6-تاراۋ
«كۇندەرىڭنىڭ سوڭى كەلىپ جەتتى»
ويباعدار: ەحوبانىڭ يەرۋساليمگە ايتقان پايعامبارلىق ۇكىمى جانە ونىڭ ورىندالۋى
1، 2. ا) ەزەكيەل جۇرت الدىندا قانداي وعاش ارەكەتتەر جاسادى؟ (تاراۋدىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.) ٵ) ونىڭ ارەكەتتەرىنىڭ قانداي پايعامبارلىق ٴمانى بار ەدى؟
ەزەكيەلدىڭ ٴبىرتۇرلى ارەكەتتەرى جايلى اڭگىمەلەر بابىلدا تۇرىپ جاتقان ياھۋديلەر اراسىندا تەز تاراپ كەتتى. سوندا ول نە ىستەگەن؟ ەسىن جيا الماي ەسەڭگىرەپ قالعان پايعامبار جۇرت اراسىندا ٴبىر اپتا بويى ٷن-ٴتۇنسىز وتىردى. سوسىن ورنىنان تۇردى دا، ۇيىنە بەت الدى. ول ەسىگىن ىشىنەن قۇلىپتاپ الىپ، شىقپاي وتىردى. ٴبىر كەزدە پايعامبار سىرتقا شىعىپ، اڭ-تاڭ بولىپ قاراپ تۇرعان جۇرتتىڭ كوزىنشە قولىنا ٴبىر كىرپىش الدى دا، بەتىنە قاشاپ بىردەڭە سالا باستادى. سوسىن ول ۇندەمەگەن كۇيى الگى كىرپىشتى اينالدىرا قورشاۋ جاسادى (ەزەك. 3:10، 11، 15، 24—26؛ 4:1، 2).
2 پايعامباردىڭ اينالاسىنا قاۋمالاي باستاعان جۇرت: «مۇنىسى نەسى؟»— دەپ تاڭعالىستى. ەزەكيەلدىڭ بۇل ارەكەتى ەحوبا قۇدايدىڭ ٵدىل اشۋى توگىلگەندە بولاتىن قورقىنىشتى جاعدايدىڭ بەلگىسى ەدى. ٴبىراق حالىق مۇنى كەيىن عانا تولىق ٴتۇسىندى. بۇل قانداي جاعداي ەدى؟ يسرايل حالقىنا ول قالاي اسەر ەتتى؟ ال بۇگىندەگى تازا عيبادات ەتۋشىلەر ٷشىن ونىڭ قانداي ٴمانى بار؟
«ٴبىر كىرپىش... بيداي... وتكىر سەمسەر ال»
3، 4. ا) قۇداي ۇكىمى قانداي ٷش جولمەن جۇزەگە اسپاق ەدى؟ ٵ) ەزەكيەل يەرۋساليمنىڭ قورشاۋعا الىناتىنىن كورسەتۋ ٷشىن، قانداي قويىلىم قويدى؟
3 بۇل شامامەن ب.ز.ب. 613-جىل بولاتىن. ەحوبا يەرۋساليمگە شىعارعان ۇكىمىنىڭ قانداي ٷش جولمەن جۇزەگە اساتىنىن ەزەكيەلگە قويىلىم رەتىندە كورسەتۋدى بۇيىردى. بۇلار: قالانىڭ قورشاۋعا الىنۋى، تۇرعىندارىنىڭ ازاپ شەگۋى جانە قالا مەن ونداعى حالىقتىڭ جويىلۋى *. قازىر وسى ٷش جايتقا جەكە-جەكە توقتالايىق.
