5-تاراۋ
«ولاردىڭ قانداي جيرەنىشتى ىستەرمەن اينالىسىپ جاتقانىنا قارا»
ويباعدار: جولدان تايعان ياھۋديلەردىڭ رۋحاني جانە مورالدىق قۇلدىراۋى
1—3. ەحوبا ەزەكيەلدى عيباداتحاناعا اپارىپ نە كورسەتكىسى كەلدى جانە نە ٷشىن؟ (2-ٴبولىمنىڭ ٴماتىنى مەن سۋرەتىن قاراڭىز.)
ەزەكيەل ٴدىني قىزمەتكەردىڭ ۇلى بولعاندىقتان، مۇسا زاڭىن جەتىك بىلگەن. ول يەرۋساليمدەگى عيباداتحانانى دا، ونداعى عيباداتتىڭ قانداي بولۋ كەرەكتىگىن دە جاقسى بىلگەن (ەزەك. 1:3؛ مالح. 2:7). ال ب.ز.ب. 612-جىلى عيباداتحانادا بولىپ جاتقان جايتتاردى كورگەندە، ەزەكيەل تۇرماق كەز كەلگەن ادال ياھۋديدىڭ توبە شاشى تىك تۇرار ەدى!
2 ەحوبا ەزەكيەلدىڭ عيباداتحانانىڭ مۇشكىل كۇيىن ٶز كوزىمەن كورىپ، كورگەندەرىن ۇيىندە جينالعان «ياھۋدا اقساقالدارىنا» ايتىپ بەرگەنىن قالادى (ەزەكيەل 8:1—4 وقىڭىز؛ ەزەك. 11:24، 25؛ 20:1—3). اياندا كيەلى رۋح ەزەكيەلدى كوتەرىپ الىپ، بابىلداعى كەبار وزەنىنىڭ جانىنداعى تەل-اۆيۆتەن جۇزدەگەن شاقىرىم قاشىقتىقتا جاتقان يەرۋساليمگە اپاردى. ەحوبا ونى عيباداتحاناداعى سولتۇستىككە قاراپ تۇرعان ىشكى قاقپانىڭ اۋزىنا اكەلدى. وسىلاي ەزەكيەلدىڭ اياندا عيباداتحانانى ارالاۋى باستالدى.
3 ەزەكيەل ول جەردە جاعا ۇستاتارلىق ٴتورت كورىنىستىڭ كۋاسى بولىپ، حالىقتىڭ ابدەن رۋحاني قۇلدىراپ كەتكەنىن كوردى. ەحوباعا تيەسىلى تازا عيبادات قالاي ارامدالدى؟ بۇل اياننىڭ ٴبىزدىڭ كۇندەرىمىزگە قانداي قاتىسى بار؟ ەزەكيەلمەن بىرگە ٴسىزدى دە عيباداتحانانى ارالاۋعا شاقىرامىز. ٴبىراق الدىمەن ەحوبا ٶزىنىڭ عيبادات ەتۋشىلەرىنەن نەنى تالاپ ەتەتىنىنە توقتالىپ وتەيىك.
«مەن... وزىمە قالتقىسىز بەرىلۋدى تالاپ ەتەتىن قۇدايمىن»
4. ەحوبا وزىنە عيبادات ەتەتىندەردەن نەنى تالاپ ەتەدى؟
4 ەزەكيەلدىڭ زامانىنا دەيىن توعىز عاسىرداي بۇرىن ەحوبا عيبادات ەتۋشىلەرىنەن نەنى تالاپ ەتەتىنىن انىق ايتقان ەدى. يسرايلدىكتەرگە * بەرىلگەن ون زاڭنىڭ ەكىنشىسىندە ول: «مەن، ەحوبا قۇدايىڭ، وزىمە قالتقىسىز بەرىلۋدى تالاپ ەتەتىن قۇدايمىن»،— دەگەن (مۇس. 2-ج. 20:5). «قالتقىسىز بەرىلۋدى تالاپ ەتەمىن» دەۋىمەن ەحوبا قىزمەتشىلەرىنىڭ وزگە ٴبىر تاڭىرگە عيبادات ەتۋىنە ەش توزبەيتىنىن ٴبىلدىردى. وسى كىتاپتىڭ 2-تاراۋىنان بىلگەنىمىزدەي، تازا عيباداتتىڭ ٴبىرىنشى تالابى بويىنشا، عيبادات جالعىز ەحوباعا ارنالۋى كەرەك. قىزمەتشىلەرى ەحوباعا ومىرلەرىنىڭ تورىنەن ورىن بەرۋلەرى شارت (مۇس. 2-ج. 20:3). ەحوبا ولاردىڭ تازا عيباداتتى جالعان عيباداتپەن ارالاستىرماي، رۋحاني تازالىق ساقتاعاندارىن قالايدى. يسرايل حالقى ب.ز.ب. 1513-جىلى ٶز ەرىكتەرىمەن زاڭ كەلىسىمىنە وتىرعان ەدى. وسىلايشا ولار ەحوباعا قالتقىسىز بەرىلۋدى سەرت ەتتى (مۇس. 2-ج. 24:3—8). ەحوبا ٶز كەلىسىمىنە ٵردايىم ادال. ول حالقى دا سولاي ادال بولادى دەپ كۇتتى (مۇس. 5-ج. 7:9، 10؛ سام. 2-ج. 22:26).
