قۇدىرەتى شەكسىز، دەسە دە سەزىمدەردى ەسكەرەتىن قۇداي
«[ەحوبا] ٴبىزدىڭ نەدەن جاراتىلعانىمىزدى جاقسى بىلەدى، توپىراق ەكەنىمىز ونىڭ ەسىندە» (ٴزابۇر 103:14).
اندەر: 30، 10
1، 2. ا) ەحوبانىڭ ادامدارعا قالاي قارايتىنى وسى دۇنيەدەگى بيلىگى بار ادامداردىكىنەن نەسىمەن ەرەكشەلەنەدى؟ ٵ) وسى ماقالادا نەنى تالقىلايمىز؟
كوپتەگەن بيلىگى بار ادامدار وزگەلەردى بيلەپ-توستەپ، ٴتىپتى ولاردى قاناپ جاتادى (ماتاي 20:25؛ ۋاعىزداۋشى 8:9). ەحوبا ەشقاشان مۇندايعا بارمايدى! ول قۇدىرەتى شەكسىز، الەمدەگى ەڭ كۇشتى تۇلعا بولسا دا، كەمەلسىز ادامداردىڭ سەزىمدەرىن ەسكەرەدى. ەحوبا سەزىمدەرىمىز بەن قاجەتتىلىكتەرىمىزدى ويلاپ، بىزگە مەيىرىمدىلىك پەن قامقورلىق تانىتاتىن قۇداي. ول ٴبىزدىڭ مۇمكىندىگىمىز شەكتەۋلى، كەمەلسىز جاندار ەكەنىمىزدى بىلەدى. سوندىقتان ول ٴبىزدىڭ قولىمىزدان كەلمەيتىن نارسەنى تالاپ ەتپەيدى (ٴزابۇر 103:13، 14).
2 كيەلى جازبالاردان ەحوبانىڭ ٶز حالقىنىڭ قانشالىقتى قامىن ويلايتىنىن بىلەمىز. قازىر سونداعى ٷش مىسالدى قاراستىرايىق: ٴبىرىنشىسى، ەحوبا جاس سامۋيلدىڭ سەزىمىن ەسكەرە وتىرىپ، باس ٴدىني قىزمەتكەر ەليگە وزىنىڭ ۇكىمىن جەتكىزۋگە كومەكتەسكەنى جايلى؛ ەكىنشىسى، مۇسا يسرايل حالقىن مىسىردان باستاپ الىپ شىعۋدان باس تارتقاندا، ەحوبانىڭ وعان شىدامدىلىق تانىتقانى جايلى؛ ٷشىنشىسى، ەحوبانىڭ مىسىردان شىققان يسرايلدىكتەردى قامقورلاعانى جايلى. وسى جاعدايلاردان ەحوبا جايلى نە بىلەمىز جانە وعان قالاي ەلىكتەي الامىز؟
ەحوبانىڭ جاس سامۋيلدىڭ سەزىمىن ەسكەرۋى
3. ٴبىر ٴتۇنى جاس سامۋيلمەن قانداي جاعداي ورىن الدى جانە وسىعان قاتىستى بىزدە قانداي سۇراق تۋىندايدى؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
3 سامۋيل كيەلى شاتىرداعى قىزمەتىن وتە جاس كەزىندە باستادى (سامۋيلدىڭ 1-جازباسى 3:1). ٴبىر ٴتۇنى ول ۇيىقتاپ جاتقاندا ەرەكشە ٴبىر جاعداي ورىن الدى * (سامۋيلدىڭ 1-جازباسى 3:2—10 وقىڭىز). ول بىرەۋ وزىنىڭ اتىن اتاپ شاقىرعانىن ەستيدى. سوندا ول قارت باس ٴدىني قىزمەتكەر ەلي شاقىردى دەپ ويلاپ قالادى. سامۋيل ورنىنان اتىپ تۇرىپ، ەليگە جۇگىرىپ بارىپ: «مەنى شاقىردىڭىز با؟»— دەيدى. ٴبىراق ەلي: «جوق، شاقىرعان جوقپىن»،— دەپ جاۋاپ بەرەدى. وسى جاعداي بىرنەشە رەت قايتالانعاننان كەيىن، ەلي ٴسامۋيلدى قۇداي شاقىرىپ جاتقانىن تۇسىنەدى. ٴسويتىپ، ەلي وعان كەلەسىدە قالاي جاۋاپ بەرۋ كەرەكتىگىن ايتىپ بەرەدى. سامۋيل ەليدىڭ سوزدەرىنە قۇلاق اسادى. ەحوبا ٴسامۋيلدى شاقىرىپ جاتقان ٶزى ەكەنىن نەگە وعان بىردەن ايتپادى؟ كيەلى كىتاپتا بۇل جايىندا ەشتەڭە ايتىلماعان. ٴبىراق ەحوبا سامۋيلدىڭ سەزىمدەرىن ەسكەرگەندىكتەن، سولاي ارەكەت ەتكەن بولۋى مۇمكىن.
