15-تاراۋ
«جەزوكشەلىگىڭدى تىيامىن»
ويباعدار: ەزەكيەل كىتابى مەن ايان كىتابىنداعى جەزوكشەلەر جايلى مىسالداردان بىلەرىمىز
1، 2. ٶزى قالاپ جەزوكشەلىككە سالىنعان ايەل تۋرالى ايتىپ بەرىڭىز.
جەزوكشە ايەلدى كورگەندە، ٴبىز مۇنداي كۇيگە ول قالاي جەتتى ەكەن دەپ ويلانارمىز: ونىڭ جاستايىنان جەڭىل جۇرىسكە سالىنۋىنا نە سەبەپ بولدى؟ ٷي ىشىندە كوپ قورلىق كورگەن بە؟ جوق الدە جوقشىلىقتىڭ كەسىرىنەن ٶزىن قۇلدىققا ساتقان با؟ يا بولماسا جاۋىز كۇيەۋىنەن قاشىپ كەتكەن بە؟ وكىنىشكە قاراي، مىنا زۇلىم زاماندا مۇنداي جاعدايلار كوپتەپ كەزدەسەدى. سوندىقتان دا بولار، جەردە جۇرگەن كەزىندە يسا كەيبىر جەزوكشە ايەلدەرگە مەيىرىمدىلىك تانىتقان. ول ٶز ىسىنە وكىنىپ، ٶمىر سالتىن وزگەرتكەندەرى جارقىن بولاشاققا ۇمىتتەنە الاتىنىن ايتقان (مات. 21:28—32؛ لۇقا 7:36—50).
2 ال ەندى مىنانداي جەزوكشە ايەلدى ەلەستەتىپ كورەيىك. ول جەڭىل جۇرىسكە ٶزى قالاپ تۇسكەن. مۇنداي ٶمىر جولىن ول قۇلدىراۋ دەپ ەمەس، ورلەۋ دەپ بىلەدى! بۇل «كاسىپتىڭ» تابىسى مەن بەدەلىنە ول ابدەن قۇنىققان. بۇدان دا سوراقىسى، بۇل ايەل ادال دا ىزگى كۇيەۋىن تاستاپ كەتكەن. جەزوكشەلىكپەن اينالىسۋ ٷشىن ول كۇيەۋىنە ادەيىلەپ وپاسىزدىق جاساعان. مۇنداي ايەلدىڭ ٶزى دە، تۇسكەن جولى دا بويىڭدى تۇرشىكتىرىپ، جەركەنىش سەزىمىن وياتارى انىق! ەحوبانىڭ قايتا-قايتا جەزوكشە جايلى مىسال كەلتىرۋىنە دە ٴدال وسى سەزىم سەبەپ بولعان. وسىنداي مىسال ارقىلى ول جالعان دىندەرگە قانداي جيرەنىشپەن قارايتىنىن كورسەتتى.
3. ٴبىز ەزەكيەل كىتابىنىڭ قانداي ەكى تاراۋىن قاراستىرامىز؟
3 ەزەكيەل كىتابىنىڭ ەكى تاراۋىندا ياھۋدا مەن يسرايلدەگى قۇداي حالقىنىڭ سۇمدىق وپاسىزدىعى جەزوكشەلىكپەن سالىستىرىلادى (ەزەك. 16، 23-تار.). سول تاراۋلارعا توقتالماس بۇرىن، بەينەلى ماعىناداعى باسقا ٴبىر جەزوكشە جايلى قاراستىرايىق. ول ەزەكيەلدىڭ زامانىنان بۇرىن، ٴتىپتى يسرايل حالقى ٵلى بولماي تۇرىپ پايدا بولعان. بۇل جەزوكشە ٵلى كۇنگە دەيىن وركەندەپ تۇر. ونىڭ نەنى بىلدىرەتىنىن كيەلى كىتاپتىڭ سوڭعى كىتابى اياننان بىلەمىز.