5، 6. نەگە ەحوبا يسرايلدىكتەردىڭ قالتقىسىز بەرىلگەندىك تانىتۋىنا لايىق بولعان؟
5 ەحوبانىڭ يسرايلدىكتەردەن قالتقىسىز بەرىلگەندىكتى تالاپ ەتكەنى ٵدىل بولدى ما؟ ارينە! ويتكەنى ول قۇدىرەتى شەكسىز قۇداي، الەمنىڭ ٵمىرشىسى، ٶمىردىڭ قاينار كوزى مەن قۋاتتاندىرۋشىسى! (ٴزاب. 36:9؛ ەل. ٸس. 17:28). ونىڭ ۇستىنە، ەحوبا — ٴيسرايلدى ازات ەتكەن قۇداي. ول حالىققا ون زاڭ بەرگەندە، وسىنى ەستەرىنە سالىپ: «مەن سەنى مىسىر ەلىنەن، قۇلدىقتىڭ ۇيىنەن، الىپ شىققان ەحوبا قۇدايىڭمىن»،— دەگەن (مۇس. 2-ج. 20:2). ەحوبا يسرايلدىكتەردىڭ جۇرەكتەرىنەن تەك وزىنە عانا تيەسىلى دارا ورىن الۋعا ابدەن لايىق ەدى!
6 ەحوبا ەشقاشان وزگەرمەيدى (مالح. 3:6). ول ٷشىن قالتقىسىز بەرىلگەندىك قاشاندا ماڭىزدى. ولاي بولسا، عيباداتحاناداعى سۇمدىق ٴتورت جايتتى كورگەندە، ونىڭ نەندەي كۇي كەشكەنىن ٶزىڭىز ويلاي بەرىڭىز. قازىر ەزەكيەل كورگەن سول ٴتورت كورىنىسكە كوڭىل بۇرايىق.
1-كورىنىس: قۇدايدىڭ قاھارىن تۋعىزعان ٴمۇسىن
7. ا) جولدان تايعان ياھۋديلەر عيباداتحانانىڭ سولتۇستىك قاقپاسىنىڭ الدىندا نە ىستەدى جانە بۇل ەحوباعا قالاي اسەر ەتتى؟ (تاراۋدىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.) ٵ) ەحوبانىڭ قىزعانىشى دەگەن نەنى بىلدىرەدى؟ (2-سىلتەمەنى قاراڭىز.)
7 ەزەكيەل 8:5، 6 وقىڭىز. ەزەكيەل ەسىنەن تانا جازدادى! عيباداتحانانىڭ سولتۇستىك قاقپاسىنىڭ الدىندا جولدان تايعان ياھۋديلەر پۇتقا تابىنىپ جاتتى! بۇل قاناحاندىقتار باعالدىڭ ايەلى دەپ ەسەپتەگەن اشەرا ٴتاڭىرىنىڭ قاسيەتتى باعاناسى بولسا كەرەك. مەيلى، ول اشەرا بولسىن، باسقا بولسىن، يسرايلدىكتەر ەحوبامەن جاساسقان كەلىسىمدەرىن اياقاستى ەتىپ، وپاسىزدىق جاسادى. جالعىز ەحوباعا تيەسىلى عيباداتتى مۇسىنگە ارناۋلارىمەن ولار قۇدايدىڭ قىزعانىشىن وياتىپ، ٵدىل قاھارىن تۋعىزدى * (مۇس. 5-ج. 32:16؛ ەزەك. 5:13). ويلاپ كورىڭىزشى، عيباداتحانا 400 جىلدان اسا ۋاقىت بويى ەحوبانىڭ مەكەندەيتىن ٷيى بولىپ كەلدى (پات. 1-ج. 8:10—13). ال وپاسىز حالىق بولسا ونىڭ اۋلاسىنا جەركەنىشتى پۇت كىرگىزىپ، ەحوبانى ٶز ۇيىنە جولاماستاي ەتتى.
