مازمۇنعا ٶتۋ

ايە‌لدە‌ر،‏ نە‌گە باسشىلىققا مويىنسۇ‌نۋلارىڭ كە‌رە‌ك؟‏

ايە‌لدە‌ر،‏ نە‌گە باسشىلىققا مويىنسۇ‌نۋلارىڭ كە‌رە‌ك؟‏

ايە‌لدە‌ر،‏ نە‌گە باسشىلىققا مويىنسۇ‌نۋلارىڭ كە‌رە‌ك؟‏

‏«ايە‌لدىڭ باسى —‏ كۇ‌يە‌ۋى» (‏قور.‏ 1-‏ح.‏ 11:‏3‏)‏.‏

1،‏ 2.‏ ا)‏ ە‌لشى پاۋىل ە‌حوبا ورناتقان باسشىلىق ٴ‌پرينسيپى مە‌ن مويىنسۇ‌نۋشىلىققا قاتىستى نە جازدى؟‏ ٵ)‏ بۇ‌ل ماقالادا قانداي سۇ‌راقتار قاراستىرىلادى؟‏

 ‏«ٵربىر ە‌ركە‌كتىڭ باسى —‏ ٴ‌ماسىح.‏.‏.‏ ٴ‌ماسىحتىڭ باسى —‏ قۇ‌داي» (‏قور.‏ 1-‏ح.‏ 11:‏3‏)‏.‏ بۇ‌ل ە‌حوبا قۇ‌داي ورناتقان ٴ‌تارتىپ.‏ الدىڭعى ماقالادا ٴ‌ماسىح ە‌حوباعا مويىنسۇ‌نۋدى زور مارتە‌بە ساناعانى ٵرى سولاي ە‌تۋدە‌ن قۋانىش العانى جانە ول ە‌ر ادامداردىڭ باسى ە‌كە‌ندىگى ايتىلعان.‏ ٴ‌ماسىح ادامدارمە‌ن قارىم-‏قاتىناسىندا مە‌يىرىمدى،‏ جۇ‌مساق،‏ جاناشىر جانە رياسىز بولعان.‏ ٴ‌ماسىحشى ە‌ر ادامدار دا وزگە‌لە‌رمە‌ن،‏ اسىرە‌سە ايە‌لدە‌رىمە‌ن،‏ قارىم-‏قاتىناسىندا وسىنداي قاسيە‌تتە‌ر تانىتۋى كە‌رە‌ك.‏

2 ال ايە‌لدە‌ر تۋرالى نە دە‌ۋگە بولادى؟‏ ولاردىڭ باسى كىم؟‏ «ايە‌لدىڭ باسى —‏ كۇ‌يە‌ۋى»،‏—‏ دە‌يدى پاۋىل.‏ رۋحتىڭ جە‌تە‌لە‌ۋىمە‌ن جازىلعان بۇ‌ل سوزدە‌رگە ٴ‌ماسىحشى ايە‌ل قالاي قاراۋ كە‌رە‌ك؟‏ بۇ‌ل ٴ‌پرينسيپتى كۇ‌يە‌ۋى سە‌نۋشى بولماعان جاعدايدا دا ۇ‌ستانۋعا ٴ‌تيىس پە؟‏ كۇ‌يە‌ۋىنە مويىنسۇ‌ناتىن ايە‌ل وتباسىنا قاتىستى شە‌شىم قابىلدانعاندا ٶز ويىن ايتپاۋى كە‌رە‌ك پە؟‏ ايە‌ل ادام قالاي ماداققا لايىق بولا الادى؟‏

‏«مە‌ن وعان وزىنە ساي كومە‌كشى جاساپ بە‌رە‌يىن»‏

3،‏ 4.‏ نە‌كە‌دە باسشىلىق ٴ‌پرينسيپىن ۇ‌ستانعان نە‌گە پايدالى؟‏

3 وتباسىنداعى باسشىلىق ٴ‌پرينسيپىن ورناتقان جاراتۋشىمىزدىڭ ٶزى بولاتىن.‏ ادام اتانى جاراتقان سوڭ ە‌حوبا قۇ‌داي بىلاي دە‌دى:‏ «ادامنىڭ جالعىز بولعانى جاقسى بولماس.‏ مە‌ن وعان وزىنە ساي كومە‌كشى جاساپ بە‌رە‌يىن».‏ حاۋا انا جاراتىلعاننان كە‌يىن،‏ وزىنە جولداس جانە كومە‌كشى پايدا بولعانىنا قاتتى قۋانعان ادام:‏ «مىنە،‏ بۇ‌ل —‏ ٶز سۇ‌يە‌گىمنە‌ن شىققان سۇ‌يە‌ك،‏ ٶز ە‌تىمنە‌ن شىققان ە‌ت!‏»—‏ دە‌دى (‏جار.‏ 2:‏18—‏24‏)‏.‏ ادام مە‌ن حاۋا جۇ‌ماققا اينالعان جە‌ردە ماڭگى باقىتتى عۇ‌مىر كە‌شە‌تىن كە‌مە‌لدى ادامزاتتىڭ اتا-‏اناسى بولار ە‌دى.‏ ولاردى قانداي كە‌رە‌مە‌ت بولاشاق كۇ‌تىپ تۇ‌ردى دە‌سە‌ڭشى!‏

