زاكاريا كورگەن ايانداردىڭ بىزگە قانداي قاتىسى بار؟
«ماعان قايتا ورالىڭدار... سوندا مەن دە سەندەرگە ورالامىن» (زاكاريا 1:3).
اندەر: 120، 117
1—3. ا) زاكاريا پايعامبارلىق ەتە باستاعاندا، قۇداي حالقىنىڭ جاعدايى قانداي ەدى؟ ٵ) نەلىكتەن ەحوبا حالقىنا: «ماعان قايتا ورالىڭدار»،— دەدى؟
ۇشىپ بارا جاتقان شيىرشىق. ىدىستىڭ ىشىندە وتىرعان ايەل. جەلمەن سامعاپ ۇشقان، دەگەلەكتىكىندەي قاناتى بار ەكى ايەل. بۇل زاكاريا كورگەن كوڭىل تولقىتارلىق ايانداردىڭ كەيبىرى (زاكاريا 5:1، 7—9). ەحوبا بۇل تاڭعالارلىق ايانداردى پايعامبارىنا نە ماقساتپەن كورسەتتى؟ سول كەزدەرى يسرايلدىكتەردىڭ جاعدايى قانداي بولدى؟ بۇل ايانداردى قاراستىرۋدىڭ ٴبىز ٷشىن قانداي پايداسى بار؟
2 ب.ز.ب. 537-جىلى ەحوبانىڭ حالقى شاتتىققا كەنەلدى. بابىل جەرىندە 70 جىل بويى تۇتقىن بولعان ولار ەندى بوستاندىققا جەتتى! ولار يەرۋساليمگە قايتا ورالىپ، عيباداتحانانى قالپىنا كەلتىرۋگە جانە سوندا ەحوباعا عيبادات ەتۋگە اسا ىقىلاستى ەدى. ارادا ٴبىر جىل وتكەن سوڭ، يسرايلدىكتەر عيباداتحانانىڭ ىرگەتاسىن قالادى. حالىقتىڭ توبەسى كوككە جەتتى! «ولاردىڭ قاتتى ايعايلاعانى سونشا — داۋىستارى الىسقا جەتىپ جاتتى» (ەزرا 3:10—13). ايتكەنمەن عيباداتحانانىڭ قۇرىلىسىنا كورسەتىلگەن قارسىلىق كۇشەيگەن ۇستىنە كۇشەيە ٴتۇستى. بۇدان يسرايلدىكتەردىڭ جىگەرى قۇم بولىپ، قۇرىلىس ٸسىن توقتاتىپ قويدى. ٴسويتىپ، ەندىگى بار ويلارى وزدەرىنە ٷي سالىپ، ەگىندىكپەن اينالىسۋ بولىپ كەتتى. 16 جىل وتسە دە، ەحوبانىڭ عيباداتحاناسى ٵلى اياقتالماعان كۇيى تۇرا بەردى. سوندىقتان قۇداي حالقىنا ەحوباعا ورالۋدى ٵرى باس پايداسىن ٴبىرىنشى ورىنعا قويماۋدى ەسكەرتۋ قاجەت بولدى. ەحوبا ولاردىڭ قۇلشىنا ٵرى باتىل عيبادات ەتكەنىن قالادى.
