەلگە كەلگەنىمىزگە ەكى كۇن بولعاندا،‏ زامبياداعى قىزمەتىنە قايتىپ بارا جاتقان عالاقاتتاعى سىنىپتاسىمىز حارري ارنوت بىزگە پاتەر تابۋعا كومەكتەستى.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ بۇل پاتەر ٴ‌بىزدىڭ العاشقى ميسسيونەرلىك ٷيىمىز بولدى.‏ قىزمەتىمىزگە ەندى بىلەك سىبانا كىرىسكەنىمىزدە،‏ ەحوبا كۋاگەرلەرىن مۇلدەم تانىمايتىن جەرگىلىكتى بيلىك يەلەرى بىزگە قارسىلىق كورسەتە باستادى.‏ ولار جۇمىس ۆيزامىز بولماسا،‏ بۇل جەردە قالا المايتىنىمىزدى ايتتى.‏ وكىنىشكە وراي،‏ بىزگە ول ەلدەن كەتىپ،‏ جاڭا جەرگە،‏ ۋگانداعا،‏ بارۋعا تۋرا كەلدى.‏

ٴ‌بىز ۋگانداعا ۆيزاسىز بارا جاتقانىمىزعا قورىقتىق،‏ ٴ‌بىراق ەحوباعا سەنىم ارتتىق.‏ سول جەردە ۋگانداعا قىزمەت  اياسىن كەڭەيتىپ كەلگەن ٴ‌بىر كانادالىق ەر باۋىرلاسپەن تانىستىق.‏ ول كوشى-‏قون ساقشىلارسىنىڭ قىزمەتكەرىنە ٴ‌بىزدىڭ جاعدايىمىزدى ايتىپ ٴ‌تۇسىندىردى.‏ ولار بىزگە ەلدە تۇرۋىمىزدى زاڭداستىرۋ ٷشىن بىرنەشە اي بەردى.‏ وسىلاي ٸسىمىزدىڭ وڭعا باسىپ جاتقانىن ەحوبانىڭ كومەگى دەپ بىلدىك.‏

بۇل جەردەگى جاعداي بۋرۋنديگە قاراعاندا مۇلدە وزگەشە ەدى.‏ ۋگاندادا ۋاعىز ٸسى الدەقاشان ٴ‌جۇرىپ جاتتى،‏ ال بۇكىل ەلدە نەبارى 28 عانا كۋاگەر بولاتىن.‏ اۋماعىمىزدا اعىلشىنشا سويلەيتىندەر كوپ ەدى.‏ ٴ‌بىراق قىزىعۋشىلارعا رۋحاني وسۋگە كومەكتەسۋ ٷشىن ٴ‌بىز جەرگىلىكتى كوپ ٴ‌تىلدىڭ ٴ‌بىرىن مەڭگەرىپ الۋىمىز كەرەكتىگىن تۇسىندىك.‏ ٴ‌بىز كامپالا قالاسىندا ۋاعىزداي باستادىق.‏ وندا كوبىسى لۋگاندا تىلىندە سويلەيتىندىكتەن،‏ سول ٴ‌تىلدى ۇيرەنەيىك دەپ شەشتىك.‏ ارينە،‏ بۇل ٴ‌تىلدى جاقسىلاپ مەڭگەرۋ ٷشىن بىرنەشە جىل كەتتى،‏ ەسەسىنە قىزمەتىمىز وتە جەمىستى بولدى!‏ ٴ‌بىز زەرتتەۋشىلەرىمىزگە قانداي رۋحاني كومەك كورسەتۋىمىز قاجەت ەكەنىن تۇسىنە باستادىق.‏ ولار دا جۇرەكتەرىن اقتارىپ،‏ بىلگەندەرى جايلى ٶز سەزىمدەرىن ايتاتىن بولدى.‏

شىندىقتى قابىلداۋعا اسىق مومىن جانداردى تاۋىپ جاتقانىمىزعا ٴ‌بىر قۋانساق،‏ بۇكىل ەلگە ارالاۋشى باقىلاۋشى بولاتىنىمىزدى ەستىگەندە،‏ تاعى قۋاندىق.‏ سودان كەنيا فيليالىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا،‏ ۋاعىز ىسىنە ەسىك اشۋ ٷشىن ارنايى ٸزاشارلار باراتىن جەرلەردى ىزدەپ تابۋعا كىرىسىپ كەتتىك.‏ بۇرىن ەحوبا كۋاگەرلەرىن كورمەگەن ادامداردىڭ ٶزى بىزگە بىرنەشە رەت مەيماندوستىق تانىتتى.‏ ولار ٴ‌بىزدى قۇشاق جايا قارسى الىپ،‏ الدىمىزعا ٴ‌تىپتى داستارقان جايدى.‏

