مازمۇنعا ٶتۋ

مازمۇن تىزىمىنە ٶتۋ

25-‏زەرتتەۋ ماقالاسى

‏«قويلارىمدى ٶزىم ىزدەيمىن»‏

‏«قويلارىمدى ٶزىم ىزدەيمىن»‏

‏«قويلارىمدى ٶزىم ىزدەپ،‏ ٶزىم قامقورلايمىن» (‏ەزەك.‏ 34:‏11‏)‏.‏

105-‏ٵن ‏«قۇداي —‏ سۇيىسپەنشىلىك»‏

اڭداتپا *

1.‏ نەگە ەحوبا ٶزىن اناعا تەڭەگەن؟‏

‏«ايەل ەمىزۋلى بالاسىن ۇمىتا ما؟‏» بۇل —‏ ەحوبانىڭ يشايا پايعامباردىڭ كەزىندە ايتقان ٴ‌سوزى.‏ قۇداي ٶز حالقىنا:‏ «ٴ‌تىپتى ايەل ٶز بالاسىن ۇمىتىپ كەتسە دە،‏ مەن سەنى ەشقاشان ۇمىتپايمىن»،‏—‏ دەدى (‏يشايا 49:‏15‏)‏.‏ ادەتتە ەحوبا ٶزىن اناعا تەڭەي بەرمەيدى.‏ ٴ‌بىراق وسى جاعدايدا ول ٶزىن اناعا تەڭەگەن.‏ ەحوبا ٶز قىزمەتشىلەرىنە قانشالىقتى باۋىر باساتىنىن كورسەتۋ ٷشىن،‏ انا مەن بالانىڭ اراسىنداعى قارىم-‏قاتىناستى مىسالعا كەلتىرگەن.‏ كوپشىلىك انا جاسمين ەسىمدى باۋىرلاستىڭ مىنا سوزدەرىمەن كەلىسەر:‏ «بالانى ەمىزگەن كەزدە،‏ انا مەن بالانىڭ اراسىندا ٶمىر بويى ۇزىلمەيتىن وتە ٴ‌بىر ەرەكشە بايلانىس پايدا بولادى».‏

2.‏ بالالارىنىڭ ٴ‌بىرى وزىنەن الشاقتاپ كەتكەندە ەحوبا نە سەزىنەدى؟‏

2 قاۋىمعا كەلمەي كەتكەن جانە ۋاعىزداۋدى دوعارعان بالالارىنىڭ ەشقايسىسى ەحوبانىڭ كوزىنەن تاسا قالمايدى.‏ جىل سايىن مىڭداعان قىزمەتشىلەرىنىڭ قاۋىمنان قول ٷزىپ،‏ ۋاعىزدامايتىن جاريالاۋشىعا * اينالعانى ەحوبانىڭ جۇرەگىن قالاي اۋىرتادى دەسەڭىزشى!‏

3.‏ ەحوبا نەنى قالايدى؟‏

3 قاۋىمنان قول ٷزىپ قالعان اياۋلى باۋىرلاستارىمىزدىڭ كوبى قاۋىمعا قايتا ورالىپ جاتادى جانە بۇعان ٴ‌بىز قاتتى قۋانامىز!‏ ەحوبا وسىنداي باۋىرلاستاردىڭ ٴ‌بارى ورالسا ەكەن دەيدى،‏ ٴ‌بىز دە سونى قالايمىز (‏پەت.‏ 1-‏ح.‏ 2:‏25‏)‏.‏ ٴ‌بىز ولارعا قالاي كومەكتەسسەك بولادى؟‏ بۇل سۇراققا جاۋاپ الماس بۇرىن،‏ كەيبىرەۋلەردىڭ نە ٷشىن قاۋىم كەزدەسۋىنە بارۋدى جانە ۋاعىزداۋدى دوعاراتىنىن كورەيىك.‏