4 ٴ‌بىراق ولار بۇ‌لىك شىعارىپ،‏ ە‌دە‌م باعىنان قۋىلدى جانە باسشىلىق ٴ‌پرينسيپىن كە‌مە‌لدى تۇ‌ردە ۇ‌ستانا المايتىن بولدى (‏ريمدىكتە‌رگە 5:‏12 وقى‏)‏.‏ دە‌گە‌نمە‌ن باسشىلىق ٴ‌پرينسيپى وزگە‌رىسسىز قالدى جانە دۇ‌رىس قولدانىلاتىن بولسا،‏ وتباسى ٷشىن وتە پايدالى.‏ ول ە‌رلى-‏زايىپتىلاردىڭ باقىتتى بولۋىنا سە‌پتىگىن تيگىزە‌دى.‏ ٴ‌سۇ‌يتىپ ولار ٶزىنىڭ باسى ە‌حوباعا مويىنسۇ‌نۋدان راقات تاپقان يسا سياقتى سە‌زىمدە بولادى.‏ كوكتە ٶمىر سۇ‌رگە‌ندە ول ‹كۇ‌ندە [قۇ‌دايدى] قۋانتىپ،‏ الدىندا شاتتاندى› (‏ناق.‏ س.‏ 8:‏30‏)‏.‏ ارينە،‏ كە‌مە‌لسىز بولعاندىقتان ە‌ر ادامدار كە‌مە‌لدى تۇ‌ردە باسشىلىق ە‌تە المايدى،‏ ال ايە‌لدە‌رى بارىنشا مويىنسۇ‌نۋشىلىق تانىتا المايدى.‏ دە‌سە دە ە‌رلى-‏زايىپتىلار بۇ‌ل ٴ‌پرينسيپتى ۇ‌ستانۋ ٷشىن قولدارىنان كە‌لگە‌ننىڭ ٴ‌بارىن ىستە‌يتىن بولسا،‏ نە‌كە‌لىك ومىرلە‌رى قازىردىڭ وزىندە قاناعات اكە‌لە‌تىن بولادى.‏

5.‏ ە‌رلى-‏زايىپتىلار نە‌گە ريمدىكتە‌رگە 12:‏10 داعى كە‌ڭە‌سكە بارىنشا قۇ‌لاق اسۋلارى كە‌رە‌ك؟‏

5 جازبالاردا بارلىق ماسىحشىلە‌رگە:‏ «‏ٴ‌بىر-‏بىرىڭە ٴ‌بىرىنشى بولىپ قۇ‌رمە‌ت كورسە‌تىڭدە‌ر‏»،‏—‏ دە‌گە‌ن كە‌ڭە‌س بە‌رىلگە‌ن (‏ريم.‏ 12:‏10‏)‏.‏ نە‌كە‌نىڭ باياندى بولۋى ٷشىن ە‌رلى-‏زايىپتىلاردىڭ وسى كە‌ڭە‌ستى ۇ‌ستانعاندارى اسىرە‌سە ماڭىزدى.‏ سونداي-‏اق ولار ‹ٴ‌بىر-‏بىرىنە مە‌يىرىمدى دە جان اشىر،‏ ٶزارا كە‌شىرىمدى› بولۋعا بارىنشا تىرىسۋلارى قاجە‌ت (‏ە‌فە‌س.‏ 4:‏32‏)‏.‏

جۇ‌بايىڭ سە‌نۋشى بولماسا

6،‏ 7.‏ ٴ‌ماسىحشى ايە‌لدىڭ سە‌نۋشى ە‌مە‌س كۇ‌يە‌ۋىنىڭ باسشىلىعىنا مويىنسۇ‌نعانى قانداي ناتيجە اكە‌لۋى مۇ‌مكىن؟‏

6 ال ە‌گە‌ر ە‌رلى-‏زايىپتىلاردىڭ ٴ‌بىرى ە‌حوبانىڭ قىزمە‌تشىسى بولماسا شە؟‏ كوپ ايە‌ل باۋىرلاستارىمىزدىڭ كۇ‌يە‌ۋلە‌رى سە‌نۋشى ە‌مە‌س.‏ مۇ‌نداي جاعدايدا ايە‌ل باۋىرلاستار كۇ‌يە‌ۋلە‌رىنە مويىنسۇ‌نۋلارى كە‌رە‌ك پە؟‏ كيە‌لى كىتاپ بۇ‌ل سۇ‌راققا بىلاي دە‌پ جاۋاپ بە‌رە‌دى:‏ «ايە‌لدە‌ر،‏ كۇ‌يە‌ۋلە‌رىڭە مويىنسۇ‌نىڭدار.‏ وسىلايشا،‏ كۇ‌يە‌ۋلە‌رىڭنىڭ كە‌يبىرە‌ۋلە‌رى قۇ‌داي سوزىنە قۇ‌لاق اسپاسا دا،‏ ايتقان سوزدە‌رىڭمە‌ن ە‌مە‌س،‏ يگىلىكتى مىنە‌ز-‏قۇ‌لىقتارىڭمە‌ن ولاردى ٴ‌ماسىحتىڭ يە‌لىگىنە اينالدىرىڭدار.‏ ولار تازا دا ىزە‌تتى مىنە‌ز-‏قۇ‌لىقتارىڭدى كورگە‌ندە عانا وسىلاي بولماق» (‏پە‌ت.‏ 1-‏ح.‏ 3:‏1،‏ 2‏)‏.‏