8. ەزەكيەل كورگەن ٴبىرىنشى كورىنىستىڭ ٴبىزدىڭ كەزىمىزگە قانداي قاتىسى بار؟
8 ەزەكيەل كورگەن ٴبىرىنشى كورىنىستىڭ ٴبىزدىڭ كەزىمىزگە قانداي قاتىسى بار؟ جولدان تايعان ياھۋديلەر بۇگىندەگى ماسىحشىلەر الەمىن ەسكە سالادى. ماسىحشىلەر الەمىنىڭ شىركەۋلەرى پۇتتارعا لىق تولى. ونداعى ادامدار قانشا جەردەن قۇدايعا سيىنىپ جاتىرمىز دەمەسىن، قۇداي ولاردىڭ عيباداتىن قابىل المايدى. ويتكەنى ولار شىندىعىندا قۇدايعا ەمەس، پۇتتارعا تابىنۋدا. ەش وزگەرمەيتىن ەحوبا جولدان تايعان ياھۋديلەرگە قالاي قاھارلانسا، ماسىحشىلەر الەمىنە دە ٴدال سولاي اشۋلى (جاق. 1:17). ول جولدان تايعان ماسىحشىلەر الەمىنە مۇلدەم جولامايدى!
9، 10. عيباداتحانادا بولعان پۇتقا تابىنۋشىلىق قاي جاعىنان بىزگە ەسكەرتۋ بولىپ تابىلادى؟
9 عيباداتحانادا بولعان پۇتقا تابىنۋشىلىق ٴبىز ٷشىن ەسكەرتۋ بولىپ تابىلادى. ەحوباعا قالتقىسىز بەرىلگەندىك تانىتقىمىز كەلسە، «پۇتقا تابىنۋشىلىقتان اۋلاق بولۋىمىز» كەرەك (قور. 1-ح. 10:14). بالكىم، ٴسىز: «مەن ەشقاشان پۇتقا تابىنبايمىن!»— دەرسىز. ٴبىراق پۇتقا تابىنۋشىلىقتىڭ تۇرلەرى وتە كوپ، كەيبىرىن اجىراتۋدىڭ ٶزى قيىن. دۇنيە-مۇلىك، اقشا، جىنىستىق قاتىناس، ويىن-ساۋىق دەگەن سياقتى نارسەلەر ٶمىرىمىزدىڭ تورىنە شىعىپ، ەحوباعا عيبادات ەتۋدەن ماڭىزدى بولىپ كەتسە، ولاردىڭ ٴبىز ٷشىن پۇتقا اينالعانى (مات. 6:19—21، 24؛ ەفەس. 5:5؛ قول. 3:5). ەندەشە، پۇتقا تابىنۋشىلىقتىڭ بارلىق تۇرىنەن ساق جۇرەيىك. ەحوبا جۇرەگىمىزدەن دارا ورىن الۋعا جانە جالعىز وعان عانا عيبادات ەتۋىمىزگە ابدەن لايىق! (جوح. 1-ح. 5:21).
10 ٴبىرىنشى كورىنىستە ەزەكيەل «سۇمدىق، جەركەنىشتى ىستەردىڭ» كۋاسى بولدى. ٴبىراق ەحوبا وعان: «سەن بۇدان دا جەركەنىشتىسىن كورەسىڭ»،— دەدى. قۇدايدىڭ ۇيىندە پۇتقا تابىنۋدان دا اسىپ تۇسەتىن تاعى قانداي جەركەنىشتى نارسە بولۋى مۇمكىن؟
2-كورىنىس: جەتپىس اقساقالدىڭ جالعان قۇدايلارعا حوش ٴيىستى زات تۇتەتۋى
11. عيباداتحانانىڭ قۇرباندىق وشاعى تۇرعان ىشكى اۋلاسىنا كىرگەندە، ەزەكيەل قانداي جەركەنىشتى ىستەر كوردى؟
11 ەزەكيەل 8:7—12 وقىڭىز. ەزەكيەل دۋالدى ۇڭگىپ، عيباداتحانانىڭ قۇرباندىق وشاعى تۇرعان ىشكى اۋلاسىنا كىرگەندە، «قابىرعالارعا اينالدىرا ويىپ سالىنعان نەشە ٴتۇرلى باۋىرىمەن جورعالاۋشىلاردى، جەركەنىشتى اڭدار مەن... جەركەنىشتى پۇتتاردى» كوردى *. بۇلاردىڭ ٴبارى جالعان قۇدايلاردىڭ بەينەلەرى ەدى. بارىنەن دە سوراقىسى، يسرايل ٷيىنىڭ 70 اقساقالى «قاراڭعىدا» سول قۇدايلارعا حوش ٴيىستى زات تۇتەتىپ جاتتى. مۇسا زاڭى بويىنشا، تۇتەتىلگەن حوش ٴيىستى زات ادال قىزمەتشىلەردىڭ قۇدايعا ۇنامدى دۇعالارىن بىلدىرەتىن (ٴزاب. 141:2). ٴبىراق 70 اقساقالدىڭ جالعان قۇدايلارعا ارناپ تۇتەتىپ جاتقان حوش ٴيىستى زاتتارى ەحوبا ٷشىن ارام، ساسىق بولدى. ولاردىڭ دۇعالارى جەركەنىشتى، جاعىمسىز يىستەي ەدى (ناق. س. 15:8). بۇل اقساقالدار «ٴبىزدى ەحوبا كورمەيدى» دەپ وزدەرىن الدادى. الايدا ەحوبا ولاردى كورىپ تۇردى. ولاردىڭ عيباداتحانادا نەمەن اينالىسىپ جاتقانىن ول ەزەكيەلگە دە اشىق كورسەتتى.
