ار-ۇجدانىڭىزدى قۇداي زاڭدارى مەن پرينسيپتەرىنە ساي تاربيەلەڭىز
«سەنىڭ ەسكەرتۋلەرىڭ جايلى وي جۇگىرتەمىن» (ٴزابۇر 119:99).
اندەر: 61، 69
1. ٴبىزدى جانۋارلاردان جوعارى ەتەتىن ٴبىر ەرەكشەلىگىمىز قانداي؟
ەحوبا ادامدارعا ٴبىر ەرەكشە سىي بەرگەن. بۇل — ٴبىزدىڭ ار-ۇجدانىمىز. وسى ەرەكشەلىكتىڭ ارقاسىندا ٴبىز جانۋارلاردان جوعارى تۇرمىز. ادام مەن حاۋانىڭ دا ار-ۇجدانى بولعانىن قايدان بىلەمىز؟ قۇدايدىڭ ايتقانىنا مويىنسۇنباعان كەزدە، ولار جاسىرىنىپ قالدى. ويتكەنى ار-ۇجداندارى مازالادى.
2. ار-ۇجدانىمىز قاي جاعىنان كومپاسقا ۇقسايدى؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
2 ار-ۇجدان — دۇرىس پەن بۇرىستى اجىراتا ٴبىلۋ سەزىمى. ول ٴبىزدىڭ ومىرىمىزگە باعىت بەرە الادى. ار-ۇجدانى جاقسى تاربيەلەنبەگەن ادام كومپاسى بۇزىلىپ قالعان كەمەگە ۇقسايدى. جەل مەن مۇحيت اعىستارى مۇنداي كەمەنى بۇرىس باعىتقا الىپ كەتۋى مۇمكىن. ال جاقسى ىستەپ تۇرعان كومپاس تەڭىزشىگە كەمەنى دۇرىس باعىتتا جۇرگىزۋگە كومەكتەسەدى. تۋرا سول سياقتى، ار-ۇجدانىمىزدى جاقسى تاربيەلەسەك، ول ٴبىزدى دۇرىس جولعا باعىتتايدى.
3. ار-ۇجدانىمىزدى دۇرىس تاربيەلەمەسەك، ناتيجەسى قانداي بولۋى مۇمكىن؟
3 ار-ۇجدانىمىز دۇرىس تاربيەلەنبەگەن بولسا، ول ٴبىزدى ەسكەرتىپ، بۇرىس ارەكەتتەن ساقتاي المايدى (تىموتەگە 1-حات 4:1، 2). ول ٴتىپتى «جاماندى جاقسى» دەپ سەندىرۋى مۇمكىن (يشايا 5:20). يسا ٸزباسارلارىنا: «سەندەردى ولتىرەتىن اركىم قۇدايعا قاسيەتتى قىزمەت اتقارىپ جاتىرمىن دەپ ويلايتىن ۋاقىت كەلەدى»،— دەگەن (جوحان 16:2). ستەپان دەگەن شاكىرتتى ولتىرگەن كىسىلەر دە سولاي ويلاعان (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 6:8، 12؛ 7:54—60). تاريح بويى كوپتەگەن ٴدىندار ادامدار كىسى ٶلتىرۋ سياقتى اۋىر قىلمىس جاساپ، ونى قۇداي ٷشىن ىستەدىك دەپ ساناعان. ٴبىراق، شىن مانىندە، ولاردىڭ جاساعانى قۇداي زاڭىنا قايشى ەدى (مۇسانىڭ 2-جازباسى 20:13). ار-ۇجداندارى ولارعا دۇرىس باعىت بەرمەگەنى ايدان انىق!