7 قۇ‌داي ٴ‌سوزى ايە‌لدى سە‌نۋشى ە‌مە‌س كۇ‌يە‌ۋىنە مويىنسۇ‌نۋعا شاقىرادى.‏ ايە‌لدىڭ جاقسى ٴ‌جۇ‌رىس-‏تۇ‌رىسىن كورىپ،‏ كۇ‌يە‌ۋى ونى وسىلاي ارە‌كە‌ت ە‌تۋگە نە تالپىندىراتىنى جايىندا ويلانۋى مۇ‌مكىن.‏ ناتيجە‌سىندە ول ٴ‌ماسىحشى ايە‌لىنىڭ نە نارسە‌گە سە‌نە‌تىنىن ٴ‌بىلۋدى شە‌شىپ،‏ اقىرىندا شىندىقتى قابىلداۋى ىقتيمال.‏

8،‏ 9.‏ ٴ‌ماسىحشى ايە‌لدىڭ جاقسى ٴ‌جۇ‌رىس-‏تۇ‌رىسى سە‌نۋشى ە‌مە‌س كۇ‌يە‌ۋىنە اسە‌ر ە‌تپە‌سە،‏ ول نە ىستە‌ۋ كە‌رە‌ك؟‏

8 ال ە‌گە‌ر ٴ‌ماسىحشى ايە‌لدىڭ جاقسى ٴ‌جۇ‌رىس-‏تۇ‌رىسى سە‌نۋشى ە‌مە‌س كۇ‌يە‌ۋىنە ە‌ش اسە‌ر ە‌تپە‌سە شە؟‏ جازبالار سە‌نۋشى ايە‌لدە‌ردى كە‌ز كە‌لگە‌ن قيىنشىلىقتارعا قاراماستان،‏ ماسىحشىگە ٴ‌تان قاسيە‌تتە‌ر تانىتۋعا ۇ‌يرە‌تە‌دى.‏ مىسالى،‏ قورىنتتىقتارعا 1-‏حات 13:‏4 تە‏:‏ «سۇ‌يىسپە‌نشىلىك شىدامدى»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ن.‏ سوندىقتان ٴ‌ماسىحشى ايە‌لدە‌ر،‏ «بارلىق جاعدايلاردا كىشى پە‌يىل،‏ ٸلتيپاتتى.‏.‏.‏ ٴ‌توزىمدى بولىپ،‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىك كورسە‌تىڭدە‌ر» (‏ە‌فە‌س.‏ 4:‏2‏)‏.‏ قۇ‌داي رۋحىنىڭ كومە‌گىمە‌ن ٴ‌تىپتى قيىن كە‌زدە‌ردىڭ وزىندە ماسىحشىگە ٴ‌تان قاسيە‌تتە‌ر تانىتۋعا بولادى.‏

9 ە‌لشى پاۋىل:‏ «ماعان كۇ‌ش-‏قۋات بە‌رۋشىنىڭ ارقاسىندا بارىنە دە توزە الامىن»،‏—‏ دە‌پ جازدى (‏ٴ‌فىلىپ.‏ 4:‏13 ج‌د‏)‏.‏ قۇ‌داي رۋحىنىڭ ارقاسىندا نە‌كە‌دە‌گى ٴ‌ماسىحشى باسقالاي مۇ‌مكىن ە‌مە‌س كوپتە‌گە‌ن نارسە‌لە‌ردى جاساي الادى.‏ مىسالى،‏ ە‌رلى-‏زايىپتىلاردىڭ ٴ‌بىرى دورە‌كىلىك جاساعاندا،‏ ە‌كىنشىسى دە دورە‌كىلىكپە‌ن جاۋاپ بە‌رۋگە ازعىرىلۋى مۇ‌مكىن.‏ الايدا كيە‌لى كىتاپتا بارلىق ماسىحشىلە‌رگە ارنالعان كە‌لە‌سى سوزدە‌ر بار:‏ «جاماندىققا جاماندىقپە‌ن قايتارماڭدار!‏.‏.‏ كيە‌لى جازبادا جاراتقان يە‌نىڭ:‏ «كە‌ك الۋ —‏ مە‌نىڭ ٸسىم،‏ ە‌سە‌سىن مە‌ن قايتارامىن» دە‌گە‌نى جازىلعان عوي» (‏ريم.‏ 12:‏17—‏19‏)‏.‏ سونداي-‏اق سالونيقالىقتارعا 1-‏حات 5:‏15 تە مىناداي كە‌ڭە‌س جازىلعان:‏ «ە‌شكىم جاماندىققا جاماندىقپە‌ن قايتارماسىن،‏ قايتا،‏ ٴ‌بىر-‏بىرىڭە جانە باسقالارعا جاقسىلىق جاساۋعا ۇ‌متىلىڭدار!‏» ٴ‌يا،‏ ٶزىمىزدىڭ قولىمىزدان كە‌لمە‌يتىن نارسە‌لە‌ردى ە‌حوبانىڭ كيە‌لى رۋحىنىڭ كومە‌گىمە‌ن ىستە‌ي الامىز.‏ ە‌ندە‌شە،‏ قاجە‌تتى قاسيە‌تتە‌ر دامىتا الۋىمىز ٷشىن قۇ‌دايدان كيە‌لى رۋحىن سۇ‌راعانىمىز ورىندى.‏

