قايعىرعان جۇرەكتىڭ ەمى
قايعىنى جەڭىلدەتۋ: پايدالى كەڭەستەر
قايعىنى جەڭىلدەتۋدىڭ جولدارىن ىزدەيتىن بولساڭىز، سانسىز كوپ كەڭەستەر تابىلار. ولاردىڭ ٴبىرى پايدالى بولسا، وزگەسى كادەگە ونشا جاراي قويماس. بۇعان، الدىڭعى ماقالادا ايتىلعانداي، اركىمنىڭ ٵرتۇرلى قايعىراتىنى سەبەپ بولىپ جاتادى. سوندىقتان بىرەۋگە ٴتيىمدى بولعان كەڭەس، وزگە بىرەۋگە ٴتيىمسىز بولۋى مۇمكىن.
دەسە دە كوپشىلىككە كومەگى ٴتيىپ جاتقان كەڭەستەر جوق ەمەس. قايعىمەن كۇرەسۋگە كومەكتەسەتىن ماماندار ٴجيى سولاردى كەلتىرىپ جاتادى. بۇل كەڭەستەر كونەدەن كەلە جاتقان كيەلى كىتاپتاعى قاعيدالاردىڭ دانا ٵرى سەنىمدى ەكەنىن راستايدى.
1. جاقىندارىڭىزدىڭ كومەگىن قابىل الىڭىز
-
كەيبىر مامانداردىڭ ايتۋىنشا، جاقىن ادامداردىڭ كومەگى — قايعىدان وڭالۋدىڭ تاپتىرماس جولى. سويتكەنمەن دە كەيدە ٴسىز وڭاشا قالعىڭىز كەلەر. ٴتىپتى قول ۇشىن بەرگىسى كەلەتىندەرگە ىزالاناتىن شىعارسىز. بۇل — قالىپتى جاعداي.
-
ۇنەمى وزگەلەرمەن بىرگە بولۋىم كەرەك دەپ ويلاماڭىز، بىراق ولاردان تىم بولەكتەنىپ تە كەتپەڭىز. ويتكەنى ەرتەڭگى كۇنى ولاردىڭ كومەگىنە مۇقتاج بولۋىڭىز مۇمكىن. ٴدال قازىر وزىڭىزگە نە قاجەت، نە قاجەت ەمەس ەكەنىن ولارعا جۇمساقتىقپەن ايتىپ قويىڭىز.
-
قاي كەزدە وزگەلەرمەن بىرگە بولۋ كەرەكتىگىن، قاي كەزدە جالعىز قالۋ كەرەكتىگىن جاعدايىڭىزعا قاراي شەشىڭىز.
قاعيدا: «جالعىز بولعاننان ەكەۋ بولعان جاقسى... بىرەۋى قۇلاسا، ەكىنشىسى دەمەپ تۇرعىزادى» (ۋاعىزداۋشى 4:9، 10).
2. دۇرىس تاماقتانىپ، دەنە شىنىقتىرۋمەن اينالىسىڭىز
-
دۇرىس تاماقتانۋ قايعىنىڭ زاردابىن جەڭىلدەتۋگە كومەكتەسەدى. ٵرتۇرلى جەمىس-جيدەك، كوكونىس پەن مايلى ەمەس تاعامدار جەۋگە تىرىسىڭىز.
-
سۋ مەن باسقا دا پايدالى سۋسىنداردى كوپ ٸشىڭىز.
-
اسقا تابەتىڭىز بولماسا، از مولشەردە ٴجيى-ٴجيى تاماقتانىپ تۇرىڭىز. سونداي-اق دارىگەردەن تاعامدىق قوسپالار جايلى سۇراپ كورىڭىز a.
-
تەز ٴجۇرۋ مەن وزگە دە جاتتىعۋ تۇرلەرى جاعىمسىز سەزىمدەردى باسۋعا ىقپال ەتەدى. دەنەنى شىنىقتىرۋ كەيبىرەۋلەرگە ومىردەن وزعان ادامى تۋرالى ويلانۋعا مۇمكىندىك بەرسە، وزگە بىرەۋلەرگە كوڭىلىن باسقا جاققا بۇرۋعا كومەكتەسەدى.
