1.‏ ەحوبا مۇساعا ٶزىنىڭ بولمىسىن قالاي اشتى؟‏ بۇنىڭ ٴ‌بىز ٷشىن قانداي ماڭىزى بار؟‏

بىردە قۇداي مۇساعا ٶز ەسىمىن،‏ سونداي-‏اق كەيبىر قاسيەتتەرىن اشىپ،‏ وزىنىڭ قانداي ەكەنىن ٴ‌بىلدىردى.‏ ەحوبا سول كەزدە ٶزىنىڭ كۇشىنە نە دانالىعىنا نازار اۋدارسا بولار ەدى،‏ دەسە دە ول الدىمەن وزىنىڭ مەيىرىمدىلىگى مەن جاناشىرلىعىن اتاپ ٶتتى ‏(‏مۇسانىڭ 2-‏جازباسى 34:‏5—‏7 وقىڭىز)‏.‏ مۇساعا ەحوبانىڭ ونى قولدايتىنىن ٴ‌بىلۋ قاجەت بولدى.‏ سوندىقتان ەحوبا ٶزىنىڭ قىزمەتشىلەرىنە شىنىمەن كومەكتەسكىسى كەلەتىنىن كورسەتەتىن قاسيەتتەرىنە باسا نازار اۋداردى (‏مۇسانىڭ 2-‏جازباسى 33:‏13‏)‏.‏ ەحوبانىڭ ٴ‌بىز ٷشىن سونشالىقتى قام جەيتىنىن بىلگەنىمىز بويىمىزعا جىلى سەزىم ۇيالاتادى ەمەس پە؟‏!‏ بۇل ماقالادا جاناشىرلىققا،‏ ياعني وزگەلەردىڭ قاسىرەتىن سەزىنۋگە ٵرى قول ۇشىن بەرۋگە تالپىندىراتىن قاسيەتكە نازار اۋدارىلادى.‏

2،‏ 3.‏ ا)‏ جاناشىرلىق ادامدارعا ٴ‌تان ەكەنى نەدەن كورىنەدى؟‏ ٵ)‏ كيەلى كىتاپتا جاناشىرلىق جايلى ايتىلعاندارعا نەگە كوڭىل ٴ‌بولۋىمىز كەرەك؟‏

² ەحوبا —‏ جاناشىر قۇداي،‏ ٵرى ادامدار وعان ۇقساس ەتىپ جاراتىلعان.‏ سوندىقتان ادامدار تابيعاتىنان وزگەلەرگە قامقور بولىپ كەلەدى.‏ ٴ‌تىپتى ەحوبانى تانىمايتىن ادامدار دا ٴ‌جيى جاناشىرلىق تانىتىپ جاتادى (‏مۇسانىڭ 1-‏جازباسى 1:‏27‏)‏.‏ كيەلى كىتاپتا وسى قاسيەتتى تانىتقان ادامداردىڭ كوپ مىسالى بار.‏ مىسالى،‏ بىردە  سۇلەيمەن پاتشاعا الدىنا كەلگەن ەكى ايەلدىڭ قايسىسى ٴ‌سابيدىڭ شىن اناسى ەكەنىن انىقتاۋ قاجەت بولدى.‏ ول الگى ايەلدەردى سىناماق بولىپ،‏ بالانى ەكىگە قاق ٴ‌بولۋدى بۇيىرادى.‏ سوندا شىن اناسى بالاسىنا ەت جۇرەگى ەزىلىپ،‏ ٴ‌سابيدى ەكىنشى ايەلگە بەرە سالۋىن وتىنەدى (‏پاتشالار 1-‏جازبا 3:‏23—‏27‏)‏.‏ جاناشىرلىق تانىتۋدىڭ تاعى ٴ‌بىر مىسالى —‏ پەرعاۋىننىڭ قىزى.‏ ول ٴ‌سابي مۇسانى تاۋىپ العاندا،‏ ونىڭ ەۆرەي ەكەنىن،‏ سوندىقتان ٶلتىرىلۋى كەرەكتىگىن ٴ‌بىلدى.‏ الايدا «نارەستەگە جانى اشىپ»،‏ ونى ٶز بالاسىنداي ٶسىردى (‏مۇسانىڭ 2-‏جازباسى 2:‏5،‏ 6‏)‏.‏