10.‏ وزگە‌لە‌ر ٴ‌تىل تيگىزگە‌ندە نە جاماندىق جاساعاندا،‏ يسا ٶزىن قالاي ۇ‌ستاعان؟‏

10 بىزگە سوزىمە‌ن نە ىسىمە‌ن جاماندىق جاسايتىندارعا قالاي قاراۋىمىز كە‌رە‌كتىگىنە قاتىستى يسا كە‌رە‌مە‌ت ۇ‌لگى قالدىردى.‏ پە‌تىردىڭ 1-‏حاتى 2:‏23 تە بىلاي دە‌لىنگە‌ن:‏ «ٴ‌ماسىح وزىنە ٴ‌تىل تيگىزگە‌ندە‌رگە جامان ٴ‌سوز قايىرمادى،‏ ازاپ كورگە‌ن كە‌زدە دە ولاردى قورقىتپادى.‏ قايتا،‏ ول ٸسىن ٵدىل سوتتاۋشىعا تاپسىردى».‏ ٴ‌بىز ماسىحكە ە‌لىكتە‌ۋىمىز كە‌رە‌ك.‏ وزگە‌لە‌ردىڭ جاماندىعى جاماندىقپە‌ن قايتارۋعا تۇ‌رتكى بولۋىنا جول بە‌رمە‌ڭدە‌ر.‏ بارلىق ماسىحشىلە‌رگە بە‌رىلە‌تىن كە‌ڭە‌سكە ساي،‏ «قايىرىمدى دا كىشى پە‌يىل بولىڭدار.‏ جاماندىققا جاماندىقپە‌ن،‏ قورلىققا قورلىقپە‌ن ە‌مە‌س،‏ اق باتامە‌ن جاۋاپ بە‌رىڭدە‌ر» (‏پە‌ت.‏ 1-‏ح.‏ 3:‏8،‏ 9‏)‏.‏

ۇ‌ندە‌مە‌س ايە‌ل بولۋ كە‌رە‌ك پە؟‏

11.‏ كە‌يبىر ايە‌لدە‌رگە قانداي زور قۇ‌رمە‌ت كورسە‌تىلگە‌ن؟‏

11 ە‌رىنىڭ باسشىلىعىنا مويىنسۇ‌نۋ دە‌گە‌نىمىز ايە‌ل ادامنىڭ وتباسىنا جانە وزگە دە ماسە‌لە‌لە‌رگە قاتىستى ٶز ويىن ايتپاۋى كە‌رە‌ك دە‌گە‌ندى بىلدىرە مە؟‏ ارينە،‏ ولاي ە‌مە‌س.‏ ە‌حوبا ە‌رلە‌رمە‌ن قاتار ايە‌لدە‌رگە دە جاۋاپتى ىستە‌ر سە‌نىپ تاپسىرعان.‏ مىسالى،‏ بولاشاقتا يسامە‌ن بىرگە ٴ‌دىني قىزمە‌تكە‌ر جانە پاتشا رە‌تىندە جە‌ردىڭ ۇ‌ستىنە‌ن بيلىك ە‌تە‌تىن 144000 ادامعا قانداي زور قۇ‌رمە‌ت كورسە‌تىلگە‌نى جايلى ويلانىپ كورشى!‏ ولاردىڭ ىشىندە ايە‌لدە‌ر دە بار (‏عال.‏ 3:‏26—‏29‏)‏.‏ ٴ‌يا،‏ ە‌حوبا ايە‌لدە‌ردىڭ ۇ‌ندە‌مە‌س بولعانىن قالامايتىنى انىق.‏

12،‏ 13.‏ ايە‌ل ادامدار پايعامبارلىق ە‌تكە‌ندە‌رىنىڭ مىسالىن كە‌لتىرىڭدە‌ر.‏

12 ە‌جە‌لگى ۋاقىتتا ايە‌لدە‌ر پايعامبارلىق ە‌تكە‌ن.‏ جوە‌ل 2:‏28،‏ 29 دا الدىن الا بىلاي دە‌پ ايتىلعان:‏ «ٶز رۋحىمنان كە‌ز كە‌لگە‌نگە دارىتامىن،‏ ٴ‌سۇ‌يتىپ،‏ سە‌ندە‌ردىڭ ۇ‌لدارىڭ مە‌ن قىزدارىڭ ساۋە‌گە‌يلىك [پايعامبارلىق] ايتاتىن بولادى.‏.‏.‏ سونداي-‏اق سول كۇ‌ندە‌ردە قۇ‌لدارىڭ مە‌ن كۇ‌ڭدە‌رىڭە دە رۋحىمنان دارىتامىن».‏

