4-تاراۋ
«ٴتورت بەتى بار تىرشىلىك يەلەرى» نەنى بەينەلەيدى؟
ويباعدار: تىرشىلىك يەلەرى جانە ولار جايىندا بىلەرىمىز
1، 2. ەحوبا جەردەگى قىزمەتشىلەرىنە كەيبىر شىندىقتاردى ٴتۇسىندىرۋ ٷشىن نەگە اياندار كورسەتكەن؟
ۇستەل باسىندا كيەلى كىتاپتى زەرتتەپ وتىرعان وتباسىن ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. اكەسى جازبالارداعى شىندىقتى كىشكەنتاي بالالارىنىڭ جۇرەگىنە جەتكىزۋ ٷشىن ٴبىر-ەكى سۋرەت كورسەتەدى. سوندا بالالاردىڭ جۇزدەرى بال-بۇل جايناپ، قىزۋ تالقىلاۋعا كىرىسەدى. سوزدەرىن سۋرەتتەرمەن تولىقتىرىپ، اكەسى بالالارىنا ەحوبا جايىندا تەرەڭ ىلىمدەردى جەڭىل تۇسىندىرەدى. مۇنسىز بالاقايلاردىڭ كۇردەلى شىندىقتاردى تۇسىنۋگە قابىلەتتەرى جەتپەس ەدى.
2 ٴدال وسىلاي، اكەمىز ەحوبا دا كوزگە كورىنبەيتىن كوكتەگى نارسەلەردى بىزگە ۇعىندىرۋ ٷشىن كورنەكى قۇرالدار قولدانعان. مىسالى، ول ٶزى جايىندا كۇردەلى شىندىقتاردى ٴتۇسىندىرۋ ٷشىن، ەزەكيەلگە تاڭعاجايىپ بەينەلەرگە تولى ايان كورسەتكەن. سول بەينەلەردىڭ ٴبىرىن الدىڭعى تاراۋدا قاراستىرىپ وتتىك. ال ەندى ەزەكيەل كورگەن سول اياننىڭ تاعى ٴبىر ەرەكشە تۇسىنا تەرەڭىرەك ٷڭىلىپ كورەيىك. ونىڭ ٴمان-ماعىناسىن ٴتۇسىنىپ العانىمىز ٴبىزدى ەحوباعا ودان سايىن جاقىنداتا تۇسپەك.
«تىرشىلىك يەسىنە ۇقسايتىن ٴتورت بەينە»
3. ا) ەزەكيەل 1:4، 5 كە ساي، پايعامبار اياندا نە كوردى؟ (تاراۋدىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.) ٵ) ەزەكيەل ايانىن قالاي سيپاتتاعانىنا قاراپ قانداي تۇجىرىم جاسايمىز؟
3 ەزەكيەل 1:4، 5 وقىڭىز. ايانداعى «تىرشىلىك يەسىنە ۇقسايتىن ٴتورت بەينەنىڭ» پەرىشتەگە، ادامعا جانە جانۋارعا ٴتان ۇقساستىقتارى بولدى. ەزەكيەل «تىرشىلىك يەسىنە ۇقسايتىن» دەپ تۋرا ايتقان. ەزەكيەل كىتابىنىڭ 1-تاراۋىندا پايعامباردىڭ «ىسپەتتى»، «ۇقسايتىن»، «سياقتى» دەگەن سوزدەردى كوپ قولدانعانىن بايقايمىز (ەزەك. 1:13، 24، 26). دەمەك، ول كوكتەگى كوزگە كورىنبەيتىن شىنايى نارسەلەردىڭ ناق ٶزىن ەمەس، بەينەلى كورىنىسىن عانا كورگەنىن تۇسىنگەن.
