15-تاراۋ
«قاۋىمداردى نىعايتتى»
ارالاۋشى باقىلاۋشىلار قاۋىمداردى نىعايتىپ، سەنىمدەرىندە نىق تۇرۋعا كومەكتەستى
ەلشىلەردىڭ ىستەرى 15:36—16:5 نەگىزدەلگەن
1—3. ا) پاۋىلدىڭ قىزمەتتەگى جاڭا سەرىكتەسى جايلى ايتىپ بەرىڭىز. ٵ) بۇل تاراۋدان نە بىلەمىز؟
قالالاردى ارالاپ، ەلشى پاۋىل مەن ٴبىر جاس جىگىت ويلى-قىرلى جولدارمەن كەلە جاتىر. جيىرمانىڭ ار جاق، بەر جاعىنداعى تەپسە تەمىر ۇزەتىن بۇل جىگىتتىڭ اتى — تىموتە. ٵر باسقان قادامى تىموتەنى ۇيىنەن الىستاتىپ بارادى. ال كۇن باتقان كەزدە، يقونيا مەن ليسترا ٶڭىرى كوزدەن عايىپ بولدى. ەكەۋىن الدا نە كۇتىپ تۇر؟ ەلشى پاۋىل ميسسيونەرلىك ساپارعا ەكىنشى رەت شىعىپ تۇرعاندىقتان، الدا تالاي قاۋىپ-قاتەر، تالاي قيىندىقتار كۇتىپ تۇرعانىن ٸشى سەزەدى. بۇل قيىندىقتارعا جاس تىموتە شىداي الار ما ەكەن؟ پاۋىل وسىنى ويلاپ كەلە جاتقان بولار.
2 پاۋىل تىموتەگە وتە سەنىمدى، ٴتىپتى تىموتە وزىنە وسىنشالىقتى سەنىمدى ەمەس شىعار. جۋىردا بولعان جاعدايدان كەيىن پاۋىلدىڭ ٴبىر نارسەگە كوزى جەتتى: وعان اسقان سەنىمدى سەرىك كەرەك. ارالاۋشى باقىلاۋشى رەتىندە ولار قاۋىمداردى ارالاپ، نىعايتۋلارى قاجەت ەدى. سوندىقتان ولاردىڭ تاباندى بولعاندارى ٵرى ويلارى ٴبىر جەردەن شىققاندارى ماڭىزدى. پاۋىل نەگە بۇلاي سەزىندى؟ بۇنىڭ ٴبىر سەبەبى — بارنابا ەكەۋىنىڭ اراسىندا تۋعان كەلىسپەۋشىلىك بولسا كەرەك.
3 وسى ماقالادا ماسىحشىلەر تۋىنداعان تۇسىنىسپەۋشىلىكتى قالاي شەشۋ كەرەكتىگىن، ەلشى پاۋىل ساپارىنا نەگە تىموتەنى تاڭداعانىن بىلەمىز. سونداي-اق بۇگىنگى اۋداندىق باقىلاۋشىلاردىڭ ماڭىزدى قىزمەتىنە تەرەڭىرەك ۇڭىلەمىز.
«باۋىرلاستاردىڭ جاعدايىن بىلەيىك» (ەل. ٸس. 15:36)
4. پاۋىل ەكىنشى ميسسيونەرلىك ساپارعا قانداي ماقساتپەن اتتاندى؟
4 الدىڭعى تاراۋدا پاۋىل، بارنابا، سيلاس جانە ياھۋدا تورتەۋىنىڭ باسقارۋشى كەڭەستىڭ شەشىمىن انتيوحياداعى قاۋىمعا جەتكىزىپ، ولاردى قالاي نىعايتقانىن كوردىك. ال سودان كەيىن پاۋىل نە ىستەدى؟ ول بارناباعا جاڭا جوسپار ۇسىنىپ: «ٴجۇر، ەحوبانىڭ ٴسوزىن جاريالاعان ٵربىر قالاعا قايتا سوعىپ، سونداعى باۋىرلاستاردىڭ جاعدايىن بىلەيىك»،— دەدى (ەل. ٸس. 15:36). پاۋىل بارناباعا سول جاڭا شاكىرتتەرگە جاي عانا قوناققا بارىپ كەلۋدى ۇسىنعان جوق. ەلشىلەردىڭ ىستەرىنەن ونىڭ ەكىنشى ميسسيونەرلىك ساپارعا نە ماقساتپەن شىققانى انىق كورىنەدى. بىرىنشىدەن، ول قاۋىمدارعا باسقارۋشى كەڭەستىڭ قابىلداعان شەشىمدەرىن ٵرى قاراي دا جەتكىزبەكشى (ەل. ٸس. 16:4). ەكىنشىدەن، پاۋىل ارالاۋشى باقىلاۋشى رەتىندە قاۋىمداردى رۋحاني نىعايتىپ، سەنىمدەرىن قاتايتۋدى كوزدەدى (ريم. 1:11، 12). بۇگىندە ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ ۇيىمى قالاي ەلشىلەر سالعان جولمەن ٴجۇرىپ كەلەدى؟