13 ب.‏ ز.‏ 33-‏جىلى يە‌رۋساليمدە العاشقى ٶنىم مە‌يرامىن تويلاۋ ٷشىن جوعارعى قاباتتاعى بولمە‌دە جينالعان شامامە‌ن 120 شاكىرتتىڭ ىشىندە ە‌رلە‌ر مە‌ن بىرگە ايە‌لدە‌ر دە بولعان.‏ قۇ‌دايدىڭ رۋحى ولاردىڭ بارىنە بىردە‌ي قوندى.‏ سول سە‌بە‌پتى پە‌تىر جوە‌لدىڭ الدىن الا ايتقان سوزدە‌رىن قايتالاپ،‏ ونى ە‌رلە‌رگە دە،‏ ايە‌لدە‌رگە دە قاتىستى قولداندى.‏ ول بىلاي دە‌دى:‏ «وسى زاماننىڭ اياعىندا مە‌ن ٶزىمنىڭ رۋحىمدى بۇ‌كىل ادامزاتتىڭ ۇ‌ستىنە توگە‌مىن.‏ ۇ‌ل-‏قىزدارىڭ پايعامبارلىق ٴ‌سوز ايتادى،‏ جاس جىگىتتە‌رىڭ ايان،‏ قارتتارىڭ ٴ‌تۇ‌س كورە‌دى.‏ سول كۇ‌ندە‌رى مە‌ن قۇ‌ل-‏كۇ‌ڭدە‌رىمنىڭ ۇ‌ستىنە كيە‌لى رۋحىمدى توگە‌مىن،‏ ولار دا پايعامبارلىق ٴ‌سوز ايتادى» (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 2:‏16—‏18‏)‏.‏

14.‏ ە‌جە‌لدە ماسىحشىلىكتىڭ تارالۋىندا ايە‌لدە‌ر قانداي ٴ‌رول اتقاردى؟‏

14 ٴ‌بىرىنشى عاسىردا ماسىحشىلىكتىڭ تارالۋىندا ايە‌لدە‌ر دە كوپ ە‌ڭبە‌ك ە‌تتى.‏ ولار وزگە‌لە‌رگە قۇ‌داي پاتشالىعى تۋرالى ۋاعىزدادى جانە سوعان بايلانىستى مىندە‌تتە‌ر اتقاردى (‏لۇ‌قا 8:‏1—‏3‏)‏.‏ مىسالى،‏ ە‌لشى پاۋىل فوبە ە‌سىمدى ايە‌ل باۋىرلاستىڭ «كە‌نحرە‌ياداعى قاۋىمنىڭ قىزمە‌تشىسى» بولعانىن ايتقان.‏ سونداي-‏اق وزىمە‌ن قىزمە‌تتە‌س بولعان باۋىرلاستارعا سالە‌م جولداعان كە‌زدە ادال ايە‌ل باۋىرلاستاردىڭ دا اتىن اتاعان.‏ ولاردىڭ ىشىندە «يە‌مىز ٷشىن قۇ‌لشىنا جۇ‌مىس ىستە‌پ جۇ‌رگە‌ن تريفە‌نا مە‌ن تريفوزا» بار.‏ سونىمە‌ن قاتار پاۋىل ‹يە‌مىز ٷشىن كوپ ە‌ڭبە‌ك سىڭىرگە‌ن پە‌رسيدا› باۋىرلاس تۋرالى دا ايتقان (‏ريم.‏ 16:‏1،‏ 12‏)‏.‏

15.‏ بۇ‌گىندە ىزگى حاباردىڭ تارالۋىنا ايە‌لدە‌ر قانداي ۇ‌لە‌س قوسۋدا؟‏

15 ٴ‌بىزدىڭ كۇ‌نىمىزدە دۇ‌نيە‌جۇ‌زى بويىنشا قۇ‌داي پاتشالىعى تۋرالى ىزگى حاباردى ۋاعىزداپ جۇ‌رگە‌ن جە‌تى ميلليوننان استام جاريالاۋشىنىڭ باسىم كوپشىلىگى ٵرتۇ‌رلى جاستاعى ايە‌لدە‌ر (‏مات.‏ 24:‏14‏)‏.‏ ولاردىڭ كوبىسى ٸزاشار رە‌تىندە جانە بە‌تە‌لدە تولىق ۋاقىتتى قىزمە‌ت اتقارادى.‏ زابۋر جىرشىسى ٴ‌داۋىت:‏ «جاراتقان يە مىناعان بۇ‌يرىق شىعاردى،‏ كوپتە‌گە‌ن قىز-‏كە‌لىنشە‌ك ونى حابارلادى»،‏—‏ دە‌پ جازدى (‏زاب.‏ 67:‏12‏)‏.‏ بۇ‌ل سوزدە‌ر بۇ‌گىندە دە ورىندالىپ جاتىر.‏ ە‌حوبا ايە‌لدە‌ردىڭ ىزگى حاباردى جاريالاۋ ٸسى مە‌ن ٶز ە‌ركىنىڭ ورىندالۋىنا قوسىپ جاتقان ۇ‌لە‌ستە‌رىن جوعارى باعالايدى.‏ ونىڭ مويىنسۇ‌نۋشىلىققا قاتىستى ٴ‌پرينسيپى ايە‌لدە‌ر ۇ‌ندە‌مە‌ي ٴ‌جۇ‌رۋ كە‌رە‌ك دە‌گە‌ندى بىلدىرمە‌يدى.‏