4. ار-ۇجدانىمىز دۇرىس باعىت بەرۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
4 ار-ۇجدانىمىز دۇرىس باعىت بەرۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ كيەلى كىتاپتاعى زاڭدار مەن پرينسيپتەر «ٴتالىم بەرۋگە، اشكەرەلەۋگە، تۇزەتۋگە، ٵدىل تالاپتارعا ساي تاربيەلەۋگە ٴتيىمدى» (تىموتەگە 2-حات 3:16). دەمەك، بىزگە كيەلى كىتاپتى جۇيەلى تۇردە زەرتتەۋ، وقىعاندارىمىز جايلى وي جۇگىرتۋ جانە ونى ومىردە قولدانۋ قاجەت. سونىڭ ارقاسىندا بارعان سايىن ەحوبا سياقتى ويلانۋدى ۇيرەنەمىز. سوندا ار-ۇجدانىمىز ٴبىزدى دۇرىس باعىتتا جەتەلەيتىنىنە سەنىمدى بولا الامىز. قازىر ار-ۇجدانىمىزدى تاربيەلەۋ ٷشىن ەحوبانىڭ زاڭدارى مەن پرينسيپتەرىن قالاي قولدانا الاتىنىمىزدى قاراستىرايىق.
ار-ۇجدانىمىزدى قۇداي زاڭدارى تاربيەلەسىن
5، 6. قۇداي زاڭدارى بىزگە قالاي كومەكتەسەدى؟
5 قۇداي زاڭدارى بىزگە باعىت بەرسىن دەسەك، ولاردى جاي عانا وقىپ نە ٴبىلىپ قانا قويۋ جەتكىلىكسىز. ولاردى جاقسى كورىپ، قۇرمەتتەۋىمىز كەرەك. كيەلى كىتاپتا: «جاماندىقتى جەك كورىپ، جاقسىلىقتى سۇيىڭدەر»،— دەلىنگەن (اموس 5:15). بۇل ٷشىن نە ىستەۋ قاجەت؟ ٴبىز ەحوبانىكىندەي كوزقاراس تانىتۋدى ۇيرەنۋىمىز قاجەت. بۇعان مىناداي مىسال كەلتىرسەك بولادى. ٴسىزدىڭ ۇيقىڭىز ناشارلاپ كەتتى دەلىك. دارىگەر ٴسىزگە پايدالى تاعام جەپ، كوبىرەك دەنە شىنىقتىرۋعا جانە ٶمىر سالتىڭىزدا باسقا دا وزگەرىستەر جاساۋعا نۇسقاۋ بەرەدى. ٴسىز ونىڭ اقىل-كەڭەسىن قولدانىپ، كوپ پايداسىن كورەسىز! سول كەزدە ٴسىز دارىگەردىڭ بەرگەن نۇسقاۋلارى جايىندا قانداي تۇجىرىمعا كەلەسىز؟
6 تۋرا سول سياقتى، جاراتۋشىمىز ٴبىزدى كۇنانىڭ جامان سالدارىنان ساقتاپ، ٶمىرىمىزدى جاقسارتۋ ٷشىن زاڭدار بەرگەن. مىسالى، قۇداي سوزىنەن ٴبىز وتىرىك ايتپاۋدى، الداماۋدى، ۇرلاماۋدى، ازعىندىق جاساماۋدى، قاتىگەزدىك تانىتپاۋدى جانە جىندارمەن ەشقانداي بايلانىستا بولماۋدى ۇيرەنەمىز (ناقىل سوزدەر 6:16—19 وقىڭىز؛ ايان 21:8). ەحوباعا مويىنسۇنۋدىڭ جاقسى ناتيجەسىن كورگەن كەزدە، ٴبىزدىڭ وعان جانە ونىڭ زاڭدارىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىز ارتادى.
