38-زەرتتەۋ ماقالاسى
تىنىش ۋاقىتتا اقىلمەن ارەكەت ەتىڭىز
«ەحوبا تىنىشتىق سيلاپ، ەل سوعىسسىز بەيبىت ٶمىر ٴسۇرىپ جاتتى» (شەج. 2-ج. 14:6).
60-ٵن امان قالسىن ٴبارى
اڭداتپا *
1. ەحوباعا قىزمەت ەتۋ قاي كەزدە قيىن بولۋى مۇمكىن؟
قالاي ويلايسىز، ەحوباعا قاي كەزدە قىزمەت ەتكەن قيىن: قيىندىقتار تۋعاندا ما، الدە تىنىش كەزدە مە؟ ادەتتە ٴبىز قيىندىققا كەزىككەندە، بىردەن ەحوباعا ارقا سۇيەۋگە بەيىمبىز. ال ٶمىرىمىز تىنىش كەز جايلى نە دەۋگە بولادى؟ مۇندايدا ٴبىزدىڭ ەحوباعا عيبادات ەتۋدەن الاڭداپ كەتۋىمىز مۇمكىن بە؟ ەحوبا يسرايلدىكتەرگە بۇلاي بولۋى ابدەن مۇمكىن ەكەنىن ايتقان (مۇس. 5-ج. 6:10—12).
اسا پاتشا جالعان عيباداتتى جويۋعا قۇلشىنا كىرىستى (2-ابزاستى قاراڭىز) *
2. اسا پاتشا بىزگە قانداي ۇلگى قالدىردى؟
2 اسا پاتشا بىزگە جاقسى ۇلگى قالدىرعان. ول ەحوباعا تولىق ارقا سۇيەپ، اقىلمەن ارەكەت ەتكەن. ول ەحوباعا قيىن شاقتا عانا ەمەس، تىنىش ۋاقىتتا دا عيبادات ەتكەن. ول جاستايىنان «ەحوباعا بار جۇرەگىمەن قىزمەت ەتتى» (پات. 1-ج. 15:14). اسا ياھۋدا جەرىن جالعان عيباداتتان تازارتىپ، ٶزىنىڭ ەحوباعا ادال ەكەنىن كورسەتتى. كيەلى كىتاپتا: «ول بوتەن قۇدايلاردىڭ قۇرباندىق ورىندارى مەن عيبادات توبەلەرىن قيراتتى، قاسيەتتى باعانالاردى تالقانداپ، قاسيەتتى اعاش باعانالاردى كەسىپ تاستادى»،— دەلىنگەن (شەج. 2-ج. 14:3، 5). اسا ٴتىپتى ٶز اجەسى ماعاقتى پاتشايىم دەگەن اتاعىنان ايىردى، سەبەبى اجەسى حالىقتى جالعان قۇدايلارعا عيبادات ەتۋگە ازعىرعان بولاتىن (پات. 1-ج. 15:11—13).
3. بۇل ماقالادا ٴبىز نە قاراستىرامىز؟
3 اسا جالعان عيباداتتىڭ كوزىن قۇرتۋمەن عانا شەكتەلگەن جوق. ول ياھۋدا حالقىنا ەحوباعا قايتا بەت بۇرۋعا كومەكتەستى. ال ەحوبا اسا پاتشا مەن ياھۋدا حالقىنا تىنىشتىق سيلادى *. اسا بيلىك ەتكەن ۋاقىتتا ون جىل بويى «ەل سوعىسسىز بەيبىت ٶمىر ٴسۇرىپ جاتتى» (شەج. 2-ج. 14:1، 4، 6). بۇل ماقالادا ٴبىز اسا پاتشا تىنىش ۋاقىتتى قالاي پايدالانعانى جايلى تالقىلايمىز. كەيىن I عاسىرداعى ماسىحشىلەر اسا سياقتى، تىنىش ۋاقىتتى قالاي دانالىقپەن قولدانعانىن كورەمىز. ال سوڭىندا مىناداي سۇراقتى قاراستىرامىز: ەگەر ٴسىز ەمىن-ەركىن عيبادات ەتۋگە بولاتىن ەلدە تۇرىپ جاتساڭىز، سول ۋاقىتتى قالاي دانالىقپەن پايدالانا الاسىز؟
اسا تىنىش ۋاقىتتا قالاي ارەكەت ەتتى؟