«قاراڭعىدا» جاسالاتىن جەركەنىشتى ىستەردىڭ ەشقايسىسى ەحوبانىڭ كوزىنەن تاسا ەمەس (11-ابزاستى قاراڭىز)
12. نەگە ٴبىز «قاراڭعىدا» دا ادال بولۋىمىز قاجەت جانە وسى تۇرعىدا اسىرەسە كىمدەر ۇلگى-ونەگە بولۋ كەرەك؟
12 ەزەكيەل كورگەن ەكىنشى كورىنىستەن ٴبىز قانداي ساباق الامىز؟ قۇداي دۇعالارىمىزدى تىڭداپ، عيباداتىمىزدى قابىلداسىن دەسەك، «قاراڭعىدا» دا ادال بولۋىمىز كەرەك (ناق. س. 15:29). مىنانى ۇمىتپايىق، ٴبارىن كورەتىن ەحوبا ٴبىزدىڭ دە نە ىستەپ، نە قويىپ جاتقانىمىزدى بىلەدى. ەحوبا ٴبىز ٷشىن ٴتىرى تۇلعا بولسا، ٴبىز وڭاشا قالعاندا دا ونىڭ كوڭىلىنە قاياۋ تۇسىرەتىن نارسەمەن اينالىسپايمىز (ەۆر. 4:13). اسىرەسە قاۋىم اقساقالدارى كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرىنە ساي ٶمىر ٴسۇرۋ جاعىنان باسقالارعا ۇلگى-ونەگە بولۋ كەرەك (پەت. 1-ح. 5:2، 3). باۋىرلاستار ساحنادان ٴتالىم بەرىپ، قاۋىمدى جەتەلەپ جۇرگەن بۇل اقساقالدار «قاراڭعىدا» دا، ياعني ولاردى ەشكىم كورمەي تۇرعان كەزدە دە كيەلى كىتاپقا ساي ٶمىر سۇرەدى دەپ سەنەدى (ٴزاب. 101:2، 3).
3-كورىنىس: ايەلدەردىڭ تاممۋز قۇدايىن جوقتاپ جىلاۋى
13. جولدان تايعان ايەلدەر عيباداتحانانىڭ سولتۇستىك قاقپاسىنىڭ الدىندا نە ىستەپ جاتتى؟
13 ەزەكيەل 8:13، 14 وقىڭىز. ەزەكيەلگە جەركەنىشتى ەكى كورىنىس كورسەتكەننەن كەيىن ەحوبا وعان: «سەن ولاردىڭ بۇدان دا سوراقى، جەركەنىشتى نارسەلەر جاساپ جاتقانىن كورەسىڭ»،— دەدى. بۇل جولى پايعامبار نە كوردى؟ «ەحوبانىڭ كيەلى ٷيىنىڭ سولتۇستىك قاقپاسىنىڭ الدىندا» ول «تاممۋز ٴتاڭىرىن جوقتاپ، جىلاپ وتىرعان ايەلدەردى كوردى». تاممۋز مەسوپوتامياداعى ەركەك ٴتاڭىر بولعان. ول قۇنارلىلىق پەن ٶسىپ-ٶنۋدىڭ ايەل ٴتاڭىرى يشتاردىڭ كۇيەۋى بولعانعا ۇقسايدى *. جولدان تايعان يسرايلدىك ايەلدەر تاممۋزدىڭ ولىمىمەن بايلانىستى جوقتاۋ ٴراسىمىن جاساپ جاتسا كەرەك. ولار جالعان قۇدايعا باعىشتالعان بۇل ٴراسىمدى تازا عيباداتتىڭ ورداسى — ەحوبانىڭ عيباداتحاناسىندا جاساپ جاتتى! ٴبىراق قۇدايدىڭ كيەلى ۇيىندە جاساعاننان بۇل ٴراسىم كيەلى بولىپ كەتپەدى. قايتا، ولاردىڭ ىستەپ جاتقاندارى ەحوبا ٷشىن وتە جەركەنىشتى بولدى!