³ نەگە جاناشىرلىق جايلى كوبىرەك ٴ‌بىلۋىمىز كەرەك؟‏ ويتكەنى ەحوبا ٴ‌بىزدىڭ وزىنە ەلىكتەگەنىمىزدى قالايدى (‏ەفەستىكتەرگە 5:‏1‏)‏.‏ ٴ‌بىز جاناشىرلىق تانىتا الاتىنداي جاراتىلساق تا،‏ كەمەلسىزبىز ٵرى وزىمشىلدىككە بەيىمبىز.‏ كەيدە ٴ‌بىر ادامعا كومەكتەسۋ كەرەك پە،‏ جوق الدە ٶزىمىزدى ويلاۋىمىز قاجەت پە،‏ سونى شەشە الماي جاتامىز.‏ ادامدارعا كوبىرەك كوڭىل بولۋگە بىزگە نە كومەكتەسەدى؟‏ الدىمەن،‏ ەحوبا جانە باسقالار قالاي جاناشىرلىق تانىتقانىن قاراستىرايىق.‏ سوسىن جاناشىر قۇدايعا قالاي ەلىكتەي الاتىنىمىزدى ٵرى سولاي ەتكەنىمىز نەگە ٶزىمىز ٷشىن پايدالى ەكەنىن كورەيىك.‏

4.‏ ا)‏ نەگە ەحوبا سودومعا پەرىشتەلەردى جىبەرگەن؟‏ ٵ)‏ لۇتتىڭ وتباسىمەن بولعان جاعدايدان نە بىلەمىز؟‏

⁴ كيەلى كىتاپتا ەحوبانىڭ جاناشىرلىق تانىتقانى جايلى كوپ ايتىلعان.‏ مىسال ٷشىن،‏ ونىڭ لۇتقا نە ىستەگەنىن ەسكە تۇسىرەيىكشى.‏ لۇت سودوم مەن عوموراداعى ازعىن ادامداردىڭ كەسىرىنەن «قاتتى قينالعان» ٵدىل كىسى بولعان.‏ ونداعى ادامدار قۇدايدان بەزگەن ەدى،‏ سوندىقتان ەحوبا ولاردى ولىمگە كەسۋدى شەشەدى (‏پەتىردىڭ 2-‏حاتى 2:‏7،‏ 8‏)‏.‏ ەحوبا لۇتقا پەرىشتەلەرىن جىبەرىپ،‏ سودوم مەن عومورانى جوياتىنىن،‏ سوندىقتان قالادان قاشۋى كەرەكتىگىن ايتادى.‏ كيەلى كىتاپتا بىلاي دەلىنگەن:‏ «لۇت كەتپەي ٴ‌جۇرىپ العان سوڭ،‏ ەحوبانىڭ وعان جانى اشىعاندىقتان،‏ ولار لۇتتى،‏ ايەلى مەن ەكى قىزىن قولدارىنان ۇستاپ جەتەلەي جونەلدى دە،‏ قالا سىرتىنا الىپ شىقتى» (‏مۇسانىڭ 1-‏جازباسى 19:‏16‏)‏.‏ ەحوبا لۇتتىڭ جاعدايىن تۇسىنگەنىندەي،‏ ٴ‌بىزدىڭ دە كەز كەلگەن قيىنشىلىعىمىزدى تۇسىنەتىنىنە كۇماندانباساق بولادى (‏يشايا 63:‏7—‏9؛‏ جاقىپ 5:‏11؛‏ پەتىردىڭ 2-‏حاتى 2:‏9‏)‏.‏