7. كيەلى كىتاپتاعى وقيعالاردىڭ بىزگە قانداي كومەگى بار؟
7 نەنىڭ دۇرىس، نەنىڭ بۇرىس ەكەنىن ٴبىلۋ ٷشىن بىزگە قۇداي زاڭىن بۇزىپ، سونىڭ زاردابىن تارتۋدىڭ قاجەتى جوق. ٴبىز وزگەلەردىڭ بۇرىن جاساعان قاتەلىكتەرىنەن ساباق الا الامىز. بۇل وقيعالار كيەلى كىتاپتا جازىلعان. ناقىل سوزدەر 1:5-تە بىلاي دەلىنگەن: «دانا ادام تىڭداپ، اقىلىنا اقىل قوسادى، تۇسىنىگى بار ادام دۇرىس باسشىلىققا قۇلاق اسادى». بۇل باسشىلىق قۇدايدان كەلەدى، ٵرى ول — الەمدەگى ەڭ جاقسى باسشىلىق! مىسالى، ٴداۋىت ەحوباعا مويىنسۇنباي، بارسابيامەن ازعىندىق جاساعاندا، مۇنىڭ قانداي زاردابىن تارتقانىن ەسكە الايىقشى (سامۋيلدىڭ 2-جازباسى 12:7—14). وسى ٷزىندىنى وقىعاندا، بىلاي دەپ ويلانىپ كورىڭىز: «داۋىتتىڭ قالاي بۇل قيىندىقتاردىڭ الدىن الۋىنا بولار ەدى؟ وسىعان ۇقساس جاعدايدا مەن نە ىستەر ەدىم؟ ازعىندىق جاساۋعا ازعىرىلسام، ٴداۋىت سياقتى ارەكەت ەتەمىن بە، الدە ٴجۇسىپ سياقتى ما؟» (مۇسانىڭ 1-جازباسى 39:11—15). كۇنانىڭ سالدارى قانشالىقتى جامان ەكەنى جايلى جاقسىلاپ ويلانساق، ودان بەتەر «جاماندىقتى جەك كورە» تۇسەمىز.
8، 9. ا) ار-ۇجدانىمىز بىزگە قالاي كومەكتەسەدى؟ ٵ) ەحوبانىڭ پرينسيپتەرى ار-ۇجدانىمىزعا قالاي باعىت بەرەدى؟
8 ٴبىز قۇداي جەك كورەتىن نارسەلەردەن اۋلاق جۇرەمىز. ال ەگەر ٴبىزدىڭ جاعدايىمىزعا قاتىستى كيەلى كىتاپتا ناقتى ەشقانداي زاڭ بولماسا شە؟ قۇداي ٴبىزدىڭ نە ىستەگەنىمىزدى قالايتىنىن قايدان بىلەمىز؟ ەگەر ٴبىز ار-ۇجدانىمىزدى كيەلى كىتاپقا ساي تاربيەلەگەن بولساق، مۇنداي جاعدايدا دانا شەشىم قابىلدايمىز.
9 ەحوبا ٴبىزدى سۇيەتىندىكتەن، ار-ۇجدانىمىزدى باعىتتايتىن پرينسيپتەر بەرگەن. «مەن قۇدايلارىڭ ەحوبامىن. مەن سەندەرگە پايدالىنى ۇيرەتەمىن، جۇرۋلەرىڭ ٴتيىس جولمەن جەتەلەيمىن»،— دەيدى ول (يشايا 48:17، 18). ەگەر ٴبىز كيەلى كىتاپتاعى پرينسيپتەر جايلى تەرەڭىنەن وي جۇگىرتىپ، جۇرەگىمىزگە اسەر ەتۋىنە جول بەرسەك، ار-ۇجدانىمىزدى تۇزەتىپ، دۇرىستاي الامىز. ال ناتيجەسىندە دانا شەشىمدەر قابىلدايتىن بولامىز.
قۇداي پرينسيپتەرى سىزگە باعىت بەرسىن
10. پرينسيپ دەگەنىمىز نە؟ يسا ٴتالىم بەرگەندە، پرينسيپتەردى قالاي قولدانعان؟
10 پرينسيپ دەگەنىمىز — وي-سانامىزدى باعىتتاپ، دۇرىس شەشىم قابىلداۋعا كومەكتەسەتىن نەگىزگى شىندىق. ەحوبانىڭ پرينسيپتەرىن بىلسەك، بۇل بىزگە ونىڭ وي قالپىن تۇسىنۋگە جانە كەيبىر زاڭداردى نە ٷشىن بەرگەنىن ۇعىنۋعا كومەكتەسەدى. يسا پرينسيپتەردى قولدانىپ، شاكىرتتەرىنە قانداي دا ٴبىر كوزقاراستىڭ نە ارەكەتتىڭ ٶز سالدارى بولاتىنىن ۇيرەتكەن. ماسەلەن، ول اشۋدىڭ قاتىگەزدىككە، ال ازعىن ويلاردىڭ نەكە ادالدىعىن بۇزۋعا اكەپ سوعاتىنىن ايتقان (ماتاي 5:21، 22، 27، 28). ەگەر ەحوبانىڭ پرينسيپتەرىنە ٴبىزدى باعىتتاۋعا جول بەرسەك، ار-ۇجدانىمىز جاقسى تاربيەلەنەدى، ٵرى ٴبىز قۇدايعا داڭق اكەلەتىن شەشىمدەر قابىلدايتىن بولامىز (قورىنتتىقتارعا 1-حات 10:31).