وزىمىزدەگى ەڭ جاقسىنى بەرىپ قىزمەت ەتسەك قانا، ەحوبا عيباداتىمىزدى قابىل الادى
3 سونىمەن، ب.ز.ب. 520-جىلى ەحوبا حالقىنا نە سەبەپتى بابىلدان بوساتقانىن ەستەرىنە سالۋ ٷشىن زاكاريا پايعامباردى جىبەردى. ٴبىر قىزىعى، زاكاريانىڭ ەسىمى «ەحوبا ەسىنە الدى» دەگەندى بىلدىرەدى. حالىق ەحوبانىڭ جاقسىلىقتارىن ۇمىتىپ كەتسە دە، قۇداي ولاردى ۇمىتپادى (زاكاريا 1:3، 4 وقىڭىز). ەحوبا ولارعا تازا عيباداتتى قالپىنا كەلتىرۋگە كومەكتەسەتىنىن ۋادە ەتتى. الايدا حالىق وزىندەگى ەڭ جاقسىسىن بەرىپ قىزمەت ەتكەندە عانا، ەحوبا عيباداتتارىن قابىل الاتىنىن نىق ەسكەرتتى. ەندەشە، زاكاريا كورگەن التىنشى جانە جەتىنشى اياندى قاراستىرايىق. وسىنى قاراستىرۋ بارىسىندا ەحوبا يسرايلدىكتەرگە قالاي قوزعاۋ سالعانىن جانە اتالمىش ەكى اياننىڭ بىزدەر ٷشىن قانداي پايداسى بار ەكەنىن كورەمىز.
قۇدايدىڭ ۇرلىققا قاتىستى ۇكىمى
4. زاكاريا التىنشى اياندا نەنى كوردى؟ نەگە شيىرشىقتىڭ ەكى بەتىنە دە جازۋ جازىلعان؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى 1-سۋرەتتى قاراڭىز.)
4 زاكاريا كىتابىنىڭ 5-تاراۋى وتە ەرەكشە ٴبىر اياننان باستالادى (زاكاريا 5:1، 2 وقىڭىز). زاكاريا اۋەدە ۇشىپ بارا جاتقان ٴبىر شيىرشىقتى كوردى. ونىڭ ۇزىندىعى شامامەن 9 مەتر، ال ەنى 4،5 مەتر بولاتىن. شيىرشىق اشىق تۇر ەكەن جانە وندا ٴبىر حابار جازىلىپتى (زاكاريا 5:3). ونداعى حابار اۋىر ۇكىم ەدى. ەجەلگى زاماندا ادامدار شيىرشىقتىڭ ٴبىر بەتىنە عانا جازۋ تۇسىرەتىن. ٴبىراق بۇل حاباردىڭ ماڭىزدى بولعانى سونشا — ول شيىرشىقتىڭ ەكى جاعىنا دا جازىلعان ەدى.
ماسىحشىلەر ۇرلىقتىڭ كەز كەلگەن تۇرىنەن اۋلاق بولۋى ٴتيىس (5—7 ابزاستى قاراڭىز)
5، 6. ەحوبا ۇرلىقتىڭ كەز كەلگەن تۇرىنە قالاي قارايدى؟
5 زاكاريا 5:3، 4 وقىڭىز. ادامداردىڭ ٴبارى ىستەگەن ىستەرى ٷشىن قۇدايدىڭ الدىندا جاۋاپتى. ال ەحوبانىڭ حالقى ودان بەتەر جاۋاپتى، ويتكەنى ولار قۇدايدىڭ ەسىمىمەن اتالادى. ولار ونى جاقسى كورەدى ٵرى ۇرلىق ونىڭ اتىنا كىر كەلتىرەتىنىن بىلەدى (ناقىل سوزدەر 30:8، 9). كەيبىرەۋلەر كەلەلى سەبەپ بولسا، ۇرلاعاندا تۇرعان ەشتەڭە جوق دەپ ويلاۋى مۇمكىن. ٴبىراق سەبەبى قانشالىقتى كەلەلى بولىپ كورىنگەنمەن، ۇرلىققا باراتىن ادام ٶزىنىڭ اشكوز قالاۋىن ەحوبادان دا، ونىڭ ەسىمىنەن دە، ونىڭ زاڭىنان دا ارتىق سانايتىنىن ايان ەتەدى.