4 يەرۋساليمنىڭ قورشاۋعا الىنۋى. ەحوبا ەزەكيەلگە: «ٴبىر كىرپىش الىپ، الدىڭا قوي دا... قورشاۋعا ال»،— دەدى (ەزەكيەل 4:1—3 وقىڭىز). كىرپىش يەرۋساليم قالاسىن، ال ەزەكيەلدىڭ ٶزى ەحوبانىڭ قولىنداعى بابىل اسكەرىن ٴبىلدىردى. ەحوبانىڭ نۇسقاۋى بويىنشا، پايعامبار كىرپىشتى اينالدىرا بەكىنىس تۇرعىزدى، وعان قارسى ٷيىندى جاساپ، قامال بۇزاتىن قارۋلار ورناتتى. وسىلايشا جاۋدىڭ قالانى قالاي قورشاپ، قالاي شابۋىلدايتىنىن كورسەتتى. ال جاۋدىڭ تەمىردەي كۇشتى ەكەنىن كورسەتۋ ٷشىن، ول «ٴبىر تەمىر تابا» نە تەمىر تاقتاشا الىپ، ٶزى مەن قالانىڭ اراسىنا قويدى. سوسىن «بەتىن قالاعا بۇرىپ» جاتتى. ەزەكيەلدىڭ قويىلىم رەتىندە كورسەتكەن بۇل ارەكەتتەرى «يسرايل ٷيى ٷشىن بەلگى» بولدى: ولاردى ٷش ۇيىقتاسا دا تۇستەرىنە كىرمەيتىن سۇمدىق جايتتار كۇتىپ تۇرعان ەدى. ەحوبا باس قالا يەرۋساليمدى — ٶزىنىڭ عيباداتحاناسى تۇرعان قاسيەتتى جەردى — قورشاۋعا الۋ ٷشىن دۇشپان اسكەرىن اتتاندىرماق ەدى!
5. يەرۋساليم تۇرعىندارىمەن نە بولاتىنىن ەزەكيەل قالاي كورسەتتى؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
5 يەرۋساليم تۇرعىندارىنىڭ ازاپ شەگۋى. ەحوبا پايعامبارىنا: «ىدىسقا بيداي، ارپا، لوبيا، جاسىمىق، تارى، قوس ٴداندى بيداي سالىپ... وسىدان وزىڭە نان ٴپىسىرىپ جە. جەيتىن تاماعىڭدى ولشەممەن جە، كۇنىنە 20 شەكەلدەن (شامامەن 230 g) اسىرماي... جەپ تۇر»،— دەدى. ەحوبانىڭ بۇلاي دەگەن سەبەبى — ول «يەرۋساليمدەگى ازىق-تۇلىكتى قۇرتپاق» ەدى (ەزەك. 4:9—16). بۇل قويىلىمدا ەزەكيەل ەندى بابىل اسكەرىن ەمەس، يەرۋساليم تۇرعىندارىن سومدادى. ونىڭ بۇل ىستەگەندەرى قالا قورشاۋعا الىنعاندا ىشىندەگى حالىقتىڭ ازىق-تۇلىككە زار بولاتىنىن ٴبىلدىردى. ادەتتە ٴبىر-بىرىمەن ارالاستىرىلمايتىن داندەردەن نان پىسىرگەنى جۇرتتىڭ تاپقان نارسەنى ازىق قىلاتىنىنا نۇسقادى. اشارشىلىق قانشالىقتى ازاپتى بولماق ەدى؟ ەزەكيەل «اكەلەرى ٶز بالالارىن، ال بالالارى ٶز اكەلەرىن جەيتىن» كۇن تۋاتىنىن ايتتى. حالىقتىڭ كوبى اشتىقتان «جەبەمەن اتقىلانعانداي قىرىلىپ»، اقىرىندا «قۇرىپ جوق بولماق» ەدى (ەزەك. 4:17؛ 5:10، 16).
6. ا) ەزەكيەل ٴبىر ۋاقىتتا قانداي ەكى ٴرولدى سومدادى؟ ٵ) ەزەكيەلدىڭ «شاشى مەن ساقالىن تارازىعا سالىپ ولشەپ، ٷش بولىككە بولگەنى» نەنى ايقىن ەتتى؟
6 يەرۋساليم مەن حالقىنىڭ جويىلۋى. پايعامبارلىق ٴمانى بار وسى قويىلىمدا ەزەكيەل ٴبىر ۋاقىتتا ەكى ٴرولدى سومدادى. بىرىنشىدەن، ەزەكيەل ەحوبانى بەينەلەپ، ونىڭ نە ىستەيتىنىن كورسەتتى. ەحوبا وعان: «قولىڭا ۇستارانىڭ ورنىنا وتكىر سەمسەر ال»،— دەدى (ەزەكيەل 5:1، 2 وقىڭىز). پايعامباردىڭ سەمسەر ۇستاعان قولى ەحوبانىڭ قولىن، ياعني ونىڭ بابىل اسكەرى ارقىلى جۇزەگە اسىراتىن ۇكىمىن بەينەلەدى. ەكىنشىدەن، ەزەكيەل ياھۋديلەردى بەينەلەپ، ولاردىڭ باستارىنا قانداي كۇن تۋاتىنىن كورسەتتى. ەحوبا وعان: «شاشىڭ مەن ساقالىڭدى قىرىپ تاستا»،— دەدى. ەزەكيەلدىڭ شاشى مەن ساقالى يەرۋساليمدەگى حالىقتى ٴبىلدىردى. ال شاشى مەن ساقالىن قىرىپ تاستاعانى ياھۋديلەرگە شابۋىل جاسالىپ، قىرىلىپ جويىلاتىنىنا مەڭزەدى. «سوسىن شاشى مەن ساقالىن تارازىعا سالىپ ولشەپ، ٷش بولىككە بولگەنى» ەحوبانىڭ يەرۋساليمگە قارسى بۇگە-شىگەسىنە دەيىن ويلاستىرعان ۇكىمى تۇگەل ورىندالاتىنىن ايقىن ەتتى.