نەگە كەيبىرەۋلەر ەحوباعا قىزمەت ەتۋدى دوعارادى؟‏

4.‏ كەيبىرەۋلەرگە جۇمىس قالاي اسەر ەتۋى مۇمكىن؟‏

4 كەيبىرەۋلەر جۇمىسقا باسىمەن كىرىپ كەتەدى.‏ ازيادا تۇراتىن حۋنگ * باۋىرلاس بىلاي دەيدى:‏ «مەن جان-‏تانىممەن جۇمىسقا بەرىلىپ كەتتىم.‏ اقشام كوپ بولسا،‏ ەحوباعا جاقسىراق قىزمەت ەتە الامىن دەگەن جاڭساق ويدا بولدىم.‏ سوندىقتان كوبىرەك جۇمىس ىستەدىم.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ بىرتە-‏بىرتە قاۋىم كەزدەسۋلەرىن قالدىرا باستادىم،‏ ال اقىرىندا قاۋىمنان مۇلدەم قول ٷزىپ قالدىم.‏ بۇل دۇنيە تۋرا ٴ‌بىر ادامداردى قۇدايدان بىرتىندەپ الشاقتاتۋ ٷشىن قۇرىلعانداي».‏

5.‏ باسىنا تۇسكەن قيىندىقتار ٴ‌بىر باۋىرلاسقا قالاي اسەر ەتتى؟‏

5 ال كەيبىر باۋىرلاستار قيىندىقتارعا كومىلىپ قالادى.‏ بريتانيادا تۇراتىن بەس بالاسى بار اننا بىلاي دەيدى:‏ «كەنجە ۇلىم مۇگەدەك بولىپ تۋىلدى.‏ كەيىنىرەك ٴ‌بىر قىزىم قاۋىمنان شىعارىلدى،‏ تاعى ٴ‌بىر ۇلىم پسيحيكالىق اۋرۋعا شالدىقتى.‏ كوڭىلىم قۇلازىپ كەتكەنى سونشا —‏ قاۋىمعا بارۋدى،‏ ۋاعىزعا شىعۋدى دوعاردىم.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ قاۋىمنان مۇلدەم قول ٷزىپ قالدىم».‏ اننا مەن ونىڭ وتباسىنا جانە باستارىنا وسىنداي قيىندىق تۇسكەن باسقا دا باۋىرلاستارعا قاتتى جانىمىز اشيدى!‏

6.‏ قولوستىقتارعا 3:‏13 تەگى ٴ‌پرينسيپتى قولدانباعان ادام ەحوبانىڭ حالقىنان قالاي الشاقتاپ كەتۋى مۇمكىن؟‏

6 قولوستىقتارعا 3:‏13 وقىڭىز.‏ ەحوبانىڭ كەيبىر قىزمەتشىلەرىنىڭ قاۋىمداعى باۋىرلاستاردان كوڭىلى قالىپ جاتادى.‏ ەلشى پاۋىل باۋىرلاستاردىڭ اراگىدىك «بىرەۋگە رەنجۋگە» كەلەلى سەبەبى بولاتىنىن تۇسىنگەن.‏ كەيدە ٴ‌بىز ٴ‌تىپتى ادىلەتسىزدىك كورۋىمىز مۇمكىن.‏ مۇندايدا كوڭىلىمىزگە وكپە-‏رەنىش ۇيالاماۋى ٷشىن اباي بولۋىمىز كەرەك.‏ ويتكەنى اشىنعان ادام قۇداي حالقىنان الشاقتاپ كەتۋى مۇمكىن.‏ وڭتۇستىك امەريكادا تۇراتىن پابلو دەگەن باۋىرلاستىڭ جاعدايىن كورەيىك.‏ وعان ىستەمەگەنىن ىستەدى دەپ جالا جابىلىپ،‏ ول قاۋىمداعى جاۋاپكەرشىلىكتەرىنەن ايىرىلىپ قالعان.‏ ول مۇنى قالاي قابىلدادى؟‏ «بويىمدى اشۋ-‏ىزا كەرنەدى.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ بىرتە-‏بىرتە قاۋىمنان الشاقتاپ كەتتىم»،‏—‏ دەيدى پابلو.‏