4، 5. ا) سامۋيلگە ەحوبا ەليگە حابارىن جەتكىزۋدى تاپسىرعاندا ول نە ىستەدى؟ ٵ) وسى وقيعادان ەحوبا جايلى نە بىلەمىز؟
4 سامۋيلدىڭ 1-جازباسى 3:11—18 وقىڭىز. قۇداي زاڭى بويىنشا، بالالار قارت كىسىلەردى، اسىرەسە باسشىلاردى قۇرمەتتەۋى ٴتيىس ەدى (مۇسانىڭ 2-جازباسى 22:28؛ مۇسانىڭ 3-جازباسى 19:32). سوندىقتان دا جاس سامۋيلدىڭ تاڭەرتەڭ ەليگە بارىپ، وعان قۇدايدىڭ قاتاڭ ۇكىمىن باتىلدىقپەن ايتىپ جاتقانىن ەلەستەتۋدىڭ ٶزى قيىن. كيەلى كىتاپتا سامۋيل «العان ايانى جايىندا ەليگە ايتۋعا قورىقتى» دەپ جازىلعان. ٴبىراق قۇداي ەليگە ٴسامۋيلدى ٶزى شاقىرىپ جاتقانىن انىق كورسەتتى. سوندىقتان ەلي سامۋيلگە قۇدايدىڭ بىردە-ٴبىر ٴسوزىن جاسىرماي ايتۋىن بۇيىردى. ول ەليگە مويىنسۇنىپ «ٴبارىن ايتىپ بەردى».
5 ەحوبانىڭ ايتقان حابارى ەلي ٷشىن كۇتپەگەن جايت بولعان جوق، ويتكەنى ول بۇعان دەيىن «قۇدايدىڭ ٴبىر پايعامبارىنان» وسىعان ۇقساس حاباردى ەستىگەن بولاتىن (سامۋيلدىڭ 1-جازباسى 2:27—36). بۇل وقيعادان ەحوبانىڭ سەزىمدەردى ەسكەرەتىن ٵرى وتە دانا قۇداي ەكەنىن بىلەمىز.
6. قۇدايدىڭ جاس سامۋيلگە كومەكتەسكەنىنەن قانداي ساباق الامىز؟
6 جاستار، جاس سامۋيلدىڭ وقيعاسى ەحوبا سەندەردىڭ قيىندىقتارىڭ مەن سەزىمدەرىڭدى تۇسىنەتىنىن كورسەتەدى. مۇمكىن سەن جاسى ۇلكەن ادامدارعا ۋاعىزداۋعا ۇيالىپ، تارتىنشاقتايتىن شىعارسىڭ، يا بولماسا قۇرداستارىڭنان ەرەكشەلەنگىڭ كەلمەيتىن شىعار. ەحوبانىڭ ساعان قول ۇشىن بەرۋگە دايىن ەكەنىن ەستەن شىعارما. سوندىقتان دا ەحوباعا دۇعا ەتىپ، ناقتى نە سەزىنەتىنىڭدى اشىق ايتساڭ بولادى (ٴزابۇر 62:8). كيەلى كىتاپتاعى سامۋيل سياقتى جاستاردىڭ مىسالى جايلى تەرەڭ وي جۇگىرت. وزىڭمەن قاتار نەمەسە وزىڭنەن ۇلكەن باۋىرلاستارمەن اقىلداسىپ كور، بالكىم، ولار سەنىكىنە ۇقساس قيىندىقتاردى جەڭگەن بولار. ولار ەحوبانىڭ وزدەرىنە ٴتىپتى كۇتپەگەن جولمەن كومەكتەسكەنى جايلى ايتىپ بەرۋى مۇمكىن.