7. نەگە ەحوبا ەزەكيەلگە شاشى مەن ساقالىن ٷش بولىككە ٴبولىپ، ٵر بولىكپەن ٵرتۇرلى نارسە ىستەۋدى ايتقان؟
7 نەگە ەحوبا ەزەكيەلگە شاشى مەن ساقالىن ٷش بولىككە ٴبولىپ، ٵر بولىكپەن ٵرتۇرلى نارسە ىستەۋدى ايتقان؟ (ەزەكيەل 5:7—12 وقىڭىز). ويتكەنى بۇل يەرۋساليم تۇرعىندارىنىڭ ٷش ٴتۇرلى جولمەن قىرىلاتىنىن بىلدىرگەن. ەزەكيەل شاشى مەن ساقالىنىڭ ٴبىر بولىگىن «قالانىڭ ىشىندە ورتەۋىمەن» ياھۋديلەردىڭ كەيبىرى يەرۋساليمنىڭ ىشىندە قازا تاباتىنىن كورسەتتى. «ال ەكىنشى بولىگىن قالانىڭ اينالاسىنا سەمسەرمەن شاۋىپ-شاۋىپ تاستاۋىمەن» وزگە ياھۋديلەر يەرۋساليمنىڭ سىرتىندا قىرىلاتىنىن كورسەتتى. «سوڭعى بولىگىن جەلگە ۇشىرىپ جىبەرگەنى» بولسا قالعان ياھۋديلەردىڭ باسقا ەلدەرگە قاشىپ كەتەتىنىن بەينەلەدى. ٴبىراق ەحوبا ارتتارىنان «سەمسەرىن» جىبەرەتىندىكتەن، ولار قايدا باسساۋعالاماسىن، جاندارى ەش جاي تاپپاس ەدى.
8. ا) ەزەكيەلدىڭ قويىلىمىندا قانداي ٷمىت ۇشقىنى بولدى؟ ٵ) ازعانا شاشقا قاتىستى پايعامبارلىق قالاي ورىندالدى؟
8 پايعامبارلىق ٴمانى بار بۇل قويىلىمنان ٷمىت ۇشقىنى دا بايقالدى. ەزەكيەلدىڭ قىرىپ تاستاعان شاشى مەن ساقالىنا قاتىستى ەحوبا: «بىراق ودان ازعانا الىپ قالىپ، كيىمىڭنىڭ ەتەگىنە ٴتۇيىپ قوي»،— دەدى (ەزەك. 5:3). بۇل وزگە ەلدەرگە بىتىراپ كەتەتىن ياھۋديلەردىڭ كەيبىرى امان قالاتىنىن ٴبىلدىردى. سول ازعانا ياھۋديلەردىڭ كەيبىرى 70 جىل بابىلدا تۇتقىن بولعان ياھۋديلەرمەن بىرگە يەرۋساليمگە ورالماق ەدى (ەزەك. 6:8، 9؛ 11:17). بۇل پايعامبارلىق ورىندالدى ما؟ ٴيا، ورىندالدى. ياھۋديلەر بابىل تۇتقىندىعىنان ازات بولعاننان كەيىن ٴبىراز جىل وتكەن سوڭ، حاگەي پايعامبار بىتىراپ كەتكەن ياھۋديلەردىڭ كەيبىرى يەرۋساليمگە ورالعانىن راستاعان. ولار سۇلەيمەن سوققان عيباداتحانانى، «بۇرىنعى كيەلى ٷيدى كورگەن» قارت كىسىلەر ەدى (ەزرا 3:12؛ حاگ. 2:1—3). ەحوبا ٶزى بەرگەن ۋادەسىنە ساي، تازا عيباداتتىڭ ساقتالۋىنا قام جاسادى. تازا عيباداتتىڭ قالاي قالپىنا كەلەتىنى جايلى وسى كىتاپتىڭ 9-تاراۋىندا تولىعىراق بىلەتىن بولامىز (ەزەك. 11:17—20).