قاعيدا: «ەشكىم دە ٶز ٴتانىن جەك كورمەيدى، قايتا، وعان ٴنار بەرىپ، ايالاپ كۇتەدى» (ەفەستىكتەرگە 5:29).
3. ۇيقىڭىزدى قاندىرىڭىز
-
ۇيقىنىڭ ماڭىزى قاشاندا زور. قايعى ادامدى ٵل-قۋاتتان ايىراتىندىقتان، ونداي ادام ٷشىن ۇيقى اسىرەسە ماڭىزدى.
-
كوفەين مەن ٴسپيرتتى ىشىمدىكتەرگە كەلگەندە اباي بولىڭىز، ويتكەنى ولار ۇيقىنى بۇزادى.
قاعيدا: «تىنىمسىز ەڭبەكتەنىپ، جەلدىڭ سوڭىنان قۋعانشا، ازىراق تىنىعىپ العان ارتىق» (ۋاعىزداۋشى 4:6).
4. وزىڭىزگە ٴتيىمدىسىن انىقتاڭىز
-
اركىمنىڭ ٵرتۇرلى قايعىراتىنىن ەسكەرىپ، قايعىمەن كۇرەسۋدىڭ وزىڭىزگە ٴتيىمدى بولاتىن جولىن انىقتاۋعا تىرىسىڭىز.
-
كوپ ادام قايعىسىمەن بولىسۋدەن جەڭىلدەپ قالسا، وزگەلەرى ونى ىشتە ساقتاۋدى ٴجون كورەدى. قايعىدان وڭالۋ ٷشىن جان-دۇنيەنى اقتارۋدىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىنە قاتىستى مامانداردىڭ پىكىرى ٵرتۇرلى. ەگەر الدەكىمگە مۇڭىڭىزدى شاققىڭىز كەلسە، بىراق بۇدان قىسىلساڭىز، جاقىن دوسىڭىزعا ايتۋدان باستاپ كورىڭىز.
-
كەيبىرەۋلەر قايعىسىن كوز جاسىنا ەرىك بەرىپ جەڭىلدەتسە، وزگەلەرى كوپ جىلاماي-اق قايعىسىنان باس كوتەرىپ جاتادى.
قاعيدا: «اركىمنىڭ ٶز باقىتسىزدىعى مەن ازابى وزىنە ايان» (شەجىرەلەر 2-جازبا 6:29).
5. زياندى ادەتتەردەن اۋلاق بولىڭىز
-
جاقىن ادامىنان ايىرىلعانداردىڭ كەيبىرى جان ازابىن ىشىمدىك، ەسىرتكى يا ٴدارى-دارمەكپەن باسۋعا تىرىسادى. بىراق بۇل وتە قاۋىپتى. بۇدان ادام از ۋاقىتقا عانا قايعىسىن ۇمىتار، بىراق ارتىنان كوپ زارداپ شەگەدى. سوندىقتان ۋايىم-قايعىمەن كۇرەسۋدىڭ زيانسىز جولىن تابىڭىز.
قاعيدا: «ارامدايتىن بارلىق نارسەدەن ٶزىمىزدى تازارتايىق» (قورىنتتىقتارعا 2-حات 7:1).
6. كوڭىلىڭىزدى باسقا نارسەگە بۇرىڭىز
-
كوپ ادام قايعىسىن ۇنەمى ويلاي بەرمەس ٷشىن، اراگىدىك كوڭىلىن باسقا ىستەرگە بۇرىپ تۇرۋدىڭ پايدالى ەكەنىن بايقاعان.
-
دوستارمەن ارالاسۋ، جاڭا نارسەلەردى ۇيرەنۋ، كوڭىل سەرگىتۋ جان جاراڭىزدى ۋاقىتشا بولسا دا ۇمىتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.