«جەزوكشەلەردىڭ... اناسى»
4، 5. «ۇلى بابىل» نەنى بەينەلەيدى جانە نە ٷشىن ٴبىز وسىنداي تۇجىرىمعا كەلدىك؟ (تاراۋدىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
4 ب.ز. I عاسىرىنىڭ سوڭىندا ەلشى جوحان يسادان العان ايانىندا ٴبىر جەزوكشەنى كوردى. ول «ۇلى جەزوكشە» دەپ جانە «ۇلى بابىل — جەزوكشەلەردىڭ اناسى» دەپ اتالعان (ايان 17:1، 5). ٴدىني جەتەكشىلەر مەن كيەلى كىتاپتى زەرتتەيتىن عالىمدار ونىڭ نەنى بىلدىرەتىنىن عاسىرلار بويى انىقتاي الماي كەلەدى. بىرەۋلەر ونى بابىل نە ريم دەسە، باسقالار ريم-كاتوليك شىركەۋى دەپ ويلادى. ال ەحوبا كۋاگەرلەرى «ۇلى جەزوكشەنىڭ» نەنى بەينەلەيتىنىن كوپتەگەن جىلدان بەرى بىلەدى. ول — دۇنيەجۇزىلىك جالعان دىندەر يمپەرياسى. ٴبىز مۇنداي تۇجىرىمعا قالاي كەلدىك؟
5 ايان كىتابىندا ۇلى جەزوكشە «جەر بەتىندەگى پاتشالارمەن»، ياعني ساياسي كۇشتەرمەن ازعىندىققا تۇسكەنى ٷشىن ايىپتالادى. دەمەك، جەزوكشەنىڭ ساياسي كۇشتەردى ٴبىلدىرۋى مۇمكىن ەمەس. سونداي-اق ايان كىتابىندا «جەر بەتىندەگى ساۋداگەرلەر»، ياعني وسى دۇنيەنىڭ كوممەرسيالىق جانە بيزنەس جۇيەسى ۇلى بابىلدىڭ جويىلعانىنا قايعىرىپ، جىلاپ جاتقانى ايتىلادى. دەمەك، ۇلى بابىل كوممەرسيالىق جۇيەنى دە بىلدىرمەيدى. سوندا ول نەنى بىلدىرەدى؟ ايان كىتابىندا ول باقسى-بالگەرلىكپەن جانە پۇتقا تابىنۋشىلىقپەن اينالىسقانى ٷشىن، الداپ-ارباعانى ٷشىن ايىپتالعان. بۇل سيپاتتامالار وسى دۇنيەنىڭ بۇلىنگەن ٴدىني ۇيىمدارىنا ٴدال كەلەدى، سولاي ەمەس پە؟! تاعى ٴبىر نازار اۋدارارلىق جايت، ايان كىتابىندا بۇل جەزوكشەنىڭ «جىرتقىش اڭنىڭ ۇستىندە وتىرعانى»، ياعني وسى دۇنيەنىڭ ساياسي جۇيەسىنە ىقپال ەتەتىنى ايتىلعان. سونداي-اق ول ەحوبا قۇدايدىڭ ادال قىزمەتشىلەرىن قۋدالايدى (ايان 17:2، 3؛ 18:11، 23، 24). جالعان دىندەر يمپەرياسى ٴبىزدىڭ كۇنىمىزگە دەيىن ٴدال وسىمەن اينالىسىپ كەلگەن جوق پا؟!
جالعان دىنمەن بايلانىستى داستۇرلەر، ىلىمدەر مەن ۇيىمداردىڭ ٴبارى ەجەلگى بابىل قالاسىنان باستاۋ العان (6-ابزاستى قاراڭىز)
6. ۇلى بابىل قاي ماعىنادا «جەزوكشەلەردىڭ اناسى»؟
6 نەگە ۇلى بابىل «ۇلى جەزوكشە» دەپ قانا ەمەس، «جەزوكشەلەردىڭ اناسى» دەپ تە اتالعان؟ جالعان دىندەر يمپەرياسى سانسىز كوپ دىندەردەن تۇرادى. ونىڭ اعىمدارى مەن سەكتالارىن ساناپ تاۋىسۋ مۇمكىن ەمەس. ەجەلگى بابىلدا ادامدار تىلدەرى شاتاسىپ، جان-جاققا بىتىراپ كەتكەندە، ٴتۇرلى-ٴتۇرلى جالعان ىلىمدەر جەرجۇزىنە تاراپ، ناتيجەسىندە ەسەبى جوق نەشە ٴتۇرلى دىندەر پايدا بولدى. «ۇلى بابىلدىڭ» جالعان دىندەردى دۇنيەگە اكەلگەن وسى بابىل قالاسىنىڭ اتىمەن اتالعانى ورىندى-اق! (مۇس. 1-ج. 11:1—9). دەمەك، جالعان دىندەردىڭ ٴبارىن ٴبىر ۇيىمنىڭ، ياعني ٴبىر ۇلى جەزوكشەنىڭ «قىزدارى» دەۋگە بولادى. شايتان وسى دىندەردى قولدانىپ، ادامداردى الداپ-ارباپ، باقسى-بالگەرلىكتىڭ، پۇتقا تابىنۋشىلىقتىڭ جانە قۇدايدى قورلايتىن باسقا دا ىلىمدەر مەن داستۇرلەردىڭ تورىنا تۇسىرەدى. قۇدايدىڭ بىزگە: «مەنىڭ حالقىم، ونىڭ كۇنالارىنا ورتاقتاسپاس... ٷشىن ودان شىق!»— دەپ، دۇنيەنى جايلاعان ٵرى بۇلىنگەن وسى ۇيىمنان ساقتاندىرۋى بەكەر ەمەس (ايان 18:4، 5 وقىڭىز).
