«مەنىڭ پاتشالىعىم وسى دۇنيەلىك ەمەس»
«مەن شىندىق تۋرالى كۋالىك ەتۋ ٷشىن... وسى دۇنيەگە كەلدىم» (جوحان 18:37).
اندەر: 109، 102
1، 2. ا) قالاي دۇنيە بارعان سايىن جىككە بولىنۋدە؟ ٵ) بۇل ماقالادا قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ الامىز؟
وڭتۇستىك ەۋروپاداعى ٴبىر ايەل باۋىرلاس وتكەن ٶمىرى جايىندا بىلاي دەيدى: «جاس كەزىمنەن باستاپ ادىلەتسىزدىكتەن كوز اشپادىم. سوندىقتان مەن ەلىمدەگى ساياساتقا قارسى بولىپ، كوتەرىلىستەرگە بارىپ ٴجۇردىم. ٴتىپتى كوپ جىل بويى ٴبىر تەرروريست جىگىتپەن ٴجۇردىم». ال وڭتۇستىك افريكادا تۇراتىن ٴبىر ەر باۋىرلاس نەگە بۇرىن قاتىگەز بولعانىن بىلاي دەپ ٴتۇسىندىردى: «مەن ٶز تايپامدى باسقا تايپالاردىڭ بارىنەن جوعارى دەپ ەسەپتەيتىنمىن. ٴسۇيتىپ، ٴبىر ساياسي پارتيانىڭ مۇشەسى بولدىم. بىزگە قارسىلاستارىمىزدى، ٴتىپتى باسقا پارتياعا جاقتاساتىن ٶز تايپامىزدىڭ ادامدارىن دا، نايزامەن ٶلتىرۋ كەرەك دەپ ۇيرەتتى». ورتالىق ەۋروپادا تۇراتىن ٴبىر ايەل باۋىرلاس بولسا بىلاي دەدى: «مەن ادامداردى قاتتى الالايتىنمىن. باسقا ۇلتتان شىققان نە باسقا ٴدىندى ۇستاناتىن ادامداردى جەك كورەتىنمىن».
2 وسى ٷش باۋىرلاس ۇستانعان كوزقاراستار بۇگىندە ادامدار اراسىندا كەڭ ەتەك الۋدا. كوپتەگەن ساياسي توپتار تاۋەلسىزدىك الۋ ٷشىن قاتىگەزدىككە بارىپ جاتادى. ساياسات توڭىرەگىندەگى تالاس-تارتىستار كادىمگى جايتقا اينالدى. كوپ ەلدەردە ادامدار شەتەلدىكتەرگە بارعان سايىن جەككورۋشىلىك تانىتۋدا. كيەلى كىتاپتا ٴدال ايتىلىپ كەتكەندەي، وسى سوڭعى كۇندەرى ادامدار ەشقانداي «ىمىراعا كەلمەيدى» (تىموتەگە 2-حات 3:1، 3). بارعان سايىن جىككە ٴبولىنىپ جاتقان دۇنيەدە ٴماسىحشىلەر بىرلىكتەرىن قالاي ساقتاي الادى؟ بۇل جاعىنان يسادان ۇلگى الا الامىز. ونىڭ كۇندەرىندە دە ادامدار ساياسي كوزقاراستارى بويىنشا جىك-جىككە بولىنگەن. بۇل ماقالادا ٴبىز كەلەسى ٷش سۇراققا جاۋاپ الامىز: يسا ساياسي توپتاردىڭ ىسىنە ارالاسۋدان نەگە باس تارتقان؟ قۇدايدىڭ حالقى ساياسي ماسەلەلەردە ەشكىمگە جاقتاسپاۋ كەرەكتىگىن يسا قالاي كورسەتتى؟ ول ەشقاشان قاتىگەزدىككە بارماۋىمىز كەرەكتىگىن قالاي ۇيرەتتى؟
يسا تاۋەلسىزدىككە ۇمتىلعانداردى قولدادى ما؟
3، 4. ا) يسانىڭ كۇندەرىندە ياھۋديلەردىڭ كوبىسى نەنى اڭساعان؟ ٵ) حالىقتىڭ قالاۋى يسانىڭ شاكىرتتەرىنە قالاي اسەر ەتكەن؟
