ناعىز ازاتتىققا جەتەلەيتىن جول
«ۇل سەندەردى ازات ەتسە، شىنىمەن ازات بولاسىڭدار» (جوحان 8:36).
اندەر: 65، 52
1، 2. ا) ەركىندىككە يە بولۋ ٷشىن ادامدار نە ىستەپ جاتىر؟ ٵ) بۇل نەگە اكەپ سوعۋدا؟
بۇگىندە كوپ ەلدە تەڭدىك پەن بوستاندىق جايلى ٴجيى ايتىلىپ جاتادى. كەيبىر ادامدار ادىلەتسىزدىكتەن، الالاۋشىلىق پەن كەدەيشىلىكتەن ازات بولعىسى كەلەدى. تاعى بىرەۋلەر ٴسوز ەركىندىگى، تاڭداۋ ەركىندىگى جانە وزدەرى قالاعانداي ٶمىر ٴسۇرۋ ۇقۇعى ٷشىن كۇرەسەدى. كىم-كىمدى الساڭ دا، ازاتتىققا ۇمتىلادى.
2 ەركىندىككە يە بولۋ ٷشىن ادامدار ەرەۋىلگە شىعىپ، ٴتىپتى توڭكەرىس جاساپ جاتادى. ٴبىراق ولار ٶز دەگەندەرىنە جەتىپ جاتىر ما؟ جوق. ادەتتە بۇنداي ارەكەتتەر بۇرىنعىدان دا كوپ قاسىرەت اكەلىپ، ٴتىپتى ولىمگە ۇشىراتىپ جاتادى. بۇل سۇلەيمەن پاتشانىڭ ۋاعىزداۋشى 8:9-داعى سوزدەرىن راستايدى: «ادامنىڭ ادامعا بيلىك ەتۋى تەك زيان كەلتىرەدى».
3. ناعىز باقىت پەن قاناعاتقا قول جەتكىزۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
3 كيەلى كىتاپتا ناعىز باقىت پەن قاناعاتقا قول جەتكىزۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەكتىگى ايتىلعان. شاكىرت جاقىپ بىلاي دەگەن: «ازاتتىققا جەتكىزەتىن كەمەلدى زاڭعا ۇڭىلە قاراپ، ونى ۇستاناتىن ادام... بۇدان باقىت تابادى» (جاقىپ 1:25). كەمەلدى زاڭدى ەحوبا ورناتادى. ناعىز باقىت پەن قاناعاتقا يە بولۋ ٷشىن بىزگە نە قاجەت ەكەنىن بارىنەن دە جاقسى بىلەتىن — سول. ەحوبا ادام مەن حاۋاعا ناعىز بوستاندىق بەردى. بۇعان قوسا، باقىتتى بولۋ ٷشىن قاجەتتىنىڭ بارىمەن قامتاماسىز ەتتى.
ادامدار ناعىز ەركىندىككە يە بولعان كەز
4. ادام مەن حاۋانىڭ قانداي ەركىندىگى بولدى؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
4 مۇسانىڭ 1-جازباسى 1، 2-تاراۋدان ادام مەن حاۋادا قانداي ەركىندىك بولعانىن بىلەمىز. بۇگىندە بۇنداي ەركىندىك ادامزات ٷشىن ارمان عانا. ادام مەن حاۋادا كەرەگىنىڭ ٴبارى بولعان، ولار ەشتەڭەدەن قورىقپاعان، ەشقانداي ادىلەتسىزدىك كورمەگەن. تاماق، جۇمىس، اۋرۋ مەن ٶلىمدى ويلاپ ۋايىمداماعان (مۇسانىڭ 1-جازباسى 1:27—29؛ 2:8، 9، 15). ٴبىراق ولاردىڭ ەركىندىكتەرى شەكسىز بولدى دەي الامىز با؟ قاراستىرىپ كورەيىك.