7. نەگە ٴبىز ۇلى بابىلدان شىعۋعا قاتىستى ەسكەرتۋگە دەن قويامىز؟
7 ٴسىز بۇل ەسكەرتۋگە دەن قويدىڭىز با؟ ادامنىڭ بويىنا «رۋحاني مۇقتاجدىقتى» سالعان ەحوبانىڭ ٶزى ەكەنىن ەستە ۇستاڭىز (مات. 5:3، ٴسىلت.). بۇل مۇقتاجدىقتى ٴبىز تەك ەحوباعا تازا عيبادات ەتۋ ارقىلى عانا قاناعاتتاندىرا الامىز. سوندىقتان ەحوبانىڭ قىزمەتشىلەرىنىڭ قالاۋى — جالعان عيباداتتان مۇمكىندىگىنشە اۋلاق ٴجۇرۋ. شايتان ٸبىلىستىڭ بولسا ماقساتى باسقا. ول قۇداي حالقىن وسىنداي جەزوكشەلىكتىڭ تورىنا تۇسىرگەندى جاقسى كورەدى، ٵرى ول ٶز دەگەنىنە سان مارتە جەتتى دە. قۇداي حالقىنىڭ تاريحىنا ۇڭىلسەك، ولار ەزەكيەلدىڭ زامانىنا دەيىن تالاي رەت جالعان عيباداتقا بەرىلىپ كەتكەن. ٴبىزدىڭ الدىمەن سول تاريحقا توقتالعانىمىز دۇرىس. سەبەبى ودان ەحوبانىڭ نورمالارى، ادىلدىگى مەن مەيىرىمدىلىگى جايىندا بىلەرىمىز كوپ.
«اتاعىڭدى جەزوكشەلىككە پايدالاندىڭ»
8—10. ا) تازا عيباداتقا قاتىستى ماڭىزدى تالاپ قانداي؟ ٵ) جالعان دىنمەن بايلانىسساق، ەحوبا نە سەزىنەدى؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
8 ەزەكيەل كىتابىنداعى جەزوكشە جايلى مىسالدان ەحوبانىڭ سەزىمدەرى جايىندا بىلەمىز. كيەلى رۋحتىڭ جەتەلەۋىمەن ەزەكيەل ەكى تاراۋدا حالىقتىڭ ساتقىندىعى مەن ازعىن ارەكەتى ەحوباعا قانشالىقتى اۋىر تيگەنىن سيپاتتاپ جازعان. ٴبىراق قۇداي ولاردى نەگە جەزوكشەگە تەڭەگەن؟
9 بۇل سۇراققا جاۋاپ الۋ ٷشىن، تازا عيباداتقا قاتىستى ماڭىزدى ٴبىر تالاپتى ەسكە تۇسىرەيىك. بۇل جايىندا وسى باسىلىمنىڭ 5-تاراۋىندا قاراستىرعانبىز. يسرايلگە بەرگەن زاڭىندا ەحوبا بىلاي دەگەن ەدى: «مەنەن باسقا قۇدايلارىڭ بولماسىن... مەن، ەحوبا قۇدايىڭ، وزىمە قالتقىسىز بەرىلۋدى تالاپ ەتەتىن قۇدايمىن» (مۇس. 2-ج. 20:3، 5). كەيىن ول وسى سوزدەردى تاعى ٴبىر قايتالاپ: «باسقا قۇدايعا تابىنبا، ويتكەنى ەحوبا — وزىنە قالتقىسىز بەرىلۋدى تالاپ ەتەتىن قۇداي. ٴيا، ول — وزىنە قالتقىسىز بەرىلۋدى تالاپ ەتەتىن قۇداي»،— دەگەن (مۇس. 2-ج. 34:14). ەحوبا ٶز حالقىنان نە كۇتەتىنىن تايعا تاڭبا باسقانداي انىق جەتكىزدى. راسىندا دا، قالتقىسىز بەرىلە عيبادات ەتپەيىمىزشە، عيباداتىمىز ەحوباعا ۇنامدى بولا المايدى.