-
ۋاقىت وتە كەلە بۇرىنعىداي كوپ قايعىرماي، باسقا ىستەرگە كوبىرەك ارالاسا باستاعانىڭىزدى بايقارسىز. بۇل — قايعى دەرتىنەن ساۋىعا باستاعانىڭىزدىڭ بەلگىسى.
قاعيدا: «ٵر نارسەنىڭ ٶز ۋاقىتى بار،.. جىلايتىن ۋاقىت، كۇلەتىن ۋاقىت، زار ەڭىرەيتىن ۋاقىت، بي بيلەيتىن ۋاقىت» (ۋاعىزداۋشى 3:1، 4).
7. قالىپتى ومىرگە ورالىڭىز
-
مۇمكىندىگىنشە ەرتەرەك كۇندەلىكتى ىستەرىڭىزگە ورالۋعا تىرىسىڭىز.
-
ۋاقتىلى ۇيىقتاپ، جۇمىس ىستەپ، باسقا دا شارۋالارمەن اينالىسساڭىز، ٶمىرىڭىز بۇرىنعى قالپىنا تۇسەدى.
-
وزىڭىزگە ۇنايتىن ىستەرمەن اينالىسقانىڭىز مۇڭلى كوڭىلىڭىزدى ٴسال دە بولسا جادىراتادى.
قاعيدا: «ادام قىسقا عۇمىرىنىڭ قيىنشىلىقتارىن ەسىنە الا بەرمەيدى، ويتكەنى قۇداي ونىڭ جۇرەگىن قۋانىشقا بولەپ وتىرادى» (ۋاعىزداۋشى 5:20).
8. ماڭىزدى شەشىمدەر قابىلداۋعا اسىقپاڭىز
-
جاقىنىن جوعالتقاننان كەيىن بىردەن ماڭىزدى شەشىمدەر قابىلداعان ادامدار مۇنىسىنا ارتىنان وكىنىپ جاتادى.
-
مۇمكىن بولسا، كوشۋ، جۇمىس ورنىن اۋىستىرۋ، مارقۇمنىڭ زاتتارىن تاراتۋ سياقتى ىستەردى ارادا ەداۋىر ۋاقىت وتكەن سوڭ جاساعان دۇرىس.
قاعيدا: «ىنتالىنىڭ جوسپارلارى تابىسقا جەتەلەر، اسىعاتىن ادام جوقشىلىققا ۇشىرار» (ناقىل سوزدەر 21:5).
9. جاقىن ادامىڭىزدى ۇمىتپاڭىز
-
جاقىنىنان ايىرىلعانداردىڭ كوبىسى سۇيىكتى ادامىن ەسكە سالاتىن نارسەلەردى ىستەۋدىڭ پايدالى ەكەنىن بايقاعان.
-
بالكىم، سىزگە دۇنيەدەن وزعان جاقىنىڭىزدىڭ سۋرەتتەرى مەن ەستەلىكتەرىن جيناۋ، يا بولماسا كۇندەلىك ارناپ، ەستە ساقتاپ قالعىڭىز كەلەتىن وقيعالاردى جازىپ وتىرۋ جۇبانىش بەرەر.
-
بىرگە وتكىزگەن قۋانىشتى ساتتەردى ەسكە سالاتىن زاتتاردى ساقتاپ قويىپ، كەيىن ٶزىڭىز دايىن بولعاندا ولاردى كورىپ ٴجۇرىڭىز.
قاعيدا: «بۇرىنعى كۇندەردى ەسىڭە ال» (مۇسانىڭ 5-جازباسى 32:7).
10. ۇيدە وتىرا بەرمەڭىز
-
دەمالىسقا شىعۋ جايلى ويلانىپ كورىڭىز.
-
ۇزاق ۋاقىتقا دەمالىسقا كەتۋ مۇمكىن بولماسا، جوق دەگەندە، ٴبىر-ەكى كۇن كوڭىل سەرگىتۋگە تىرىسىڭىز. مىسالى، ساياباققا بارىڭىز، دوستارىڭىزبەن قىدىرىڭىز، تۋعان-تۋىستارىڭىزعا قوناققا بارىڭىز.