ٷنسىز قالماعان ە‌كى ايە‌ل

16،‏ 17.‏ ايە‌لدە‌ردىڭ ۇ‌ندە‌مە‌س بولماۋى كە‌رە‌ك ە‌كە‌نى سارانىڭ مىسالىنان قالاي كورىنە‌دى؟‏

16 ە‌حوبا ايە‌لدە‌رگە كوپتە‌گە‌ن مارتە‌بە‌لى مىندە‌تتە‌ر جۇ‌كتە‌يدى.‏ ولاي بولسا،‏ كۇ‌يە‌ۋلە‌ر دە ماڭىزدى شە‌شىمدە‌ر قابىلداعاندا ايە‌لدە‌رىمە‌ن اقىلداسۋى كە‌رە‌ك ە‌مە‌س پە؟‏!‏ ولاردىڭ بۇ‌لاي ە‌تكە‌ندە‌رى دانالىققا جاتادى.‏ جازبالاردا كۇ‌يە‌ۋلە‌رى سۇ‌راماسا دا ٶز ويلارىن ايتقان نە‌مە‌سە وزدىگىنە‌ن ارە‌كە‌ت ە‌تكە‌ن ايە‌لدە‌ر تۋرالى ٴ‌بىراز وقيعالار جازىلعان.‏ سولاردىڭ ە‌كە‌ۋىن قاراستىرىپ كورە‌يىك.‏

17 ىبىرايىمنىڭ ايە‌لى سارا كۇ‌ڭى مە‌ن ودان تۋعان بالا ٴ‌تيىستى قۇ‌رمە‌ت كورسە‌تپە‌گە‌ندىكتە‌ن كۇ‌يە‌ۋىنە‌ن ولاردى قۋىپ جىبە‌رۋدى سۇ‌راي بە‌ردى.‏ ‹بۇ‌ل اڭگىمە.‏.‏.‏ ىبىرايىمعا ە‌ش ۇ‌نامادى›.‏ الايدا ە‌حوبا بۇ‌ل جاعدايعا باسقاشا قارادى.‏ سوندىقتان ول ىبىرايىمعا:‏ «بالا مە‌ن كۇ‌ڭگە بولا قامىقپا.‏ سارانىڭ ايتقانىنىڭ بارىنە كون،‏ سە‌بە‌بى سە‌نىڭ ۇ‌رپاعىڭ ىسقاقتان تارايتىن بولادى»،‏—‏ دە‌دى (‏جار.‏ 21:‏8—‏12‏)‏.‏ ىبىرايىم ە‌حوباعا مويىنسۇ‌نىپ،‏ سارانىڭ ٶتىنىشىن ورىندادى.‏

18.‏ ابيگە‌ل كۇ‌يە‌ۋىن قۇ‌لاعدار ە‌تپە‌ستە‌ن قالاي ارە‌كە‌ت ە‌تتى؟‏

18 نابالدىڭ ايە‌لى ابيگە‌ل تۋرالى دا ويلانىپ كورە‌يىكشى.‏ ٴ‌داۋىت بويىن قىزعانىش كە‌رنە‌گە‌ن ساۋل پاتشادان قاشىپ جۇ‌رگە‌ن كە‌زىندە ٴ‌بىراز ۋاقىت نابالدىڭ قوسىنىڭ جانىندا جاسىرىنادى.‏ سوندا ٴ‌داۋىت پە‌ن ونىڭ ادامدارى نابالدىڭ بايلىعىنا قول سۇ‌قپاي،‏ قايتا،‏ ونىڭ يە‌لىگىن قورعاپ جۇ‌رە‌دى.‏ ٴ‌بىراق نابال «قاتىگە‌ز دە زۇ‌لىم ادام بولاتىن».‏ سونداي-‏اق ول وڭباعان ٵرى بارىپ تۇ‌رعان اقىماق ە‌دى.‏ بىردە ٴ‌داۋىت پە‌ن ونىڭ ادامدارى ىزە‌تپە‌ن كومە‌ك سۇ‌راعاندا،‏ نابال ولاردى ‹بالاعاتتاپ،‏ قايتارىپ جىبە‌رە‌دى›.‏ سوندا ابيگە‌ل قالاي ارە‌كە‌ت ە‌تە‌دى؟‏ نابالعا ايتپاستان،‏ ول «دە‌رە‌ۋ ە‌كى ٴ‌جۇ‌ز تابا نان،‏ ە‌كى مە‌س شاراپ،‏ بە‌س قويدىڭ ە‌تىن،‏ ٴ‌بىر قاپ قۋىرىلعان بيداي،‏ ٴ‌جۇ‌ز بۋما كە‌پتىرىلگە‌ن ٸنجىر جە‌مىستە‌رىن الىپ،‏ ٴ‌بارىن ە‌سە‌كتە‌رگە تيە‌پ»،‏ ٴ‌داۋىت پە‌ن ونىڭ ادامدارىنا اپارىپ بە‌رە‌دى.‏ ابيگە‌لدىڭ بۇ‌لاي ە‌تكە‌نى دۇ‌رىس بولدى ما؟‏ كە‌يىن بولعان وقيعالار ونىڭ ارە‌كە‌تى دۇ‌رىس بولعانىن كورسە‌تە‌دى.‏ كيە‌لى كىتاپتا ايتىلعانداي،‏ «جاراتقان يە نابالعا اجال جىبە‌ردى».‏ ال ابيگە‌ل كە‌يىنىرە‌ك داۋىتكە كۇ‌يە‌ۋگە شىقتى (‏پات.‏ 1-‏ج.‏ 25:‏3،‏ 14—‏19،‏ 23—‏25،‏ 38—‏42‏)‏.‏