10 مىسالى، نەكەدەگى ەرلى-زايىپتىلاردى الايىقشى. كۇيەۋى مەن ايەلى ٴبىر-بىرىنەن شىن بەرىلگەندىك تالاپ ەتۋگە قۇقىلى. ولاردىڭ بىرەۋى رومانتيكالىق سەزىمىن نە جىنىستىق قۇمارلىعىن وزگە ادامعا بىلدىرسە، جارىنىڭ بويىندا ورىندى تۇردە قىزعانىش ويانادى جانە ول وزىنە ساتقىندىق جاسالعانداي سەزىنەدى (ەۆرەيلەرگە 13:4 وقىڭىز). ەحوبا دا وزىنە عانا باعىشتالعان مەنشىكتى حالقى جالعان قۇدايلارعا بەت بۇرىپ كەتكەندە، تۋرا سونداي سەزىمدە بولدى. ساتقىندىق جاسالعاندا ٶزىنىڭ قانداي كۇي كەشكەنىن ول ەزەكيەل كىتابىنىڭ 16-تاراۋىندا وتكىر سوزدەرمەن جەتكىزگەن.
11. ەحوبا يەرۋساليم مەن ونىڭ پايدا بولۋىن قالاي باياندادى؟
11 ەزەكيەل كىتابىنىڭ 16-تاراۋىندا جازىلعان ەحوبانىڭ سوزدەرى — ونىڭ وسى كىتاپتا ايتقان ەڭ ۇزاق سوزدەرى. سونداي-اق بۇل — ەۆرەي جازبالارىنداعى ەحوبانىڭ ايتقان ەڭ ۇزاق پايعامبارلىقتارىنىڭ ٴبىرى. ەحوبا بۇل تاراۋدا ياھۋدانى بەينەلەيتىن يەرۋساليم قالاسى جايلى ٴسوز ەتەدى. ول بۇل قالانى ايەلگە تەڭەپ، ونىڭ قالاي پايدا بولىپ، كەيىن قالاي ساتقىندىق جاساعانىن باياندايدى. بۇل بەينەلى ايەل ٷستى لاس، قارايتىن ەشكىمى جوق تاستاندى بالا كۇيىندە تابىلعان. ونىڭ اكە-شەشەسى جالعان تاڭىرلەرگە تابىناتىن قاناحاندىقتار بولعان. راسىندا دا، ٴداۋىت جاۋلاپ العانعا دەيىن يەرۋساليم قالاسى ۇزاق جىلدار بويى قاناحاننان تاراعان ەبۋستىكتەردىڭ قول استىندا بولعان. ەحوبا وسى تاستاندى بالاعا جانى اشىپ، ونى جۋىندىرىپ، ٶزىنىڭ قامقورلىعىنا الدى. ول ۋاقىت وتە ەحوبانىڭ ايەلى سياقتى بولدى. قالايشا؟ سوناۋ مۇسانىڭ كۇندەرىندە ەحوبامەن ٶز ەرىكتەرى بويىنشا كەلىسىمگە تۇرعان يسرايل حالقى يەرۋساليم قالاسىنا كەلىپ قونىستاندى (مۇس. 2-ج. 24:7، 8). ال يەرۋساليم ەلدىڭ استاناسىنا اينالعان كەزدە، ەحوبا وعان باتاسىن توگىپ، اشەكەي تاعىپ، ارلەپ-ساندەدى. ول ايەلىن ۇلدە مەن بۇلدەگە وراعان باقۋاتتى دا بەدەلدى كۇيەۋدەي بولدى (ەزەك. 16:1—14).
سۇلەيمەن جاتجەرلىك ايەلدەرىنىڭ قىسىمىنا بەرىلىپ، يەرۋساليمدى پۇتتارمەن ارامدادى (12-ابزاستى قاراڭىز)
12. جالعان عيبادات يەرۋساليمگە قالاي ەندى؟
12 ٵرى قاراي نە بولعانىن كورەيىك. ەحوبا بىلاي دەدى: «سەن كوركىڭە سەنىپ، اتاعىڭدى جەزوكشەلىككە پايدالاندىڭ. وتكەن-كەتكەنگە بەرىلە سالىپ، كوركىڭ سولاردىڭ مەنشىگىنە اينالدى» (ەزەك. 16:15). سۇلەيمەننىڭ كۇندەرىندە ەحوبا ٶز حالقىنا باتاسىن ٷيىپ-توگىپ، بايلىققا كەنەلتكەنى سونشا — يەرۋساليم ەڭ ادەمى، دۇركىرەپ تۇرعان قالا بولدى. ەجەلگى زاماندا وعان تەڭ كەلەتىن قالا بولماعان (پات. 1-ج. 10:23، 27). ٴبىراق يەرۋساليمگە بىرتە-بىرتە جالعان عيبادات ەنە باستادى. سۇلەيمەن كوپتەگەن جاتجەرلىك ايەلدەرىنىڭ كوڭىلىنەن شىعۋ ٷشىن، يەرۋساليمدى وزگە حالىقتاردىڭ قۇدايلارىمەن ارامداي باستادى (پات. 1-ج. 11:1—8). ال كەيىنگى پاتشالار ودان اسىپ ٴتۇسىپ، بۇكىل ەلدى جالعان قۇدايلارعا تولتىردى. مۇنداي جەزوكشەلىك پەن ساتقىندىققا ەحوبا قالاي قارادى؟ «مۇنداي نارسە بۇرىن-سوڭدى بولعان ەمەس، ٵرى بولماۋى دا كەرەك»،— دەدى ەحوبا (ەزەك. 16:16). ٴبىراق توڭمويىن حالىق ودان سايىن ازعىندىققا سالىنا بەردى!