7.‏ ار-‏ۇجداننىڭ مازالاۋى ادامعا قالاي اسەر ەتۋى مۇمكىن؟‏

7 بىرەۋلەردى ار-‏ۇجدانى جەگىدەي جەۋى مۇمكىن.‏ بۇرىن جاساعان اۋىر كۇناسى ٷشىن ولار وزدەرىن قۇدايدىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە لايىق ەمەسپىز دەپ ويلاۋى مۇمكىن.‏ ولار وكىنىپ،‏ كەشىرىمگە يە بولسا دا،‏ وزدەرىن قۇداي حالقىنىڭ اراسىندا بولۋعا لايىقسىز سەزىنۋى مۇمكىن.‏ فرانسيسكو باۋىرلاس تۋرا وسىنداي سەزىمدە بولعان.‏ ول بىلاي دەيدى:‏ «مەن جىنىستىق ازعىندىق جاساعانىم ٷشىن سوگىس الدىم.‏ باسىندا قاۋىمعا بارىپ جۇرسەم دە،‏ جانىم كۇيزەلىپ،‏ ٶزىمدى قۇداي حالقىنىڭ اراسىندا بولۋعا تۇرمايمىن دەپ ويلادىم.‏ ار-‏ۇجدانىم ماعان تىنىم بەرمەدى.‏ ەحوبا مەنى كەشىرمەگەنىنە سەنىمدى بولدىم.‏ ۋاقىت وتە مەن قاۋىمنان مۇلدەم قول ٷزىپ قالدىم».‏ وسى ايتىلعان قيىندىقتارمەن كەزىگىپ جۇرگەن باۋىرلاستارعا ٴ‌سىز قالاي قارايسىز؟‏ ولارعا جاناشىرلىقپەن قارايسىز با؟‏ ەڭ باستىسى،‏ ەحوبا ولارعا قالاي قارايدى؟‏

ەحوبا ٶز قويلارىن جاقسى كورەدى

يسرايلدىك باعۋشى جوعالعان قويىن ايالاپ،‏ قامقورلاپ جاتىر (‏8،‏ 9-‏ابزاستى قاراڭىز)‏ *

8.‏ ٴ‌بىر كەزدەرى وزىنە قىزمەت ەتكەندەردى ەحوبا ۇمىتا ما؟‏ ٴ‌تۇسىندىرىڭىز.‏

8 بۇرىن وزىنە قىزمەت ەتىپ،‏ ٴ‌بىراق كەيىن حالقىنان ۋاقىتشا اجىراپ قالعان قىزمەتشىلەرىن ەحوبا ەش ۇمىتپايدى.‏ ولاردىڭ بۇرىنعى ەڭبەكتەرىن دە ەستەن شىعارمايدى (‏ەۆر.‏ 6:‏10‏)‏.‏ ەحوبانىڭ ٶز حالقىن قالاي قامقورلايتىنىن يشايا پايعامبار جاقسى سۋرەتتەگەن.‏ يشايا:‏ «ول شوپان ىسپەتتى ٶز وتارىن باعادى.‏ قوزىلارىن ٶزى جيناپ،‏ قولىنا الىپ،‏ باۋىرىنا باسىپ جۇرەدى»،‏—‏ دەپ جازعان (‏يشايا 40:‏11‏)‏.‏ قويىنىڭ بىرەۋى وتاردان اجىراپ قالعاندا،‏ ۇلى باعۋشى ەحوبا نە سەزىنەدى؟‏ بۇنى يسانىڭ شاكىرتتەرىنە ايتقان مىنا سوزدەرىنەن كورۋگە بولادى:‏ «قالاي ويلايسىڭدار،‏ ٴ‌بىر كىسىنىڭ ٴ‌جۇز قويى بولىپ،‏ بىرەۋى اداسىپ كەتسە،‏ ول توقسان توعىزىن تاۋدا قالدىرىپ،‏ اداسىپ كەتكەنىن ىزدەپ شىقپاي ما؟‏ راس ايتامىن،‏ ول ونى تاۋىپ السا،‏ اداسپاعان توقسان توعىزىنان گورى سول قويىنا كوبىرەك قۋانادى» (‏مات.‏ 18:‏12،‏ 13‏)‏.‏