5.‏ قۇداي ٴ‌سوزى جاناشىرلىق تانىتۋعا قاتىستى نەگە ۇيرەتەدى؟‏

⁵ ەحوبا ٶز حالقىنا دا جاناشىرلىق تانىتۋدى ۇيرەتكەن.‏ ماسەلەن،‏ يسرايلدىكتەرگە بەرىلگەن زاڭداردىڭ ٴ‌بىرىن الايىقشى.‏ ەگەر الدەكىم بىرەۋدەن قارىزعا اقشا السا،‏ ول اقشانى قايتاراتىنىنا كەپىلدىك رەتىندە ۇستىندەگى كيىمىن بەرەتىن بولعان ‏(‏مۇسانىڭ 2-‏جازباسى 22:‏26،‏ 27 وقىڭىز)‏.‏ ٴ‌بىراق قارىز بەرۋشى سول كيىمدى كۇن باتقانشا يەسىنە قايتارىپ بەرۋى كەرەك-‏ٴ‌تىن،‏ ويتكەنى ول ونسىز تۇندە توڭىپ قالۋى مۇمكىن ەدى.‏ جاناشىرلىقتان ادا ادام وسىنداي كەزدە كيىمدى يەسىنە قايتارعىسى كەلمەۋى مۇمكىن.‏ ٴ‌بىراق ەحوبا وسى زاڭدى بەرۋ ارقىلى ٶز حالقىن جاناشىر بولۋعا ۇيرەتتى.‏ وسى زاڭنىڭ استارىنداعى پرينسيپتەن ٴ‌بىز نە نارسەگە ۇيرەنە الامىز؟‏ باۋىرلاستاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىن ٵردايىم ەلەپ-‏ەسكەرۋىمىز  قاجەت.‏ قيىندىق كورىپ جۇرگەن باۋىرلاستارعا،‏ قولىمىزدان كەلىپ تۇرسا،‏ قول ۇشىن بەرۋدەن ايانىپ قالعىمىز كەلمەيدى (‏قولوستىقتارعا 3:‏12؛‏ جاقىپ 2:‏15،‏ 16؛‏ جوحاننىڭ 1-‏حاتى 3:‏17 وقىڭىز)‏.‏

6.‏ ەحوبانىڭ كۇناعا باتقان يسرايلدىكتەرگە جانى اشىعانىنان نە نارسەگە ۇيرەنەمىز؟‏

⁶ يسرايلدىكتەر وزىنە قارسى كۇنا جاساعان كەزدە دە،‏ ەحوبانىڭ ولارعا جانى اشىعان.‏ كيەلى كىتاپتا بىلاي دەلىنگەن:‏ «اتا-‏بابالارىنىڭ قۇدايى ەحوبا ولاردى ەسكەرتۋ ٷشىن،‏ قايتا-‏قايتا حابارشىلارىن جىبەردى.‏ ويتكەنى ونىڭ ٶز حالقىنا جانە ٶز تۇراعىنا جانى اشىدى» (‏شەجىرەلەر 2-‏جازبا 36:‏15‏)‏.‏ ٴ‌بىز دە ەحوبانى ٵلى تانىمايتىن،‏ ٴ‌بىراق ٵلى دە ىستەرىنە وكىنىپ،‏ ونىڭ دوسى بولا الاتىن ادامدارعا جانىمىز اشۋى كەرەك.‏ الداعى سوت كەزىندە ەحوبا ەشكىمنىڭ جويىلعانىن قالامايدى (‏پەتىردىڭ 2-‏حاتى 3:‏9‏)‏.‏ ٵلى ۋاقىت باردا ٴ‌بىز ٵربىر مۇمكىندىكتى پايدالانىپ،‏ بارلىق ادامدارعا ەسكەرتۋ حابارىن ايتقىمىز كەلەدى.‏ وسىلايشا ولارعا قۇدايدىڭ جاناشىرلىعىنىڭ يگىلىگىن كورۋگە كومەكتەسەمىز.‏