6 زاكاريا 5:3، 4 كە ساي، قۇدايدىڭ قارعىسى «ۇرىنىڭ ۇيىنە... كىرىپ»، «سول جەردە قالىپ، ٷيدى... جالماپ قوياتىنىن» بايقادىڭىز با؟ دەمەك، حالقىنىڭ اراسىندا جاسالعان كەز كەلگەن كۇنانى ەحوبا ايان ەتىپ، جازاسىن تارتقىزا الادى. ۇرى ٶز ىستەگەنىن ساقشىلاردان، جۇمىستاعى باستىعىنان، اقساقالداردان نە اتا-اناسىنان جاسىرا السا دا، بۇنىسىن قۇدايدان جاسىرا المايدى. ۇرلىقتىڭ قانداي ٴتۇرى بولماسىن، قۇداي مىندەتتى تۇردە ونىڭ بەتىن اشادى (ەۆرەيلەرگە 4:13). «بارلىق جاعدايدا» ادال ٴجۇرىپ-تۇراتىن ادامداردىڭ اراسىندا ٴجۇرۋ ٴبىز ٷشىن قانداي باقىت دەسەڭىزشى! (ەۆرەيلەرگە 13:18).
7. ۇشىپ بارا جاتقان شيىرشىقتاعى قارعىسقا ۇشىراماۋ ٷشىن نە ىستەۋگە بولادى؟
7 ٴيا، ۇرلىقتىڭ كەز كەلگەن ٴتۇرى ەحوبا ٷشىن جەككورىنىشتى. ەحوبانىڭ دۇرىس پەن بۇرىسقا قاتىستى پرينسيپتەرىن ٴبىلۋ، ولارعا مويىنسۇنۋ جانە ونىڭ ەسىمىن ۇياتقا قالدىرمايتىنداي ٶمىر كەشۋ ٴبىز ٷشىن زور مارتەبە. وسىلاي ەتەر بولساق، ەحوبانىڭ مويىنسۇنبايتىن ادامدارعا شىعاراتىن ۇكىمىنە ۇشىرامايمىز.
بەرگەن ۋادەڭىزدى «كۇن سايىن» ورىنداپ ٴجۇرىڭىز
8—10. ا) انت دەگەن نە؟ ٵ) سەدەكيا قانداي انتتى بۇزدى؟
8 الگى ۇشىپ بارا جاتقان شيىرشىقتا قۇدايدىڭ اتىمەن «جالعان انت بەرەتىندەرگە» دە ەسكەرتۋ جازىلعان ەدى (زاكاريا 5:4). انت دەگەنىمىز — بىردەڭەنىڭ شىندىعىن راستاۋ ٷشىن ايتىلاتىن ٴسوز نەمەسە ٴبىر نارسەنى ىستەۋگە يا ىستەمەۋگە بەرىك ۋادە بەرۋ.
9 ەحوبانىڭ اتىمەن انت بەرۋ اتۇستى قارايتىن نارسە ەمەس. بۇل — وتە ماڭىزدى ماسەلە. بۇل جايت يەرۋساليمدە بيلىك ەتكەن سوڭعى پاتشا سەدەكيامەن بولعان جاعدايدان كورىنەدى. سەدەكيا بابىل پاتشاسىنا بەرىلەمىن دەپ ەحوبانىڭ اتىمەن انت بەرگەن بولاتىن. ٴبىراق ول ٶز ۋادەسىندە تۇرمادى. سول سەبەپتى ەحوبا سەدەكيا جايلى بىلاي دەدى: «ٶزىن بيلەۋشى ەتىپ قويعان پاتشانىڭ انتىن اياقاستى ەتىپ، ونىمەن جاساسقان كەلىسىمىن بۇزعان كىسى سول پاتشانىڭ ەلىندە، بابىلدا ولەدى» (ەزەكيەل 17:16).
10 سەدەكيا ٶز انتىن قۇدايدىڭ اتىمەن بەرگەندىكتەن، ەحوبا ودان سوزىندە تۇرادى دەپ كۇتتى (شەجىرەلەر 2-جازبا 36:13). ٴبىراق ول سوزىنەن تايىپ، بابىلدىڭ ەزگىسىنەن بوساۋ ٷشىن مىسىردان كومەك سۇرادى. ايتسە دە ونىسىنان تۇك شىقپادى (ەزەكيەل 17:11—15، 17، 18).
