ٴسىز بىلگەنسىز بە؟
يسانىڭ كەزىندە ادامدار قانداي سالىق تۇرلەرىن تولەگەن؟
ۇزاق جىلدار بويى يسرايلدىكتەر تازا عيباداتتى قولداۋ ٷشىن ٶز قالتالارىنان قارجى ٴبولىپ وتىرعان. ٴبىراق يسانىڭ كۇندەرىندە سالىق تۇرلەرى كوبەيىپ كەتكەنى سونشا — بۇل ولاردىڭ ٶمىرىن قيىنداتىپ جىبەردى.
قۇدايدىڭ عيباداتحاناسىن قولداۋ ٷشىن ٵربىر ەرەسەك ياھۋدي جارتى شەكەلدەن (2 دراحما) بەرىپ وتىرۋ كەرەك ەدى. يسانىڭ كۇندەرىندە بۇل اقشا يرود سوققان عيباداتحانانى كۇتىپ-ۇستاۋ ٷشىن جانە قۇرباندىقتار شالۋ ٷشىن قولدانىلاتىن. كەيبىر ياھۋديلەر پەتىردەن: «ۇستازدارىڭ عيباداتحانا سالىعىن تولەي مە؟»— دەپ سۇراعان. يسا بۇل سالىققا قارسى بولماعان. ول ٴتىپتى پەتىرگە وسى سالىقتى تولەۋ ٷشىن تيىندى قاي جاقتان الۋعا بولاتىنىن ايتتى (مات. 17:24—27).
سونىمەن قاتار يسرايلدىكتەر استىقتىڭ نە جەر ٶنىمىنىڭ وننان ٴبىر بولىگىن بەرىپ وتىرۋلارى كەرەك ەدى (مۇس. 3-ج. 27:30—32؛ مۇس. 4-ج. 18:26—28). ٴدىني جەتەكشىلەر حالىقتان ٵربىر كوكونىستىڭ، ٴتىپتى «جالبىز، اسكوك، زيرە سياقتى دامدەۋىشتەردىڭ» دە وننان ٴبىر بولىگىن بەرىپ وتىرۋدى تالاپ ەتكەن. يسا وننان ٴبىر بولىكتى بەرۋ دۇرىس ەمەس دەپ ايتپاعان. قايتا، ول پارىزشىلدار مەن ٴدىن مۇعالىمدەرىنىڭ ەكىجۇزدىلىگىن ايىپتاعان (مات. 23:23).
سول ۋاقىتتارى ريم يمپەرياسىنىڭ قول استىندا بولعاندىقتان، يسرايلدىكتەر ريمدىكتەرگە نەشە ٴتۇرلى سالىقتاردى تولەۋگە مىندەتتى ەدى. مىسالى، ەگىستىگى بار ادامدار تۇسكەن ونىمنىڭ نە اقشانىڭ 20-25 پايىزىن ۇكىمەتكە تولەۋلەرى كەرەك ەدى. سونداي-اق ٵربىر ياھۋدي ٶز باسى ٷشىن دە سالىق تولەيتىن. پارىزشىلدار يساعا وسى سالىق تۇرىنە قاتىستى سۇراق قويعان. سوندا يسا ولارعا: «پاتشانىكىن پاتشاعا، ال قۇدايدىكىن قۇدايعا بەرىڭدەر!»— دەپ سالىققا قاتىستى كوزقاراسىمىز قانداي بولۋ كەرەكتىگىن ايتتى (مات. 22:15—22).
ساۋداگەرلەر دە تاۋارلارىن ٴبىر جەردەن ەكىنشى جەرگە تاسىمالداعاندا سالىق تولەيتىن. مۇنداي سالىقتار كەمەجايلاردا، كوپىرلەردە، كوشە قيىلىستارىندا جانە قالاعا نە بازارعا كىرەتىن جەرلەردە جينالاتىن.
ريمنىڭ قول استىنداعى حالىقتار ٷشىن وسى سالىقتاردىڭ بارلىعىن تولەۋ وتە اۋىر بولدى. ريم تاريحشىسى تاسيتتىڭ ايتۋىنشا، يسانىڭ كۇندەرىندە يمپەراتور تيبەريي بيلەگەن زاماندا سيريالىقتار مەن ياھۋديلەر سالىق تولەۋدەن قاجىپ كەتكەندەرى سونشا — ريم ۇكىمەتىنەن يىقتارىنا ارتىلعان باتپانداي جۇكتى جەڭىلدەتۋىن سۇراپ جالبارىنعان.
بۇل سالىقتاردىڭ قالاي جينالاتىنى دا ولاردىڭ جۇكتەرىنە جۇك قوستى. ەڭ كوپ اقشا ۇسىنعان ادام سالىقشى بولىپ جۇمىسقا ورنالاساتىن. ٴسۇيتىپ، ول باسقا ادامداردى دا سالىقشى قىلىپ جۇمىسقا الاتىن. كەيىن ولاردىڭ ٵرقايسىسى ٶز قالتالارى ٷشىن اقشا تابۋعا تىرىساتىن. مىسالى، زاقايدىڭ قول استىندا دا سالىقشىلار جۇمىس ىستەگەن كورىنەدى (لۇقا 19:1، 2). سوندىقتان دا حالىق سالىق جيناۋشىلاردى جاقتىرماعان، ٴتىپتى جەك كورگەن.