ەحوبانىڭ مۇسانىڭ سەزىمىن ەسكەرۋى
7، 8. ەحوبا مۋسانىڭ سەزىمدەرىن ەلەپ-ەسكەرەتىنىن قالاي كورسەتتى؟
7 مۇسا 80 جاسقا كەلگەندە، ەحوبا وعان وتە قيىن تاپسىرما بەردى. ول يسرايل حالقىن مىسىردىڭ قۇلدىعىنان الىپ شىعۋى كەرەك بولدى (مۇسانىڭ 2-جازباسى 3:10). بالكىم، مۇسا بۇنداي تاپسىرماعا قاتتى تاڭعالعان شىعار. ويتكەنى ول ماديان ەلىندە 40 جىل بويى شوپان بولعان. ول ەحوباعا: «پەرعاۋىنعا بارىپ، يسرايلدىكتەردى مىسىردان الىپ شىعاتىنداي مەن كىم ەدىم؟»— دەدى. ەحوبا مۇسانى نىعايتىپ: «مەن ساعان جار بولامىن»،— دەدى (مۇسانىڭ 2-جازباسى 3:11، 12). سونداي-اق ەحوبا يسرايل اقساقالدارىنىڭ وعان «ٴسوزسىز قۇلاق اساتىنىن» ايتتى. مۇسا سوندا دا: «ال ەگەر ولار... ماعان سەنبەي، ايتقانىما قۇلاق اسپاسا شە؟»— دەدى (مۇسانىڭ 2-جازباسى 3:18؛ 4:1). مۇسا وسى سوزدەرىمەن «ەحوبا، سەن قاتەلەسىپ جاتسىڭ!» دەگەندەي بولدى. ٴبىراق ەحوبا مۇساعا شىدامدىلىق تانىتتى. ول ٴتىپتى وعان كەرەمەتتەر جاساۋعا كۇش بەردى. كيەلى كىتاپتا وسىنداي كۇشكە يە بولعانداردىڭ ىشىندە مۇسا ٴبىرىنشى بولىپ اتالعان (مۇسانىڭ 2-جازباسى 4:2—9، 21).
8 وسىنىڭ بارلىعىنا قاراماستان مۇسا تاپسىرمانى ورىنداماۋعا تاعى ٴبىر سەبەپ كەلتىردى. مۇسا وزىنىڭ سوزگە شورقاق ەكەنىن ايتتى. سوندا قۇداي وعان: «مەن اۋزىڭا ٴسوز سالىپ، نە ايتۋىڭ كەرەكتىگىن ۇيرەتەمىن»،— دەدى. وسىدان كەيىن مۇسا ەحوباعا سەنىم ارتىپ، تاپسىرمانى ورىنداۋعا دايىن بولدى ما؟ جوق، ول وزىنىڭ ورنىنا باسقا بىرەۋدى جىبەرۋىن ٶتىندى. سوندا ەحوبانىڭ اشۋى كەلدى. ٴبىراق سوندا دا ەحوبا ونىڭ سەزىمدەرىن ەسكەرىپ، مۋسانىڭ اتىنان سويلەۋ ٷشىن حاروندى تاعايىندادى (مۇسانىڭ 2-جازباسى 4:10—16).
9. ەحوبانىڭ شىدامدىلىق پەن مەيىرىمدىلىك تانىتقانى مۇساعا جاقسى باسشى بولۋعا قالاي كومەكتەستى؟
9 بۇل وقيعادان ەحوبا جايلى نە بىلەمىز؟ ەحوبا قۇدىرەتى شەكسىز قۇداي بولعاندىقتان، كۇش كورسەتىپ، مۇسانى تاپسىرماسىن ورىنداۋعا ماجبۇرلەي الار ەدى. ٴبىراق ونىڭ ورنىنا، ەحوبا وعان شىدامدىلىق پەن مەيىرىمدىلىك تانىتىپ، وزىنىڭ كىشىپەيىل ٵرى مومىن قىزمەتشىسىن قولدايتىنىنا سەندىردى. ەحوبانىڭ بۇل ارەكەتى ناتيجە اكەلدى مە؟ ٴيا، مۇسا قۇداي حالقىنا كەرەمەت باسشى بولدى. ول تۋرا ەحوبا سياقتى وزگەلەرگە جۇمساقتىق تانىتۋعا جانە ولاردىڭ سەزىمدەرىن ەسكەرۋگە تىرىستى (مۇسانىڭ 4-جازباسى 12:3).