14. جولدان تايعان ايەلدەردىڭ ىسىنە ەحوبانىڭ قالاي قاراعانىنان نە ۇيرەنەمىز؟
14 ەزەكيەل كورگەن ٷشىنشى كورىنىستەن نە ۇيرەنەمىز؟ عيباداتىمىز تازا بولۋ ٷشىن، ونى جالعان ٴدىننىڭ ارام ادەپ-عۇرىپتارىمەن ارالاستىرماۋىمىز كەرەك. جالعان دىندەردەن باستاۋ العان سالت-جورالار مەن مەيرامدارعا مۇلدەم جولاماعانىمىز ابزال. سوندا ولاردىڭ قايدان باستاۋ العانى سونشالىقتى ماڭىزدى ما؟ ماڭىزدى بولعاندا قانداي! بۇگىندە تويلانىپ جۇرگەن جاڭا جىل، تۋعان كۇن، روجدەستۆو، پاسحا دەگەن سياقتى مەرەكەلەر، ٴبىر قاراعاندا، ەش زيانى جوقتاي كورىنەر. ٴبىراق ٶزىڭىز ويلاپ كورىڭىزشى، ەحوبا بۇل مەيرامداردىڭ جالعان دىننەن قالاي باستاۋ الىپ، ٴبىزدىڭ كۇنىمىزگە قالاي جەتكەنىن ٶز كوزىمەن كورگەن عوي! ارادا قانشا ۋاقىت وتسە دە، تازا عيباداتپەن قانشا ارالاسسا دا، جالعان ٴدىننىڭ راسىمدەرى بۇدان تازارىپ كەتپەيدى، ولار ەحوبا ٷشىن سول كۇيى جەركەنىشتى بولىپ قالا بەرەدى (قور. 2-ح. 6:17؛ ايان 18:2، 4).
4-كورىنىس: جيىرما بەس كىسىنىڭ كۇنگە تابىنۋى
15، 16. عيباداتحانانىڭ ىشكى اۋلاسىندا 25 كىسى نە ىستەپ جاتتى جانە قالايشا ولار ەحوبانىڭ جۇرەگىن جارالادى؟
15 ەزەكيەل 8:15—18 وقىڭىز. ەحوبا اقىرعى ٴتورتىنشى كورىنىستى كورسەتەر كەزدە دە ەزەكيەلگە: «سەن ٵلى بۇدان دا سوراقى، جەركەنىشتى نارسەلەردى كورەسىڭ»،— دەدى. پايعامبار سوندا: «وسىعان دەيىن كورگەندەرىمنەن دە سوراقى بولاتىنداي ول نە؟»— دەپ ويلاعان شىعار. بۇل جولى ەحوبا ەزەكيەلدى عيباداتحانانىڭ ىشكى اۋلاسىنا اكەلدى. عيباداتحانانىڭ كىرەبەرىسىنىڭ ٴدال الدىندا 25 كىسى جۇزدەرىن شىعىسقا بۇرىپ، «كۇنگە تابىنىپ جاتتى». بۇل ەحوبانىڭ جۇرەگىن اۋىرتقان جامان ىستەردىڭ ەڭ جامانى بولار!