9.‏ ەجەلدە جاقسى باعۋشىلار ٶز وتارىنا قالاي قاراعان؟‏ (‏مۇقاباداعى سۋرەتتى قاراڭىز.‏)‏

9 ەحوبانى باعۋشىعا تەڭەۋ نەگە ورىندى؟‏ ويتكەنى ەجەلدە جاقسى باعۋشىلار قويلارىن جان سالا قامقورلايتىن.‏ مىسالى،‏ ٴ‌داۋىت وتارىن قورعاۋ ٷشىن ارىستانمەن جانە ايۋمەن الىسقان (‏سام.‏ 1-‏ج.‏ 17:‏34،‏ 35‏)‏.‏ جاقسى باعۋشى جوعالىپ قالعان ٴ‌بىر قويدىڭ ٶزىن بايقاپ قويادى (‏جوح.‏ 10:‏3،‏ 14‏)‏.‏ ول 99 قويىنا قاۋىپ تونبەس ٷشىن ولاردى قوراعا كىرگىزىپ نە باسقا باعۋشىلارعا تاپسىرىپ،‏ ٶزى جوعالعان قويىن ىزدەۋگە كەتەدى.‏ يسانىڭ بۇل مىسالدى قولدانعان سەبەبى —‏ ول بىزگە ماڭىزدى ٴ‌بىر شىندىقتى ۇيرەتكىسى كەلدى.‏ ول:‏ «كوكتەگى اكەم دە وسى كىشىلەردىڭ بىردە-‏بىرەۋىنىڭ قۇرىپ كەتكەنىن قالامايدى»،‏—‏ دەدى (‏مات.‏ 18:‏14‏)‏.‏

ەجەلدەگى يسرايلدىك باعۋشى تابىلعان قويىن قامقورلاپ جاتىر (‏9-‏ابزاستى قاراڭىز)‏

ەحوبا ٶز قويلارىن ىزدەيدى

10.‏ ەزەكيەل 34:‏11—‏16 تارماقتاردا ەحوبا جوعالعان قويلارىنا قاتىستى قانداي ۋادە بەرگەن؟‏

10 ەحوبا ٴ‌بارىمىزدى دە،‏ وتاردان اجىراپ قالعان «كىشىلەردى» دە جاقسى كورەدى.‏ ەزەكيەل پايعامبار ارقىلى قۇداي جوعالعان قويلارىن ٶزى ىزدەپ تاباتىنىن جانە ولاردىڭ رۋحاني كۇيىن قالپىنا كەلتىرەتىنىن ۋادە ەتكەن.‏ سونداي-‏اق ولاردى قالاي قۇتقاراتىنىن دا ايتقان.‏ ول قويى جوعالعان كادىمگى يسرايلدىك باعۋشى ىسپەتتى ارەكەت ەتپەك ەدى ‏(‏ەزەكيەل 34:‏11—‏16 وقىڭىز)‏.‏ ادەتتە باعۋشى قويىن ىزدەپ تابۋ ٷشىن ۋاقىتى مەن كۇشىن ايامايدى.‏ كەيىن جوعالعان قويىن تاپقان كەزدە،‏ ونى وتارعا قايتارادى.‏ ال قوي جارالانعان نە قارنى اش بولسا،‏ باعۋشى ونىڭ جارالارىن تاڭىپ،‏ قارنىن تويدىرادى.‏ «قۇدايدىڭ وتارىن» باعاتىن اقساقالدار قاۋىمنان قول ٷزىپ قالعاندارعا كومەكتەسۋ ٷشىن تۋرا وسىلاي ارەكەت ەتۋ كەرەك (‏پەت.‏ 1-‏ح.‏ 5:‏2،‏ 3‏)‏.‏ ولار جوعالعان قويلاردى ىزدەيدى،‏ ولارعا وتارعا قايتىپ كەلۋگە كومەكتەسەدى،‏ ٵرى رۋحاني جاعىنان قاجەتتى كومەك كورسەتەدى *‏.‏