7،‏ 8.‏ ٴ‌بىر وتباسى ەحوبانىڭ وزدەرىنە جاناشىرلىق تانىتقانىنا نەگە سەنىمدى بولدى؟‏

⁷ ٴ‌بىزدىڭ كۇندەرىمىزدە دە ەحوبانىڭ كوپ قىزمەتشىسى ونىڭ جاناشىرلىعىن سەزىنگەن.‏ مىسالى،‏ 1990-‏جىلدارى بوسنيادا ۇلتارالىق قاقتىعىس بولىپ،‏ ادامدار ٴ‌بىر-‏ٴ‌بىرىن ٶلتىرىپ جاتتى.‏ سوندا تۇراتىن ٴ‌بىر وتباسىندا 12 جاسار ميلان * دەگەن بالا بولدى.‏ بىردە ول ٸنىسى،‏ اتا-‏اناسى جانە باسقا كۋاگەرلەرمەن بىرگە بوسنيادان سەربياعا اۆتوبۋسپەن كونگرەسكە بارا جاتتى.‏ اتا-‏اناسى سول كونگرەستە شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەلى جاتقان ەدى.‏ شەگارادا ساربازدار بۇل وتباسىنىڭ باسقا ۇلت وكىلدەرى ەكەنىن كورىپ،‏ اۆتوبۋستان ٴ‌تۇسىرىپ الىپ قالادى.‏ ال اۆتوبۋستاعى قالعان باۋىرلاستاردى شەگارادان وتكىزىپ جىبەرەدى.‏ ٴ‌سويتىپ،‏ الگى وتباسىن ەكى كۇن بويى جىبەرمەي ۇستاپ وتىرادى.‏ اقىرى،‏ وفيتسەر باستىعىن شاقىرتىپ،‏ ولارمەن نە ىستەۋ كەرەكتىگىن سۇرايدى.‏ سول جەردە تۇرعان الگى وتباسى باستىقتارىنىڭ:‏ «ولاردى بىلاي شىعارىپ،‏ اتىپ تاستاي سالىڭدار!‏»—‏ دەگەنىن ەستىپ قالادى.‏

⁸ ساربازدار سويلەسىپ جاتقاندا،‏ بۇل وتباسىنىڭ قاسىنا ەكى بەيتانىس كىسى كەلەدى.‏ ولار وزدەرىنىڭ كۋاگەر ەكەنىن ٵرى اۆتوبۋستاعى باۋىرلاستاردان بولعان جايتتى ەستىگەنىن سىبىرلاپ ايتادى.‏ ساربازدار بالالاردىڭ قۇجاتتارىن تەكسەرىپ جاتپاعاندىقتان،‏ ولار ميلان مەن ىنىسىنە كولىكتەرىنە وتىرىپ،‏ شەگارادان بىرگە ٶتۋدى ۇسىنادى.‏ ال اتا-‏اناسىنا شەگارا بەكەتىنىڭ ارتقى جاعىنان ٶتىپ كەتۋدى ايتىپ،‏ ارعى بەتتە كەزدەسەيىك دەيدى.‏ ميلان قورقىپ تۇرعاندىقتان،‏ نە جىلارىن،‏ نە كۇلەرىن بىلمەي قالادى.‏ اتا-‏اناسى بولسا:‏ «ولار ٴ‌بىزدى جاي جىبەرە سالادى دەپ ويلايسىڭدار ما؟‏»—‏ دەيدى.‏ ٴ‌بىراق ولاردىڭ كەتىپ بارا جاتقانىن ساربازدار ٴ‌تىپتى بايقاماي قالعان كورىنەدى.‏ ٴ‌سويتىپ،‏ ميلان مەن باۋىرى اتا-‏اناسىمەن كەلىسكەن جەردە كەزدەسىپ،‏ كونگرەسكە بارادى.‏ ولار ەحوبانىڭ دۇعالارىنا جاۋاپ بەرگەنىنە تولىقتاي سەنىمدى بولدى.‏ ٴ‌بىز كيەلى كىتاپتان ەحوبانىڭ ٵردايىم ٶز قىزمەتشىلەرىن وسىلاي تىكەلەي قورعامايتىنىن بىلەمىز (‏ەلشىلەردىڭ ىستەرى 7:‏58—‏60‏)‏.‏ ٴ‌بىراق بۇل جاعدايدا ميلان:‏  ‏«مەنىڭشە،‏ ول ساربازداردى پەرىشتەلەر سوقىر قىلىپ قويدى،‏ وسىلاي ەحوبا ٴ‌بىزدى قۇتقارىپ قالدى»،‏—‏ دەپ ايتا الدى (‏ٴ‌زابۇر 97:‏10‏)‏.‏