16 كوز الدىمىزعا قۇدايدىڭ عيباداتحاناسىن ەلەستەتىپ كورەيىكشى. ونىڭ كىرەبەرىسى شىعىسقا قاراپ تۇر. دەمەك، عيبادات ەتۋشىلەر عيباداتحاناعا كىرگەن كەزدە، جۇزدەرى باتىسقا، ال ارقالارى شىعىسقا قاراپ تۇراتىن. ٴبىراق مىنا 25 كىسى كۇنگە تابىنۋ ٷشىن جۇزدەرىن شىعىسقا بەرىپ، ال «عيباداتحاناعا تەرىس قاراپ تۇردى». وسىلايشا ولار ەحوبانىڭ وزىنەن تەرىس اينالدى، ويتكەنى عيباداتحانا «ەحوبانىڭ ٷيى» بولاتىن (پات. 1-ج. 8:10—13). بۇل وپاسىز جولدانتايۋشىلار ەحوبادان باس تارتىپ، ونىڭ مۇسانىڭ 5-جازباسى 4:15—19 تارماقتاردا جازىلعان زاڭىن اياقاستى ەتتى. ولار قالتقىسىز بەرىلگەندىك تانىتۋعا لايىق قۇدايدىڭ جۇرەگىن قاتتى جارالادى!
ەحوبا قىزمەتشىلەرىنىڭ قالتقىسىز بەرىلگەندىك تانىتۋىنا ابدەن لايىق
17، 18. ا) ەزەكيەل كورگەن ٴتورتىنشى كورىنىستەن نە ۇيرەنەمىز؟ ٵ) جولدان تايعان يسرايل كىمدەرمەن قارىم-قاتىناسىن بۇزدى جانە ولار بۇنداي كۇيگە قالاي جەتتى؟
17 ەزەكيەل كورگەن ٴتورتىنشى كورىنىستەن نە ۇيرەنەمىز؟ عيباداتىمىز تازا بولىپ قالا بەرۋ ٷشىن رۋحاني جارىقتى، ياعني ٴبىلىم مەن دانالىقتى ەحوبادان الۋىمىز كەرەك. ۇمىتپايىق، «ەحوبا قۇداي — كۇنىمىز»، ال ونىڭ ٴسوزى — جولىمىزعا جارىق شاشاتىن نۇر (ٴزابۇر 84:11؛ 119:105). ەحوبا ٴسوزى مەن وعان نەگىزدەلگەن ادەبيەتتەر ارقىلى جۇرەگىمىز بەن سانامىزعا نۇرىن توگۋدە. وسىلاي بىزگە قازىردىڭ وزىندە ٴمان-ماعىنالى ٶمىر كەشۋگە جانە ماڭگىلىك ومىرگە جەتەلەيتىن جولمەن جۇرۋگە كومەكتەسىپ كەلەدى. ال ەگەر ٴبىز قالاي ٶمىر ٴسۇرۋ كەرەكتىگىنە قاتىستى اقىل-كەڭەستى وسى دۇنيەدەن ىزدەيتىن بولساق، بۇل ەحوباعا تەرىس قاراعانمەن بىردەي بولماق. مۇنداي ٶمىر جولى ەحوبانى رەنجىتىپ، جۇرەگىنە تەرەڭ جارا سالادى. قۇدايىمىزدى ەشقاشان بۇنداي كۇيگە تۇسىرگىمىز كەلمەس ەدى! ەزەكيەل كورگەن بۇل كورىنىستەن الار تاعى ٴبىر ساباق: ٴبىز شىندىقتان تەرىس اينالعان جولدانتايۋشىلاردان اۋلاق ٴجۇرۋىمىز كەرەك (ناق. س. 11:9).
18 پۇتقا تابىنۋشىلىق پەن جالعان عيباداتتىڭ سۇمدىق ٴتورت كورىنىسىنە قاراپ، جولدان تايعان ياھۋديلەردىڭ قانشالىقتى رۋحاني ارامدالعانىن كورۋگە بولادى. رۋحاني ارامدالعان كەزدە، ولاردىڭ قۇدايمەن قارىم-قاتىناسى بۇزىلدى. ال رۋحاني ارامدالۋ بار جەردە مىندەتتى تۇردە مورالدىق قۇلدىراۋ دا بولادى. سول سەبەپتەن دە يسرايلدىكتەر ونەگەسىزدىكتىڭ نەبىر تۇرىنە بارىپ، ادامدارمەن دە قارىم-قاتىناستارىن بۇزدى. قازىر وپاسىز ياھۋديلەردىڭ نەندەي ىستەرمەن اينالىسقانىنا كوڭىل بۇرايىق.