بۇدان كەيىن ٴ‌بىز ات باسىن ٴ‌تۇرلى جەرلەرگە بۇردىق.‏ مەن كامپالادان ەكى كۇن پويىزبەن ٴ‌جۇرىپ كەنياداعى مومباسا پورتىنا،‏ ال ودان ٵرى كەمەمەن ٷندى مۇحيتىنداعى سەيشەل ارالدارىنا ساپار شەكتىم.‏ كەيىنىرەك،‏ 1965—‏1972-‏جىلدارى،‏ سەيشەل ارالدارىنا جاساعان ساپارلارىما باربارا دا قوسىلدى.‏ سول ۋاقىتتا ونداعى ەكى-‏اق جاريالاۋشىدان ٴ‌بىر توپ،‏ ال سول توپتان ۇلكەن قاۋىم قۇرىلدى.‏ بۇدان باسقا ساپارىم مەنى ەريترەياداعى،‏ ەفيوپيا مەن سۋدانداعى باۋىرلاستارعا اپاردى.‏

ال ۋگانداداعى ساياسي جاعداي بيلىك باسىنا اسكەريلەر كەلگەندە كۇرت وزگەردى.‏ سودان باستالعان قيىن جىلدارى «پاتشانىكىن پاتشاعا بەرىڭدەر» دەگەن پرينسيپكە قۇلاق اسۋدىڭ قانشالىقتى دانا ەكەنىنە مەنىڭ كوزىم جەتتى (‏مار.‏ 12:‏17‏)‏.‏ بىردە ەلدەگى شەتەلدىكتەردىڭ ٴ‌بارى ۇيلەرىنە ەڭ جاقىن جەردەگى ساقشىلار بولىمشەسىنە بارىپ تىركەلۋ كەرەك دەگەن جارلىق شىقتى.‏ ٴ‌بىز بۇل جارلىققا بىردەن قۇلاق استىق.‏ وسىدان بىرەر كۇن وتكەن سوڭ،‏ ٴ‌بىر ميسسيونەر ەكەۋمىز كامپالادا كولىكپەن جۇرگەندە،‏ ٴ‌بىزدى قۇپيا ساقشىلار قىزمەتكەرلەرى توقتاتتى.‏ سوندا جۇرەگىمىز اۋزىمىزعا تىعىلدى!‏ ولار ٴ‌بىزدى تىڭشىسىڭدار دەپ ايىپتاپ،‏ باس ساقشىلار بولىمىنە الىپ كەتتى.‏ سول جەردە ٴ‌بىز ولارعا ەشكىمگە زيانىمىز جوق ميسسيونەرلەر ەكەنىمىزدى تۇسىندىردىك.‏ ٴ‌بىزدىڭ تىركەلىپ قويدىق دەگەنىمىزدى ولار قۇلاقتارىنا دا قىستىرمادى.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ قارۋلانعان جاساقپەن بىرگە ٴ‌بىزدى ٷيىمىزدىڭ جانىنداعى ساقشىلار بولىمشەسىنە الىپ باردى.‏ باقىتىمىزعا وراي،‏ سول جەردە ٴ‌بىزدىڭ تىركەلگەنىمىزدى كورگەن ساقشىلار قىزمەتكەرى تانىپ،‏ ولارعا ٴ‌بىزدى بوساتۋدى ايتتى!‏

سول كەزدەرى توسقاۋىل بەكەتتەرىندە قينالىپ قالاتىنبىز،‏ اسىرەسە ولگەنشە ماس بولعان ساربازدار توقتاتقاندا.‏ ٴ‌بىراق ٴ‌بىز ۇنەمى دۇعا ەتىپ،‏ جانتىنىشتىعىن سەزىنەتىنبىز.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ امان-‏ەسەن ٶتىپ كەتەتىنبىز.‏  ٴ‌بىر وكىنىشتىسى،‏ 1973-‏جىلى بۇكىل شەتەلدىك ميسسيونەرلەر ۋگاندادان كەتۋ كەرەك دەگەن بۇيرىق شىقتى.‏

سودان ٴ‌بىز جاڭا ەلگە،‏ باتىس افريكاداعى كوت-‏ديۆۋارعا تاعايىندالدىق.‏ بۇل جەردە دە ٴ‌بىراز بەيىمدەلۋىمىز كەرەك بولدى:‏ مۇلدەم باسقا مادەنيەتكە،‏ قايتادان فرانسۋز تىلىندە سويلەۋگە جانە ٴ‌تۇرلى ەلدەن كەلگەن ميسسيونەرلەرمەن بىرگە تۇرۋعا!‏ ايتسە دە مومىن،‏ اقجۇرەكتى ادامدار ىزگى حاباردى بىردەن قابىلداعانىن كورگەندە،‏ بۇل تاعايىندالۋ ەحوبانىڭ باسشىلىعى ەكەنىن تۇسىندىك.‏ ٴ‌بىز ەحوباعا سەنىم ارتقانىمىز قالاي جولىمىزدى تەگىستەپ جاتقانىنا كۋا بولدىق.‏