بۇل پايعامبارلىق بولاشاق جايتتاردىڭ جارشىسى
9، 10. ەزەكيەلدىڭ قويىلىم رەتىندە كورسەتكەندەرى بولاشاقتا بولاتىن قانداي وقيعالاردى ەسىمىزگە سالادى؟
9 ەزەكيەلدىڭ قويعان قويىلىمدارى كيەلى كىتاپتاعى بولاشاققا قاتىستى ايتىلعان وقيعالاردى ەسىمىزگە سالادى. سولاردىڭ كەيبىرىنە توقتالايىق. ەجەلگى يەرۋساليمنىڭ كەزىندەگىدەي، ەحوبا ەشكىمنىڭ ويىنا كىرىپ شىقپاعان نارسە ىستەيدى. ول ساياسي كۇشتەردى قولدانىپ، جەر بەتىندەگى كۇللى جالعان دىندەرگە تاپ بەرىپ، كۇل-تالقانىن شىعارادى (ايان 17:16—18). ەجەلدە يەرۋساليمنىڭ كۇيرەگەنى «عالامات اپات» بولعانداي، ارماگەددون شايقاسىمەن اياقتالاتىن زور الاپات تا «وسى ۋاقىتقا دەيىن بولماعان» وقيعا بولماق (ەزەك. 5:9؛ 7:5؛ مات. 24:21).
10 قۇداي سوزىنەن جالعان دىندەر كۇيرەگەن كەزدە ولاردىڭ جاقتاستارىنىڭ كوبىسى امان قالاتىنىن كورەمىز. ولار قورقىنىشتان ٴدىرىل قاققان باسقا ادامدارعا قوسىلىپ، باسساۋعالايتىن پانا ىزدەيتىن بولادى (زاك. 13:4—6؛ ايان 6:15—17). ولاردىڭ جاعدايى يەرۋساليمنىڭ جويىلۋى كەزىندە «جەلگە ۇشقان» شاشتاي بىتىراپ، قاشىپ كەتكەن ياھۋديلەردى ەسىمىزگە سالادى. 7-ابزاستا كورگەنىمىزدەي، ولار امان قالدىق دەپ ويلاعانمەن، ەحوبا «سەمسەرىن قىنابىنان سۋىرىپ، سولاردىڭ ارتىنان جىبەرگەن» ەدى (ەزەك. 5:2). جالعان دىندەردىڭ جويىلۋىنان امان قالعاندار دا پانا ىزدەپ قايدا تىعىلماسىن، ەحوبانىڭ سەمسەرىنەن قاشىپ قۇتىلا المايدى. ارماگەددوندا ولار سەركە ٴتارىزدى ادامدارمەن بىرگە جويىلادى (ەزەك. 7:4؛ مات. 25:33، 41، 46؛ ايان 19:15، 18).