5. كوپشىلىك مۇنىمەن كەلىسپەسە دە، ادامداردا ەركىندىك بولۋ ٷشىن نە قاجەت؟
5 كوپ ادام ناعىز ەركىندىك دەگەن سالدارى جايلى ويلانباستان قالاعان نارسەلەردى ىستەي بەرۋ دەپ بىلەدى. ٴبىر بەدەلدى ەنسيكلوپەديادا ەركىندىك «شەشىم قابىلداپ، ونى جۇزەگە اسىرا ٴبىلۋ قابىلەتىن» بىلدىرەدى دەلىنگەن. ٴبىراق وندا مەملەكەتتىڭ ورناتقان شەكتەۋلەرى ادىلەتتى، قاجەتتى جانە اقىلعا قونىمدى بولسا، ادامداردىڭ ەركىن بولاتىنى جايلى دا ايتىلعان («The World Book Encyclopedia»). بۇل دەگەنىمىز — ٵر ادامنىڭ ەركىندىگى بولۋ ٷشىن قانداي دا ٴبىر شەكتەۋلەر قاجەت دەگەن ٴسوز. ال شەكتەۋلەردىڭ قايسىسى ٵدىل، قاجەت ٵرى اقىلعا قونىمدى ەكەنىن شەشۋگە كىم قۇقىلى؟
6. ا) نەگە ەحوبا عانا شەكسىز، تولىق ەركىندىككە يە؟ ٵ) ادامدار قانداي ەركىندىككە يە جانە نەگە؟
6 تەك ەحوبا قۇداي عانا شەكسىز، تولىق ەركىندىككە يە ەكەنىن ەستەن شىعارماعانىمىز ماڭىزدى. ويتكەنى ول ٴبارىن جاراتتى جانە الەمنىڭ قۇدىرەتتى بيلەۋشىسى بولىپ تابىلادى (تىموتەگە 1-حات 1:17؛ ايان 4:11). ٴداۋىت پاتشا ەحوبانىڭ دارەجەسىن وتە ادەمى سوزدەرمەن سيپاتتاعان (شەجىرەلەر 1-جازبا 29:11، 12 وقىڭىز). ال جەر مەن كوكتەگى كۇللى جاراتىلىستىڭ ەركىندىگىنىڭ شەگى بار. بۇل — شەكتەۋلى ەركىندىك. ەحوبا قۇداي عانا شەكتەۋلەردىڭ قايسىسى ٵدىل، قاجەت ٵرى اقىلعا قونىمدى ەكەنىن شەشۋگە قۇقىلى. ول ٴبىزدىڭ وسىنى تۇسىنگەنىمىزدى قالايدى. اۋەل باستان-اق ەحوبا ٶزىنىڭ جاراتىلىستارى ٷشىن شەكتەۋلەر ورناتقان.
7. ىستەۋىمىز قاجەت قانداي نارسەلەر بىزگە قۋانىش سىيلايدى؟
7 ادام مەن حاۋانىڭ اجەپتاۋىر ەركىندىگى بولعانمەن، ونىڭ ٶز شەگى بار ەدى. شەكتەۋلەردىڭ كەيبىرى ولار ٷشىن قالىپتى جاعداي بولاتىن. مىسالى، ٴتىرى ٴجۇرۋ ٷشىن ولارعا تىنىس الۋ، تاماقتانۋ، ۇيىقتاۋ قاجەت ەدى. بۇل ولاردىڭ ەركىندىگى بولماعانىن بىلدىرە مە؟ جوق. قايتا، ەحوبا بۇل نارسەلەردى ىستەۋ ولارعا قۋانىش پەن قاناعات اكەلەتىندەي ەتىپ ويلاستىرعان (ٴزابۇر 104:14، 15؛ ۋاعىزداۋشى 3:12، 13). ٴبارىمىز دە تازا اۋامەن تىنىس العاندى، سۇيىكتى تاعامدارىمىزدى جەگەندى جانە تۇندە تىنىققاندى ۇناتامىز. بۇدان ٴبىز ٶزىمىزدى شەكتەلىپ قالعانداي سەزىنبەيمىز. ادام مەن حاۋا دا ولاي سەزىنبەسە كەرەك.
8. قۇداي ادام مەن حاۋاعا قانداي ناقتى بۇيرىق بەردى جانە نەگە؟
8 ادام مەن حاۋاعا ەحوبا ناقتى بۇيرىق بەردى. ول بۇل جۇپقا بالالى بولىپ، جەر بەتىن تولتىرۋدى جانە ونى كۇتىپ-باپتاۋدى تاپسىردى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 1:28). بۇدان ولار ەركىن بولماي قالدى ما؟ ارينە، جوق! بۇل ولارعا بۇكىل جەر بەتىن جۇماققا اينالدىرىپ، وندا كەمەلدى بالالارىمەن بىرگە ماڭگى ٶمىر سۇرۋگە مۇمكىندىك بەردى. قۇدايدىڭ ەركى وسى ەدى (يشايا 45:18). بۇگىندە ادامدار نەكە قۇرماۋدى نە بالالى بولماۋدى شەشسە، بۇل ولاردىڭ قۇدايعا مويىنسۇنباعانىن بىلدىرمەيدى. دەسە دە كوپ ادام قيىن بولاتىنىنا قاراماستان، نەكە قۇرىپ، دۇنيەگە بالا اكەلۋدە (قورىنتتىقتارعا 1-حات 7:36—38). سەبەبى باقىت پەن قاناعات سەزىنەمىز دەپ ۇمىتتەنەدى (ٴزابۇر 127:3). ەگەر ادام مەن حاۋا ەحوباعا مويىنسۇنعاندا، نەكەلەرىنىڭ جانە جان ۇياسىنىڭ راحاتىن ماڭگىلىك بويى كورەر ەدى.