كەيبىر يسرايلدىكتەر بالالارىن مولەك سياقتى جالعان قۇدايلارعا قۇرباندىققا شالعان
13. يەرۋساليمدەگى قۇداي حالقى قانداي زۇلىم ٸسى ٷشىن ايىپتى بولدى؟
13 تاڭداپ العان حالقىنىڭ زۇلىمدىعى جايلى ايتىپ جاتقانداعى ەحوبانىڭ جيرەنىشىن، جان ازابىن سەزىنىپ كورىڭىزشى. ول حالقىنا: «جەزوكشەلىككە سالىنعانىڭ از بولعانداي، ماعان تۋىپ بەرگەن ۇل-قىزدارىڭدى پۇتتارعا قۇرباندىققا بەرىپ، سولارعا جالماتتىڭ. مەنىڭ ۇلدارىمدى ٶلتىردىڭ، ولاردى وتقا جاعىپ، قۇرباندىققا شالدىڭ»،— دەگەن (ەزەك. 16:20، 21). مۇنداي جانتۇرشىگەرلىك سۇمدىق ىستەر شايتاننىڭ جۇرەگىنىڭ قانشالىقتى زۇلىم دا قاتىگەز ەكەنىن ايان ەتەدى. ەحوبانىڭ حالقىن وسىنداي قورقىنىشتى ىستەرگە ازعىرۋدى شايتان قانشالىقتى جاقسى كورەدى دەسەڭىزشى! ٴبىراق ەحوبا ٴبارىن كورىپ تۇر. ول شايتاننىڭ ەڭ جاۋىز دەگەن ٸسىنىڭ دە زالالىن جويىپ، ورنىن تولتىرادى، ٵرى ادىلدىك ورناتادى (ٵيۇپ 34:24 وقىڭىز).
14. يەرۋساليمنىڭ اپكەسى مەن ٴسىڭلىسى كىمدەر جانە زۇلىمدىق جاساۋ جاعىنان وسى ۇشەۋىنىڭ قايسىسى اسىپ ٴتۇستى؟
14 يەرۋساليم ٶزىنىڭ زۇلىم ىستەرى ٷشىن ۇيالايىن دەمەدى. ول جەزوكشەلىككە ٵرى قاراي دا سالىنا بەردى. ەحوبا ونىڭ ابدەن ۇياتتان بەزىپ، باسقا جەزوكشەلەردەن دە اسىپ تۇسكەنىن ايتتى. ويتكەنى ازعىندىققا ٴتۇسۋ ٷشىن ول وزگەلەرگە ٶزى اقى تولەيتىن! (ەزەك. 16:34). قۇداي يەرۋساليم ٶز «اناسىنا» ۇقسايتىنىن، ياعني ٴبىر كەزدەرى سول جەردى يەلىك ەتكەن باسقا حالىقتارعا ۇقسايتىنىن ايتتى (ەزەك. 16:44، 45). وتباسى تۋرالى مىسالىن جالعاستىرىپ، ەحوبا ساماريانى يەرۋساليمنىڭ اپكەسى دەپ اتادى. ول ٴدىني جەزوكشەلىككە يەرۋساليمنەن بۇرىن سالىنعان ەدى. قۇداي يەرۋساليمنىڭ ٴسىڭلىسى سودوم تۋرالى دا ايتتى. ەجەلدەگى بۇل قالا پاڭدىعى مەن ازعىن ىستەرگە باتقانى ٷشىن جويىلىپ كەتكەن ەدى. بۇل مىسالمەن ەحوبانىڭ ايتقىسى كەلگەنى، يەرۋساليم ساماريادان دا، ٴتىپتى سودومنىڭ وزىنەن دە وتكەن زۇلىم بولدى (ەزەك. 16:46—50). وكىنىشكە قاراي، قۇداي حالقى سانسىز كوپ ەسكەرتۋلەردىڭ ەشقايسىسىن ەلەمەي، جۇگەنسىز جولىنان قايتپادى.