ٴبىز ىزگى حاباردى ۋاعىزداماي، «مىلقاۋ» ادامداي بولامىز
11، 12. ا) ەزەكيەلدىڭ پايعامبارلىعى قىزمەتىمىز بەن ونىڭ شۇعىلدىعىنا قاتىستى كوزقاراسىمىزعا قالاي اسەر ەتەدى؟ ٵ) ۋاعىزىمىز بەن ايتاتىن حابارىمىزعا قاتىستى قانداي وزگەرىس بولۋى مۇمكىن؟
11 بۇل پايعامبارلىق قىزمەتىمىز بەن ونىڭ شۇعىلدىعىنا قاتىستى كوزقاراسىمىزعا قالاي اسەر ەتەدى؟ ٴبىز ادامدارعا ەحوبانىڭ قىزمەتشىسى بولۋعا كومەكتەسۋ ٷشىن بارىمىزدى سالامىز. ويتكەنى «بارلىق حالىقتاردان شاكىرتتەر دايىنداۋعا» بەرىلگەن ۋاقىت شەكتەۋلى (مات. 28:19، 20؛ ەزەك. 33:14—16). «جازالايتىن تاياق»، ياعني ساياسي كۇشتەر، جالعان دىندەرگە شابۋىلىن باستاعاندا، ٴبىز قۇتقارىلۋ جايلى ۋاعىزداۋدى دوعارامىز (ەزەك. 7:10). قىزمەتىنىڭ بەلگىلى ٴبىر كەزەڭىندە حابارىن جاريالاماي «مىلقاۋ» بولعان ەزەكيەل سياقتى، ٴبىز دە ىزگى حاباردى ۋاعىزداماي، «مىلقاۋ» ادامداي بولامىز (ەزەك. 3:26، 27؛ 33:21، 22). جالعان دىندەر ويران بولعاننان كەيىن ادامدار الاسۇرىپ «پايعامبارلاردان ايان سۇرايتىن بولادى»، ٴبىراق ولار امان قالۋعا كومەكتەسەتىن نۇسقاۋدى ەش جەردەن تاپپايدى (ەزەك. 7:26). ويتكەنى نۇسقاۋ الىپ، ٴماسىحتىڭ شاكىرتى بولۋعا تىم كەش بولادى.
12 الايدا ٴبىزدىڭ ۋاعىز ٸسىمىز وسىمەن بىتپەيدى. سەبەبى زور الاپات كەزىندە ٴبىز بۇرشاقتاي اۋىر تيەتىن ۇكىم حابارىن جاريالاي باستايمىز. بۇل حابار زۇلىم زاماننىڭ اقىرى تاياپ قالعانىن انىق كورسەتپەك (ايان 16:21).
«اقىرعى كۇنىڭ كەلە جاتىر»
13. نەگە ەحوبا ەزەكيەلگە سول جامباسىمەن، سوسىن وڭ جامباسىمەن جاتۋدى بۇيىردى؟
13 ەزەكيەل يەرۋساليمنىڭ قالاي جويىلاتىنىن عانا ەمەس، قاشان جويىلاتىنىن دا قويىلىم رەتىندە كورسەتتى. ەحوبا وعان سول جامباسىمەن 390 كۇن، وڭ جامباسىمەن 40 كۇن جاتۋدى بۇيىردى. مۇنداعى ٴبىر كۇن ٴبىر جىلدى ٴبىلدىردى (ەزەكيەل 4:4—6 وقىڭىز؛ مۇس. 4-ج. 14:34). كۇنىنە بىرنەشە ساعاتتان قويعان ەزەكيەلدىڭ وسى قويىلىمىنان يەرۋساليمنىڭ ناقتى قاي جىلى جويىلاتىنىن بىلۋگە بولاتىن. يسرايلدىڭ 390 جىلعا سوزىلعان كۇناسى ب.ز.ب. 997-جىلى 12 رۋلى پاتشالىق ەكىگە بولىنگەن كەزدە باستالسا كەرەك (پات. 1-ج. 12:12—20). ال ياھۋدانىڭ 40 جىلعا سوزىلعان كۇناسى ب.ز.ب. 647-جىلى ەرەميا پايعامبار ياھۋدا پاتشالىعىنىڭ جۋىردا كۇيرەيتىنىن ەسكەرتۋ ٷشىن تاعايىندالعاندا باستالعانعا ۇقسايدى (ەرم. 1:1، 2، 17—19؛ 19:3، 4). ەسەپتەپ كورسەك، بۇل ەكى ۋاقىت تا ب.ز.ب. 607-جىلعا كەلىپ تىرەلەدى. ٴدال وسى جىلى، ەحوبا الدىن الا ايتقانداي، يەرۋساليم قۇلاپ، جەرمەن-جەكسەن بولدى *.