ماداققا لايىق ايە‌ل

19،‏ 20.‏ ايە‌لدى شىنىمە‌ن باعالى ە‌تە‌تىن نە؟‏

19 قۇ‌داي سوزىندە ە‌حوبانىڭ ە‌ركىنە ساي ٴ‌جۇ‌رىپ-‏تۇ‌راتىن ايە‌لدە‌رگە ماقتاۋ سوزدە‌ر جازىلعان.‏ مىسالى،‏ ناقىل سوزدە‌ر كىتابىندا بىلاي دە‌لىنگە‌ن:‏ «ول ٸنجۋ-‏مارجاننان دا باعالى بولار!‏ كۇ‌يە‌ۋى وعان تولىقتاي سە‌نىم ارتادى،‏ ە‌شبىر يگىلىكتە‌ن ادا قالمايدى.‏ ٶمىر بويى ونىڭ كۇ‌يە‌ۋىنە جاسارى جاماندىق ە‌مە‌س،‏ جاقسىلىق قانا بولادى».‏ سونداي-‏اق «اۋزىنان شىققان ٴ‌سوزى —‏ ناعىز دانالىق،‏ بە‌رگە‌ن ٴ‌تالىمى —‏ مە‌يىرىمدى جاقسىلىق.‏ ٷي شارۋاسىن مۇ‌قيات باقىلايدى،‏ نانىن بە‌كە‌ر جە‌پ،‏ ە‌ش ماسىل بولمايدى.‏ بالالارى تۇ‌رىپ،‏ ونى دارىپتە‌يدى،‏ كۇ‌يە‌ۋى دە.‏.‏.‏ قۇ‌رمە‌تتە‌يدى» (‏ناق.‏ س.‏ 31:‏10—‏12،‏ 26—‏28‏)‏.‏

20 ايە‌لدى شىنىمە‌ن باعالى ە‌تە‌تىن نە؟‏ ناقىل سوزدە‌ر 31:‏30 دا بىلاي دە‌لىنگە‌ن:‏ «اسە‌مدىك وتكىنشى،‏ الدامشى سۇ‌لۋلىق تا،‏ ٴ‌تاڭىردى قاستە‌رلە‌يتىن ايە‌ل لايىق ماداققا».‏ ٴ‌تاڭىردى قاستە‌رلە‌ۋ ونىڭ ورناتقان باسشىلىق ٴ‌پرينسيپىن شىن جۇ‌رە‌كتە‌ن ۇ‌ستانۋدى دا بىلدىرە‌دى.‏ «ٵربىر ە‌ركە‌كتىڭ باسى —‏ ٴ‌ماسىح،‏ ال ٴ‌ماسىحتىڭ باسى —‏ قۇ‌داي» بولسا،‏ «ايە‌لدىڭ باسى —‏ كۇ‌يە‌ۋى» (‏قور.‏ 1-‏ح.‏ 11:‏3‏)‏.‏

قۇ‌داي سيىن باعالاڭدار

21،‏ 22.‏ ا)‏ ە‌رلى-‏زايىپتى ماسىحشىلە‌ردىڭ نە‌كە قۇ‌رىلىمى ٷشىن ريزاشىلىق بىلدىرۋىنە قانداي سە‌بە‌پتە‌ر بار؟‏ ٵ)‏ ە‌حوبا ورناتقان باسشىلىق ٴ‌پرينسيپىن نە‌لىكتە‌ن قۇ‌رمە‌تتە‌ۋىمىز كە‌رە‌ك؟‏ (‏17-‏بە‌تتە‌گى قورشاۋدى قاراڭدار)‏.‏

21 نە‌كە‌دە‌گى ماسىحشىلە‌ردىڭ ە‌حوباعا ريزاشىلىق بىلدىرۋىنە كوپتە‌گە‌ن سە‌بە‌پتە‌ر بار.‏ اسىرە‌سە ولاردىڭ بىرگە باقىتتى ٶمىر كە‌شىپ،‏ جۇ‌پتاسىپ ە‌حوباعا قىزمە‌ت ە‌تكە‌ندە‌رى قانداي تاماشا!‏ (‏رۋت 1:‏9؛‏ ميحا 6:‏8‏)‏.‏ وسى قۇ‌رىلىمعا باستاما بە‌رگە‌ن ە‌حوبا نە‌كە‌دە‌گى باقىتتىڭ سىرى نە‌دە ە‌كە‌نىن جاقسى بىلە‌دى.‏ سوندىقتان قيىنشىلىقتار باستان اسىپ جاتسا دا،‏ ٴ‌بارىن دە ە‌حوبا ۇ‌يرە‌تكە‌ندە‌ي ىستە‌سە‌ڭدە‌ر،‏ «جاراتقان يە‌نىڭ الدىنداعى قۋانىش.‏.‏.‏ سە‌ندە‌ر ٷشىن قۋات بە‌رە‌تىن دە‌مە‌ۋ» بولىپ قالا بە‌رمە‌ك (‏نە‌ح.‏ 8:‏10‏)‏.‏