11.‏ جاقسى باعۋشىلار نەنى تۇسىنگەن؟‏

11 جاقسى باعۋشىلار قويلاردىڭ وتاردان اداسىپ كەتۋى ابدەن مۇمكىن ەكەنىن تۇسىنگەن.‏ ەگەر قوي وتاردان كەتىپ قالسا،‏ باعۋشى بۇل ٷشىن ونى ۇرىپ-‏سوقپايتىن.‏ قازىر ەجەلدە ەحوبا وزىنەن ٴ‌بىر ساتكە الىستاپ كەتكەن قىزمەتشىلەرىنە قالاي كومەكتەسكەنىن كورەيىك.‏

12.‏ ەحوبا جۇنىسكە قالاي قارادى؟‏

12 ٴ‌جۇنىس پايعامبار وزىنە بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداماي،‏ قاشىپ كەتكەن.‏ ٴ‌بىراق ەحوبا ودان بىردەن ٷمىت ۇزبەدى.‏ ەحوبا جاقسى باعۋشى ىسپەتتى ٴ‌جۇنىستى قۇتقارىپ قالدى جانە تاپسىرماسىن ورىنداۋعا كۇش بەرىپ،‏ نىعايتتى (‏ٴ‌جۇنىس 2:‏7؛‏ 3:‏1،‏ 2‏)‏.‏ كەيىنىرەك قۇداي اسقاباق ٶسىرىپ شىعارىپ،‏ ٵربىر ادامنىڭ ٶمىرى قانشالىقتى باعالى ەكەنىن ٴ‌تۇسىندىردى (‏ٴ‌جۇنىس 4:‏10،‏ 11‏)‏.‏ بۇل وقيعادان قانداي ساباق الامىز؟‏ اقساقالدار قاۋىمنان الشاقتاپ كەتكەندەردەن بىردەن كۇدەر ۇزبەۋ كەرەك.‏ قايتا،‏ ولاردىڭ قاۋىمنان الشاقتاپ كەتۋىنە نە سەبەپ بولعانىن تۇسىنۋگە تىرىسۋ كەرەك.‏ ال ولار ەحوباعا قايتا ورالعان كەزدە،‏ اقساقالدار ولارعا ٵرى قاراي دا مەيىرىممەن قىزىعۋشىلىق تانىتا بەرۋلەرى قاجەت.‏

13.‏ ٴ‌زابۇردىڭ 73-‏تاراۋىن جازعان جىرشىعا ەحوبانىڭ قالاي قاراعانىنان نە ۇيرەنەمىز؟‏

13 ٴ‌زابۇردىڭ 73-‏تاراۋىن جازعان جىرشىعا زۇلىم ادامدار وركەندەپ جاتقانداي كورىنگەندە،‏ ونىڭ كوڭىلى ٴ‌تۇسىپ كەتكەن.‏ سوندا ول قۇدايدىڭ ەركىن ورىنداۋدىڭ پايداسى بارىنا كۇماندانىپ قالدى (‏ٴ‌زاب.‏ 73:‏12،‏ 13،‏ 16‏)‏.‏ بۇعان ەحوبا قالاي قارادى؟‏ ەحوبا ونى ايىپتامادى.‏ قايتا،‏ ونىڭ سوزدەرىن كيەلى كىتاپقا جازدىردى.‏ اقىرىندا،‏ بۇل ٴ‌زابۇر جىرشىسى ومىردە ەحوبامەن جاقسى قارىم-‏قاتىناستان ارتىق ەشتەڭە جوق ەكەنىن ٴ‌تۇسىندى (‏ٴ‌زاب.‏ 73:‏23،‏ 24،‏ 26،‏ 28‏)‏.‏ بۇل جاعدايدان قانداي ساباق الامىز؟‏ اقساقالدار ەحوباعا قىزمەت ەتۋدىڭ پايداسى بارىنا كۇماندانا باستاعانداردى ايىپتاۋعا اسىقپاۋ كەرەك.‏ ونىڭ ورنىنا،‏ ولاردىڭ ايتىپ جۇرگەن سوزدەرى مەن ارەكەتتەرىنە نە سەبەپ بولعانىن تۇسىنۋگە تىرىسۋلارى قاجەت.‏ سودان كەيىن عانا اقساقالدار ولارعا جازبالاردان جىگەر بەرەتىن قاجەتتى تارماقتاردى كورسەتسە بولادى.‏