4. شەجىرەلەر 2-جازبا 14:2، 6، 7 گە ساي، اسا تىنىش ۋاقىتتا قالاي ارەكەت ەتتى؟
4 شەجىرەلەر 2-جازبا 14:2، 6، 7 وقىڭىز. اسا حالىققا «اينالاداعى بارلىق جاۋلاردان تىنىشتىق سيلاپ وتىرعان» ەحوبانىڭ ٶزى ەكەنىن ايتقان. اسا بۇل تىنىش ۋاقىتتى جايباراقات جۇرەتىن ۋاقىت دەپ قاراستىرمادى. كەرىسىنشە، ول قالالار، قابىرعالار، مۇنارالار مەن قاقپالار سوقتى. ول ياھۋدا حالقىنا: «ەل ٴبىزدىڭ مەنشىگىمىزدە»،— دەگەن. مۇنىمەن ول نە ايتقىسى كەلدى؟ ول حالىققا ٶز جەرلەرىندە ەمىن-ەركىن ٴجۇرىپ، جاۋلارىنىڭ قارسىلىعىنسىز قۇرىلىسقا كىرىسە الاتىندارىن ايتقىسى كەلدى. اسا حالىقتى وسى تىنىش ۋاقىتتى دانالىقپەن قولدانۋعا شاقىردى.
5. اسا ٶزىنىڭ اسكەرىن نە ٷشىن كۇشەيتتى؟
5 اسا تىنىش ۋاقىتتى پايدالانىپ، ٶزىنىڭ اسكەرىن دە كۇشەيتىپ الدى (شەج. 2-ج. 14:8). سوندا ول ەحوباعا سەنىم ارتپاعان با؟ جوق. كەرىسىنشە، اسا پاتشا بولاشاقتا بولىپ قالۋى مۇمكىن قيىندىقتارعا حالىقتى دايىنداۋدى ٶزىنىڭ پارىزى سانادى. ول بۇل تىنىش ۋاقىتتىڭ ماڭگىلىككە جالعاسپايتىنىن جاقسى ٴتۇسىندى. راسىندا دا، تىنىش ۋاقىت ۇزاققا جالعاسپادى.
I عاسىرداعى ماسىحشىلەر تىنىش ۋاقىتتى قالاي قولداندى؟
6. I عاسىرداعى ماسىحشىلەر تىنىش ۋاقىتتى قالاي قولداندى؟
6 I عاسىرداعى ماسىحشىلەر قۋعىن-سۇرگىنگە ٴجيى ۇشىرادى. ٴبىراق تىنىش كەزەڭدەر دە بولىپ تۇردى. شاكىرتتەر بۇل تىنىش ۋاقىتتى قالاي قولداندى؟ سول كەزدەگى ادال ەرلەر مەن ايەلدەر ىزگى حاباردى كەيىنگە قالدىرماي ۋاعىزدادى. ەلشىلەردىڭ ىستەرى كىتابىندا ايتىلعانداي، ولار بار نازارلارىن ەحوباعا قىزمەت ەتۋگە اۋدارىپ، ىزگى حاباردى زور قۇلشىنىسپەن جاريالادى. وسىنىڭ ارقاسىندا ولاردىڭ «قاتارلارى كوبەيە بەردى». بۇدان تىنىش ۋاقىتتا زور قۇلشىنىسپەن ۋاعىزداپ جۇرگەندەرى ٷشىن ەحوبا ولارعا باتاسىن توگىپ جاتقانى كورىندى (ەل. ٸس. 9:26—31).
7، 8. پاۋىل مەن وزگە ماسىحشىلەر ۋاعىزداۋدىڭ مۇمكىندىگى تۋعاندا قالاي ارەكەت ەتتى؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
7 I عاسىرداعى شاكىرتتەر ىزگى حاباردى جاريالاۋدىڭ ەشبىر مۇمكىندىگىن قالت جىبەرمەگەن. سونىڭ ٴبىر مىسالىن قاراستىرايىق. ەلشى پاۋىل ەفەستە قىزمەت ەتۋگە ۇلكەن ەسىك اشىلعانىن تۇسىنگەندە، ول بۇل مۇمكىندىكتى قالت جىبەرمەي، ۋاعىزداپ، شاكىرت دايىنداۋ ٷشىن سول قالادا قالۋدى شەشتى (قور. 1-ح. 16:8، 9).