4. ا) كورگەن ايانى ەزەكيەلگە قالاي اسەر ەتتى؟ ٵ) ەزەكيەل كەرۋبتەر جايىندا نەنى جاقسى بىلگەن؟
4 اياندا كورگەندەرى مەن ەستىگەندەرى ەزەكيەلدى قايران قالدىردى! «تىرشىلىك يەلەرىنىڭ تۇلا بويى قىزىپ تۇرعان شوق ىسپەتتى ەدى». ولار نايزاعاي سياقتى كوز ىلەسپەيتىن جىلدامدىقپەن قوزعالاتىن. قاناتتارىنىڭ شۋىلى «سارقىراپ اققان سۋدىڭ گۇرىلىندەي» ەدى. تىرشىلىك يەلەرى قوزعالعاندا «قالىڭ قولدىڭ شۋىنداي» دىبىس شىعاراتىن (ەزەك. 1:13، 14، 24—28؛ «ٴتورت بەتى بار تىرشىلىك يەلەرى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز). كەيىن كورگەن تاعى ٴبىر ايانىندا ەزەكيەل ولاردى «كەرۋبتەر»، ياعني قۇدىرەتتى پەرىشتەلەر دەپ اتاعان (ەزەك. 10:2). ول ٴدىني قىزمەتكەردىڭ وتباسىندا وسكەندىكتەن، كەرۋبتەر ەحوبانىڭ وسىندا بولۋىن بىلدىرەتىنىن ٵرى ولار ونىڭ جاقىن كومەكشىلەرى ەكەنىن جاقسى بىلگەن (شەج. 1-ج. 28:18؛ ٴزاب. 18:10).
«ٵرقايسىسىنىڭ ٴتورت بەتى بولدى»
5. ا) كەرۋبتەر مەن ولاردىڭ ٴتورت بەتى ەحوبانىڭ قۇدىرەتى مەن ۇلىلىعىن قالاي پاش ەتەدى؟ ٵ) تىرشىلىك يەلەرىنىڭ ٴتورت بەتى نەگە قۇداي ەسىمىنىڭ ماعىناسىن ەسكە سالادى؟ (سىلتەمەنى قاراڭىز.)
5 ەزەكيەل 1:6، 10 وقىڭىز. ەزەكيەل ٵر كەرۋبتىڭ ادامدىكىندەي، ارىستاندىكىندەي، بۇقانىكىندەي جانە بۇركىتتىكىندەي ٴتورت بەتى بار ەكەنىن كوردى. ولار ەحوبانىڭ اسقان قۇدىرەتى مەن سالتاناتى جايلى كوپ جايتتى اڭعارتتى. ويتكەنى ولاردىڭ ٵرقايسىسىنا ۇلىلىق، كۇش پەن قۇدىرەت ٴتان ەدى. مىسالى، ارىستان ايباتتى جابايى اڭ بولسا، بۇقا — الىپ كۇش يەسى، ال بۇركىت — ٸرى ايبارلى قۇس، ادام بولسا — جەر بەتىندەگى تىرشىلىك اتاۋلىنىڭ تورەسى، جەردەگى كۇللى جاراتىلىستىڭ بيلەۋشىسى (ٴزاب. 8:4—6). وسىنداي بەتتەرى بار كەرۋبتەر بارىنەن دە جوعارى تۇرعان الەمنىڭ ٵمىرشىسى ەحوبانىڭ تاعىنىڭ استىندا تۇرعان ەدى. بۇل ەحوبا ٶز ەركىن جۇزەگە اسىرۋ ٷشىن جاراتىلىستارىن قولداناتىنىن كورسەتەدى *. شىنىندا دا، ٴزابۇر جىرشىسى ايتقانداي، «ەحوبانىڭ... ۇلىلىعى جەر مەن كوكتەن جوعارى» (ٴزاب. 148:13).