3 يسا ۋاعىزداعان كوپتەگەن ياھۋديلەر ريمدىكتەردىڭ قول استىنان ازات بولۋدى اڭساعان. ياھۋديلىك زەلوتتار، ياعني ساياسي تاقۋالار توبى، حالىقتىڭ وسى قالاۋىن ودان سايىن ٶرشىتۋ ٷشىن بارىن سالعان. زەلوتتاردىڭ كوبىسى عاليلەيالىق ياھۋدا دەگەن كىسىنىڭ سوڭىنان ەرگەن. يسانىڭ زامانىندا ٶمىر سۇرگەن بۇل كىسى جالعان ٴماسىح بولىپ، كوپشىلىكتى اداستىرعان. ياھۋدي تاريحشىسى يوسيفتىڭ ايتۋىنشا، ياھۋدا حالىقتى ريمگە قارسى شىعۋعا ۇگىتتەگەن جانە ريمدىكتەرگە سالىق تولەۋگە كەلىسكەن ادامداردى «قورقاقتار» دەپ اتاعان. اقىرىندا ريمدىكتەر ياھۋدانى ولىمگە كەسكەن (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 5:37). زەلوتتاردىڭ كەيبىرى ٶز ماقساتتارىنا جەتۋ ٷشىن ٴتىپتى قاتىگەزدىككە دە بارعان.
4 ياھۋديلەردىڭ كوبىسى ٴماسىحتىڭ كەلۋىن تاعاتسىزدانا كۇتىپ جۇرگەن ەدى. ولار ٴماسىح كەلگەندە حالىقتى ريمدىكتەردىڭ قولىنان ازات ەتىپ، ٴيسرايلدى قايتادان ۇلى حالىق ەتەدى دەپ ويلاعان (لۇقا 2:38؛ 3:15). كوبىسى ٴماسىح وزىنىڭ پاتشالىعىن جەر بەتىندە، ياعني يسرايلدە ورناتادى دەپ سەنگەن. سوندا بارلىق ياھۋديلەر جەر-جەرلەردەن جينالىپ، يسرايلگە قايتا ورالادى دەپ كۇتكەن. بىردە شومىلدىرۋ ٴراسىمىن جاساۋشى جاقيانىڭ ٶزى يسادان: «كەلەدى دەگەن كىسى ٴسىز بە، الدە باسقا بىرەۋدى كۇتۋىمىز كەرەك پە؟»— دەپ سۇراعان (ماتاي 11:2، 3). بالكىم، جاقيا ياھۋدي حالقىن ازات ەتەتىن تاعى بىرەۋ كەلە مە دەپ ويلاعان شىعار. كەيىن ەكى شاكىرت ەمماۋسقا بارار جولدا قايتا تىرىلگەن يسانى كوردى. سوندا ولار وعان ٴيسرايلدى قۇتقاراتىن كىسى يسا بولادى دەپ ۇمىتتەنگەندەرىن ايتتى (لۇقا 24:21 وقىڭىز). وسىدان كەيىن كوپ ۇزاماي ەلشىلەر يسادان: «يەم، يسرايلگە پاتشالىقتى قازىر قايتا ورناتاسىز با؟»— دەپ سۇراعان (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 1:6).
5. ا) عاليلەيالىقتار يسانى نەگە پاتشا ەتكىسى كەلگەن؟ ٵ) يسا ولاردىڭ وي قالپىن قالاي تۇزەتتى؟
5 ياھۋديلەر ٴماسىح كەلىپ، بارلىق قيىندىقتارىن شەشىپ بەرەدى دەپ كۇتكەن. عاليلەيالىقتار يسانى سول سەبەپتەن دە پاتشا ەتكىسى كەلگەن شىعار. ولار يسا ەڭ جاقسى باسشى بولادى دەپ ويلاسا كەرەك. ويتكەنى ول تاماشا سويلەگەن، اۋرۋلاردى ساۋىقتىرا العان، ٴتىپتى اش ادامداردى تاماقپەن قامتاماسىز ەتە العان. ول 5000-داي ەر ادامدى تاماقتاندىرعان كەزدە، حالىق اڭ-تاڭ بولدى. يسا سول كەزدە حالىقتىڭ نە ىستەمەك ويى بار ەكەنىن ٴبىلدى. كيەلى كىتاپتا بىلاي دەلىنگەن: «ولاردىڭ ٶزىن ۇستاپ الىپ، پاتشا ەتپەكشى بولعانىن بىلگەن يسا تاعى دا تاۋعا جالعىز كەتىپ قالدى» (جوحان 6:10—15). كەلەسى كۇنى حالىق ٴسال باسىلعان بولسا كەرەك. سوندا يسا ادامداردى تاندىك قاجەتتىلىكتەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ ٷشىن ەمەس، قۇداي پاتشالىعى جايلى ٴتالىم بەرۋگە كەلگەنىن ايتىپ ٴتۇسىندىردى. ول بىلاي دەدى: «بۇزىلاتىن تاماق ٷشىن ەمەس، ماڭگىلىك ٶمىر بەرەتىن بۇزىلمايتىن تاماق ٷشىن ەڭبەك ەتىڭدەر» (جوحان 6:25—27).