8 تاعى ٴبىر جاعدايدى قاراستىرايىق. ب.ز. 49-جىلى يەرۋساليمدەگى ەلشىلەر مەن اقساقالدار سۇندەتتەلۋگە قاتىستى ماسەلەنى شەشكەندە، پاۋىل مەن وزگە ماسىحشىلەردە كوپ ادامعا ۋاعىزداۋدىڭ مۇمكىندىگى تۋدى (ەل. ٸس. 15:23—29). قاۋىمدار وسى شەشىم جايلى ەستىگەندە، ولار «ەحوبانىڭ ٴسوزى تۋرالى ىزگى حاباردى جاريالاۋعا» بار كۇشتەرىن جۇمىلدىردى (ەل. ٸس. 15:30—35). ناتيجەسىندە نە بولدى؟ كيەلى كىتاپتا ايتىلعانداي، «قاۋىمداعىلاردىڭ سەنىمى نىعايىپ، كۇننەن-كۇنگە سانى ارتا بەردى» (ەل. ٸس. 16:4، 5).
بۇگىندەگى تىنىش ۋاقىتتى قالاي قولدانىپ ٴجۇرسىز؟
9. بۇگىندە كوپتەگەن ەلدە جاعداي قانداي جانە ٴبىز نە جايلى ويلانۋىمىز كەرەك؟
9 بۇگىندە كوپ ەلدەردە ەمىن-ەركىن ۋاعىزداۋعا مۇمكىندىك بار. ەگەر ٴسىز وسىنداي ەلدە تۇرساڭىز، «مەن بۇل ەركىندىكتى قالاي قولدانىپ جاتىرمىن؟» دەپ ويلانىپ كورىڭىز. وسى ەرەكشە سوڭعى كۇندەرى ەحوبانىڭ ۇيىمى دۇنيەجۇزى بويىنشا بۇرىن-سوڭدى بولماعان اۋقىمدى ۋاعىزداۋ مەن ٴتالىم بەرۋ ٸسىن جۇرگىزىپ جاتىر (مار. 13:10). بۇل ٸس قۇداي حالقى ٷشىن كوپتەگەن مۇمكىندىكتەر اشۋدا.
شەتەلدە قىزمەت ەتەتىن نە وزگە تىلدە سويلەيتىن ادامدارعا ۋاعىزدايتىن جاريالاۋشىلار كوپتەگەن باتالارعا كەنەلۋدە (10—12 ابزاستاردى قاراڭىز) *
10. تىموتەگە 2-حات 4:2 دەگى سوزدەر ٴبىزدى نە ىستەۋگە تالپىندىرادى؟
10 ٴسىز تىنىش ۋاقىتتى قالاي قولدانا الاسىز؟ (تىموتەگە 2-حات 4:2 وقىڭىز). نەگە ٶز جاعدايىڭىزدى سارالاپ كورمەسكە؟ بالكىم، ٶزىڭىز نە وتباسىڭىزداعى بىرەۋ ىزگى حاباردى ۋاعىزداۋعا كوبىرەك اتسالىسىپ، ٴتىپتى ٸزاشار بولىپ قىزمەت ەتە الار. قازىرگى ۋاقىت بايلىق پەن دۇنيە-مۇلىك جينايتىن كەز ەمەس. زور الاپات كەزىندە بۇل نارسەلەردەن ٴبىز ٷشىن كەلىپ-كەتەر پايدا بولمايدى (ناق. س. 11:4؛ مات. 6:31—33؛ جوح. 1-ح. 2:15—17).
11. ىزگى حاباردى مۇمكىندىگىنشە كوپ ادامعا جەتكىزۋ ٷشىن كەيبىر جاريالاۋشىلار نە ىستەۋدە؟
11 كوپ جاريالاۋشىلار وزگەلەرگە ەحوبا جايلى ۇيرەتۋ ٷشىن جاڭا ٴتىل ۇيرەنۋدە. بۇل ورايدا ەحوبانىڭ ۇيىمى ولارعا كومەك بولسىن دەپ، كيەلى كىتاپقا نەگىزدەلگەن ادەبيەتتەردى كوپتەگەن تىلدە شىعارۋدا. مىسالى، 2010-جىلى ادەبيەتتەرىمىز شامامەن 500 تىلدە قولجەتىمدى ەدى. بۇگىندە ولار 1000 نان استام تىلدە قولجەتىمدى!