ٴسىز وزگەلەرگە ەحوبا سياقتى قارايسىز با؟ (10-ابزاستى قاراڭىز)
10. ەحوبا سياقتى وزگەلەردىڭ سەزىمدەرىن ەسكەرەتىن بولساق، مۇنىڭ قانداي پايداسىن كورەمىز؟
10 ال ٴبىز بۇدان قانداي ساباق الساق بولادى؟ ەگەر ٴسىز وتاعاسى، اتا-انا نە قاۋىمدا اقساقال بولساڭىز، بۇل سىزدە ٴبىرشاما بيلىك بار دەگەن ٴسوز. سول سەبەپتى ٴسىزدىڭ، ەحوبا سياقتى، وزگەلەردىڭ سەزىمدەرىن ەسكەرىپ، ايەلىڭىزگە، بالالارىڭىزعا جانە قاۋىمداعىلارعا مەيىرىمدىلىك پەن شىدامدىلىق تانىتقانىڭىز وتە ماڭىزدى (قولوستىقتارعا 3:19—21؛ پەتىردىڭ 1-حاتى 5:1—3). ەگەر ەحوبا مەن يساعا ەلىكتەسەڭىز، وزگەلەردىڭ سىزگە جولىعىپ، سويلەسۋى وڭاي بولادى. وسىنىڭ ارقاسىندا ولاردىڭ جاندارىن سەرگىتە الاسىز (ماتاي 11:28، 29). سونداي-اق ٴسىز ولارعا جاقسى ۇلگى كورسەتەسىز (ەۆرەيلەرگە 13:7).
قۇدىرەتتى، سويتە تۇرا قامقور قۇتقارۋشى
11، 12. يسرايلدىكتەر وزدەرىن قاۋىپسىز سەزىنۋلەرى ٷشىن ەحوبا نە ىستەدى؟
11 ب.ز.ب. 1513-جىلى مىسىردان شىققان يسرايلدىكتەردىڭ سانى 3 ميلليوننان اسقان بولۋى مۇمكىن. ولاردىڭ اراسىندا بالالار، قارتتار، اۋرۋ-سىرقاۋلار مەن مۇگەدەكتەر دە بولسا كەرەك. مۇنداي ۇلكەن حالىققا قامقور دا تۇسىنىگى مول كوشباسشى قاجەت ەدى. مۋسانىڭ كومەگىمەن ەحوبا ٴدال وسىنداي باسشى بولدى. ناتيجەسىندە كوزدەرىن اشقاننان بەرى مىسىردا ٶمىر سۇرگەن يسرايلدىكتەر سول جەردى تاستاسا دا، ەش ۇرەيلەنبەدى (ٴزابۇر 78:52، 53).
12 يسرايلدىكتەر وزدەرىن قاۋىپسىز سەزىنۋ ٷشىن ەحوبا نە ىستەدى؟ ول حالقىن مىسىردان «اسكەر جاساعىنداي ۇيىمداسقان تۇردە» شىعاردى (مۇسانىڭ 2-جازباسى 13:18). وسىلاي ۇيىمداسقاندارىنان ولار ەحوبانىڭ جاعدايدى قاداعالاپ تۇرعانىن انىق كورە الدى. سونداي-اق «كۇندىز بۇلتتى باعانا»، ال «تۇندە وتتى باعانا» ارقىلى ەحوبا ولاردى جەتەلەپ، قورعاپ جۇرگەنىن جانە كومەكتەسىپ جاتقانىن ەستەرىنە سالدى (ٴزابۇر 78:14). ولار وسىنداي قامقورلىققا مۇقتاج ەدى. ويتكەنى الدا ولاردى ٴبىر ەرەكشە وقيعا كۇتىپ تۇردى.