6. جەردە ساياسي بيلىككە ۇمتىلمايتىنىن يسا قالاي انىق كورسەتتى؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
6 ولەرىنە از ۋاقىت قالعاندا، يسا ٴبىر جايتتى ٴتۇسىندى. كەيبىر ٸزباسارلارى ول يەرۋساليمدە پاتشا بولادى دەپ سەنەتىن. بۇلاي بولمايتىنىن ٴتۇسىندىرۋ ٷشىن يسا ولارعا مينا تۋرالى مىسالدى كەلتىردى. بۇل مىسال ۇزاق ۋاقىتقا كەتكەلى جاتقان «اقسۇيەك»، ياعني يسانىڭ ٶزى تۋرالى ەدى (لۇقا 19:11—13، 15). سونداي-اق يسا ريم بيلەۋشىسى پونتي پيلاتقا وزىنىڭ وسى دۇنيەدەگى ساياساتقا ەشقانداي قاتىسى جوق ەكەنىن انىق ايتقان. پيلات يسادان: «سەن ياھۋديلەردىڭ پاتشاسىسىڭ با؟»— دەپ سۇراعان (جوحان 18:33). ول يسا حالىقتى ريمدىكتەرگە قارسى ايداپ سالادى دەپ قورىققان شىعار. ٴبىراق يسا وعان: «مەنىڭ پاتشالىعىم وسى دۇنيەلىك ەمەس»،— دەپ جاۋاپ بەردى (جوحان 18:36). پاتشالىعى كوكتە ورنايتىندىقتان، يسا ساياساتقا ارالاسۋدان باس تارتقان. ال جەرگە ول «شىندىق تۋرالى كۋالىك ەتۋ ٷشىن» كەلگەنىن ايتقان (جوحان 18:37 وقىڭىز).
ٴسىز نازارىڭىزدى وسى دۇنيەدەگى قيىندىقتارعا اۋداراسىز با، الدە قۇداي پاتشالىعىنا ما؟ (7-ابزاستى قاراڭىز)
7. نەگە ٴبىز ساياسي توپتارعا ٴتىپتى ىشتەي جاقتاسۋدان دا اۋلاق بولۋىمىز كەرەك؟
7 يسا وزىنىڭ تاپسىرماسى قانداي ەكەنىن جاقسى تۇسىنگەن. ٴبىز دە وزىمىزگە نە تاپسىرىلعانىن تۇسىنسەك، ساياسي توپتارعا ٴتىپتى ىشتەي جاقتاسۋدان دا اۋلاق بولامىز. ٴبىراق بۇل ۇنەمى وڭاي بولا بەرمەيدى. ٴبىر ارالاۋشى باقىلاۋشىنىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ اۋماعىنداعى ادامدار ابدەن شەكتەن شىققان. ولار ٶز ۇلتتارىن قاتتى اسقاق تۇتادى جانە ۇستەرىنەن ٶز ادامدارى بيلىك ەتسە، جاعدايلارى جاقسارادى دەپ سەنەدى. ول تاعى بىلاي دەپ قوستى: «قۋانىشقا وراي، باۋىرلاستار بار نازارلارىن پاتشالىق جايلى ىزگى حاباردى ۋاعىزداۋعا اۋدارۋدا. وسىلايشا ٴماسىحشىلىك بىرلىكتەرىن ساقتاپ كەلەدى. ولار قۇدايدىڭ ادىلەتسىزدىكتى جويىپ، قيىندىقتاردى شەشەتىن ۋاقىتىن كۇتۋدە».