ٴتورت تىرشىلىك يەسى مەن ولاردىڭ ٴتورت بەتى ەحوبانىڭ قۇدىرەتى، ۇلىلىعى مەن قاسيەتتەرى جايىندا نەنى ايان ەتەدى؟ (5، 13-ابزاستى قاراڭىز)
6. كەرۋبتەردىڭ ٴتورت بەتى نەنى بەينەلەيتىنىن ەزەكيەل قالاي ٴتۇسىندى؟
6 ارادا ٴبىراز ۋاقىت ٶتىپ، ەزەكيەل كورگەندەرى جايلى تەرەڭ ويعا شومدى. ول قۇدايدىڭ بۇرىنعى قىزمەتشىلەرى دە تەڭەۋ رەتىندە جانۋارلاردى قولدانعانىن ەسىنە تۇسىرگەن بولار. مىسالى، اۋلەتباسى جاقىپ بالاسى ياھۋدانى ارىستانعا، ال بەنياميندى قاسقىرعا تەڭەگەن (مۇس. 1-ج. 49:9، 27). نەگە دەسەڭىز، وسى ەكى ۇلى مەن ولاردىڭ ۇرپاقتارىنىڭ بويىنان ارىستان مەن قاسقىرعا ٴتان قاسيەتتەر ەرەكشە بايقالماق ەدى. جازبالارداعى وسىنداي مىسالداردىڭ كومەگىمەن ەزەكيەل كەرۋبتەردىڭ دە بەتتەرى قانداي دا ٴبىر قاسيەتتەردى بەينەلەيتىنىن ۇقسا كەرەك. ول قانداي قاسيەتتەر ەدى؟
ەحوباعا جانە ونىڭ كوكتەگى وتباسىنا ٴتان قاسيەتتەر
7، 8. كەرۋبتەردىڭ ٴتورت بەتى ٴجيى قانداي قاسيەتتەردى بەينەلەيدى؟
7 ەزەكيەلگە دەيىن ٶمىر سۇرگەن كيەلى كىتاپ جازۋشىلارى ارىستاندى، بۇركىت پەن بۇقانى قانداي قاسيەتتەرمەن بايلانىستىرعان؟ كيەلى كىتاپتا مىناداي سوزدەر بار: «ٵدىل ادام ارىستانداي باتىل بولار» (ناق. س. 28:1؛ سام. 2-ج. 17:10)؛ «بۇركىت... زاڭعار كوككە سامعاپ»، «الىستاعى جەمتىگىن» كورەدى (ٵيۇپ 39:27، 29)؛ «بۇقانىڭ كۇشىمەن مول ٶنىم جينالادى» (ناق. س. 14:4). وسى تارماقتاردى ارقاۋ ەتە وتىرىپ، ٴبىزدىڭ ادەبيەتتەردە جازىلىپ كەلگەنگە ساي، مىناداي تۇجىرىم جاسايمىز: باتىل ارىستاننىڭ بەتى ادىلدىكتى، بۇركىتتىكى كورەگەندىك پەن دانالىقتى، ال بۇقانىڭ بەتى تەڭدەسسىز كۇشتى بەينەلەيدى.
8 ال كەرۋبتەردىڭ «ادامدىكىندەي» بەتى جايىندا نە دەۋگە بولادى؟ (ەزەك. 10:14). ول ەشقانداي جان-جانۋار تانىتا المايتىن ٵرى قۇدايعا ۇقساس ەتىپ جاراتىلعان ادام بالاسىنا عانا ٴتان قاسيەتتى بەينەلەسە كەرەك (مۇس. 1-ج. 1:27). جەر بەتىندە ادامدار عانا تانىتا الاتىن بۇل دارا قاسيەتتىڭ قانداي قاسيەت ەكەنىن قۇدايدىڭ مىنا ەكى زاڭى اشادى: «قۇدايىڭ ەحوبانى بار جۇرەگىڭمەن ٴسۇي» جانە «وزگە ادامدى ٶزىڭدى سۇيگەندەي ٴسۇي» (مۇس. 5-ج. 6:5؛ مۇس. 3-ج. 19:18). وسى زاڭدارعا باعىنىپ، رياسىز سۇيىسپەنشىلىك تانىتقاندا، ٴبىز تىكەلەي ەحوبانىڭ وزىنە ەلىكتەيمىز. ەلشى جوحان ايتقانداي، «ٴبىزدىڭ سۇيەتىن سەبەبىمىز — ول ٴبىزدى الدىمەن ٴسۇيدى» (جوح. 1-ح. 4:8، 19). وسىلاردى ەسكەرە كەلگەندە، كەرۋبتەردىڭ «ادامدىكىندەي» بەتى سۇيىسپەنشىلىك قاسيەتىن بەينەلەيدى.
9. كەرۋبتەردىڭ بەتتەرى بەينەلەيتىن قاسيەتتەر كىمدەرگە تيەسىلى؟
9 وسى قاسيەتتەردىڭ ٴبارى كىمدەرگە تيەسىلى؟ اياننان بىلەتىنىمىزدەي، ٴتورت بەت كەرۋبتەردىكى، ال كەرۋبتەر كۇللى ادال رۋحاني جاراتىلىستاردان تۇراتىن ەحوبانىڭ كوكتەگى وتباسىن بىلدىرەدى. دەمەك، الگى قاسيەتتەر سولاردىڭ بارىنە تيەسىلى (ايان 5:11). كەرۋبتەرگە ٶمىر بەرگەن ەحوبا بولعاندىقتان، ولارعا وسى قاسيەتتەردى بەرگەن دە ەحوبانىڭ ٶزى (ٴزاب. 36:9). دەمەك، كەرۋبتەردىڭ ٴتورت بەتى بەينەلەيتىن قاسيەتتەر ەڭ الدىمەن ەحوبانىڭ وزىنە تيەسىلى (ٵيۇپ 37:23؛ ٴزاب. 99:4؛ ناق. س. 2:6؛ ميحا 7:18). قازىر ەحوبا وسى اسىل قاسيەتتەردى قانداي جولدارمەن تانىتاتىنىنا قىسقاشا توقتالىپ وتەيىك.