14.‏ نەگە ٸلياس كومەككە مۇقتاج بولدى جانە ەحوبا وعان قالاي كومەكتەستى؟‏

14 ٸلياس پايعامبار ەزابەل پاتشايىمنان باسساۋعالاپ قاشىپ كەتكەن (‏پات.‏ 1-‏ج.‏ 19:‏1—‏3‏)‏.‏ ول ەحوبانىڭ باسقا ەشقانداي پايعامبارى قالمادى،‏ ەحوباعا اتقارعان قىزمەتىم بەكەر بولدى دەپ ويلادى.‏ ٸلياستىڭ كوڭىلى تۇسكەنى سونشا —‏ ٴ‌تىپتى ولگىسى كەلدى (‏پات.‏ 1-‏ج.‏ 19:‏4،‏ 10‏)‏.‏ ەحوبا ٸلياستى ەش ايىپتاماي،‏ ونىڭ جالعىز ەمەس ەكەنىن،‏ قۇدىرەتتى كۇشىنە سەنىم ارتا الاتىنىن جانە وعان ٵلى دەپ كوپ ٸس تاپسىراتىنىن ايتتى.‏ ەحوبا ٸلياستىڭ ىشكى ۋايىمىن مەيىرىممەن تىڭدادى جانە وعان جاڭا تاپسىرمالار بەردى (‏پات.‏ 1-‏ج.‏ 19:‏11—‏16،‏ 18‏)‏.‏ بۇل جاعدايدان قانداي ساباق الامىز؟‏ بارلىعىمىز،‏ اسىرەسە اقساقالدار ەحوبانىڭ قويلارىنا مەيىرىممەن قاراۋ كەرەك.‏ ادام ىشىندەگىسىن اقتارىپ،‏ رەنىشىن نە ٶزىن ەحوبانىڭ مەيىرىمىنە لايىق ەمەستەي سەزىنەتىنىن ايتقاندا،‏ اقساقالدار ونى مۇقيات تىڭدايدى.‏ سوسىن ولار ەحوبا ونى قاتتى جاقسى كورەتىنىنە كوزىن جەتكىزۋگە تىرىسادى.‏

قۇدايدىڭ جوعالعان قويلارىنا قالاي قاراۋىمىز كەرەك؟‏

15.‏ جوحان 6:‏39 عا ساي،‏ يسا اكەسىنىڭ قويلارىنا قالاي قارادى؟‏

15 ەحوبا ٶزىنىڭ جوعالعان قويلارىنا قالاي قاراعانىمىزدى قالايدى؟‏ بۇل ورايدا يسادان ۇلگى الساق بولادى.‏ ەحوبا ٶزىنىڭ بارلىق قويلارىن باعالى سانايتىنىن يسا بىلگەن.‏ سوندىقتان ول «يسرايل ٷيىنىڭ جوعالعان قويلارىن» ەحوباعا قايتارۋ ٷشىن قولىنان كەلگەننىڭ ٴ‌بارىن ىستەدى (‏مات.‏ 15:‏24؛‏ لۇقا 19:‏9،‏ 10‏)‏.‏ ىزگى باعۋشى رەتىندە يسا ەحوبانىڭ قويلارىنىڭ ەشبىرىن جوعالتىپ الماۋ ٷشىن بارىن سالدى ‏(‏جوحان 6:‏39 وقىڭىز)‏.‏

16،‏ 17.‏ قاۋىمنان الشاقتاپ كەتكەندەرگە كومەكتەسۋگە اقساقالدار قالاي قاراۋ كەرەك؟‏ (‏«‏ جوعالعان قويلار قانداي كۇي كەشەدى؟‏‏» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.‏)‏