15. ەحوبا يەرۋساليمدى قانداي ماقساتپەن ۇكىمگە كەستى؟
15 ەندى ەحوبا نە ىستەمەك؟ ول يەرۋساليمگە قاتىستى ۋادە بەرىپ: «ٶزىڭ قۇمارىن قاندىرعان اشىنالارىڭنىڭ ٴبارىن... ساعان قارسى جيناپ اكەلەمىن... سەنى اشىنالارىڭنىڭ قولىنا بەرەمىن»،— دەدى. وسى سوزدەرگە ساي، قۇدايدىڭ حالقىمەن وداقتاسقان وزگە حالىقتار ونىڭ وزىنە تاپ بەرىپ، سۇلۋلىعى مەن بايلىعىنان ايىرىپ، جويىپ جىبەرمەك ەدى. «ولار... سەنى تاسپەن اتقىلاپ، سەمسەرمەن شاۋىپ ولتىرەدى»،— دەدى ەحوبا. نەگە ول حالقىنا مۇنداي ۇكىم شىعاردى؟ ولاردى ٴتۇپ-تامىرىمەن جويىپ جىبەرۋ ٷشىن بە؟ جوق، «جەزوكشەلىگىن تىيۋ» ٷشىن. سونداي-اق قۇداي: «ساعان دەگەن قاھارىم مەن اشۋىم باسىلادى. جانىم جاي تاۋىپ، بۇدان بىلاي قورلانبايتىن بولامىن»،— دەدى. وسى باسىلىمنىڭ 9-تاراۋىندا قاراستىرىلعانداي، ەحوبا تۇتقىننان ورالاتىن حالقىنىڭ اراسىندا تازا عيباداتتى قالپىنا كەلتىرىپ، ٶزىنىڭ و باستاعى نيەتىن جۇزەگە اسىرماق ەدى. بۇعان نە قوزعاۋ بولاتىنىن ٴتۇسىندىرىپ ەحوبا: «سەنىمەن جاستىق شاعىڭدا جاساسقان كەلىسىمىمدى ەسىمە الامىن»،— دەدى (ەزەك. 16:37—42، 60). حالقىنان ايىرماشىلىعى، ەحوبا ٶزىنىڭ شەكسىز ادال ەكەنىن دالەلدەمەك ەدى! (ايان 15:4 وقىڭىز).
16، 17. ا) نەگە ٴبىز بۇدان بىلاي وحولا مەن وحوليبانى ماسىحشىلەر الەمىنىڭ تۇپبەينەسى دەمەيمىز؟ («اپالى-ٴسىڭلىلى ەكى جەزوكشە» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.) ٵ) ەزەكيەل كىتابىنىڭ 16، 23-تاراۋلارىنان نە نارسەگە ۇيرەنەمىز؟
16 ەزەكيەل كىتابىنىڭ 16 نشى جانە 23 ٸنشى تاراۋلارىنداعى ەحوبانىڭ ايتقان ۇزاق تا وتكىر سوزدەرىنەن ونىڭ ٵدىل نورمالارى جايلى، ادىلدىگى مەن شەكسىز مەيىرىمدىلىگى جايلى كوپ نارسەگە ۇيرەنەمىز. بۇگىندە شىنايى ماسىحشىلەر ەحوبانىڭ ەجەلدەگى حالقىنىڭ جەزوكشەلىگى جايلى ايتىلعان حابارعا دەن قويادى. ٴبىز ەشقاشان ياھۋدا مەن يەرۋساليم حالقى سياقتى ەحوبانىڭ جۇرەگىن اۋىرتقىمىز كەلمەيدى! سوندىقتان پۇتقا تابىنۋشىلىقتىڭ بارلىق تۇرىنەن سەسكەنە قاشايىق. سونىڭ ىشىندە اشكوزدىك پەن ماتەرياليزمنەن دە اۋلاق بولايىق (مات. 6:24؛ قول. 3:5). وسى سوڭعى كۇندەرى تازا عيباداتتى قالپىنا كەلتىرىپ، ونىڭ لاستانۋىنا ەندى قايتىپ جول بەرمەيتىنى ٷشىن مەيىرىمى مول ەحوباعا ۇنەمى ريزاشىلىق بىلدىرگىمىز كەلەدى. ول رۋحاني يسرايلمەن جاساسقان «كەلىسىمىن مىزعىماستاي ەتىپ بەكىتتى»، ٵرى بۇل كەلىسىم بۇدان بىلاي وپاسىزدىق پەن جەزوكشەلىكتىڭ كەسىرىنەن بۇزىلمايدى (ەزەك. 16:60). ەندەشە، ەحوبانىڭ تازا حالقىنىڭ اراسىندا جۇرگەنىمىزدى مارتەبە ساناپ، باعالايىق!