12. ىزگى حاباردى انا تىلىندە ەستىگەندەرى ادامدارعا قالاي اسەر ەتەدى؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
12 قۇداي سوزىندەگى شىندىقتى انا تىلىندە ەستىگەنى ادامعا قالاي اسەر ەتەدى؟ ٴبىر ايەل باۋىرلاس قۇراما شتاتتاردا ٶز انا ٴتىلى كينيارۋاندا تىلىندە وتكەن ايماقتىق كونگرەسكە قاتىسادى. كينيارۋاندا — رۋاندانىڭ، كونگونىڭ (كينشاسا) جانە ۋگاندانىڭ نەگىزگى ٴتىلى. ايماقتىق كونگرەستەن كەيىن بۇل باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «مەنىڭ قۇراما شتاتتارعا كوشىپ كەلگەنىمە 17 جىل بولدى. سودان بەرى رۋحاني باعدارلامانى مەن العاش رەت تولىق ٴتۇسىندىم». ٴسوز جوق، باعدارلامانى ٶز انا تىلىندە ەستىگەنى بۇل باۋىرلاسقا قاتتى اسەر ەتتى! مۇمكىندىگىڭىز بولسا، اۋماعىڭىزداعى ادامدارعا كومەكتەسۋ ٷشىن جاڭا ٴتىل ۇيرەنە الاسىز با؟ ەگەر ٴسىز اۋماعىڭىزداعى ادامعا ٶز انا تىلىندە سويلەسەڭىز، بۇل وعان ەرەكشە اسەر ەتەر مە ەدى؟ وسى ورايدا كۇش سالعانىڭىز ٴسىزدى كوپ قۋانىشقا كەنەلتەدى.
13. رەسەيدەگى باۋىرلاستار تىنىش ۋاقىتتى قالاي پايدالاندى؟
13 وكىنىشكە قاراي، باۋىرلاستارىمىزدىڭ ٴبارى بىردەي ەركىن ۋاعىزداي المايدى. كەيبىر ەلدەردە بيلىك باسىنداعىلار ۋاعىزداۋ ىسىمىزگە شەكتەۋ قويعان. مىسالى، رەسەيدەگى باۋىرلاستارىمىزدىڭ جاعدايىن الايىق. ونداعان جىلدار بويى قۋعىن-سۇرگىن كورگەننەن كەيىن، ولارعا 1991-جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا ەركىن عيبادات ەتۋگە رۇقسات ەتىلدى. سول ۋاقىتتارى رەسەيدەگى جاريالاۋشىلاردىڭ سانى شامامەن 16000 ەدى. ال جيىرما جىلدان كەيىن ولاردىڭ سانى 160000 نان استى! بۇل باۋىرلاستار ەركىن ۋاعىزداۋدىڭ مۇمكىندىگىن اقىلمەن پايدالاندى. ٴبىراق بۇل تىنىش ۋاقىت ۇزاققا جالعاسپادى. دەسە دە جاعدايدىڭ وزگەرگەنى ولاردىڭ قۇلشىنىسىن باسەڭدەتپەدى. ولار ەحوباعا ٵرى قاراي دا قىزمەت ەتۋ ٷشىن بار كۇشتەرىن سالىپ ٴجۇر.
تىنىش ۋاقىت ۇزاققا جالعاسپايدى
اسا پاتشا ىستىق دۇعا ەتكەننەن كەيىن، ەحوبا ياھۋدانى قالىڭ ٴنوپىردىڭ قولىنان قۇتقاردى (14، 15-ابزاستى قاراڭىز)
14، 15. اسا پاتشانىڭ كەزىندە ەحوبا ٶزىنىڭ قۇدىرەتىن قالاي كورسەتتى؟
14 اقىرىندا، اسانىڭ كۇندەرىندەگى تىنىش ۋاقىت سوڭىنا جەتتى. ەفيوپيادان ياھۋدا ەلىنە قارسى ٴبىر ميلليون اسكەر اتتاندى! بۇل اسكەردى باستاعان زاراح ياھۋدانى باسىپ الاتىنىنا سەنىمدى ەدى. ٴبىراق اسا پاتشا اسكەر سانىنا ەمەس، ەحوبا قۇدايعا سەنىم ارتتى. ول: «ۋا، ەحوبا قۇدايىمىز، بىزگە كومەكتەسە كورشى. ويتكەنى ٴبىز ساعان ارقا سۇيەپ، سەنىڭ اتىڭا سەنىپ، مىنا قالىڭ نوپىرگە قارسى شىعىپ وتىرمىز»،— دەپ دۇعا ەتتى (شەج. 2-ج. 14:11).