5. بۇگىندە باسقارۋشى كەڭەس قالاي قاۋىمدارعا باسشىلىق پەن جىگەر بەرەدى؟
5 قازىرگى تاڭدا ٴماسىح قاۋىمداردى ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ باسقارۋشى كەڭەسى ارقىلى جەتەلەيدى. بۇل مايلانعان ادال باۋىرلاستار حاتتار، ونلاين ٵرى باسپا تۇرىندەگى ادەبيەتتەر، قاۋىم كەزدەسۋلەرى جانە باسقا دا جولدارمەن جەر-جەردەگى قاۋىمدارعا باسشىلىق پەن جىگەر بەرەدى. سونداي-اق باسقارۋشى كەڭەس ٵربىر قاۋىممەن تىعىز بايلانىستا بولعىسى كەلەدى. سوندىقتان ارالاۋشى باقىلاۋشىلاردى جىبەرەدى. باسقارۋشى كەڭەس دۇنيەجۇزى بويىنشا مىڭداعان لايىقتى اقساقالدى اۋداندىق باقىلاۋشى ەتىپ تىكەلەي ٶزى تاعايىنداعان.
6، 7. اۋداندىق باقىلاۋشىلاردىڭ قانداي جاۋاپكەرشىلىكتەرى بار؟
6 اۋداندىق باقىلاۋشىلار بارعان قاۋىمدارىندا باۋىرلاستارعا جەكە كوڭىل بولۋگە، ولاردى رۋحاني بەكەمدەۋگە تىرىسادى. قالايشا؟ I عاسىرداعى پاۋىلداي ماسىحشىلەردىڭ ۇلگىسىنە ەلىكتەۋ ارقىلى. پاۋىل ٶزى سياقتى ارالاۋشى باقىلاۋشى بولعان تىموتەگە مىناداي كەڭەس بەرگەن: «قۇداي ٴسوزىن ۋاعىزدا، ۋاقىت قولايلى نە قيىن بولسىن، مۇنى كەيىنگە قالدىرماي اتقار؛ ٴتالىم بەرۋ شەبەرلىگىن بارىنشا قولدانىپ، زور شىدامدىلىقپەن اشكەرەلە، قاتاڭ ەسكەرت، جىگەر بەر... ىزگى حاباردىڭ ۋاعىزداۋشىسى بول» (ٴتىم. 2-ح. 4:2، 5).
7 وسى سوزدەرگە ساي، اۋداندىق باقىلاۋشىلار، ەگەر ۇيلەنگەن بولسا ايەلدەرىمەن بىرگە، بارعان قاۋىمدارىنداعى جاريالاۋشىلارمەن قىزمەتتىڭ ٵر تۇرىنە قاتىسادى. ولار قۇلشىنا ۋاعىزدايدى، شەبەر ٴتالىم بەرەدى. وسىلاي قاۋىمعا جاقسى ىقپال ەتەدى (ريم. 12:11؛ ٴتىم. 2-ح. 2:15). اۋداندىق باقىلاۋشىلار رياسىز سۇيىسپەنشىلىكتەرىمەن باۋراپ الادى. باۋىرلاستار دەسە، الدارىنا جان سالمايتىن ولار قولايسىز اۋا رايىندا دا، ٴتىپتى قاۋىپتى جەرلەرگە دە ساپار شەگۋگە دايىن (ٴفىلىپ. 2:3، 4). سونىمەن قاتار ولار ٵربىر قاۋىمدا كيەلى كىتاپقا نەگىزدەلگەن باياندامالارى ارقىلى باۋىرلاستاردىڭ جىگەرىن قايرايدى، ٴتالىم بەرەدى، كەڭەس بەرەدى. ال قاۋىمداعىلار وسى اۋداندىق باقىلاۋشىلاردىڭ ٴجۇرىس-تۇرىستارى جايلى وي جۇگىرتىپ، سەنىمدەرىن سەرىك ەتۋگە تىرىسادى (ەۆر. 13:7).