ناعىز ەركىندىكتەن قالاي ايىرىلىپ قالدىق؟
9. مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:17 دەگى قۇدايدىڭ بۇيرىعى نەگە ادىلەتسىز، قاجەتسىز نە اقىلعا قونىمسىز بولعان جوق؟
9 ادام مەن حاۋاعا ەحوبا تاعى ٴبىر بۇيرىق بەرىپ، مويىنسۇنباسا نە بولاتىنىن انىق ٴتۇسىندىردى. ول: «جاقسىلىق پەن جاماندىقتى تانىتاتىن اعاشتىڭ جەمىسىن جەمە! ويتكەنى ودان جەگەن كۇنى ولەسىڭ»،— دەدى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:17). بۇل بۇيرىق ادىلەتسىز، قاجەتسىز نە اقىلعا قونىمسىز بولدى ما؟ بۇدان ادام مەن حاۋا ەركىن بولماي قالدى ما؟ جوق، ارينە! نەگىزىنەن كوپتەگەن كيەلى كىتاپ مامانى قۇدايدىڭ بۇل بۇيرىعى وتە دانا ٵرى قيسىندى بولعان دەپ ەسەپتەيدى. ٴبىر ماماننىڭ ايتۋىنشا، بۇل بۇيرىق «قۇداي عانا... ادامزات ٷشىن نەنىڭ جاقسىلىق ەكەنىن بىلەتىنىن جانە قۇداي عانا... ولار ٷشىن نەنىڭ جاقسىلىق ەمەس ەكەنىن بىلەتىنىن» كورسەتەدى. «جاقسىلىقتىڭ» يگىلىگىن كورۋ ٷشىن ادامدار قۇدايعا سەنىم ارتىپ، مويىنسۇنۋعا ٴتيىس. ەگەر مويىنسۇنباسا، نەنىڭ جاقسىلىق ەكەنىن... جانە نەنىڭ جاقسىلىق ەمەس ەكەنىن ولار ٶز بەتتەرىنشە شەشەدى». الايدا ادامزات بۇنى وزدىگىنەن ىستەۋگە قاۋقارسىز.
ادام مەن حاۋانىڭ تاڭداۋى قاسىرەتكە ۇشىراتتى! (9—12 ابزاستاردى قاراڭىز)
10. نەگە تاڭداۋ ەركىندىگى مەن نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن شەشۋ ۇقۇعى ەكى بولەك نارسە؟
نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن شەشۋگە تەك ەحوبا عانا قۇقىلى
10 كەيبىر ادامداردىڭ ويىنشا، ەحوبا ادام اتاعا قالاعان نارسەسىن ىستەۋگە ەرىك بەرمەگەن. ٴبىراق بۇل ادامدار تاڭداۋ ەركىندىگى ٴبىر بولەك، ال نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن شەشۋ ۇقۇعى ٴبىر بولەك ەكەنىن تۇسىنبەيدى. ادام مەن حاۋا قۇدايعا مويىنسۇنۋدى نە مويىنسۇنباۋدى تاڭداۋعا ەرىكتى بولدى. ٴبىراق نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن شەشۋگە تەك ەحوبا عانا قۇقىلى ەدى. «جاقسىلىق پەن جاماندىقتى تانىتاتىن اعاش» ادام مەن حاۋا ٷشىن سونىڭ دالەلى بولاتىن (مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:9). تاڭداۋىمىزدىڭ ناتيجەسى قانداي بولاتىنىن ٴبىز ۇنەمى بىلە بەرمەيمىز. ناتيجەسى ٵرقاشان جاقسى بولادى دەپ تە ەش ايتا المايمىز. سول سەبەپتەن ٴجيى ادامدار يگى نيەتپەن شەشىم قابىلداسا دا، ارتى ازاپ پەن قايعى-قاسىرەتكە ۇلاسىپ جاتاتىنىن كورەمىز (ناقىل سوزدەر 14:12). راسىمەن دە، ادامداردىڭ شاماسى شەكتەۋلى. ەحوبا ادام مەن حاۋاعا اعاشتىڭ جەمىسىن جەمەڭدەر دەپ بۇيىرۋ ارقىلى ناعىز ەركىندىككە يە بولۋ ٷشىن، ولار وزىنە مويىنسۇنۋعا ٴتيىستى ەكەندەرىن كورسەتتى. ٴبىراق ادام مەن حاۋا نە ىستەۋدى شەشتى؟
