5-سۇراق
كيەلى كىتاپقا سەنىم ارتۋعا بولا ما؟
بىرەۋ جايلى تەرىس ويدا بولعانسىڭ با؟ بالكىم، باسقالاردىڭ ونى ٴسوز ەتىپ جاتقانىن ەستىپ، بۇل ادامدى ۇناتا قويماسپىن دەپ ويلاعان شىعارسىڭ. الايدا جاقىنىراق تانىسقان سوڭ، ونىڭ مۇلدەم باسقا ادام ەكەنىن تۇسىنەسىڭ. ٴدال وسىلاي كوپ ادام كيەلى كىتاپ جايلى جاڭساق ويدا بولعان.
بۇگىندە ٴبىرسىپىرا ٴبىلىمدى ادامدار كيەلى كىتاپتى بەدەل تۇتپايدى. نە سەبەپتى؟ ويتكەنى كەيبىرەۋلەر ونى اقىلعا قونىمسىز، عىلىمعا قايشى كەلەتىن نە مۇلدەم دۇرىس ەمەس ەتىپ كورسەتەدى. كيەلى كىتاپ جايلى جالعان سوزدەر تاراتىلىپ جۇرگەن جوق پا ەكەن؟
وسى كىتاپشانى وقۋ بارىسىندا، كيەلى كىتاپتا ايتىلعان ٴبىرسىپىرا جايتتاردىڭ عىلىمي تۇرعىدان تۋرا ەكەنىن كورىپ، قايران قالعان شىعارسىڭ. كوپ ادامنىڭ وسىعان كوزى جەتتى. سونداي-اق ولار كوپ دىندەردىڭ كيەلى كىتاپتى بۇرمالايتىنىن ٴبىلىپ، تاڭعالعان. مىسالى، كەيبىرەۋلەر بۇكىل عالام مەن جەردەگى تىرشىلىك 24 ساعاتقا سوزىلعان التى كۇندە جاراتىلعان دەيدى. ال، شىندىعىنا كەلگەندە، كيەلى كىتاپتاعى مالىمەتتەر جەر مەن عالامنىڭ جاسىنا قاتىستى عىلىمي ەسەپتەۋلەرگە ەش قايشى كەلمەيدى a.
سونداي-اق كيەلى كىتاپتاعى جاراتۋ ٸسى جايلى مالىمەت عىلىمي ىزدەنىستەر مەن تۇجىرىمدارعا كوپ ەركىندىك بەرەدى. مىسالى، كيەلى كىتاپتا قۇدايدىڭ تىرشىلىك اتاۋلىنى ٶز «تۇقىمدارىنا قاراي» جاراتقانى ايتىلعان (جاراتىلىس 1:11، 21، 24 تاۋرات). بۇل سوزدەر عىلىمي تەوريالاردىڭ كەيبىرىمەن ۇيلەسپەۋى مۇمكىن، الايدا عىلىمي ايعاقتارعا ەش قايشى كەلمەيدى. تاريح كورسەتەتىندەي، تەوريالار كەلەدى دە كەتەدى، ال ايعاقتار ماڭگى قالادى.
الايدا كوپ ادامدار دىننەن كوڭىلى قالعاندىقتان، كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋدەن باس تارتادى. ولارعا ٴدىن وكىلدەرىنىڭ ەكىجۇزدىلىگى، جەمقورلىعى مەن سوعىسقۇمارلىعى قاتتى اسەر ەتكەن بولۋ كەرەك. ٴبىراق كيەلى كىتاپ ىلىمدەرىن ۇستانامىز دەيتىندەردىڭ بۇرىس ٸس-ارەكەتتەرىنە بولا كىتاپتىڭ وزىنەن تەرىس اينالعانىمىز دۇرىس پا؟ ادامگەرشىلىگى بار كوپتەگەن اقجۇرەكتى عالىمدار قاتىگەز، بىربەتكەي ادامداردىڭ ەۆوليۋسيا تەورياسىن وزدەرىنىڭ ۇلتشىل ماقساتتارى ٷشىن قولدانعانىن كورىپ، اڭ-تاڭ بولعان. ەۆوليۋسيا تەورياسىن وسىنداي زۇلىم ادامداردىڭ تۇرعىسىنان قاراستىرۋ اقىلدىلىققا جاتا ما؟ مۇنىڭ ورنىنا تەوريانىڭ ٶزىن زەرتتەپ، قولدا بار ايعاقتارمەن سالىستىرىپ كورگەن الدەقايدا دۇرىس بولماس پا ەدى؟
ٴبىز سەنى كيەلى كىتاپقا قاتىستى دا وسىنداي زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە شاقىرامىز. بۇل كىتاپتاعى ىلىمدەر ونى ۇستانامىز دەيتىن دىندەردىڭ باسىم كوپشىلىگى ۇيرەتەتىن ىلىمدەردەن قاتتى ەرەكشەلەنەتىنىن ٴبىلىپ، قايران قالۋىڭ مۇمكىن. كيەلى كىتاپ سوعىس پەن ۇلتارالىق قاقتىعىستاردى جاقتامايدى، قايتا، قۇدايدىڭ قىزمەتشىلەرى يشايا 2:2—4؛ ماتاي 5:43، 44؛ 26:52). سونداي-اق ول ٴدىني فاناتيزم مەن سوقىر سەنىمدى قولدامايدى، ونىڭ ورنىنا قۇدايعا قىزمەت ەتۋدە «اقىل-ويىمىزدى قولدانۋدىڭ» ماڭىزى زور ەكەنىنە جانە شىن سەنىمنىڭ دالەلدەرگە نەگىزدەلەتىنىنە نازار اۋدارادى (ريمدىكتەرگە 12:1 جد؛ ەۆرەيلەرگە 11:1). كيەلى كىتاپ ادام بالاسىن قاشان دا تولعاندىرعان كوكەيكەستى سۇراقتاردى بۇركەپ قويا سالمايدى، قايتا، سولاردىڭ جاۋابىن ىزدەۋگە شاقىرادى.
سوعىسقا قاتىسپاۋ كەرەكتىگىن، ٴتىپتى سونىڭ ٴتۇپتامىرى — جەككورىنىش سەزىمىنەن ارىلۋ كەرەكتىگىن ايتادى (مىسالى، سەنى «قۇداي بار بولسا، زۇلىمدىققا نەگە جول بەرەدى؟» دەگەن سۇراق مازالاعان بولار. كيەلى كىتاپ وسى جانە باسقا دا كوپتەگەن سۇراقتارعا قاناعاتتانارلىق جاۋاپ بەرەدى b. ٴبىز سەنى شىندىقتى ىزدەي بەرۋگە شاقىرامىز. سولاي ەتەر بولساڭ، سۇراعىڭنىڭ اقىلعا قونىمدى ٵرى سەنىمدى دالەلدەرگە نەگىزدەلگەن جاۋابىن تاباسىڭ. مۇنداي جاۋاپتىڭ ساعان قاتتى اسەر ەتەرى ٴشۇباسىز. ال كەزدەيسوقتىقتىڭ بۇعان ەش قاتىسى جوق.
a بۇل جايلى كوبىرەك مالىمەت الۋ ٷشىن ەحوبا كۋاگەرلەرى باسىپ شىعارعان «تىرشىلىك وزدىگىنەن پايدا بولدى ما؟» دەگەن كىتاپشانى قارا.
b ەحوبا كۋاگەرلەرى شىعارعان «كيەلى كىتاپ شىن مانىندە نەگە ۇيرەتەدى؟» باسىلىمىنىڭ 11-تاراۋىن قارا.