17 ەزەكيەل كىتابىندا ەحوبانىڭ جەزوكشەلەرگە قارسى ايتقان سوزدەرىنەن «ۇلى جەزوكشە»، ياعني ۇلى بابىل جايلى نە بىلەمىز؟ قازىر سوعان توقتالايىق.
«ۇلى بابىل... ەندى قايتىپ تابىلمايدى»
18، 19. ەزەكيەل كىتابىنداعى جەزوكشەلەر مەن ايان كىتابىنداعى «ۇلى جەزوكشەنىڭ» اراسىندا قانداي ۇقساستىق بار؟
18 ەحوبا ەش وزگەرمەيدى (جاق. 1:17). ونىڭ ۇلى جەزوكشەگە، ياعني جالعان دىندەرگە دەگەن كوزقاراسى دا قانشا عاسىر وتسە دە وزگەرگەن جوق. سوندىقتان ەزەكيەل كىتابىنداعى جەزوكشەلەردىڭ تارتقان جازاسى ايان كىتابىنداعى «ۇلى جەزوكشەگە» شىعارىلعان ۇكىمگە كوپ جاعىنان ۇقسايتىنى ٴبىزدى ەش تاڭعالدىرمايدى.
19 بايقاساق، ەزەكيەلدىڭ پايعامبارلىعىنداعى جەزوكشەلەردىڭ جازاسىن بەرگەن ەحوبانىڭ ٶزى ەمەس، وپاسىز حالقىمەن رۋحاني ازعىندىققا تۇسكەن حالىقتاردىڭ وزدەرى ەدى. دۇنيەجۇزىلىك جالعان دىندەر يمپەرياسى دا «جەر بەتىندەگى پاتشالارمەن» وسىنداي ازعىندىققا تۇسكەنى ٷشىن جازالانادى. ال ونىڭ جازاسىن كىم بەرەدى؟ كيەلى كىتاپتا ايتىلعانداي، ٴدال وسى ساياسي كۇشتەر «جەزوكشەنى جەك كورىپ كەتەدى، ونى تالان-تاراج ەتىپ، جالاڭاشتايدى جانە ٴتانىن جالماپ، تۇگەلدەي ورتەپ جىبەرەدى». وسى دۇنيەلىك ۇكىمەتتەردىڭ وسىلاي كۇتپەگەن جەردەن شابۋىل جاساۋىنا نە سەبەپ بولادى؟ «قۇداي ولاردىڭ جۇرەكتەرىنە ٶز ويىن سالىپ، جۇزەگە اسىرتادى» (ايان 17:1—3، 15—17).
20. بابىلعا شىعارىلعان ۇكىم اقىرعى ۇكىم بولاتىنى نەدەن كورىنەدى؟
20 سونىمەن، كورگەنىمىزدەي، ەحوبا وسى دۇنيەنىڭ حالىقتارىن قولدانىپ، بۇكىل جالعان دىندەرگە، سونىڭ ىشىندە ماسىحشىلەر الەمىندەگى كوپتەگەن دىندەرگە دە، شىعارعان ۇكىمىن جۇزەگە اسىرادى. بۇل وعان شىعارىلعان اقىرعى ۇكىم بولماق. جالعان دىندەرگە ەشقانداي كەشىرىم بولمايدى، ىستەرىن وزگەرتۋگە دە ەشقانداي مۇمكىندىك بەرىلمەيدى. ايان كىتابىندا ايتىلعانداي، ۇلى بابىل «ەندى قايتىپ تابىلمايدى» (ايان 18:21). قۇدايدىڭ پەرىشتەلەرى بولسا ونىڭ جويىلعانىنا شاتتانىپ: «ەحوبانى ماداقتاڭدار! ورتەنگەن بابىلدىڭ ٴتۇتىنى ماڭگى كوتەرىلە بەرمەك!»— دەيتىن بولادى (ايان 19:3). قۇدايدىڭ بۇل ۇكىمى ماڭگى باقي ٶز كۇشىندە بولماق. بۇدان بىلاي جالعان ٴدىننىڭ پايدا بولىپ، تازا عيباداتتى ارامداۋىنا ەشقاشان جول بەرىلمەيدى. ۇلى بابىل وتپەن جويىلعاننان كەيىن، ونىڭ ٴتۇتىنى بەينەلى ماعىنادا ماڭگىلىك بويى تۇتەپ تۇراتىن بولادى.