16 ەلشى پاۋىل ەفەس قاۋىمىنداعى اقساقالداردى يساعا ەلىكتەۋگە تالپىندىرىپ:‏ «السىزدەرگە جاردەم بەرۋ كەرەكتىگىن جانە يەمىز يسانىڭ «العاننان گورى بەرگەن باقىتتى» دەگەن سوزدەرىن ۇمىتپاڭدار»،‏—‏ دەگەن (‏ەل.‏ ٸس.‏ 20:‏17،‏ 35‏)‏.‏ وسى سوزدەردەن اقساقالدارعا ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلگەنىن كورۋگە بولادى.‏ يسپانياداعى سالۆادور ەسىمدى اقساقال بىلاي دەيدى:‏ «ەحوبا ٶزىنىڭ جوعالعان قويلارىن قالاي قامقورلايتىنى جايلى ويلاسام،‏ ولارعا كومەكتەسۋ ٷشىن قولىمنان كەلگەننىڭ ٴ‌بارىن ىستەگىم كەلەدى.‏ ەحوبا ولاردى قامقورلاعانىمدى قالايدى،‏ مەن بۇعان سەنىمدىمىن».‏

17 وسى ماقالادا ايتىلعان باۋىرلاستاردىڭ ٴ‌بارى ەحوباعا قايتا ورالدى.‏ قازىرگى ۋاقىتتا قاۋىمنان جىراقتا جۇرگەن كوپ باۋىرلاستار دا وعان قايتىپ كەلگىسى كەلەدى.‏ كەلەسى ماقالادا ولارعا قالاي كومەكتەسە الاتىنىمىزعا كوبىرەك توقتالامىز.‏

139-‏ٵن جۇماقتا جۇرگەنىڭدى ەلەستەت

^ ‏ 5-‏ابزاس ەحوباعا جىلدار بويى ادال قىزمەت ەتكەندەردىڭ كەيبىرى قاۋىمنان نەگە الشاقتاپ كەتەدى؟‏ قۇداي ولارعا قالاي قارايدى؟‏ بۇل سۇراقتاردىڭ جاۋابىن وسى ماقالادا قاراستىرامىز.‏ سونداي-‏اق ەحوبانىڭ ەجەلدە وزىنەن ٴ‌بىر ساتكە الشاقتاپ كەتكەن ادامدارعا قالاي كومەكتەسكەنى جايلى جانە بۇدان ٴ‌بىز نە ۇيرەنەتىنىمىز جايلى تالقىلايمىز.‏

^ ‏ 2-‏ابزاس ٴ‌سوز ٴ‌مانى:‏ ۋاعىزداماي جۇرگەن جاريالاۋشى دەپ التى اي نە ودان كوپ ۋاقىت بويى ۋاعىزداۋ جانە شاكىرت دايىنداۋ ٸسى جونىندە ەسەپ تاپسىرماعان جاريالاۋشىلاردى ايتامىز.‏ ٴ‌بىراق بۇل جاريالاۋشىلار ٴ‌بىزدىڭ باۋىرلاستارىمىز بولىپ قالا بەرەدى جانە ٴ‌بىز ولاردى جاقسى كورەمىز.‏

^ ‏ 4-‏ابزاس كەيبىر ەسىمدەر وزگەرتىلگەن.‏

^ ‏ 10-‏ابزاس كەلەسى ماقالادا اقساقالداردىڭ وسى ٷش نارسەنى قالاي ىستەي الاتىنى تۇسىندىرىلەدى.‏

^ ‏ 60-‏ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى:‏ يسرايلدىك باعۋشى جوعالىپ قالعان قويىن ىزدەپ تاۋىپ،‏ وتارعا قايتاراتىن بولعان.‏ بۇگىندە رۋحاني باعۋشىلار تۋرا سولاي ارەكەت ەتەدى.‏

^ ‏ 64-‏ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى:‏ قاۋىمنان قول ٷزىپ قالعان قىز باۋىرلاس اۆتوبۋستا وتىرعاندا ەكى كۋاگەردىڭ كوپشىلىك ورىندا قۋانىشپەن ۋاعىزداپ جاتقانىن كورەدى.‏