يسا ساياسي ماسەلەلەردە قالاي بەيتاراپتىق ساقتاعان؟
8. يسانىڭ كۇندەرىندە ياھۋديلەردىڭ كوبىسى قانداي ادىلەتسىزدىك كورگەن؟
8 ادامدار كوپ ادىلەتسىزدىك كورگەندە، ٴجيى ساياساتقا ارالاسا باستايدى. يسانىڭ كۇندەرىندە سالىق تولەۋ ماسەلەسى ادامداردىڭ ساياسي جاعىنان جىككە بولىنۋىنە سەبەپ بولدى. نەگىزىنەن، عاليلەيالىق ياھۋدانىڭ ريمگە قارسى بۇلىك كوتەرگەن سەبەبى — ريمدىكتەر سالىق تولەنىپ جاتقانىنا كوز جەتكىزۋ ٷشىن ادامداردى تىركەۋدەن وتكىزەتىن. تولەنەتىن سالىقتىڭ تۇرلەرى كوپ بولعان. مىسالى، مۇلىككە، جەرگە جانە ۇيگە سالىق سالىنعان. بۇعان قوسا، سالىق جيناۋشىلار جەمقور ەدى. بۇل جاعدايدى ودان سايىن ۋشىقتىردى. ولاردىڭ كەيبىرى دارەجەلى قىزمەتكە يە بولۋ ٷشىن ۇكىمەت باسىنداعىلارعا پارا بەرىپ، كەيىن بيلىكتەرىن قىرۋار اقشا تابۋ ٷشىن قولداناتىن. يەريحونداعى سالىقشىلاردىڭ باسشىسى زاقاي دا جۇرتتى كوپ اقشا تولەۋگە ماجبۇرلەپ، بايىپ العان ەدى (لۇقا 19:2، 8).
9، 10. ا) جاۋلارى يسانى ساياسي ماسەلەگە ارالاستىرۋعا قالاي تىرىسىپ-باقتى؟ ٵ) يسانىڭ بەرگەن جاۋابىنان نە ۇيرەنەمىز؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
9 جاۋلارى يسانى سالىق تولەۋ ماسەلەسىنە ارالاستىرۋعا تىرىسىپ باقتى. ولار يسادان «الىم-سالىق» جايلى، ياعني بارلىق ياھۋديلەر تولەۋگە مىندەتتى بولعان ٴبىر دينارلىق سالىق تۋرالى سۇرادى (ماتاي 22:16—18 وقىڭىز). ياھۋديلەر اسىرەسە وسى سالىق ٴتۇرىن جەك كورەتىن. ويتكەنى بۇل ولاردىڭ ريم ۇكىمەتىنىڭ قول استىندا ەكەنىن ەسكە سالىپ تۇراتىن. «يرودتىڭ جاقتاستارى»، ياعني يرودتىڭ ساياسي يدەيالارىن قولدايتىندار، يسا سالىق تولەمەۋ كەرەك دەپ جاۋاپ بەرەدى دەپ ۇمىتتەندى. سوندا ولار ونى ريم يمپەرياسىنا قارسى شىقتى دەپ ايىپتار ەدى. ال ەگەر يسا تولەۋ كەرەك دەپ جاۋاپ بەرسە، حالىق وعان ەرمەي قويۋى مۇمكىن ەدى. يسا بۇل جاعدايدا نە ىستەدى؟
10 يسا بۇل ماسەلەدە وتە مۇقيات بولىپ، بەيتاراپتىق ساقتاعان. ول: «پاتشانىكىن پاتشاعا، ال قۇدايدىكىن قۇدايعا بەرىڭدەر!»— دەپ جاۋاپ بەرگەن (ماتاي 22:21). يسا سالىق جيناۋشىلاردىڭ كوبىسى پاراقور ەكەنىن بىلەتىن. ٴبىراق ول بۇعان نازار اۋدارىپ جاتپادى. ونىڭ ورنىنا، ول بار نازارىن ادامزاتتىڭ قيىندىقتارىن شىنىمەن شەشەتىن قۇداي پاتشالىعىنا اۋداردى. يسا بىزگە جاقسى ۇلگى قالدىردى. بىزگە ٴبىرىنشى جاققا قاراعاندا، ەكىنشى جاق دۇرىس ٵرى ٵدىل كورىنسە دە، ساياسي ماسەلەلەرگە ەش ارالاسپاۋىمىز كەرەك. ٴماسىحشىلەر بار نازارىن قۇداي پاتشالىعىنا جانە قۇدايدىڭ ادىلدىگىنە اۋدارادى. سول سەبەپتەن ٴبىز ادىلەتسىزدىككە قاتىستى قاتاڭ كوزقاراس ۇستانبايمىز نەمەسە سوعان قارسى ەشتەڭە ايتپايمىز (ماتاي 6:33).