ۇلى بابىل ۇزاق ۋاقىتتان بەرى ازعىرىپ كەلگەن حالىقتار ونىڭ وزىنە قارسى اتتانىپ، جويىپ جىبەرەدى (19، 20-ابزاستى قاراڭىز)
21. جالعان دىندەردىڭ جويىلۋى قاي كەزەڭنىڭ باستالعانىن بىلدىرەدى جانە ول كەزەڭ نەمەن اياقتالادى؟
21 وسى دۇنيەنىڭ ۇكىمەتتەرى ۇلى بابىلعا قارسى شىققان كەزدە، ولار قۇدايدىڭ ۇكىمىن جۇزەگە اسىرادى. بۇل ەحوبانىڭ نيەتىنىڭ ورىندالۋىندا ايتۋلى وقيعا بولماق. وسى وقيعا زور الاپاتتىڭ، ياعني بۇرىن-سوڭدى بولماعان ازاپتى كەزەڭنىڭ باستالعانىن بىلدىرمەك (مات. 24:21). زور الاپات ارماگەددون شايقاسىمەن، ەحوبانىڭ وسى زۇلىم دۇنيەگە قارسى سوعىسۋىمەن، اياقتالادى (ايان 16:14، 16). وسى باسىلىمنىڭ كەلەسى تاراۋلارىندا قاراستىرىلاتىنداي، ەزەكيەل كىتابىنان زور الاپاتتىڭ قالاي وربيتىنىنە قاتىستى كوپ نارسە بىلۋگە بولادى. ال قازىر ەزەكيەل كىتابىنىڭ 16، 23-تاراۋلارىنان ەستە ساقتاپ، ومىردە قولدانارلىق قانداي ٴتالىم الا الاتىنىمىزعا توقتالايىق.
وسى دۇنيەنىڭ ۇكىمەتتەرى ۇلى بابىلعا قارسى اتتانىپ، قۇدايدىڭ ۇكىمىن جۇزەگە اسىرادى (21-ابزاستى قاراڭىز)
22، 23. ەزەكيەل مەن ايان كىتابىنداعى جەزوكشەلەر جايلى ۇزىندىلەردى قاراستىرعانىمىز قاسيەتتى قىزمەتىمىزگە قالاي اسەر ەتۋ كەرەك؟
22 شايتان تازا عيبادات ەتەتىندەردى ارامداۋدى قاتتى جاقسى كورەدى. ول ٴبىزدى تازا عيباداتتان تايدىرىپ، ەزەكيەل كىتابىندا ايتىلعان جەزوكشەلەردىڭ جولىنا تۇسىرە السا، ودان باقىتتى ەشكىم بولمايدى. الايدا ٴبىز مىنانى ۇمىتپاۋىمىز كەرەك: ەحوبا باسقا بىرەۋگە عيبادات ەتىپ، وپاسىزدىق جاساعانىمىزعا ەش توزبەيدى! (مۇس. 4-ج. 25:11). ٴبىز جالعان دىننەن اۋلاق ٴجۇرىپ، قۇداي ارام دەپ ەسەپتەيتىن ەش نارسەگە جولاماس ٷشىن، بارىنشا ساق بولۋعا ٴتيىسپىز (يشايا 52:11). ٴدال وسى سەبەپتەن دە ٴبىز جىككە بولىنگەن وسى دۇنيەدەگى ساياسي قاقتىعىستاردان اۋلاق ٴجۇرىپ، ادالدىقپەن بەيتاراپتىق ساقتايمىز (جوح. 15:19). ٴبىز ۇلتشىلدىقتى شايتان ناسيحاتتايتىن جالعان ٴدىننىڭ ٴبىر ٴتۇرى دەپ قاراستىرامىز، ٵرى ونى بويىمىزعا مۇلدەم جۋىتپايمىز.
23 بارىنەن بۇرىن، مىنانى ەستە ۇستايىق: ٴبىز ەحوباعا ونىڭ تازا دا كيەلى رۋحاني عيباداتحاناسىندا عيبادات ەتىپ ٴجۇرمىز. بۇل — نەتكەن زور مارتەبە! قۇدايدىڭ باتاسى جاۋعان وسى شارانى باعالاپ، جالعان دىندەر مەن ونىڭ جەزوكشەلىگىنە مۇلدەم جولاماۋعا ودان سايىن بەكىنەيىك!