«ولار سوراقى قىلىقتار جاسايدى»
19. ەحوبامەن كەلىسىمگە تۇرعان حالىقتىڭ مورالدىق جاعىنان ازىپ-توزعانىن ەزەكيەل قالاي سيپاتتادى؟
19 ەزەكيەل 22:3—12 وقىڭىز. يسرايلدىڭ بيلەۋشىلەرىنەن باستاپ قاراقۇرىم حالقىنا دەيىن — ٴبارى مورالدىق جاعىنان قۇلدىراپ كەتتى. «باسشىلار» جازىقسىز قان توگىپ، بيلىكتەرىن تەرىس پايدالاندى. ولاردىڭ سوڭىنان ەرگەن حالىق تا قۇداي زاڭىن ۇمىت قالدىردى. جانۇيالارعا كەلەر بولساق، «اتا-انانى سيلاماۋ»، قانداس تۋىستار اراسىندا جىنىستىق قاتىناسقا ٴتۇسۋ بەلەڭ الدى. جۇرت اراسىندا بۇزاقى يسرايلدىكتەر جاتجەرلىكتەردى الداپ، جەتىم مەن جەسىردى دە زار جىلاتتى. ەرلەر وزگەنىڭ ايەلىنىڭ ارىن تاپتاپ قورلادى. جۇگەنسىز اشكوزدىككە سالىنعاندار پارا الىپ، وزگەنىڭ اقشاسىن تارتىپ الىپ، تىم كوپ ۇستەمە تالاپ ەتتى. كەلىسىم جاساسقان حالقىنىڭ ەش شىمىرىكپەستەن زاڭدى تاپتاپ، ونىڭ استارىندا جاتقان سۇيىسپەنشىلىكتى كورمەي كور سوقىر بولعانى ەحوبانىڭ جۇرەگىن قانجار سۇققانداي اۋىرتتى! ەحوبا ولاردىڭ مورالدىق ازىپ-توزۋشىلىعىن تىكەلەي وزىنە جاسالعان وپاسىزدىق دەپ قابىلدادى. سوندىقتان ازعىن حالىققا: «سەن مەنى مۇلدەم ۇمىتتىڭ!»— دەدى.
ماسىحشىلەر الەمىنىڭ جەتەگىندە جۇرگەن بۇل دۇنيە جاۋىزدىق پەن ازعىندىققا بەلشەسىنەن باتقان (20-ابزاستى قاراڭىز)
20. مورالدىق تازالىق ساقتاماعان ياھۋدا ٴبىزدىڭ كۇندەرىمىزدە نەنى ەسكە سالادى جانە نەگە؟
20 مورالدىق تازالىق ساقتاماعان ياھۋدا ٴبىزدىڭ كۇندەرىمىزدە نەنى ەسكە سالادى؟ مورالدىق قۇندىلىقتاردىڭ قادىرى كەتكەن بۇگىنگى زاماندى ەسكە سالاتىنى انىق. ساياسي باسشىلار ٶز بيلىكتەرىن بۇرىس قولدانىپ، قاراپايىم حالىقتى قاناۋدا. ٴدىنباسىلار، اسىرەسە ماسىحشىلەر الەمىنىڭ باسشىلارى، ۇلتارالىق سوعىستارعا باتالارىن بەرىپ، ميلليونداعان جاننىڭ قىرشىن كەتۋىنە سەبەپشى بولىپ وتىر. ولار ٴتىپتى جىنىستىق ونەگەلىككە قاتىستى كيەلى كىتاپتىڭ تازا دا ايقىن نورمالارىن بۇرمالاپ، قادىرىن ٴتۇسىرىپ قورلاۋدا. ٴيا، بۇل دۇنيەنىڭ مورالدىق ۇستانىمدارى قۇلدىراعان ۇستىنە قۇلدىراپ بارادى. ٴسوز جوق، ەحوبا جولدان تايعان ياھۋداعا ايتقانىنداي، ماسىحشىلەر الەمىنە دە: «سەن مەنى مۇلدەم ۇمىتتىڭ!»— دەر ەدى.
21. مورالدىق تازالىق ساقتاماعان ياھۋدادان قانداي ساباق الامىز؟
21 مورالدىق تازالىق ساقتاماعان ياھۋدادان ٴبىز قانداي ساباق الامىز؟ عيباداتىمىز ەحوباعا ۇنامدى بولۋ ٷشىن ٶمىرىمىزدىڭ ٵر سالاسىندا تازا بولۋىمىز كەرەك. ارينە، ونەگەلىك قۇندىلىقتاردان جۇرداي الەمدە تازا بولىپ قالۋ وتە قيىن (ٴتىم. 2-ح. 3:1—5). ٴبىراق ٴبىز مورالدىق قۇلدىراۋدىڭ بارلىق جيرەنىشتى تۇرلەرىنە ەحوبانىڭ قالاي قارايتىنىن جاقسى بىلەمىز (قور. 1-ح. 6:9، 10). ٴبىز ەحوبا مەن ونىڭ زاڭدارىن قاتتى سۇيەمىز، سوندىقتان ونىڭ مورالدىق نورمالارىمەن ٶمىر سۇرەمىز (ٴزاب. 119:97؛ جوح. 1-ح. 5:3). ال مورالدىق تازالىق ساقتاماعانىمىز كيەلى دە تازا قۇدايىمىزدى سۇيمەيتىنىمىزدى كورسەتەر ەدى. ەحوبانىڭ بىزگە: «سەن مەنى مۇلدەم ۇمىتتىڭ!»— دەيتىندەي ەشتەڭە ىستەگىمىز كەلمەسى انىق.