11. قالاي بىرەۋدىڭ ار-ۇجدانى باسقانىكىنەن وزگەشە بولۋى مۇمكىن؟
11 ماسىحشىلەر ار-ۇجداندارىن كيەلى كىتاپقا ساي تاربيەلەسە دە، كەيبىر جايتتارعا ٵرتۇرلى قاراۋى مۇمكىن. مىسالى، ىشىمدىك ٸشۋدى الايىق. كيەلى كىتاپتا ىشىمدىك ٸشۋ دۇرىس ەمەس دەپ ايتىلماعان. الايدا وندا شەكتەن تىس ىشپەۋ نە ماس بولماۋ كەرەكتىگى ەسكەرتىلەدى (ناقىل سوزدەر 20:1؛ تىموتەگە 1-حات 3:8). سوندا ٴماسىحشى ىشىمدىك ٸشۋدى نە ىشپەۋدى شەشكەندە، «تىم كوپ ىشپەسەم بولدى، قالعانى ماڭىزدى ەمەس» دەپ ويلاۋى كەرەك پە؟ جوق. وزىنىڭ ار-ۇجدانى ىشىمدىك ىشۋگە جول بەرىپ تۇرسا دا، ول باسقالاردىڭ ار-ۇجدانىن ەسكەرۋى كەرەك.
12. ريمدىكتەرگە 14:21-دەگى سوزدەر وزگەلەردىڭ ار-ۇجدانىن قۇرمەتتەۋگە قالاي كومەكتەسەدى؟
12 پاۋىل وزگەلەردىڭ ار-ۇجدانىن قۇرمەتتەۋٸمىز كەرەكتىگىن كورسەتىپ: «ەندەشە ەت جەمەگەنىڭ، نە شاراپ ىشپەگەنىڭ، نە باۋىرلاسىڭدى سۇرىندىرەتىن باسقا دا نارسەلەردى ىستەمەگەنىڭ جاقسى»،— دەگەن (ريمدىكتەرگە 14:21). ىشىمدىك ىشۋگە قۇقىمىز بار ەكەنى راس. ٴبىراق ىشىمدىك ٸشۋ باسقا باۋىرلاستىڭ ار-ۇجدانىن مازالايتىنىن بىلسەك، بۇل قۇقىمىزدان باس تارتۋعا دايىن بولامىز. بالكىم، ٴبىر ەر باۋىرلاس شىندىقتى بىلگەنگە دەيىن ىشىمدىككە تاۋەلدى بولىپ، ەندى ونى اۋزىنا الماۋدى شەشكەن شىعار. ٴبىز ونىڭ ەسكى ادەتىنە قايتا ورالۋىنا تۇرتكى بولاتىنداي ەشتەڭە جاساعىمىز كەلمەس ەدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 6:9، 10). سول باۋىرلاس بىزگە قوناققا كەلسە، باس تارتقانىنا قاراماي، ونى ىشكىزۋگە تىرىسامىز با؟ جوق، ارينە!