قىزىل تەڭىزدىڭ ماڭىندا ەحوبا يسرايلدىكتەردى قالاي قامقورلادى؟ (13-ابزاستى قاراڭىز)
13، 14. ا) قىزىل تەڭىزدىڭ ماڭىندا ەحوبا يسرايلدىكتەردى قالاي قامقورلادى؟ ٵ) ەحوبا وزىنىڭ مىسىرلىقتاردان الدەقايدا قۇدىرەتتى ەكەنىن قالاي كورسەتتى؟
13 مۇسانىڭ 2-جازباسى 14:19—22 وقىڭىز. ٴبىر ساتكە يسرايلدىكتەرمەن بىرگە سول جەردە تۇرعانىڭىزدى ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. ارتىڭىزدا مىسىرلىقتار بولسا، الدىڭىزدا قىزىل تەڭىز. قاشارعا جول جوق. سول ساتتە قۇداي ىسكە كىرىسەدى. قوستىڭ الدىنداعى بۇلتتى باعانا ارتقا قاراي جىلجىپ، سىزدەر مەن مىسىرلىقتاردىڭ اراسىنا كەلىپ تۇرادى. مىسىرلىقتاردىڭ جاعى قارا تۇنەككە ورانىپ، ٴسىزدىڭ قوسىڭىز جاپ-جارىق بولىپ كەتەدى! سوسىن مۋسانىڭ تەڭىزگە قاراي قول سوزعانىن كورەسىز. سوندا شىعىستان قاتتى جەل تۇرىپ، تەڭىزدىڭ ارعى بەتىنە داڭعىل جول اشىلادى. ٴسويتىپ، ٴسىز اشىلعان داڭعىل جولعا، ياعني تەڭىزدىڭ تۇبىنە اياق باساسىز. ٴسىز عانا ەمەس، قاسىڭىزدا مال ايداعان وتباسىڭىز دا، قالعان جۇرت تا بار. ٴبارى ٴبىر تارتىپپەن كەلە جاتىر. تەڭىزدىڭ ٴتۇبى بالشىق يا تايعاناق ەمەس، قايتا، قۇپ-قۇرعاق ٵرى جۇرۋگە ىڭعايلى ەكەنىن كورىپ تاڭ-تاماشا بولاسىز. ٴتىپتى ەڭ باياۋ جۇرگەندەردىڭ ٶزى تەڭىزدىڭ ارعى بەتىنە امان-ەسەن وتە الدى.
14 مۇسانىڭ 2-جازباسى 14:23، 26—30 وقىڭىز. سول ۋاقىتتا وركوكىرەك تە اقىماق پەرعاۋىن سىزدەردىڭ سوڭدارىڭىزعا تۇسەدى. سوندا مۇسا تاعى دا قولىن تەڭىزگە قاراي سوزعاندا، قاتىپ تۇرعان سۋ قابىرعالارى قۇلاپ ٴتۇسىپ، پەرعاۋىن مەن ونىڭ كۇللى اسكەرىن باسىپ قالادى. ولاردىڭ بىردە-ٴبىرى امان قالمايدى! (مۇسانىڭ 2-جازباسى 15:8—10).
15. وسى وقيعادان ەحوبا جايلى نە ٴبىلدىڭىز؟
15 بۇل وقيعادان ەحوبا جايلى تاعى نە بىلۋگە بولادى؟ ەحوبا — تارتىپتىڭ قۇدايى. ونىڭ وسى قاسيەتىنىڭ ارقاسىندا ٴبىز ٶزىمىزدى قاۋىپ-قاتەرسىز سەزىنەمىز (قورىنتتىقتارعا 1-حات 14:33). وزىنىڭ قويلارىن جاقسى كورەتىن، قامقورلايتىن باعۋشى سياقتى، ەحوبا ٶز حالقىن ٴتيىمدى جولمەن قامقورلايدى. ول قىزمەتشىلەرىن جاۋلارىنان قورعايدى. ەحوبانىڭ باعۋشى ەكەنىن بىلگەنىمىز وسى دۇنيەنىڭ سوڭى تاياعان ۋاقىتتا جانىمىزعا جاي بەرىپ، جۇبانىش سيلايدى (ناقىل سوزدەر 1:33).