22. ا) ەجەلگى ياھۋدانىڭ قالاي قۇلدىراپ كەتكەنىن قاراستىرعاننان كەيىن، ٴسىز نە ىستەۋگە بەكىندىڭىز؟ ٵ) كەلەسى تاراۋ نە جايىندا بولماق؟
22 ەحوبانىڭ ەجەلگى ياھۋدانى اشكەرەلەپ، ونىڭ رۋحاني جانە مورالدىق جاعىنان قۇلدىراعانىن اشىپ كورسەتكەنىنەن ٴبىز كوپ ساباق الدىق. ەحوبا عانا قالتقىسىز بەرىلگەندىككە لايىق بولعاندىقتان، ٴبارىمىز وعان ادال بولۋعا تاستاي بەكىندىك. سوندىقتان پۇتقا تابىنۋشىلىقتىڭ بارلىق تۇرىنەن اۋلاق بولۋعا ٵرى مورالدىق تازالىق ساقتاۋعا ٴتيىسپىز. ال جولدان تايعان حالقىنا ەحوبا شارا قولداندى ما؟ ەزەكيەلگە عيباداتحانانى ارالاتىپ شىققان سوڭ، ەحوبا: «مەن قاھارلانا ارەكەت ەتەمىن»،— دەپ كەسىپ ايتقان (ەزەك. 8:17، 18). ەحوبانىڭ وپاسىز ياھۋداعا نە ىستەگەنىن ٴبىلۋ ٴبىز ٷشىن ماڭىزدى. ويتكەنى ولار قانداي جازاعا كەسىلسە، وسى دۇنيە دە ٴدال سونداي جازاعا كەسىلەدى. ەحوبانىڭ ياھۋداعا شىعارعان ۇكىمدەرى قالاي جۇزەگە اسقانىن كەلەسى تاراۋدان بىلەمىز.
^ 4-ابزاس ەزەكيەل كىتابىنداعى «يسرايل» ٴسوزى كوبىنە ياھۋدا مەن يەرۋساليم تۇرعىندارىنا نۇسقايدى (ەزەك. 12:19، 22؛ 18:2؛ 21:2، 3).
^ 7-ابزاس «قاھار» دەگەندى بىلدىرەتىن ەۆرەي ٴسوزى «قىزعانىش» دەپ تە اۋدارىلادى. بۇل ٴسوزدىڭ ەحوباعا قاتىستى قولدانىلۋى ادالدىقتىڭ ول ٷشىن قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن اڭعارتادى. ايەلى كوزىنە ٴشوپ سالعاندا، قىزعانىشتان بويىن اشۋ كەرنەگەن كۇيەۋدى ەلەستەتىپ كورىڭىزشى (ناق. س. 6:34). كەلىسىمگە تۇرعان حالقى پۇتقا تابىنىپ وپاسىزدىق جاساعاندا، ەحوبانىڭ بويىن ٴدال وسىنداي اشۋ كەرنەدى. ٴبىر ەڭبەككە ساي، «قۇدايدىڭ قىزعانىشى ونىڭ كيەلىلىگىنەن تۋىندايدى. سەبەبى جالعىز ول عانا كيەلى. ول وزىنەن باسقا تاڭىرلەردىڭ بولۋىنا توزبەيدى» (مۇس. 2-ج. 34:14).
^ 11-ابزاس «جەركەنىشتى پۇتتار» دەپ اۋدارىلعان ەۆرەي ٴسوزى جانۋاردىڭ ٴناجىسىن بىلدىرەتىن سوزبەن ماعىنالاس بولۋى مۇمكىن. بۇل ٴسوز جيىركەنگەندە قولدانىلادى جانە تازا ەمەس، ارام نارسەگە نۇسقايدى.
^ 13-ابزاس تاممۋز شۋمەر جازبالارىندا دۋمۋزي دەپ تە اتالادى. كەيبىرەۋلەر ونى نىمرودتىڭ باسقا اتى دەپ پايىمدايدى. ٴبىراق بۇلاي دەۋگە سالماقتى دالەل جوق.