11، 12. ا) ومىردەگى ەڭ ماڭىزدى ۋادە قانداي؟ ٵ) قۇدايعا باعىشتالعانىمىز كۇندەلىكتى ومىرىمىزگە قالاي اسەر ەتۋى كەرەك؟
11 سەدەكيانىڭ جاعدايىنان كورەتىنىمىزدەي، ەحوبا ٴبىزدىڭ سەرتىمىزدى مۇقيات تىڭدايدى. وعان ۇنامدى بولۋ ٷشىن، سول ۋادەلەرىمىزگە بەرىك بولۋىمىز كەرەك (ٴزابۇر 76:11). ادام بالاسى بەرەتىن ەڭ ماڭىزدى ۋادە — ەحوباعا باعىشتالۋ. ٶزىمىزدى ەحوباعا باعىشتاعان كەزدە ٴبىز ومىرىمىزدە قانداي جاعداي بولماسىن، وعان قىزمەت ەتەمىن دەپ ۋادە بەرەمىز.
12 قۇدايعا بەرگەن ۋادەمىزدى قالاي ورىنداي الامىز؟ ٴبىز «كۇن سايىن» ۇلكەندى-كىشىلى سىناقتارعا كەزىگىپ جاتامىز. سول سىناقتارداعى ارەكەتىمىزدەن ەحوبامەن قارىم-قاتىناسىمىزدىڭ قانشالىقتى مىقتى ەكەنى كورىنەدى (ٴزابۇر 61:8). مىسالى، جۇمىستا نە مەكتەپتە بىرەۋ سىزگە قىرىنداپ يا قىلىمسي باستاسا، نە ىستەيسىز؟ بۇل قىلىقتان ٷزىلدى-كەسىلدى باس تارتىپ، ەحوباعا مويىنسۇنعىڭىز كەلەتىنىن كورسەتەسىز بە؟ (ناقىل سوزدەر 23:26). ال ەگەر ۇيىڭىزدە سىزدەن باسقالارى ەحوباعا عيبادات ەتپەيتىن بولسا شى؟ وسىعان قاراماستان، ماسىحشىلەرگە لايىق ٴجۇرىپ-تۇرۋ ٷشىن ەحوبادان كومەك سۇرايسىز با؟ قانداي جاعدايدا بولساڭىز دا، ەحوباعا سۇيىسپەنشىلىگى مەن اقىل-كەڭەسى ٷشىن كۇن سايىن العىس بىلدىرەسىز بە؟ ٵر كۇنى كيەلى كىتاپتى وقۋعا ۋاقىت بولەسىز بە؟ ەحوباعا ٶمىرىمىزدى باعىشتاعاندا، ٴبىز وسى ايتىلعانداردى ىستەۋدى ۋادە ەتتىك دەۋگە بولادى. وعان مويىنسۇنعاندا جانە وعان عيبادات ەتۋگە تولىق اتسالىسقاندا، ەحوبانى سۇيەتىنىمىزدى جانە وعان بەرىلگەندىگىمىزدى كورسەتەمىز. عيباداتىمىز ٴبىزدىڭ بۇكىل ٶمىر سالتىمىزعا ىقپال ەتەدى. ەحوباعا ادال بولعاندىقتان، ول بىزگە كەرەمەت بولاشاق سىيلايتىنىن ۋادە ەتەدى (مۇسانىڭ 5-جازباسى 10:12، 13).