ەزەكيەل يەرۋساليمنىڭ ناقتى قاشان جويىلاتىنىن كورسەتتى (13-ابزاستى قاراڭىز)
14. ا) ەحوبانىڭ ٴدال ٶز ۋاقىتىندا ارەكەت ەتەتىنىنە سەنىمدى ەكەنىن ەزەكيەل قالاي كورسەتتى؟ ٵ) يەرۋساليم جويىلار الدىندا قانداي جايتتار بولماق ەدى؟
14 ەزەكيەل ەحوبادان 390 كۇن مەن 40 كۇنگە قاتىستى پايعامبارلىق العان كەزدە يەرۋساليمنىڭ ناقتى قاي جىلى قۇلايتىنىن تۇسىنبەسە كەرەك. سويتسە دە ادال پايعامبار سول ۋاقىت كەلگەنشە ەحوبانىڭ ۇكىمى جۇزەگە اسقالى جاتقانىن ياھۋديلەرگە جىلدار بويى ەسكەرتۋمەن بولدى. ول: «كۇندەرىڭنىڭ سوڭى كەلىپ جەتتى»،— دەپ جاريالاپ ٴجۇردى (ەزەكيەل 7:3، 5—10 وقىڭىز). ەزەكيەل ەحوبانىڭ ەش كەشىكپەي، ٴدال ۋاقىتىندا ارەكەت ەتەتىنىنە ەش كۇماندانباعان (يشايا 46:10). ول سونداي-اق يەرۋساليم جويىلار الدىندا قالانىڭ «ٴبىر پالەدەن كەيىن ەكىنشىسىنە ۇشىرايتىنىن» ايتقان. وسى جايتتاردىڭ سالدارىنان قوعامدىق، ٴدىني جانە ساياسي جۇيەلەر ىدىراپ، بىت-شىتى شىقپاق ەدى (ەزەك. 7:11—13، 25—27).
قورشاۋعا الىنعان يەرۋساليم وتقا قويىلعان «قازان» سياقتى بولدى (15-ابزاستى قاراڭىز)
15. ب.ز.ب. 609-جىلدان باستاپ ەزەكيەل ايتقان پايعامبارلىقتىڭ قانداي تۇستارى ورىندالا باستادى؟
15 ەزەكيەلدىڭ يەرۋساليم قالاسىنىڭ كۇيرەۋى جايلى ايتقان پايعامبارلىعى بىرنەشە جىلدان كەيىن ورىندالا باستادى. ب.ز.ب. 609-جىلى ەزەكيەلگە جاۋدىڭ قالاعا شابۋىل جاساي باستاعانى جايىندا حابار جەتتى. قالانى قورعاۋعا جۇرتتى جيناۋ ٷشىن كەرنەي تارتىلسا دا، پايعامبار الدىن الا ايتقانداي، «ەشكىم شايقاسقا بارمادى» (ەزەك. 7:14). يەرۋساليم تۇرعىندارى بابىل شاپقىنشىلارىمەن شايقاسپادى دا، قالالارى ٷشىن دە كۇرەسپەدى. كەي ياھۋديلەر «ەحوبا ٴبىزدى قۇتقارادى» دەپ ويلاسا كەرەك. ويتكەنى بۇعان دەيىن اسسيريالىقتار قالانى باسىپ الماق بولعاندا، ەحوبا پەرىشتەسىن جىبەرىپ، ولاردىڭ اسكەرىنىڭ باسىم بولىگىن قىرىپ سالعان ەدى (پات. 2-ج. 19:32). ٴبىراق بۇل جولى ەشقانداي پەرىشتە اراشا تۇسپەدى. قورشاۋدا قالعان يەرۋساليم ەندى وتقا قويىلعان «قازانعا» ۇقساپ، تۇرعىندارى ىشىندە قايناپ جاتقان «ەت» سياقتى بولدى (ەزەك. 24:1—10). حالىقتى قان قاقساتقان ٴبىر جارىم جىلدىق قورشاۋدان كەيىن يەرۋساليم كۇل-تالقان بولدى.
«قازىنانى كوكتە جيناڭدار!»