9.‏ يسا سوڭىنان ەرگەن جۇرتتى كورگەندە نە سەزىندى؟‏ (‏ماقالانىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.‏)‏

⁹ يسا جاناشىرلىقتىڭ كەرەمەت ۇلگىسىن كورسەتتى.‏ ول جينالعان جۇرتتى كورگەندە،‏ ولاردى اياپ كەتتى،‏ ويتكەنى «ولار باعۋشىسى جوق قويلارداي ازىپ-‏توزعان،‏ بەيشارا كۇيدە» ەكەنىن كوردى.‏ سودان ول نە ىستەدى؟‏ «ولاردى كوپ نارسەگە ۇيرەتە باستادى» (‏ماتاي 9:‏36؛‏ مارقا 6:‏34 وقىڭىز)‏.‏ ال پارىزشىلدار بولسا،‏ كەرىسىنشە،‏ جاناشىرلىقتان جۇرداي ەدى جانە حالىققا كومەكتەسكىسى كەلمەيتىن (‏ماتاي 12:‏9—‏14؛‏ 23:‏4؛‏ جوحان 7:‏49‏)‏.‏ ال سىزدە يسا سياقتى،‏ ادامدارعا كومەكتەسىپ،‏ ەحوبا جايلى ۇيرەتۋگە دەگەن ىستىق ىقىلاس بار ما؟‏

10،‏ 11.‏ جاناشىرلىق تانىتۋ ٵرقاشان ورىندى ما؟‏ ٴ‌تۇسىندىرىڭىز.‏

¹⁰ ٴ‌بىراق بۇل جاناشىرلىق تانىتۋ ٵرقاشان ورىندى بولادى دەگەندى بىلدىرمەيدى.‏ مىسالى،‏ ساۋل پاتشا قۇداي حالقىنىڭ جاۋى بولعان امالەكتىڭ پاتشاسى اگاگتى ولتىرمەۋىمەن جاناشىرلىق تانىتتىم دەپ ويلاعان بولۋى كەرەك.‏ سونداي-‏اق ول امالەكتىكتەردىڭ بار مالىن جويمادى.‏ الايدا ەحوبا وعان امالەكتىكتەردىڭ ٴ‌بارىن مالدارىمەن قوسا تۇگەل جويىپ جىبەر دەگەن بولاتىن.‏ ساۋلدىڭ تىلازارلىعىنىڭ كەسىرىنەن ەحوبا ودان پاتشا رەتىندە باس تارتتى (‏سامۋيلدىڭ 1-‏جازباسى 15:‏3،‏ 9،‏ 15‏)‏.‏ ەحوبا —‏ ٵدىل تورەشى.‏ ول ادامنىڭ جۇرەگىندە نە بارىن كورە الادى،‏ سوندىقتان قاي كەزدە جاناشىرلىق تانىتپاۋ كەرەكتىگىن بىلەدى (‏ەرەميانىڭ زارى 2:‏17؛‏ ەزەكيەل 5:‏11‏)‏.‏ جاقىن ارادا ول وزىنە مويىنسۇنۋدان باس تارتاتىنداردى سوتتايتىن بولادى (‏سالونيكالىقتارعا 2-‏حات 1:‏6—‏10‏)‏.‏ بۇل ەحوبا ٷشىن زۇلىمدارعا جاناشىرلىق تانىتاتىن ۋاقىت بولمايدى.‏ ٴ‌بىراق زۇلىمداردى جويىپ،‏ ٵدىل ادامداردى قۇتقارىپ قالۋىمەن ول ادىلدەرگە جاناشىرلىق تانىتادى.‏