10، 11. ەحوبانىڭ باستى ٴتورت قاسيەتىنىڭ قانداي يگىلىگىن كورىپ ٴجۇرمىز؟
10 ادىلدىك. «ادىلدىكتى سۇيەتىن» ەحوبا «ەشكىمدى الالامايدى» (ٴزاب. 37:28؛ مۇس. 5-ج. 10:17). الەۋمەتتىك جاعدايى مەن دارەجەسى قانداي بولماسىن، كەز كەلگەن ادامنىڭ ونىڭ قىزمەتشىسى بولۋعا، ادال قىزمەتشىسى بولىپ قالۋعا ٵرى ماڭگىلىك باتالارعا يە بولۋعا مۇمكىندىگى بار. دانالىق. «اسقان دانا» قۇداي ەحوبا دانالىققا تۇنعان كىتاپتىڭ جازىلۋىن قامدادى (ٵيۇپ 9:4؛ ناق. س. 2:7). جازبالارداعى اقىل-كەڭەستەر بىزگە ٵر كۇننىڭ قيىنشىلىعىن ەڭسەرىپ، ٶمىرىمىزدى ماعىنالى ەتۋگە كومەكتەسەدى. كۇش. «قۇدىرەتى زور» ەحوبا كيەلى رۋحىن قولدانىپ، بىزگە «ادام كۇشىنەن اسقان كۇش» بەرەدى. سونىڭ ارقاسىندا اۋىر سىناقتى دا، اشتى ازاپتى دا قايىسپاي كوتەرە الامىز (ناع. 1:3؛ قور. 2-ح. 4:7؛ ٴزاب. 46:1).
11 سۇيىسپەنشىلىك. «اينىماس سۇيىسپەنشىلىگى مول» ەحوبا ادال قىزمەتشىلەرىن ەشقاشان تاستامايدى (ٴزاب. 103:8؛ سام. 2-ج. 22:26). اۋرۋدىڭ نە قارتتىقتىڭ سالدارىنان ەحوباعا باز باياعىداي قىزمەت ەتە الماي جۇرگەنىمىز ٷشىن كەيدە مۇڭاياتىن شىعارمىز. ٴبىراق ەحوبا وسىعان دەيىن كورسەتكەن «سۇيىسپەنشىلىگىمىز بەن ەڭبەگىمىزدى ۇمىتپايتىنى» — جانىمىزعا ۇلكەن جۇبانىش! (ەۆر. 6:10). ٴيا، بۇگىننىڭ وزىندە ەحوبانىڭ ادىلدىك، دانالىق، كۇش پەن سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ يگىلىگىن كورىپ ٴجۇرمىز. ونىڭ وسى باستى ٴتورت قاسيەتىنىڭ يگىلىگىن ٴبىز بولاشاقتا دا ماڭگىلىك بويى كورە بەرمەكپىز!