-
ادەتتەگىدەن وزگەشە ىستەردى جاساۋدىڭ ٶزى قايعى جاراسىن جەڭىلدەتۋگە كومەكتەسەدى.
قاعيدا: «جۇرىڭدەر، مەنىمەن بىرگە وڭاشا جەرگە بارىپ، ازداپ تىنىعىپ الىڭدار» (مارقا 6:31).
11. باسقالارعا كومەكتەسىڭىز
-
باسقالارعا كومەك قولىن سوزعاندا، ٶزىڭىز دە جەڭىلدەپ قالاسىز.
-
بالكىم، سىزبەن بىرگە جاقىنىڭىزدى جوقتاپ جۇرگەن تۋىستارىڭىز بەن دوستارىڭىز سياقتى ادامدارعا قولداۋ كورسەتۋدەن باستارسىز. ولار دا قايعىلارىنا ورتاقتاساتىن جاندارعا مۇقتاج بولۋى مۇمكىن.
-
باسقالاردى جۇباتىپ، دەم بەرگەندە، قۋانىشقا قايتا كەنەلىپ، ٶمىرىڭىزدىڭ ٵلى دە ٴمانى بار ەكەنىن تۇسىنەسىز.
قاعيدا: «العاننان گورى بەرگەن باقىتتى» (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 20:35).
12. ٶمىرىڭىزدى قايتا سارالاڭىز
-
قايعى كەشكەن ادام ومىرگە جاڭاشا كوزبەن قاراپ، نەنىڭ ماڭىزدى ەكەنىن جاقسىراق تۇسىنە باستايدى.
-
وسى ۋاقىتتى پايدالانىپ، قالاي ٶمىر ٴسۇرىپ جاتقانىڭىزدى سارالاپ-سالماقتاڭىز.
-
قاجەت بولسا، وزگەرىستەر جاساپ، ماڭىزدى ىستەرگە باسا نازار اۋدارىڭىز.
قاعيدا: «توي-دۋماندى ۇيگە بارعاننان گورى، ازالى ۇيگە بارعان ارتىق، ويتكەنى بارلىق ادام تۇبىندە ولەدى. ٴتىرى جۇرگەندەر مۇنى قاپەرىندە ۇستاسىن» (ۋاعىزداۋشى 7:2).
ارينە، جاقىنىن جوعالتقاننىڭ دەرتى تولىق قايتپاس. دەسە دە قايعىنى جەڭىلدەتۋدىڭ امالدارىن جاساپ، سونىڭ ىشىندە وسى ماقالادا كەلتىرىلگەن كەڭەستەردى قولدانىپ، جۇبانىش تاپقان ادامدار از ەمەس. راس، بۇل ٴتىزىم قايعىنى جەڭۋدىڭ بارلىق جولىن قامتىمايدى. الايدا سول كەڭەستەردىڭ كەيبىرىن جۇزەگە اسىرىپ كورسەڭىز، جان جاراڭىزعا ايتارلىقتاي داۋا تابارسىز.
a «ويانىڭدار!» جۋرنالى قانداي دا ٴبىر ەم-شارا ٴتۇرىن ۇسىنبايدى.
قىزىقتى بولار مالىمەتتەر
ويانىڭدار!
قايعى جامىلعاندار ٷشىن تاپتىرماس كومەك
كيەلى كىتاپ — قايعى جامىلعاندار ٷشىن تاپتىرماس كومەك.
كۇزەت مۇناراسى
ٴتوزىمدى بولۋعا كومەكتەسەدى
ٶلىم نە سوزىلمالى دەرت سياقتى ومىردە اينالىپ وتۋگە دە، شەشۋگە دە كەلمەيتىن پروبلەمالارعا كەزىككەندە، نە ىستەۋگە بولادى؟