سۇيىكتى جارىم بارباراعا ويلاماعان جەردەن قاتەرلى ىسىك دەگەن ناقتاما قويىلدى.‏ ەمدەلۋ ٷشىن ەۋروپاعا قانشا رەت بارساق تا،‏ ول وڭالمادى.‏ 1983-‏جىلى افريكادا بۇدان بىلاي قىزمەت ەتە المايتىنىمىزدى تۇسىندىك.‏ بۇعان ەكەۋىمىزدىڭ دە كوڭىلىمىز قاتتى ٴ‌تۇستى.‏

لوندون بەتەلىندە قىزمەت ەتىپ جۇرگەندە،‏ باربارانىڭ دەرتى ۋشىعا ٴ‌تۇسىپ،‏ اقىرىندا دۇنيە سالدى.‏ باسىما قارا بۇلت ۇيىرىلگەن سول شاقتا بەتەل وتباسى مەن ٷشىن تاپتىرماس تىرەك بولدى.‏ ماعان اسىرەسە ٴ‌بىر ەرلى-‏زايىپتى جاڭا جاعدايعا بەيىمدەلىپ،‏ ٵرى قاراي دا ەحوباعا سەنىم ارتۋعا كومەكتەستى.‏ كەيىنىرەك مەن ارنايى ٸزاشار بوپ قىزمەت ەتكەن جانە بەتەلگە كومەكتەسىپ جۇرگەن انن دەگەن باۋىرلاسپەن تانىستىم.‏ ول ەحوبانى وتە جاقسى كورەتىن رۋحاني باۋىرلاس ەدى.‏ ەكەۋمىز 1989-‏جىلى ۇيلەنىپ،‏ سودان بەرى بەتەلدە قىزمەت ەتىپ كەلەمىز.‏

1995—‏2018-‏جىلدارى مەن باس باسقارمانىڭ وكىلى رەتىندە (‏بۇرىنعى فيليالداردى ارالاۋشى باقىلاۋشى)‏ قىزمەت ەتىپ،‏ 60 شاقتى ەلدى ارالادىم.‏ بارعان ٵربىر ەلدە قانداي جاعداي بولماسىن،‏ ەحوبا ٶز حالقىن قامقورلاپ كەلە جاتقانىنا كۋا بولدىم.‏

2017-‏جىلى ٴ‌بىزدىڭ جولىمىز افريكاعا ٴ‌تۇستى.‏ ايەلىم اننعا ٴ‌بۋرۋنديدى كورسەتىپ ٵرى سول جەردەگى ٶسىمدى كورگەندە،‏ كەۋدەمىزدى قۋانىش كەرنەدى!‏ ٴ‌بىر تەبىرەنتەرلىگى،‏ مەن 1964-‏جىلى ۇيمە-‏ٷي ۋاعىزداعان كوشەدە قازىر ادەمى بەتەل ورنالاسىپتى.‏ بۇل بەتەل ەلدەگى سانى 15500 دەن اسىپ جىعىلاتىن جاريالاۋشىعا قىزمەت كورسەتۋدە.‏

2018-‏جىلى جاسايتىن ساپارىمنىڭ ٴ‌تىزىمىن كورگەندە،‏ توبەم كوككە جەتتى.‏ سەبەبى ٴ‌تىزىمنىڭ ىشىندە كوت-‏ديۆۋار دا بار ەدى.‏ استاناسى ابيدجانعا كەلگەندە،‏ تۋرا ٴ‌بىر ۇيگە ورالعانداي بولدىم.‏ ٴ‌بىز بەتەلدىڭ قوناق بولمەسىندە توقتادىق.‏ بەتەلدىكتەردىڭ تەلەفون ٴ‌نومىرى جازىلعان انىقتامالىقتى قاراپ ەدىم،‏ سوسۋ دەگەن ات كوزىمە ىستىق كورىندى.‏ بۇرىن ابيدجاندا بولعانىمدا،‏ ول قالالىق باقىلاۋشى * بوپ قىزمەت ەتەتىن.‏ ٴ‌بىراق مەن قاتەلەسىپپىن.‏ ول باسقا سوسۋ —‏ ونىڭ ۇلى ەكەن.‏

ەحوبا ٶز سوزىندە تۇردى.‏ باسىمنان وتكەرگەن نەبىر تاۋقىمەتتەن مىنا نارسەگە كوزىم جەتتى:‏ ەحوباعا سەنىم ارتساق،‏ ول شىنىمەن دە جولىمىزدى تەگىستەيدى.‏ ٴ‌بىز ماڭگىلىككە ۇلاساتىن ٵرى جاڭا ومىردە ودان سايىن جارقىراي تۇسەتىن وسى جولمەن ٵرى قاراي دا جۇرگىمىز كەلەدى!‏ (‏ناق.‏ س.‏ 4:‏18‏)‏.‏