15 ەفيوپيانىڭ اسكەرى ەكى ەسەدەي كوپ بولسا دا، اسا پاتشا ٶز حالقىن قورعاۋعا ەحوبانىڭ قۇدىرەتى جەتەتىنىنە سەنىمدى بولدى. ال ەحوبا ونىڭ سەنىمىن اقتادى: ەفيوپيا اسكەرى اسا پاتشادان ويسىراي جەڭىلدى (شەج. 2-ج. 14:8—13).
16. تىنىش ۋاقىتتىڭ ۇزاققا جالعاسپايتىنىن قايدان بىلەمىز؟
16 بولاشاقتا ٵرقايسىسىمىزدى نە كۇتىپ تۇرعانىن ناقتى بىلمەسەك تە، ٴبىز مىنانى بىلەمىز: ەگەر قازىرگى ۋاقىت ٴبىز ٷشىن تىنىش بولسا، بۇل ۋاقىتشا. ەسىمىزدە بولسا، يسا سوڭعى كۇندەرى بارلىق ۇلتتار ونىڭ شاكىرتتەرىن «جەك كورەتىنىن» ايتقان (مات. 24:9). ەلشى پاۋىل دا: «ٴماسىح يسانىڭ شاكىرتى رەتىندە قۇدايعا شىن بەرىلىپ ٶمىر سۇرگىسى كەلەتىندەردىڭ ٴبارى دە قۋعىندالادى»،— دەگەن (ٴتىم. 2-ح. 3:12). شايتان بۇگىندە «قاتتى اشۋلى»، سوندىقتان ونىڭ اشۋىنان قاشىپ قۇتىلا الامىز دەپ ويلاساق، قاتەلەسەمىز (ايان 12:12).
17. بولاشاقتا ٴبىزدىڭ سەنىمىمىز قالاي سىنالۋى مۇمكىن؟
17 جاقىن بولاشاقتا ٵرقايسىسىمىزدىڭ سەنىمىمىز سىنالماق. سول ۋاقىتتا «دۇنيە جاراتىلعاننان بەرى وسى ۋاقىتقا دەيىن بولماعان» زور الاپات بولادى (مات. 24:21). سول كەزدە وتباسىمىز بىزدەن تەرىس اينالۋى مۇمكىن، يا بولماسا ىسىمىزگە تيىم سالىنۋى مۇمكىن (مات. 10:35، 36). سوندا ٴبىز دە اسا سياقتى، ەحوبانىڭ كومەگى مەن قورعانىشىنا سەنىم ارتامىز با؟
18. ەۆرەيلەرگە 10:38، 39 عا ساي، تىنىش ۋاقىت اياقتالاتىن كەزگە دايىن بولۋعا بىزگە نە كومەكتەسەدى؟
18 ەحوبا ٴبىزدى الدا بولاتىن جايتتارعا دايىنداپ جاتىر. ونىڭ «ادال دا اقىلدى قۇل» ارقىلى ۋاقتىلى بەرىپ جاتقان ٴنارلى رۋحاني «اس-سۋى» بىزگە مىقتى بولىپ قالۋعا كومەكتەسەدى (مات. 24:45). ٴبىراق ٴبىز دە ٶز تاراپىمىزدان ارەكەت ەتىپ، ەحوباعا دەگەن شايقالماس سەنىم دامىتۋىمىز كەرەك (ەۆرەيلەرگە 10:38، 39 وقىڭىز).