¹¹ ادامداردىڭ قايسىسى ٶمىر ٴ‌سۇرۋى نە جويىلۋى كەرەكتىگىن ايتىپ سوتتاۋ ٴ‌بىزدىڭ قۇزىرىمىزدا ەمەس.‏ قايتا،‏ ٴ‌بىز ادامدارعا كومەكتەسۋ ٷشىن قولدان كەلگەننىڭ ٴ‌بارىن ىستەيمىز.‏ ولاي بولسا،‏ باسقالارعا جاناشىرلىقتى ٸس جۇزىندە قالاي تانىتا الامىز؟‏ قازىر مۇنىڭ بىرنەشە جولىن قاراستىرايىق.‏

12.‏ باسقالارمەن قارىم-‏قاتىناسىمىزدا قالاي جاناشىرلىق تانىتا الامىز؟‏

¹² كۇندەلىكتى ومىردە كومەكتەسۋگە دايىن بولىڭىز.‏ ەحوبا ماسىحشىلەردەن باسقا ادامدارعا جانە باۋىرلاستارعا جاناشىرلىق تانىتۋدى تالاپ ەتەدى (‏جوحان 13:‏34،‏ 35؛‏ پەتىردىڭ 1-‏حاتى 3:‏8‏)‏.‏ جاناشىرلىق ٴ‌سوزىنىڭ ٴ‌بىر ماعىناسى «بىرگە قايعىرۋ» دەگەندى بىلدىرەدى.‏ دەمەك،‏ جاناشىر ادام قينالىپ جۇرگەن ادامداردىڭ جۇگىن جەڭىلدەتۋگە تىرىسادى.‏ سول سەبەپتى باسقالارعا كومەك قولىن ۇسىنۋدىڭ مۇمكىندىگىن ىزدەۋىمىز كەرەك.‏ بالكىم،‏ وزگەلەرگە ٷي شارۋالارىنا كومەكتەسۋدى نە قاجەتتى جەرگە بارىپ-‏كەلۋدى ۇسىناتىن شىعارمىز (‏ماتاي 7:‏12‏)‏.‏

13.‏ قۇداي حالقى تابيعي اپاتتان كەيىن نە ىستەيدى؟‏

¹³ تابيعي اپاتتان زارداپ شەككەندەرگە كومەكتەسىڭىز.‏ تابيعي اپاتتان قينالىپ جۇرگەن ادامداردى كورگەندە،‏ ولارعا جاناشىرلىق تانىتقىمىز كەلەدى.‏ ەحوبانىڭ حالقى وسىنداي كەزدەرى كومەككە كەلۋلەرىمەن  ەرەكشە تانىمال (‏پەتىردىڭ 1-‏حاتى 2:‏17‏)‏.‏ مىسالعا،‏ ٴ‌بىر ايەل باۋىرلاس جاپونياداعى 2011-‏جىلعى جەرسىلكىنىسى مەن تەڭىز شايقالۋىنان زارداپ شەككەن ايماقتا تۇرعان.‏ ول جاپونيانىڭ ٵر جەرىنەن جانە باسقا ەلدەردەن ۇيلەر مەن پاتشالىق سارايلارىن جوندەۋگە كەلگەن ەرىكتى قىزمەتشىلەردى كورگەندە،‏ «قاتتى جىگەرلەنىپ،‏ جۇبانىپ قالعانىن» ايتتى.‏ سونداي-‏اق ول بىلاي دەدى:‏ «بۇل جاعدايدان كەيىن مەن ەحوبانىڭ ٴ‌بىزدىڭ قامىمىزدى ويلايتىنىن كوردىم.‏ كۋاگەرلەر ٴ‌بىر-‏ٴ‌بىرى ٷشىن قام جەيدى.‏ دۇنيەنىڭ ٴ‌تورت بۇرىشىنداعى كوپ باۋىرلاستار ٴ‌بىز ٷشىن دۇعا ەتۋدە».‏