13. ىزگى حاباردى قابىلداۋعا كومەكتەسۋ ٷشىن تىموتە ادامداردىڭ ار-ۇجدانىنا قالاي قۇرمەت تانىتتى؟
13 جاس جىگىت بولعان تىموتە، قاتتى اۋىراتىنىن بىلسە دە، سۇندەتتەلۋگە كەلىسكەن. ول ٶزى ۋاعىزدايىن دەپ جاتقان ياھۋديلەر ٷشىن بۇل راسىمنىڭ ماڭىزدى ەكەنىن بىلگەن. پاۋىل سياقتى، ول دا باسقالاردىڭ سەزىمىن ەسكەرۋگە تىرىسقان (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 16:3؛ قورىنتتىقتارعا 1-حات 9:19—23). باسقالارعا كومەكتەسۋ ٷشىن ٴسىز دە قۇرباندىققا بارۋعا دايىنسىز با؟
«رۋحاني تولىسا بەرەيىك»
14، 15. ا) رۋحاني تولىسۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ ٵ) تولىسقان ٴماسىحشى وزگەلەرگە قالاي قارايدى؟
14 ٴبارىمىز دە «ٴماسىح جايىندا باستاپقى ىلىمدەردى عانا ٴبىلىپ قويماي، العا جىلجىپ، رۋحاني تولىسا بەرۋدى» ماقسات ەتۋىمىز كەرەك ەۆرەيلەرگە 6:1). ٴبىز شىندىقتا كوپ جىل جۇرگەندىكتەن عانا تولىسقان ٴماسىحشى بولىپ كەتپەيمىز. رۋحاني تولىسۋ كۇش سالۋدى تالاپ ەتەدى. ٴبىز ٴبىلىمىمىز بەن تۇسىنىگىمىزدى ارتتىرا بەرۋىمىز كەرەك. ول ٷشىن كيەلى كىتاپتى كۇندەلىكتى وقۋىمىز قاجەت (ٴزابۇر 1:1—3). كيەلى كىتاپتى كۇندە وقىعان سايىن، ەحوبانىڭ زاڭدارى مەن پرينسيپتەرىن جاقسىراق تۇسىنەمىز.
(15 ماسىحشىلەر ٷشىن ەڭ باستى زاڭ قانداي؟ بۇل — سۇيىسپەنشىلىك زاڭى. يسا وزىنىڭ شاكىرتتەرىنە: «مەنىڭ شاكىرتتەرىم ەكەندەرىڭدى جۇرتتىڭ ٴبارى ٶزارا سۇيىسپەنشىلىكتەرىڭنەن بىلەتىن بولادى»،— دەگەن (جوحان 13:35). كيەلى كىتاپتا سۇيىسپەنشىلىك «پاتشا زاڭى» دەپ اتالعان جانە «زاڭدى ورىنداۋ» بولىپ تابىلاتىنى ايتىلعان (جاقىپ 2:8؛ ريمدىكتەرگە 13:10). سۇيىسپەنشىلىك قاسيەتىنىڭ نەگە سونشالىقتى ماڭىزدى ەكەنى ٴبىزدى تاڭعالدىرمايدى. ويتكەنى كيەلى كىتاپتا: «قۇداي — سۇيىسپەنشىلىك»،— دەلىنگەن (جوحاننىڭ 1-حاتى 4:8). سۇيىسپەنشىلىك قۇداي ٷشىن جاي عانا سەزىم ەمەس. ول وزىنىڭ سۇيىسپەنشىلىگىن ٸس جۇزىندە كورسەتەدى. جوحان بىلاي دەپ جازعان: «قۇداي بىزگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن بىلاي كورسەتتى: جالعىز ۇلىن وسى دۇنيەگە جىبەردى. وسىلايشا سول ارقىلى ومىرگە يە بولۋىمىزعا جول اشتى» (جوحاننىڭ 1-حاتى 4:9). ٴبىز ەحوباعا، يساعا، باۋىرلاستارعا جانە باسقا دا ادامدارعا سۇيىسپەنشىلىك تانىتقان كەزدە، وزىمىزدىڭ تولىسقان ٴماسىحشى ەكەنىمىزدى كورسەتەمىز (ماتاي 22:37—39).
16. رۋحاني تولىسقان سايىن، پرينسيپتەردى نەگە كوبىرەك باعالاي تۇسەمىز؟
16 رۋحاني تولىسقان سايىن، ٴبىز پرينسيپتەردى كوبىرەك باعالاي تۇسەمىز. زاڭدار ادەتتە ناقتى ٴبىر جاعدايعا قاتىستى قولدانىلادى. ال پرينسيپتەردى ٵرتۇرلى جاعدايلارعا قاتىستى قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:33). ٴبىراق بالا تولىسا تۇسكەندە، كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرى تۋرالى وي جۇگىرتۋدى ۇيرەنەدى. بۇل پرينسيپتەر وعان دوستاردى دۇرىس تاڭداۋعا كومەكتەسەدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 13:11؛ 14:20 وقىڭىز). كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرى جايلى نەعۇرلىم كوپ وي جۇگىرتسەك، ار-ۇجدانىمىزعا سوعۇرلىم كوبىرەك سەنىم ارتا الامىز. سوندا كەز كەلگەن جاعدايدا قۇداي قالاي ارەكەت ەتكەنىمىزدى قالايتىنىن جاقسىراق تۇسىنەتىن بولامىز.