19، 20. شەجىرەلەر 1-جازبا 28:9 دى ەسكەرسەك، ٴبىزدىڭ قانداي سۇراقتار جايلى ويلانعانىمىز ٴجون جانە نەگە؟
19 اسا پاتشا سياقتى، ٴبىز دە ەحوبانى ىزدەۋىمىز كەرەك (شەج. 2-ج. 14:4؛ 15:1، 2). ٴبىز ەحوبانى ىزدەۋدى ونى تانىپ-ٴبىلىپ، شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن كەزدە باستاعانبىز. ٴبىز ٵرى قاراي دا ەحوباعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى نىعايتۋدىڭ ەشبىر مۇمكىندىگىن قالت جىبەرمەۋىمىز كەرەك. وسى ورايدا ٶزىمىزدى تەكسەرۋ ٷشىن، «مەن قاۋىم كەزدەسۋىنە جۇيەلى تۇردە قاتىسامىن با؟» دەپ ويلانىپ كورەيىك. قاۋىم كەزدەسۋلەرىندە ٴبىز ەحوباعا قىزمەت ەتە بەرۋگە بەكىنەمىز جانە باۋىرلاستارمەن ارالاسىپ، رۋحاني سەرگيمىز (مات. 11:28). سونداي-اق «مەن كيەلى كىتاپتى كۇندەلىكتى زەرتتەۋگە داعدىلانعانمىن با؟» دەپ ويلانايىق. ەگەر وتباسىڭىزبەن تۇرساڭىز، اپتا سايىن وتباسىلىق عيبادات وتكىزۋ ٷشىن ارنايى ۋاقىت ٴبولىپ قويدىڭىز با؟ ال ەگەر جالعىز بولساڭىز، وتباسىلىق عيباداتقا ارنايى ۋاقىت بولىنەتىنىندەي، جەكە زەرتتەۋگە ارنايى ۋاقىت ٴبولىپ قويدىڭىز با؟ ۋاعىزداۋ مەن شاكىرت دايىنداۋ ىسىنە بارىنشا اتسالىساسىز با؟
20 نەگە ٴبىزدىڭ وسى سۇراقتار جايلى ويلانعانىمىز ٴجون؟ كيەلى كىتاپتا ەحوبا ٴبىزدىڭ ويلارىمىز بەن جۇرەگىمىزدى تەكسەرەتىنى ايتىلعان، دەمەك، ٴبىز دە سولاي ەتۋىمىز كەرەك (شەجىرەلەر 1-جازبا 28:9 وقىڭىز). ەگەر ماقساتتارىمىزعا، كوزقاراسىمىز بەن ويىمىزعا قاتىستى قانداي دا ٴبىر وزگەرىس جاساۋ كەرەكتىگىن بايقاساق، ەحوبادان سول وزگەرىستەردى جاساۋعا كومەكتەسۋىن سۇراپ، دۇعا ەتەيىك. قازىر ٶزىمىزدى الداعى سىناقتارعا دايىندايتىن كەز. سىزگە تىنىش ۋاقىتتى دانالىقپەن پايدالانۋعا ەش نارسە كەدەرگى بولماسىن!
62-ٵن جاڭا ٵن
^ 5-ابزاس ٴسىز ەحوباعا ەمىن-ەركىن عيبادات ەتۋگە بولاتىن ەلدە تۇراسىز با؟ ەگەر سولاي بولسا، تىنىش ۋاقىتتى قالاي پايدالانىپ ٴجۇرسىز؟ بۇل ماقالادا ٴسىز تىنىش ۋاقىتتا اقىلمەن ارەكەت ەتكەن ياھۋدا پاتشاسى اساعا جانە I عاسىرداعى ماسىحشىلەرگە قالاي ەلىكتەي الاتىنىڭىز جايلى بىلەسىز.
^ 3-ابزاس ٴسوز ٴمانى: «تىنىشتىق» دەگەن ٴسوز سوعىستىڭ بولماۋىن عانا بىلدىرمەيدى. ەۆرەي تىلىندە بۇل ٴسوز جاقسى دەنساۋلىققا، قاۋىپسىزدىك پەن بەرەكەگە دە نۇسقايدى.
^ 57-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: اسا پاتشا حالىقتى جالعان قۇدايلارعا عيبادات ەتۋگە ازعىرعان اجەسىن پاتشايىم دەگەن اتاعىنان ايىردى. اسانىڭ ادال قولداۋشىلارى ونىڭ بۇيرىعىنا ساي، پۇتتاردى جويىپ جاتىر.
^ 59-ابزاس سۋرەتتەر سيپاتتاماسى: ٴبىر ەرلى-زايىپتى جاريالاۋشىلار قاجەت جەردە قىزمەت ەتە الۋ ٷشىن ومىرلەرىن قاراپايىم ەتىپ جاتىر.