ەحوبا ۋادەمىزدە تۇرۋ كەرەكتىگىن ٶز ۇلگىسىمەن ۇيرەتەدى
13. زاكاريا كورگەن التىنشى اياننان نە بىلەمىز؟
13 زاكاريا كورگەن التىنشى اياننان بىلگەنىمىزدەي، ەحوبانى جاقسى كورسەك، ٴبىز ۇرلامايمىز جانە ۋادەلەرىمىزدەن تايمايمىز. سونىمەن قاتار يسرايلدىكتەر كوپ قاتەلىك جاساسا دا، ەحوبا ۋادەسىندە تۇرىپ، حالقىن تاستاپ كەتپەگەنىن بىلدىك. حالقىن جان-جاعىنان جاۋلارى قورشاعاندىقتان، ول ولاردىڭ وتە قيىن جاعدايدا بولعانىن ٴتۇسىندى. ەحوبا ۋادەمىزدە تۇرۋ كەرەكتىگىن ٶز ۇلگىسىمەن ۇيرەتەدى. سونداي-اق ول بىزگە سوزىمىزدە تۇرۋعا كومەكتەسەدى. مىسالى، بۇل ٷشىن ول بىزگە بولاشاققا دەگەن ٷمىت بەردى. جاقىن ارادا ول جەردەگى بۇكىل زۇلىمدىقتى جويادى. زاكاريا كورگەن كەلەسى اياننان وسى جايلى بىلەمىز.
ەحوبا زۇلىمداردى جوق قىلادى
14، 15. ا) زاكاريا جەتىنشى اياندا نە كوردى؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى 2-سۋرەتتى قاراڭىز.) ٵ) ىدىستىڭ ىشىندەگى ايەل كىم بولدى؟ پەرىشتە نەگە ىدىستىڭ قاقپاعىن جاۋىپ تاستادى؟
14 زاكاريا ۇشىپ بارا جاتقان شيىرشىقتى كورگەن سوڭ، پەرىشتە وعان: «قاراشى»،— دەدى. سوندا ول ٴبىر ىدىستى كورەدى (زاكاريا 5:5—8 وقىڭىز). بۇل ىدىستىڭ قورعاسىننان جاسالعان دوڭگەلەك قاقپاعى بار ەكەن. ىدىس اشىلعاندا، زاكاريا «ىشىندە ٴبىر ايەل وتىرعانىن» كوردى. پەرىشتە وعان بۇل ايەلدىڭ «زۇلىمدىق» ەكەنىن ايتتى. ول ايەل سىرتقا شىقپاقشى بولعاندا، زاكاريانىڭ زارەسى ۇشىپ كەتكەن بولار! ٴبىراق پەرىشتە ونى لەزدە ىدىستىڭ ىشىنە يتەرىپ جىبەردى دە، ونىڭ زىلدەي قاقپاعىن جاۋىپ تاستادى. بۇل نەنى بىلدىرەدى؟
15 بۇل ايان ەحوبانىڭ ٶز حالقىنىڭ اراسىنداعى ەشقانداي زۇلىمدىققا توزبەيتىنىنە سەنىمدىلىك ۇيالاتادى. ەحوبا ٴبىر جاماندىق كورسە، ونى جوق قىلۋ ٷشىن بىردەن ىسكە كىرىسەدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 5:13). پەرىشتە ىدىستىڭ اۋىر قاقپاعىن دەرەۋ جاۋىپ تاستاۋىمەن وسىنى كورسەتتى.