11. ادامدارعا ناعىز ادىلدىكتى تابۋعا قالاي كومەكتەسە الامىز؟
11 ساياساتقا قاتىستى ۇستانعان قاتاڭ كوزقاراستارىنان تۇبەگەيلى ارىلعان ەحوبا كۋاگەرلەرى كوپتەپ تابىلادى. مىسالى، ۇلى بريتانياداعى ٴبىر قىز باۋىرلاس شىندىقتى بىلگەنگە دەيىن ۋنيۆەرسيتەتتە الەۋمەتتانۋ ساباعىن وتكەن. سودان ونىڭ بويىندا ساياساتقا قاتىستى قاتاڭ كوزقاراس قالىپتاسقان. ول بىلاي دەيدى: «مەن قارا ٴناسىلدى ادامداردىڭ قۇقىعىن قورعاعىم كەلدى. ويتكەنى ٴبىز وتە كوپ ادىلەتسىزدىك كورەتىنبىز. مەن قىزۋ پىكىرتالاستاردا وڭاي جەڭىپ شىعاتىنمىن. ٴبىراق ونداي كەزدە دە ىشتەي كوڭىلىم كونشىمەيتىن. سول كەزدە ناسىلدىك ادىلەتسىزدىكتى توقتاتۋ ٷشىن ادامداردىڭ جۇرەگىن وزگەرتۋ كەرەكتىگىن مەن تۇسىنبەپپىن. كيەلى كىتاپتى زەرتتەي باستاعانىمدا، الدىمەن ٶز جۇرەگىمدى وزگەرتۋىم كەرەكتىگىن ٴتۇسىندىم». وعان جاعىمسىز سەزىمدەردەن ارىلۋعا كومەكتەسكەن اق ٴناسىلدى قىز باۋىرلاس ەدى. ول تاعى بىلاي دەدى: «قازىر مەن ىم ٴتىلى قاۋىمىندا تۇراقتى ٸزاشار بولىپ قىزمەت ەتەمىن ٵرى ٵرتۇرلى ادامداردىڭ جۇرەگىنە جول تابۋدى ۇيرەنىپ جاتىرمىن».
«سەمسەرىڭدى قىنابىنا سال!»
12. يسا شاكىرتتەرىنە قانداي «اشىتقىدان» اۋلاق بولۋدى ايتقان؟
12 يسانىڭ كۇندەرىندە ٴدىني باسشىلار ٴجيى ساياسي توپتارعا جاقتاساتىن. ٴبىر ەڭبەككە ساي، ياھۋديلەر ساياسي پارتيالارعا ۇقساعان ٴدىني توپتارعا بولىنەتىن («Daily Life in Palestina at the Time of Christ»). سوندىقتان يسا وزىنىڭ شاكىرتتەرىن ەسكەرتىپ: «بايقاڭدار، پارىزشىلداردىڭ اشىتقىسى مەن يرودتىڭ اشىتقىسىنان ساق بولىڭدار!»— دەگەن (مارقا 8:15). يسا يرودتىڭ اتىن اتاعاندا، يرودتىڭ جاقتاستارىنا نۇسقاسا كەرەك. ال پارىزشىلداردان قۇرالعان توپ ياھۋديلەردىڭ ريم يمپەرياسىنان تاۋەلسىز بولعانىن قالادى. ماتاي كىتابىنا ساي، يسا شاكىرتتەرىنە ساددۋكەيلەردەن دە ساق بولۋدى ەسكەرتكەن. ساددۋكەيلەر ريم ۇكىمەتىنىڭ بيلىك ەتە بەرگەنىن قالادى، سەبەبى بۇل ولارعا دارەجەلى قىزمەت اتقارۋعا مۇمكىندىك بەردى. يسا شاكىرتتەرىن وسى ٷش توپتىڭ «اشىتقىسىنان»، ياعني ىلىمدەرىنەن اۋلاق بولۋعا شاقىرعان (ماتاي 16:6، 12). ٴبىر قىزىعى، يسا بۇل ەسكەرتۋىن ادامدار ونى پاتشا ەتكىسى كەلگەننەن كەيىن كوپ ۇزاماي ايتقان.