14.‏ ناۋقاستار مەن قاريالارعا قالاي كومەكتەسە الاسىز؟‏

¹⁴ ناۋقاس جانە قاريا ادامدارعا جاردەمدەسىڭىز.‏ ادامداردىڭ اۋرۋ مەن قارتتىقتىڭ كەسىرىنەن قاسىرەت شەگىپ جاتقانىن كورگەندە،‏ جانىمىز اشىماي قويمايدى.‏ بۇل قيىندىقتاردىڭ جوق بولعانىن اسىعا كۇتكەندىكتەن،‏ قۇداي پاتشالىعى كەلسىن دەپ دۇعا ەتەمىز.‏ سول ۋاقىت كەلگەنشە،‏ قارت ٵرى ناۋقاس كىسىلەرگە جاردەم بەرۋ ٷشىن قولدان كەلگەننىڭ ٴ‌بارىن جاسايمىز.‏ ٴ‌بىر جازۋشى السگەيمەر دەرتىمەن اۋىراتىن قارت اناسىمەن بولعان وقيعانى جازدى.‏ ٴ‌بىر كۇنى ونىڭ اناسى كيىمىن بىلعاپ قويادى.‏ ٶزىن رەتكە كەلتىرەمىن دەپ قينالىپ جاتقاندا،‏ ەسىكتىڭ قوڭىراۋى شالىنادى.‏ بۇل وعان ادەتتە كەلىپ تۇراتىن ەكى ەحوبا كۋاگەرى ەكەن.‏ ايەل باۋىرلاستار ٶز كومەگىن ۇسىنادى.‏ سوندا ول كىسى:‏ «ىڭعايسىزدانىپ تۇرمىن،‏ ٴ‌بىراق كومەكتەرىڭ قاجەت-‏اق»،‏—‏ دەيدى.‏ ايەل باۋىرلاستار وعان كيىمىن جۋىپ-‏تازالاۋعا  كومەكتەسەدى.‏ كەيىن شاي قويىپ،‏ ٴ‌بارى وتىرىپ اڭگىمە-‏دۇكەن قۇرادى.‏ سول ايەلدىڭ ۇلى بۇعان قاتتى ريزا بولىپ،‏ كۋاگەرلەردىڭ «ىستەرى سوزدەرىنە ساي» ەكەنىن ايتتى.‏ ٴ‌سىزدىڭ دە ناۋقاستار مەن قارتتارعا دەگەن جاناشىرلىعىڭىز ولارعا قولىڭىزدان كەلگەنشە كومەكتەسۋگە تالپىندىرا ما؟‏ (‏فىلىپىلىكتەرگە 2:‏3،‏ 4‏)‏.‏