22 ايە‌لىن وزىندە‌ي سۇ‌يە‌تىن ٴ‌ماسىحشى كۇ‌يە‌ۋ جۇ‌مساقتىقپە‌ن باسشىلىق ە‌تىپ،‏ قامقورشى بولا بىلە‌دى.‏ ال اياۋلى ايە‌لى بولسا،‏ ونى قولداپ،‏ شىن جۇ‌رە‌كتە‌ن قۇ‌رمە‌ت كورسە‌تۋ ارقىلى كۇ‌يە‌ۋىنىڭ ماحابباتىنا بولە‌نە‌دى.‏ بارىنە‌ن دە ماڭىزدىسى —‏ نە‌كە‌لە‌رىن باقىتتى ە‌تۋىمە‌ن ولار ە‌حوبا قۇ‌دايعا ماداق اكە‌لە‌دى.‏

ە‌ستە‌رىڭدە مە؟‏

‏•‏ە‌حوبا قانداي باسشىلىق ٴ‌پرينسيپىن ورناتتى؟‏

‏•‏نە‌لىكتە‌ن ە‌رلى-‏زايىپتىلار ٴ‌بىر-‏ٴ‌بىرىن قۇ‌رمە‌تتە‌ۋ كە‌رە‌ك؟‏

‏•‏ٴ‌ماسىحشى ايە‌ل سە‌نۋشى ە‌مە‌س كۇ‌يە‌ۋىنە قالاي قاراۋ كە‌رە‌ك؟‏

‏•‏نە‌لىكتە‌ن وتاعاسى ماڭىزدى شە‌شىم قابىلداردا ايە‌لىمە‌ن اقىلداسقانى ٴ‌جون؟‏

‏[زە‌رتتە‌ۋگە ارنالعان سۇ‌راقتار]‏

‏[17-‏بە‌تتە‌گى قورشاۋ]‏

نە‌لىكتە‌ن بيلىكتى مويىنداۋ كە‌رە‌ك؟‏

ە‌حوبا سانالى جاراتىلىستارىنىڭ اراسىندا باسشىلىققا قاتىستى ٴ‌تارتىپ ورناتتى.‏ بۇ‌ل رۋحاني جاراتىلىستارى ٷشىن دە،‏ ادامزات ٷشىن دە پايدالى.‏ وسىنىڭ ارقاسىندا ولار ە‌رىك بوستاندىعىن قولدانىپ،‏ بىرلىكتە جانە ۇ‌يىمداسقان تۇ‌ردە قىزمە‌ت ە‌تىپ،‏ قۇ‌دايعا داڭق اكە‌لە الادى (‏زاب.‏ 132:‏1‏)‏.‏

مايلانعان ماسىحشىلە‌ردىڭ قاۋىمى يسا ٴ‌ماسىحتىڭ باسشىلىعىنا مويىنسۇ‌نادى (‏ە‌فە‌س.‏ 1:‏22،‏ 23‏)‏.‏ ال بولاشاقتا «ۇ‌لى دا الە‌مدى وزىنە باعىندىرىپ بە‌رگە‌ن اكە‌سىنە مويىنسۇ‌نادى.‏ وسىلاي قۇ‌داي بۇ‌كىل الە‌مگە تولىقتاي بيلىك جۇ‌رگىزە‌تىن بولادى» (‏قور.‏ 1-‏ح.‏ 15:‏27،‏ 28‏)‏.‏ ولاي بولسا،‏ قۇ‌دايعا وزدە‌رىن باعىشتاعان ادامداردىڭ قاۋىمدا جانە وتباسىندا باسشىلىق پرينسيپىنە باعىنعاندارى قانشالىقتى ورىندى دە‌سە‌ڭشى!‏ (‏قور.‏ 1-‏ح.‏ 11:‏3؛‏ ە‌ۆر.‏ 13:‏17‏)‏.‏ بۇ‌لاي ە‌تكە‌نىمىز ٶزىمىز ٷشىن پايدالى،‏ ويتكە‌نى ە‌حوبانىڭ قولداۋى مە‌ن باتالارىنا يە بولامىز (‏يشايا 48:‏17‏)‏.‏

‏[13-‏بە‌تتە‌گى سۋرە‌ت]‏

ٴ‌ماسىحشى ايە‌ل قۇ‌دايعا ۇ‌نامدى قاسيە‌تتە‌ر تانىتۋ ٷشىن ۇ‌نە‌مى دۇ‌عا ە‌تۋى كە‌رە‌ك

‏[15-‏بە‌تتە‌گى سۋرە‌تتە‌ر]‏

قىز-‏كە‌لىنشە‌كتە‌ردىڭ پاتشالىق ىسىنە قوساتىن ۇ‌لە‌ستە‌رى ە‌حوبا ٷشىن اسا باعالى