يسا شاكىرتتەرىن تولىقتاي بەيتاراپ بولۋعا ۇيرەتكەن
13، 14. ا) ساياسي جانە ٴدىني ماسەلەلەر قالاي قاتىگەزدىك پەن ادىلەتسىزدىككە ۇلاسقان؟ ٵ) نەگە ەشقاشان، ٴتىپتى ادىلەتسىزدىككە كەزىككەندە دە، قاتىگەزدىك تانىتپاعان دۇرىس؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
13 دىندەر ساياسي ماسەلەلەرگە ارالاسقان كەزدە، ٴجيى مۇنىڭ ارتى قاتىگەزدىككە ۇلاسىپ جاتادى. يسا وزىنىڭ شاكىرتتەرىن تولىقتاي بەيتاراپ بولۋعا ۇيرەتكەن. جوعارعى ٴدىني قىزمەتكەرلەر مەن پارىزشىلداردىڭ يسانى ولتىرگىسى كەلگەنىنىڭ ٴبىر سەبەبى دە وسى ەدى. ولار حالىق يسانىڭ سوزىنە قۇلاق اسىپ، ەندى سوڭدارىنان ەرمەي قويادى دەپ قورىققان. بۇل سولاي بولسا، ولار وزدەرىنىڭ ٴدىني جانە ساياسي بيلىكتەرىنەن ايىرىلىپ قالماق ەدى. ولار: «ونى وسىلاي قالدىرساق، ٴبارى وعان سەنەتىن بولادى. سوندا ريمدىكتەر كەلىپ، عيباداتحانامىز بەن حالقىمىزعا يەلىك ەتىپ جۇرەر»،— دەگەن (جوحان 11:48). سودان باس ٴدىني قىزمەتكەر قاياپا يسانى ولتىرۋدىڭ جولىن ويلاستىردى (جوحان 11:49—53؛ 18:14).
14 قاياپا ٴتۇن بولعانىن كۇتىپ، كەيىن يسانى تۇتقىنعا الۋ ٷشىن ساربازداردى جىبەردى. ٴبىراق يسا قاياپانىڭ جوسپارىن بىلەتىن. ول ەلشىلەرىمەن سوڭعى رەت تاماق ىشكەن ٴتۇنى ولارعا سەمسەر الىپ شىعۋدى ايتتى. ولارعا ماڭىزدى ٴبىر جايتتى ۇيرەتۋ ٷشىن ەكى سەمسەر جەتكىلىكتى ەدى (لۇقا 22:36—38). كەيىنىرەك سول ٴتۇنى ٴبىر توپ سارباز يسانى تۇتقىنداۋعا كەلدى. مۇنداي ادىلەتسىزدىككە قاتتى اشۋى كەلگەن پەتىر سەمسەرىن سۋىرىپ الىپ، سول جەردەگى ٴبىر ادامعا تاپ بەردى (جوحان 18:10). سوندا يسا پەتىرگە: «سەمسەرىڭدى قىنابىنا سال! قولىنا سەمسەر العانداردىڭ ٴبارى سەمسەردەن ولەدى»،— دەدى (ماتاي 26:52، 53). يسا شاكىرتتەرىنە قانداي ماڭىزدى جايتتى ۇيرەتتى؟ ولار وسى دۇنيەلىك بولماۋى ٴتيىس ەدى. بۇنىڭ الدىندا يسا وسى جايلى دۇعا ەتكەن بولاتىن (جوحان 17:16 وقىڭىز). ادىلەتسىزدىكپەن كۇرەسۋگە تەك قۇدايدىڭ عانا قۇقى بار.