16. ەحوبانىڭ ٴدال ٶز ۋاقىتىندا ارەكەت ەتەتىنىنە سەنىمدى ەكەنىمىزدى بۇگىندە قالاي كورسەتەمىز؟
16 ەزەكيەل ايتقان پايعامبارلىقتىڭ وسى تۇسىنان قانداي ماڭىزدى جايتتى بىلە الامىز؟ ونىڭ ۋاعىزداپ جۇرگەن حابارىمىزعا قانداي دا ٴبىر قاتىسى بار ما؟ ەحوبا جالعان دىندەردىڭ جويىلاتىن ۋاقىتىن ناقتى بەلگىلەپ قويعان. ول ەش كەشىكپەي، ٴدال ۋاقىتىندا ارەكەت ەتەتىنىن وسى جولى دا دالەلدەمەك (پەت. 2-ح. 3:9، 10؛ ايان 7:1—3). بۇل وقيعانىڭ كۇنى مەن ۋاقىتى بىزگە بەيمالىم. سويتسە دە ەزەكيەلدى ۇلگى ەتىپ، ٴبىز دە ەحوبانىڭ تاپسىرۋى بويىنشا: «كۇندەرىڭنىڭ سوڭى كەلىپ جەتتى»،— دەپ ادامداردى قايتا-قايتا ەسكەرتەمىز. بۇلاي ەتۋىمىزگە نە سەبەپ؟ ەزەكيەل قانداي سەبەپپەن ەسكەرتكەن بولسا، ٴبىز دە تۋرا سونداي سەبەپپەن ەسكەرتەمىز *. ول يەرۋساليمنىڭ جويىلۋى تۋرالى پايعامبارلىق ەتكەندە، وعان كوپ ادام سەنبەدى (ەزەك. 12:27، 28). ٴبىراق كەيىننەن بابىلعا ايدالعان ياھۋديلەردىڭ اراسىنان قۇدايدىڭ كوڭىلىنەن شىققىسى كەلگەن اقجۇرەك ادامدار تابىلدى. ولار تۋعان ەلدەرىنە امان-ەسەن ورالدى (يشايا 49:8). ٴبىزدىڭ كەزىمىزدە دە ادامداردىڭ كوبىسى وسى دۇنيەنىڭ اقىرى كەلەدى دەگەنگە سەنبەيدى (پەت. 2-ح. 3:3، 4). دەسە دە قۇدايدىڭ حابارى ايتىلاتىن ۋاقىت ٶز مارەسىنە جاقىنداپ قالعاندىقتان، ٴبىز اقجۇرەك ادامدارعا ٶمىر جولىن تابۋعا كومەكتەسە بەرگىمىز كەلەدى (مات. 7:13، 14؛ قور. 2-ح. 6:2).
ٴبىزدى كوپ ادام تىڭداماسا دا، اقجۇرەك جانداردى ىزدەي بەرەمىز (16-ابزاستى قاراڭىز)
يەرۋساليم تۇرعىندارى «كۇمىستەرىن كوشەگە لاقتىرىپ تاستادى» (17-ابزاستى قاراڭىز)
17. كەلە جاتقان زور الاپات كەزىندە ٴبىز قانداي جايتتارعا كۋا بولامىز؟
17 ەزەكيەلدىڭ پايعامبارلىعى تاعى ٴبىر جايتتى ەسكە سالادى. جالعان دىندەرگە شابۋىل جاسالا باستاعاندا، سول دىندەردىڭ ادامدارى ٶز ٴدىنىن قورعاۋ ٷشىن «شايقاسقا بارمايدى». ولار «يەم! يەم!» دەپ ايقايلاعاندارى بوس اۋرەشىلىك ەكەنىن تۇسىنگەندە، «قولدارىنان قۋات كەتىپ»، «زارەلەرى ۇشاتىن» بولادى (ەزەك. 7:3، 14، 17، 18؛ مات. 7:21—23). ولار تاعى نە ىستەيدى؟ (ەزەكيەل 7:19—21 وقىڭىز). «ولار كۇمىستەرىن كوشەگە لاقتىرىپ تاستايدى»،— دەيدى ەحوبا. ەجەلگى يەرۋساليمگە قاتىستى ايتىلعان بۇل سوزدەر زور الاپات كەزىندە قانداي جاعداي بولاتىنىن انىق كورسەتەدى. سول كەزدە ادامدار باستارىنا ٴتونىپ تۇرعان اپاتتان ەشقانداي التىن-كۇمىس قۇتقارا المايتىنىن تۇسىنەدى.