قولدانۋعا بولادى. مىسالى، كىشكەنتاي بالا جامان ادامدارمەن دوس بولۋدىڭ نەگە قاۋىپتى ەكەنىن تۇسىنبەيتىندىكتەن، اتا-اناسىنا ونى قورعاۋ ٷشىن ەرەجەلەر ورناتۋ قاجەت بولادى (17. نەگە دانا شەشىمدەر قابىلداۋ ٷشىن بىزدە قاجەتتىنىڭ ٴبارى بار دەي الامىز؟
17 بىزدە ەحوباعا ۇنايتىن شەشىمدەر قابىلداۋعا قاجەتتىنىڭ ٴبارى بار. كيەلى كىتاپتاعى زاڭدار مەن پرينسيپتەر بىزگە «بارىنشا جارامدى، ياعني كەز كەلگەن يگى ىسكە تولىقتاي دايار بولۋعا» كومەكتەسەدى (تىموتەگە 2-حات 3:16، 17). كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرىنەن قۇدايدىڭ قالاي ويلاناتىنىن تۇسىنۋگە بولادى. ٴبىراق مۇنداي پرينسيپتەردى تابۋ ٷشىن كۇش سالۋ قاجەت (ەفەستىكتەرگە 5:17). مۇندايدا بىزگە كومەك بولاتىن كەلەسىدەي قۇرالدار بار: «ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ ىزدەنىس قۇرالى»، «كۇزەت مۇناراسىنىڭ كىتاپحاناسى»، «كۇزەت مۇناراسىنىڭ ونلاين كىتاپحاناسى» جانە JW Library قوسىمشاسى. وسى قۇرالداردى قولدانار بولساق، جەكە زەرتتەۋ مەن وتباسىلىق زەرتتەۋىمىزدىڭ كوپ پايداسىن كورەمىز.
كيەلى كىتاپقا ساي تاربيەلەنگەن ار-ۇجدان باتالارعا كەنەلتەدى
18. قۇدايدىڭ زاڭدارى مەن پرينسيپتەرىن ومىردە قولدانساق، ناتيجەسى قانداي بولادى؟
18 ەحوبانىڭ زاڭدارى مەن پرينسيپتەرىن قولدانعاندا، ٶمىرىمىز قانشالىقتى جاقسارادى دەسەڭىزشى! ٴزابۇر 119:97—100 تارماقتاردا بىلاي دەلىنگەن: «سەنىڭ زاڭىڭدى سونداي قاتتى سۇيەمىن، كۇنى بويى سول جايلى ويعا شومىپ جۇرەمىن. وسيەتىڭ مەنى جاۋلارىمنان دا دانا ەتەدى، ويتكەنى مەنى ٵردايىم جەتەلەپ جۇرەدى. سەنىڭ ەسكەرتۋلەرىڭ جايلى وي جۇگىرتەمىن، سوندىقتان بارلىق ۇستازدارىمدىكىنەن دە مول تۇسىنىككە يەمىن. جاسى ۇلكەندەرگە قاراعاندا اقىلمەن ارەكەت ەتەمىن، ويتكەنى نۇسقاۋلارىڭدى ۇستانىپ كەلەمىن». ۋاقىت ٴبولىپ، قۇدايدىڭ زاڭدارى مەن پرينسيپتەرى جايلى تەرەڭ وي جۇگىرتسەك، مەيلىنشە اقىلمەن جانە تۇسىنىكپەن ارەكەت ەتەتىن بولامىز. سونداي-اق ار-ۇجدانىمىزدى قۇدايدىڭ زاڭدارى مەن پرينسيپتەرىنە ساي تاربيەلەگەندە، «ماسىحتىڭ كەمەلىنە ساي كەلەتىن تولىسقان ادام بولامىز» (ەفەستىكتەرگە 4:13).