15، 16. ا) قۇداي ٴسوزى ٴماسىحشىلەرگە ارازداسۋدان اۋلاق بولۋعا قالاي كومەكتەسەدى؟ ٵ) قازىرگى دۇنيەگە كوز سالعاندا ەحوبا قانداي ايىرماشىلىقتى كورەدى؟
15 ماقالانىڭ باسىندا اتالىپ كەتكەن وڭتۇستىك ەۋروپاداعى ايەل باۋىرلاس تا تۋرا وسىنداي ساباق العان. ول بىلاي دەيدى: «مەن قاتىگەزدىكپەن ادىلەتتىك ورناتۋ مۇمكىن ەمەس ەكەنىنە كوزىم جەتتى. قاتىگەزدىككە جۇگىنۋدىڭ ارتى ٴجيى ولىمگە اپارادى. ال قالعاندارىنىڭ كوبىسى تاس جۇرەك بولىپ كەتەدى. كيەلى كىتاپتان جەر بەتىندە ناعىز ادىلدىكتى تەك قۇداي ورناتاتىنىن بىلگەندە، قاتتى قۋانىپ كەتتىم. مەن سوڭعى 25 جىل بويى وسى حاباردى ادامدارعا ۋاعىزداپ ٴجۇرمىن». ال وڭتۇستىك افريكاداعى ەر باۋىرلاس نايزاسىن تاستاپ، قولىنا «رۋحتىڭ سەمسەرى» قۇداي ٴسوزىن العان (ەفەستىكتەرگە 6:17). ول قازىر تاتۋلىق حابارىن ادامداردىڭ بارىنە، قاي تايپادان شىقسا دا، ۋاعىزداپ ٴجۇر. ورتالىق ەۋروپادا تۇراتىن باۋىرلاس بولسا ەحوبا كۋاگەرى بولعاننان كەيىن، وزگە ٴناسىلدى ەر باۋىرلاسقا تۇرمىسقا شىققان. بۇرىن ول بۇل ٴناسىلدى جەك كورەتىن. وسى ٷش باۋىرلاس مۇنداي وزگەرىستەردى ٴماسىحكە ۇقساعىسى كەلگەندىكتەن جاساعان.
16 وسىنداي وزگەرىستەردى جاساۋ اسا ماڭىزدى! كيەلى كىتاپتا ادامزاتتىڭ بۋىرقانعان تەڭىزگە ۇقسايتىنى جانە ونىڭ ەشقاشان تىنشىمايتىنى ايتىلعان (يشايا 17:12؛ 57:20، 21؛ ايان 13:1). ساياسي ماسەلەلەر ادامداردىڭ اشۋىن كەلتىرەدى، جىككە بولەدى جانە قاتىگەزدىككە يتەرمەلەيدى. ال ٴبىزدىڭ ارامىزدا بەيبىتشىلىك پەن بىرلىك ورناعان. ەحوبا وسى دۇنيەدەگى جىككە بولىنگەن ادامدار مەن بىرلىگى جاراسقان ٶز حالقىنىڭ اراسىنداعى ايىرماشىلىقتى كورىپ، قالايشا قۋانادى دەسەڭىزشى! (سافونيا 3:17 وقىڭىز).
17. ا) بىزگە بىرلىك ساقتاۋعا كومەكتەسەتىن ٷش جايت قانداي؟ ٵ) كەلەسى ماقالادا نە قاراستىرامىز؟
17 بۇل ماقالادان بىلگەنىمىزدەي، بىزگە بىرلىك ساقتاۋعا مىنا ٷش جايت كومەكتەسەدى: 1) ٴبىز قۇداي پاتشالىعى بارلىق ادىلەتسىزدىكتى جوياتىنىنا سەنەمىز، 2) ساياسي ماسەلەلەرگە ەشقاشان ارالاسپايمىز جانە 3) قاتىگەزدىككە بارمايمىز. ٴبىراق ٴبىزدىڭ ىنتىماعىمىزدى بۇزاتىن تاعى ٴبىر نارسە بار. ول — الالاۋشىلىق. كەلەسى ماقالادان ٴبىز ەرتەدەگى ٴماسىحشىلەر سياقتى، الالاۋشىلىقتى قالاي جەڭە الاتىنىمىزدى بىلەمىز.