11، 12. نەگە ادام مەن حاۋانىڭ شەشىمى قاسىرەتكە ۇشىراتتى؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
11 وكىنىشكە قاراي، ادام مەن حاۋا ەحوباعا مويىنسۇنباۋدى شەشتى. حاۋا شايتاننىڭ: «كوزدەرىڭ اشىلىپ، نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن ٴبىلىپ، قۇداي سياقتى بولاسىڭدار»،— دەگەن ۋادەسىنە سەنۋدى ٴجون كوردى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 3:5). شايتان ايتقانداي، ادام مەن حاۋانىڭ تاڭداۋى ولارعا كوبىرەك ەركىندىك اكەلدى مە؟ جوق. قايتا، ولار ەحوبانىڭ نۇسقاۋلارىنان باس تارتۋ قاسىرەتكە اكەپ سوعاتىنىن ٴتۇسىندى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 3:16—19). نەگە بۇلاي بولدى؟ ويتكەنى ەحوبا ادامدارعا نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن ٶز بەتتەرىنشە شەشۋگە ەرىك بەرمەگەن (ناقىل سوزدەر 20:24؛ ەرەميا 10:23 وقىڭىز).
12 مىسالى، ۇشقىشتى الايىق. دىتتەگەن جەرىنە امان-ەسەن جەتۋ ٷشىن ول بەلگىلەنگەن باعىتپەن جۇرەدى. سونداي-اق ۇشاقتاعى باعىتتاۋىش قۇرالدارىن قولدانادى جانە اۋە جايداعى قىزمەتكەرلەرىمەن بايلانىسىپ، نۇسقاۋلار الىپ وتىرادى. ەگەر ۇشقىش نۇسقاۋلارعا قۇلاق اسپاي، قالاعان جاعىنا ۇشىپ كەتەتىن بولسا، بۇنىڭ ارتى قاسىرەتكە ۇشىراتۋى مۇمكىن. تۋرا سول سياقتى، ادام مەن حاۋا ٶز دەگەندەرىنشە ارەكەت ەتكىسى كەلدى. ولار قۇدايدىڭ باسشىلىعىنا قۇلاق اسۋدان باس تارتتى. ناتيجەسىندە نە بولدى؟ قاسىرەت! ولاردىڭ شەشىمدەرى وزدەرىن دە، كەيىنگى ۇرپاعىن دا كۇنا مەن ولىمگە ۇشىراتتى (ريمدىكتەرگە 5:12). نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن ٶزىمىز شەشەمىز دەپ، ادام مەن حاۋا كوبىرەك ەركىندىككە جەتپەدى. كەرىسىنشە، ەحوبا بەرگەن ناعىز ەركىندىكتەن ايىرىلىپ قالدى.
ناعىز ەركىندىككە قالاي جەتە الامىز؟
13، 14. ناعىز ەركىندىككە جەتۋ ٷشىن نە ىستەۋ قاجەت؟
13 كەيبىر ادامدار شەكسىز ەركىندىككە يە بولساق، تاماشا بولار ەدى دەپ ويلايدى. شىنىمەن سولاي ما؟ ەركىندىكتىڭ جاقسى جاقتارى كوپ ەكەنى راس. ٴبىراق ەشقانداي شەكتەۋ بولماسا، دۇنيەمەن نە بولارىن ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. جوعارىدا اتالىپ كەتكەن ەنسيكلوپەدياعا ساي، كەز كەلگەن ۇيىمداسقان قوعامداعى زاڭدار وتە كۇردەلى، ويتكەنى زاڭدار ٴبىر جاعىنان ادامداردىڭ ەركىندىگىن قورعاپ، ٴبىر جاعىنان شەكتەپ وتىرۋ كەرەك. بۇل ٵردايىم وڭاي بولا بەرمەيدى. زاڭدار مەن ولاردى ٴتۇسىندىرىپ، قولدانۋعا تىرىساتىن زاڭگەرلەردىڭ، سۋديالاردىڭ كوپتىگى دە سودان.