16. ەحوبانىڭ يسرايلدىكتەردى قالاي قۇتقارعانىن زەرتتەگەنىمىزدىڭ قانداي پايداسى بار؟
16 بۇگىندە ەحوبا ٶز حالقىن توپ رەتىندە قامقورلايدى. ەحوبا ولارعا وزىمەن جاقسى قارىم-قاتىناستا بولۋعا كومەكتەسەدى جانە جاۋلارىنان قورعايدى. جۋىردا بولاتىن زور الاپات كەزىندە دە ول وسىلاي ەتۋىن دوعارمايدى (ايان 7:9، 10). سوندىقتان قۇداي حالقىنىڭ جاسى مەن كارىسى دە، ساۋى مەن سالى دا زور الاپات كەزىندە قورقىنىشقا بوي الدىرىپ، دۇربەلەڭگە تۇسپەيدى *. قايتا، ولاردىڭ ارەكەتى مۇلدەم كەرىسىنشە بولادى! ولار يسانىڭ: «سەندەر ەڭسەلەرىڭدى تۇزەپ، باستارىڭدى كوتەرىڭدەر، ويتكەنى قۇتقارىلۋلارىڭ جاقىن»،— دەگەن سوزدەرىن ەستە ۇستايدى (لۇقا 21:28). ٴتىپتى پەرعاۋىننان الدەقايدا كۇشتى ۇلتتاردىڭ وداعىن بىلدىرەتىن گوگ شابۋىلداعاندا دا، قۇداي حالقى ەحوبانىڭ قۇتقاراتىنىنا نىق سەنىمدى بولادى (ەزەكيەل 38:2، 14—16). نەگە؟ ويتكەنى ولار ەحوبانىڭ ەش وزگەرمەيتىنىن بىلەدى. سول كەزدە ول ٶز حالقىنىڭ ٴسۇيۋشى ٵرى قامقور قۇتقارۋشىسى ەكەنىن تاعى دا دالەلدەيدى (يشايا 26:3، 20).
17. ا) ەحوبا ٶز حالقىن قامقورلاعانى جايلى كيەلى كىتاپتاعى وقيعالاردى زەرتتەسەك، مۇنىڭ قانداي پايداسىن كورەمىز؟ ٵ) كەلەسى ماقالادا نە قاراستىرامىز؟
17 ٴبىز وسى ماقالادا بىرنەشە مىسالداردى قاراستىرا كەلە، ەحوبا ٶز قىزمەتشىلەرىن قامقورلاعاندا، جەتەلەگەندە جانە قۇتقارعاندا قالاي ادام سەزىمىن ەسكەرەتىنىن كوردىك. كيەلى كىتاپتاعى وسىنداي ۇزىندىلەر تۋرالى وي جۇگىرتكەندە، ەحوبا جايلى ٴبىر جاڭا نارسە بىلۋگە تىرىسىڭىز. بۇل ٷشىن بۇرىن بايقاماعان جايتتارعا نازار اۋدارىڭىز. ەحوبانىڭ تاماشا قاسيەتتەرىن بىلە تۇسكەن سايىن، وعان دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىڭىز ارتىپ، سەنىمىڭىز بەكەمدەنە تۇسەدى. ال كەلەسى ماقالادا ادامداردىڭ سەزىمىن ەسكەرەتىن ەحوباعا وتباسىندا، قاۋىمدا جانە قىزمەتتە قالاي ەلىكتەي الاتىنىمىزدى قاراستىرامىز.
^ 3-ابزاس ياھۋدي تاريحشىسى يوسيف فلاۆييدىڭ ايتۋىنشا، سامۋيل سول كەزدە 12 جاستا بولعان.
^ 16-ابزاس ارماگەددوننان امان-ەسەن وتەتىندەردىڭ اراسىندا سال نە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامدار دا بولادى دەپ تۇجىرىمداۋ قيسىندى. يسا جەردە بولعاندا، «ٴتۇرلى اۋرۋ-سىرقاۋلاردى» ساۋىقتىرعان. ونىڭ بۇل ٸسى ارماگەددوننان امان وتەتىندەر ٷشىن نە ىستەيتىنىن پاش ەتەدى (ماتاي 9:35). ال قايتا تىرىلەتىندەردىڭ دەنى ساۋ بولادى.