15.‏ ۋاعىزداۋ ٸسىمىز وزگەلەرگە قاي جاعىنان كومەك بولىپ تابىلادى؟‏

¹⁵ ادامدارعا ەحوبانى تانىپ-‏بىلۋگە كومەكتەسىڭىز.‏ ادامدارعا كومەكتەسۋدىڭ ەڭ جاقسى جولى —‏ ولارعا قۇداي مەن ونىڭ پاتشالىعى جايلى ٴ‌تالىم بەرۋ.‏ تاعى ٴ‌بىر جولى —‏ ولاردىڭ ەحوبانىڭ نورمالارىنا مويىنسۇنعانى نەلىكتەن وزدەرىنە پايدالى ەكەنىن تۇسىنۋگە كومەكتەسۋ (‏يشايا 48:‏17،‏ 18‏)‏.‏ ٴ‌يا،‏ ۋاعىزداۋ قىزمەتى —‏ ەحوبانى ماداقتاۋدىڭ جانە وزگەلەرگە جاناشىرلىق كورسەتۋدىڭ كەرەمەت جولى.‏ ٴ‌سىز قىزمەتكە كوبىرەك اتسالىسا الاسىز با؟‏ (‏تىموتەگە 1-‏حات 2:‏3،‏ 4‏)‏.‏

16.‏ جاناشىر بولعاننىڭ قانداي پايداسىن كورەمىز؟‏

¹⁶ پسيحيكالىق دەنساۋلىق سالاسىنىڭ ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا،‏ جاناشىرلىق كورسەتكەنى ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا جانە اينالاسىنداعىلارمەن قارىم-‏قاتىناسىنا يگى اسەر ەتەدى.‏ قينالعان جاندارعا كومەكتەسكەندە ٶزىڭىزدى باقىتتىراق سەزىنەسىز،‏ وڭ كوزقاراس ساقتايسىز،‏ جالعىزسىرامايسىز جانە جامان سەزىمدەرگە بەرىلە بەرمەيسىز.‏ ٴ‌يا،‏ جاناشىرلىقتىڭ وزىڭىزگە تيگىزەر پايداسى كوپ (‏ەفەستىكتەرگە 4:‏31،‏ 32‏)‏.‏ وزگەلەرگە سۇيىسپەنشىلىكپەن قول ۇشىن بەرۋگە تالپىنعاندا،‏ ار-‏ۇجدانىمىز دا تازا بولادى،‏ سەبەبى ەحوبا قالايتىن نارسەنى ىستەپ جاتقانىمىزدى بىلەمىز.‏ جاناشىرلىق بىزگە جاقسى اتا-‏انا،‏ جاقسى جۇباي جانە جاقسى دوس بولۋعا كومەكتەسەدى.‏ وعان قوسا،‏ جاناشىر ادامعا،‏ ادەتتە،‏ باسقالار دا قاجەت كەزدە كومەكتەسۋگە دايىن تۇرادى ‏(‏ماتاي 5:‏7؛‏ لۇقا 6:‏38 وقىڭىز)‏.‏

17.‏ ٴ‌سىز نەلىكتەن جاناشىر بولعىڭىز كەلەدى؟‏

¹⁷ جاناشىرلىق وزىمىزگە پايدالى بولعانمەن،‏ جاناشىر بولۋىمىزدىڭ باستى سەبەبى —‏ ٴ‌بىز ەحوباعا ۇقساعىمىز كەلەدى جانە ونى داڭقتاۋدى قالايمىز.‏ قۇداي —‏ جاناشىرلىق پەن سۇيىسپەنشىلىكتىڭ قاينار كوزى (‏ناقىل سوزدەر 14:‏31‏)‏.‏ ول بىزگە ەڭ كەرەمەت ۇلگى كورسەتەدى.‏ ەندەشە،‏ جاناشىر بولۋ ارقىلى قۇدايعا بارىنشا ەلىكتەيىك.‏ سوندا اياۋلى باۋىرلاستارىمىزعا جاقىنداي تۇسەمىز جانە اينالامىزداعى ادامدارمەن دە اراقاتىناسىمىز اناعۇرلىم جاقسى بولادى (‏عالاتتىقتارعا 6:‏10؛‏ جوحاننىڭ 1-‏حاتى 4:‏16‏)‏.‏