14 يسا ٴماسىح ناعىز ەركىندىككە قالاي جەتە الاتىنىمىزدى ايتىپ كەتكەن. ول: «ەگەر مەنىڭ ٴسوزىمدى ۇستانساڭدار، شىنىمەن مەنىڭ شاكىرتىمسىڭدەر، ٵرى شىندىقتى بىلە تۇسەسىڭدەر، ال شىندىق سەندەردى ازات ەتەدى»،— دەگەن (جوحان 8:31، 32). دەمەك، ناعىز ازاتتىققا نە ەركىندىككە جەتۋ ٷشىن بىزگە ەكى نارسە ىستەۋ قاجەت. بىرىنشىدەن، يسا ۇيرەتكەن شىندىقتى قابىلداۋىمىز كەرەك. ەكىنشىدەن، ونىڭ شاكىرتى بولۋىمىز كەرەك. وسىلاردى ىستەسەك، ناعىز ازاتتىققا جەتەمىز. سوندا ٴبىز نەدەن ازات بولامىز؟ يسا: «كۇنا جاسايتىن ادام — كۇنانىڭ قۇلى»،— دەدى. سوسىن: «ۇل سەندەردى ازات ەتسە، شىنىمەن ازات بولاسىڭدار»،— دەپ قوستى (جوحان 8:34، 36).
15. نەگە يسا ۋادە ەتكەن ەركىندىك ٴبىزدى «شىنىمەن ازات» ەتە الادى؟
15 يسا شاكىرتتەرىنە ۋادە ەتكەن ەركىندىك بۇگىندە كوپشىلىك قالايتىن ەركىندىكتەن الدەقايدا جاقسى. «ۇل سەندەردى ازات ەتسە، شىنىمەن ازات بولاسىڭدار»،— دەگەندە، يسا كۇنانىڭ قۇلدىعىنان، ياعني ادامزاتتىڭ باسىنا تۇسكەن ەڭ اۋىر قۇلدىقتان، ازات بولۋ جايلى ايتقان. كۇنانىڭ قۇلى ەكەنىمىز نەدەن كورىنەدى؟ كۇنا ٴبىزدى جامان ىستەرگە يتەرمەلەيدى. بۇعان قوسا، دۇرىس دەپ بىلەتىن جانە قولىمىزدان كەلەتىن نارسەلەردى ىستەۋگە كەدەرگى جاسايدى. ناتيجەسىندە قىنجىلۋعا، قايعى-مۇڭ مەن قاسىرەتكە، ال تۇبىندە ولىمگە ۇشىراتادى (ريمدىكتەرگە 6:23). ەلشى پاۋىل كۇنانىڭ قۇلى بولۋ قانشالىقتى ازاپ شەكتىرەتىنىن تۇسىنگەن (ريمدىكتەرگە 7:21—25 وقىڭىز). كۇنا تولىقتاي جوق بولعان كەزدە عانا ٴبىز اۋەل باستا ادام مەن حاۋادا بولعان ناعىز ەركىندىككە قول جەتكىزەمىز.
16. نەنىڭ ارقاسىندا ٴبىز ناعىز ازاتتىققا جەتەمىز؟
16 «ەگەر مەنىڭ ٴسوزىمدى ۇستانساڭدار» دەگەن سوزدەرىنەن كورىنەتىندەي، يسا ٴبىزدى ازات ەتكەنىن قالاساق، ٶز تاراپىمىزدان ارەكەت ەتۋىمىز كەرەك. بۇعان نە جاتادى؟ ٴبىز باعىشتالعان ماسىحشىلەر رەتىندە وزىمىزدەن باس تارتىپ، يسانىڭ ٶز شاكىرتتەرىنە قويعان شەكتەۋلەرىنە بويسۇنۋدى تاڭدادىق (ماتاي 16:24). يسا ۋادە ەتكەندەي، ٴبىز بولاشاقتا تولەم قۇرباندىعىنىڭ بار يگىلىگىن كورىپ، ناعىز ازاتتىققا جەتەمىز.
17. ا) شىنايى باقىت پەن قاناعاتقا قالاي قول جەتكىزە الامىز؟ ٵ) كەلەسى ماقالادا ٴبىز نە نارسەگە ۇيرەنەمىز؟
17 شىنايى باقىت پەن قاناعاتقا قول جەتكىزۋ ٷشىن ٴبىز يسانىڭ شاكىرتتەرى رەتىندە ونىڭ تالىمدەرىنە قۇلاق اسۋىمىز كەرەك. سولاي ەتسەك، اقىرىندا كۇنا مەن ٶلىمنىڭ قۇلدىعىنان تولىقتاي ازات بولا الامىز (ريمدىكتەرگە 8:1، 2، 20، 21 وقىڭىز). كەلەسى ماقالادا ٴبىز قولىمىزدا بار ەركىندىكتى دانالىقپەن قولدانۋدى ۇيرەنەمىز. سوندا ناعىز ازاتتىقتىڭ قۇدايى ەحوبانى ماڭگىلىك بويى ماداقتاي الامىز.