ەحوبا وزىنە دەگەن عيباداتتى تازا ساقتاۋدى ۋادە ەتكەن (16—18 ابزاستاردى قاراڭىز)
16. ا) ىدىسپەن نە بولدى؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى 3-سۋرەتتى قاراڭىز.) ٵ) قاناتى بار ايەلدەر ىدىستى قايدا اكەتتى؟
16 ودان كەيىن زاكاريا دەگەلەكتىكىندەي مىقتى قاناتى بار ەكى ايەلدى كوردى (زاكاريا 5:9—11 وقىڭىز). بۇل ايەلدەر ىدىستىڭ ىشىندەگى زۇلىم ايەلدەن مۇلدەم باسقاشا ەكەن. مىقتى قاناتتارى بار ولار «زۇلىمدىق» وتىرعان ىدىستى كوتەرىپ الدى دا، ۇشىپ كەتتى. ولار ونى قايدا اكەتتى؟ بابىلدى بىلدىرەتىن «شينار ەلىنە». نەگە؟
17، 18. ا) نەگە بابىل «زۇلىمدىقتىڭ» «ٴتيىستى ورنى» بولدى؟ ٵ) ٴسىز نە ىستەۋگە بەكىندىڭىز؟
17 زاكاريانىڭ زامانىندا ٶمىر سۇرگەن يسرايلدىكتەر ٷشىن «زۇلىمدىقتىڭ» بابىلعا اكەتىلگەنى وتە ورىندى بولدى دەۋگە بولادى. ويتكەنى ولار بۇل قالانىڭ ازعىندىق پەن جالعان عيبادات جايلاعان زۇلىم قالا بولعانىن بىلگەن. سول جاقتا ٶمىر سۇرگەن كەزدە زاكاريا مەن باسقا دا يسرايلدىكتەرگە پۇتقا تابىنۋشىلاردىڭ ىقپالىنا كۇن سايىن قارسى تۇرۋ كەرەك بولاتىن. ال بۇل ايان ەحوبانىڭ شىنايى عيباداتتى تازا ساقتايتىنىنا كەپىلدىك بولدى.
18 بۇل ايان سونداي-اق يسرايلدىكتەردىڭ ٶز عيباداتىن پاك تازا ساقتاۋ كەرەكتىگىن دە ەسكە سالدى. قۇداي حالقىنىڭ اراسىندا زۇلىمدىق بولماۋى ٴتيىس ٵرى بولمايدى دا. بۇگىنگى كۇنى ەحوبا ٴبىزدى تازا ۇيىمىنا اكەلىپ وتىر. ول جەردە ٴبىز ونىڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن قورعانىشىن سەزىنەمىز. ۇيىمدى تازا ساقتاۋعا اتسالىسۋ — ٵرقايسىسىمىزدىڭ مىندەتىمىز. ەحوبانىڭ حالقىنىڭ ىشىندە زۇلىمدىق اتىمەن بولماۋى كەرەك.
تازا حالىق ەحوبانى داڭقتايدى
19. زاكاريا كورگەن كوڭىل تولقىتارلىق ايانداردىڭ ٴبىز ٷشىن قانداي ٴمانى بار؟
19 زاكاريانىڭ التىنشى جانە جەتىنشى ايانى جاماندىق جاسايتىندارعا قاتاڭ ەسكەرتۋ بولىپ تابىلادى. ەحوبا زۇلىمدىقتىڭ جالعاسا بەرۋىنە توزبەيدى. ونىڭ قىزمەتشىلەرى بولعاندىقتان، ٴبىز زۇلىمدىقتى جەك كورۋىمىز كەرەك. سونىمەن قاتار اتالمىش ەكى ايان مىناعان سەنىمدىلىك بەرەدى: سۇيىسپەنشىلىگى زور اكەمىزگە ۇنامدى بولۋعا بارىنشا تىرىسساق، ونىڭ قارعىسىنا ەمەس، قورعانىشى مەن باتاسىنا كەنەلەمىز. مىنا زۇلىم دۇنيەدە تازالىق ساقتاۋ قيىن بولسا دا، ٴبىز بۇعان ەحوبانىڭ كومەگىمەن قول جەتكىزە الامىز! الايدا شىنايى عيباداتتىڭ جويىلمايتىنىنا قالاي سەنىمدى بولا الامىز؟ زور الاپات جاقىنداپ قالعان ۋاقىتتا، ٴبىز ەحوبانىڭ ٶز ۇيىمىن قورعايتىنىن قايدان بىلەمىز؟ بۇل سۇراقتارعا كەلەسى ماقالادا توقتالامىز.