18. ەزەكيەلدىڭ پايعامبارلىعىنان وزىمىزگە قانداي ساباق الامىز؟
18 سونىمەن، بۇل پايعامبارلىقتان وزىمىزگە قانداي ساباق الامىز؟ ەزەكيەل ايتقان بۇل پايعامبارلىق ومىردە قانداي قۇندىلىقتارعا باسىمدىق بەرۋ كەرەكتىگىن اڭعارتادى. مىسالى، يەرۋساليم تۇرعىندارىن الساق، ولار قالانىڭ دا، ومىرلەرىنىڭ دە اقىرى تاياپ، ەشقانداي بايلىق قۇتقارا المايتىنىن تۇسىنگەندە عانا، ماڭىزدى نارسەلەرگە ٴمان بەرە باستادى. ولار دۇنيە-مۇلىكتەرىن لاقتىرىپ، «پايعامبارلاردان ايان سۇرادى» (ەزەك. 7:26). ٴبىراق تىم كەش ەدى. ولاردان ايىرماشىلىعىمىز، ٴبىز دۇنيەنىڭ سوڭى تاياپ قالعانىن جاقسى تۇسىنەمىز. قۇدايدىڭ ۋادەلەرىنە دەگەن سەنىمىمىز ومىردە ماڭىزدى قۇندىلىقتارعا باسىمدىق بەرۋگە تالپىندىرادى. سوندىقتان ٴبىز كۇشىمىز بەن ۋاقىتىمىزدى رۋحاني بايلىق جيناۋعا ارنايمىز. ال مۇنداي بايلىقتىڭ قۇنى ەشقاشان جوعالمايتىندىقتان، ٴبىز ونى ەشقاشان «كوشەگە لاقتىرىپ تاستامايمىز» (ماتاي 6:19—21، 24 وقىڭىز).
19. ەزەكيەل ايتقان پايعامبارلىقتان قانداي ٴتۇيىن جاسايمىز؟
19 قورىتىندىلاي كەتسەك، يەرۋساليمنىڭ كۇيرەۋى جايلى پايعامبارلىقتان قانداي ٴتۇيىن جاسايمىز؟ بۇل پايعامبارلىق ادامدارعا قۇدايدىڭ قىزمەتشىسى بولۋعا كومەكتەسەتىن ۋاقىت شەكتەۋلى ەكەنىن ەسىمىزگە سالادى. سوندىقتان ٴبىز شاكىرت دايىنداۋ ىسىنە شۇعىل ٸس دەپ قاراپ، ونى جان سالا اتقارامىز. اقجۇرەك ادامداردىڭ اكەمىز ەحوباعا عيبادات ەتە باستاعاندارىن كورۋ ٴبىز ٷشىن زور باقىت! ٴتىپتى كەيبىرەۋلەر مۇنداي قادام جاساماسا دا، ولاردى ەزەكيەل پايعامبار سياقتى: «كۇندەرىڭنىڭ سوڭى كەلىپ جەتتى»،— دەپ ەسكەرتە بەرەمىز (ەزەك. 3:19، 21؛ 7:3). ال وزىمىزگە كەلسەك، ەحوباعا ٵرى قاراي دا سەنىم ارتۋعا، تازا عيباداتتى ٶمىرىمىزدىڭ تورىنەن ٴبىر ەلى دە تومەن تۇسىرمەۋگە بەكىندىك! (ٴزاب. 52:7، 8؛ ناق. س. 11:28؛ مات. 6:33).
^ 3-ابزاس ەزەكيەل وسى قويىلىمداردى جۇرت الدىندا قويدى دەۋ قيسىندى. ويتكەنى ەحوبا وعان نان ٴپىسىرۋ، يىعىنا جۇك اسىپ، دۋالدان ٶتۋ سياقتى كەيبىر قويىلىمداردى «جۇرتتىڭ كوزىنشە» كورسەتۋدى بۇيىرعان (ەزەك. 4:12؛ 12:7).
^ 13-ابزاس ەحوبا يەرۋساليمنىڭ كۇيرەۋىنە جول بەرۋىمەن ەكى رۋلى ياھۋدا پاتشالىعىنا عانا ەمەس، ون رۋلى يسرايل پاتشالىعىنا دا قارسى ۇكىمىن جۇزەگە اسىردى (ەرم. 11:17؛ ەزەك. 9:9، 10). «جازبالاردى ٴتۇسىنۋ» (حانزۇشا) ەڭبەگىن قاراڭىز: 1-توم، 1205، 1206-بەتتەر.
^ 16-ابزاس ەزەكيەل 7:5—7 دەيىنگى قىسقا ٷزىندىنىڭ وزىندە ەحوبا «ٴتونىپ كەلەدى»، «كەلىپ جەتتى»، «كەلە جاتىر»، «كەلدى»، «تايادى»، «جاقىنداپ كەلەدى» دەپ كوپ رەت ايتقان.