12. ەحوبانىڭ قاسيەتتەرىن تۇسىنۋگە كەلگەندە نەنى ۇمىتپاعان ٴجون؟
12 دەگەنمەن مىنا جايتتى ۇمىتپاۋىمىز كەرەك: ەحوبانىڭ قاسيەتتەرىن بىلدىك دەگەنىمىزدىڭ ٶزى — ونىڭ «ىستەرىنىڭ شەت پۇشپاعى عانا!» (ٵيۇپ 26:14). «قۇدىرەت يەسىن ٴبىز تولىق تانىپ-بىلە المايمىز»، «ونىڭ ۇلىلىعىنا ادام اقىلى جەتپەيدى» (ٵيۇپ 37:23؛ ٴزاب. 145:3). ەحوبانىڭ قاسيەتتەرىن ساناپ تاۋىسۋ مۇمكىن ەمەس. ولار ٴبىر-بىرىنەن اجىراتىپ، بولەك-بولەك توپتاستىرۋعا دا كەلمەيدى (ٴزاب. 139:17، 18؛ ريمدىكتەرگە 11:33، 34 وقىڭىز). ەزەكيەل كورگەن اياننان وسى شىندىقتى بايقاۋعا بولادى. مۇنى اياننىڭ اسىرەسە قاي تۇسىنان بايقايمىز؟
«ٵرقايسىسىنىڭ ٴتورت بەتى جانە ٴتورت قاناتى بولدى»
13، 14. كەرۋبتەردىڭ ٴتورت بەتى نەنى بىلدىرەدى جانە نەگە ونداي تۇجىرىم جاسايمىز؟
13 ەزەكيەل ٵر كەرۋبتىڭ ٴبىر ەمەس، ٴتورت بەتى بار ەكەنىن كورگەن. بۇل نەنى بىلدىرەدى؟ ەسىمىزدە بولسا، قۇداي سوزىندە 4 سانى ادەتتە ٴبىر نارسەنى تۇگەلىمەن، تولىق قامتىعاندا قولدانىلادى (يشايا 11:12؛ مات. 24:31؛ ايان 7:1). ٴدال وسى اياندا ەزەكيەل 4 سانىن، جوق دەگەندە، 10 رەت اتاپ وتكەن! (ەزەك. 1:5—18). ولاي بولسا، قانداي تۇجىرىم جاسايمىز؟ ٴتورت كەرۋب ەحوبانىڭ بۇكىل ادال رۋحاني جاراتىلىستارىن بەينەلەيتىندەي، ولاردىڭ ٴتورت بەتى دە، بىرگە الىپ قاراعاندا، ەحوبانىڭ بويىنداعى بۇكىل قاسيەتتەردى بىلدىرەدى *.
14 كەرۋبتەردىڭ ٴتورت بەتى ٴتورت قاسيەتتەن دە كوپ قاسيەتتى بىلدىرەتىنىن ٴتۇسىنۋ ٷشىن ايانداعى دوڭگەلەكتەردى مىسالعا الايىق. ٴتورت دوڭگەلەكتىڭ ٵرقايسىسى وتە ۇلكەن، وتە عالامات! ٴبىراق بىرگە الىپ قاراعاندا، ولار — بولەك-بولەك دوڭگەلەكتەر ەمەس، اربانى كوتەرىپ تۇرعان تۇتاس نەگىز. تۋرا سول سياقتى، بىرگە الىپ قاراعان كەزدە، كەرۋبتەردىڭ ٴتورت بەتى — بولەك-بولەك ٴتورت قاسيەت ەمەس، ەحوبانىڭ ۇلى بولمىسىنىڭ نەگىزى.
ەحوبا ٵربىر ادال قىزمەتشىسىنىڭ قاسىندا
15. ٴبىرىنشى اياننان ەزەكيەل قانداي ماڭىزدى شىندىقتى ٴتۇيدى؟
15 وسى ٴبىرىنشى اياننان ەزەكيەل ەحوبامەن قارىم-قاتىناسىنا قاتىستى ماڭىزدى ٵرى جىگەرلى ٴبىر شىندىقتى ٴتۇيدى. بۇنى پايعامباردىڭ جازعان كىرىسپە سوزدەرىنەن اڭعارۋعا بولادى. ول «حالدەي ەلىندە» جۇرگەنىن ايتقاننان كەيىن: «سول جەردە ەحوبا ماعان قۇدىرەتىن دارىتتى»،— دەگەن (ەزەك. 1:3). بايقاساڭىز، ەزەكيەل بۇل اياندى يەرۋساليمدە ەمەس، سول جەردە، ياعني بابىلدا كورگەن *. بۇدان پايعامباردىڭ تۇيگەنى: ول يەرۋساليم مەن عيباداتحانادان جىراقتا جۇرگەن ٴمۇساپىر تۇتقىن بولسا دا، ەحوبادان جانە تازا عيباداتتان ٷزىلىپ قالعان جوق. ەحوبا وعان بابىلدا كورىنۋ ارقىلى تازا عيبادات ەتۋ ٷشىن ادامعا تۇرعان جەرى دە، جاعدايى دا كەدەرگى ەمەس ەكەنىن كورسەتتى. ٴبارى تەك ەزەكيەلدىڭ جۇرەك كۇيىنە، ەحوباعا عيبادات ەتۋدى قانشالىقتى قالايتىنىنا بايلانىستى ەدى.
16. ا) ەزەكيەل كورگەن اياننان جۇبانىش بەرەتىن قانداي شىندىقتى بىلەمىز؟ ٵ) ەحوباعا بار جۇرەگىڭىزبەن قىزمەت ەتۋگە ٴسىزدى نە تالپىندىرادى؟
16 ەزەكيەل بىلگەن بۇل شىندىق — ٴبىز ٷشىن دە ۇلكەن جۇبانىش! قاي جەردە تۇرمايىق، قانداي مۇشكىل كۇي كەشپەيىك، قانداي قيىن جاعدايعا تاپ بولمايىق، ەحوبا ۇنەمى قاسىمىزدان تابىلادى، تەك وعان بار جۇرەگىمىزبەن قىزمەت ەتسەك بولعانى (ٴزاب. 25:14؛ ەل. ٸس. 17:27). ٵر قىزمەتشىسىنە دەگەن اينىماس سۇيىسپەنشىلىگى مول بولعاندىقتان، ول ٴبىزدى تاستاپ كەتۋگە ەشقاشان اسىقپايدى (مۇس. 2-ج. 34:6). سوندىقتان ونىڭ اينىماس سۇيىسپەنشىلىگىنەن ەش ۋاقىتتا شەت قالمايتىنىمىزعا سەنىمدى بولايىق (ٴزاب. 100:5؛ ريم. 8:35—39). ەحوبانىڭ كيەلىلىگى مەن تەڭدەسسىز قۇدىرەتىن پاش ەتەتىن وسى كەرەمەت ايان مىنانى دا ەسىمىزگە سالادى: عيبادات ەتۋىمىزگە جالعىز ەحوبا عانا لايىق! (ايان 4:9—11). ول ٶزى جايىندا، قاسيەتتەرى جايىندا ماڭىزدى شىندىقتاردى بىزگە ۇعىندىرۋ ٷشىن، وسىنداي ايانداردى كورسەتكەنىنە قانشالىقتى ريزامىز دەسەڭىزشى! ونىڭ اسىل قاسيەتتەرىنە تەرەڭىرەك ۇڭىلگەننىڭ ارقاسىندا وعان جاقىنداي تۇسەمىز، ونى بار جۇرەگىمىزبەن، بار كۇش-قۋاتىمىزبەن ماداقتاۋعا ٵرى قىزمەت ەتۋگە تالپىنامىز (لۇقا 10:27).
ٴبىز ەشقاشان ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنەن شەت قالمايمىز (16-ابزاستى قاراڭىز)
17. كەلەسى تاراۋلاردان قانداي سۇراقتاردىڭ جاۋابىن بىلەمىز؟
17 ٴبىر وكىنىشتىسى، ەزەكيەلدىڭ زامانىندا تازا عيباداتتى كىر شالدى. بۇل قالاي بولدى؟ ەحوبا بۇعان قالاي قارادى؟ ەجەلدەگى بۇل وقيعالاردىڭ ٴبىزدىڭ كۇندەرىمىزگە قانداي قاتىسى بار؟ وسى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن كەلەسى تاراۋلاردان بىلەتىن بولامىز.
^ 5-ابزاس تىرشىلىك يەلەرىنىڭ ٴتورت بەتى قۇداي ەسىمىنىڭ «ول بولعىزادى» دەگەن ماعىناسىن ەسكە سالادى. ەحوبا ٶزىنىڭ نيەتىن جۇزەگە اسىرۋ ٷشىن جاراتىلىستارىن دا قانداي بولۋ كەرەك بولسا، سونداي بولعىزا الادى («جاڭا دۇنيە اۋدارماسىنداعى» (حانزۇشا) ا4 قوسىمشاسىن قاراڭىز).
^ 13-ابزاس ٴبىزدىڭ ادەبيەتتەرىمىزدە وسى ۋاقىتقا دەيىن ەحوبانىڭ 50 شاقتى قاسيەتى قاراستىرىلدى («ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ ىزدەنىس قۇرالىنداعى» (حانزۇشا) «ەحوبا قۇداي» دەگەن تاقىرىپتان «ەحوبانىڭ قاسيەتتەرى» دەگەندى قاراڭىز).
^ 15-ابزاس ٴبىر عالىم ايتقانداي، «سول جەردە» دەگەن ٴبىرتۇتام ٴسوزدىڭ استارىندا «كەرەمەت تاڭعالىس سەزىمى جاتىر... قۇداي سول جەردە، بابىلدا بولدى! بۇل نەتكەن جۇبانىش!»