«ٴبىر-بىرىنە قاتتى اشۋلاندى» (ەل. ٸس. 15:37—41)
8. بارنابا پاۋىلدىڭ ۇسىنىسىن قالاي قابىلدادى؟
8 پاۋىل باۋىرلاستارعا بارىپ قايتۋدى ۇسىنعاندا، بارنابا قۋانىپ كەتتى (ەل. ٸس. 15:36). الدىندا بىرگە قىزمەتتەسكەندىكتەن، باراتىن وڭىرلەرى دە، باۋىرلاستار دا ەكەۋىنە جاقسى تانىس ەدى (ەل. ٸس. 13:2—14:28). سوندىقتان بۇل ساپارعا پاۋىلمەن بىرگە بارنابانىڭ بارعانى وتە دۇرىس بولىپ كورىندى. بىراق وسى كەزدە ەكەۋىنىڭ اراسىندا ٴبىر كەلىسپەۋشىلىك تۋىندادى. ەلشىلەردىڭ ىستەرى 15:37 دە: «بارنابا وزدەرىمەن بىرگە مارقا دەپ تە اتالاتىن جوحاندى ەرتىپ الماق بولدى»،— دەپ جازىلعان. بارنابا پاۋىلعا جاي ۇسىنىس تاستاعان جوق. ول وسى ساپارعا نەمەرە ٸنىسى مارقانى ەرتىپ الۋعا نىق بەكىنگەن ەدى.
9. پاۋىل نە ٷشىن بارنابامەن كەلىسپەدى؟
9 بىراق پاۋىل بۇنىمەن كەلىسپەدى. نەگە؟ ەلشىلەردىڭ ىستەرىندە بىلاي دەپ جازىلعان: «الايدا مارقا ولاردى پامفيليادا تاستاپ، تاپسىرىلعان ٸستى اتقارۋعا بارماعاندىقتان، پاۋىل ونى ەرتكىسى كەلمەدى» (ەل. ٸس. 15:38). پاۋىل مەن بارنابا ٴبىرىنشى ميسسيونەرلىك ساپارعا شىققاندا، قاستارىندا مارقا دا بولعان ەدى. بىراق ولارمەن سوڭىنا دەيىن قالمادى (ەل. ٸس. 12:25؛ 13:13). ساپاردىڭ باسىندا-اق، پامفيليادا جۇرگەندە، مارقا قىزمەتىن تاستاپ، يەرۋساليمگە ۇيىنە قايتىپ كەتكەن-تۇعىن. ونىڭ نە سەبەپتەن كەتىپ قالعانى كيەلى كىتاپتا ايتىلماعان. پاۋىل ونىڭ بۇل ارەكەتىن جاۋاپسىزدىق دەپ قاراستىردى. سوندىقتان بولار، پاۋىل ونىڭ سەنىمدى ادام ەكەنىنە كۇماندانىپ، ساپارعا الىپ شىققىسى كەلمەدى.
10. پاۋىل مەن بارنابانىڭ اراسىنداعى كەلىسپەۋشىلىك نەگە اكەپ سوقتى؟
10 بارنابا وزدەرىمەن بىرگە «مارقانى الىپ شىعامىز» دەپ قويماسا، پاۋىل «جوق، ەرتپەيمىز» دەپ تۇرىپ الدى. «سودان ٴبىر-بىرىنە قاتتى اشۋلانىپ، ەكەۋى ەكى جاققا كەتتى»،— دەلىنگەن ەلشىلەردىڭ ىستەرى 15:39 دا. بارنابا مارقانى الىپ، تۋعان جەرى كيپرگە ٴجۇزىپ كەتەدى. ال پاۋىل جوسپارلاعان ساپارىنا اتتانباق بولدى. كيەلى كىتاپتان بىلاي دەپ وقيمىز: «پاۋىل سيلاستى تاڭداپ الدى دا، باۋىرلاستار ٶزىن ەحوبانىڭ راقىمىنا تاپسىرعان سوڭ، جولعا شىقتى» (ەل. ٸس. 15:40). ولار «سيريا مەن كيليكيا ارقىلى ٶتىپ، قاۋىمداردى نىعايتتى» (ەل. ٸس. 15:41).
11. بىرەۋمەن رەنجىسىپ قالعاندا، دوستىعىمىزدى سۋىتىپ الماۋعا قانداي قاسيەتتەر كومەكتەسەدى؟
11 بۇل وقيعا ٴبىزدىڭ كۇناكار بولمىسىمىزدى ەسىمىزگە سالادى. پاۋىل مەن بارنابا باسقارۋشى كەڭەستىڭ ارنايى تاعايىندالعان وكىلدەرى ەدى. پاۋىلدىڭ ٶزى دە سول كەڭەستىڭ مۇشەسى بولعان كورىنەدى. سوعان قاراماي، ەكەۋى دە پەندەشىلىككە بوي الدىرىپ، قىزبالىق جاسادى. بىراق ەكەۋىنىڭ اراسىنا تۇسكەن سىزات ۇزاققا جالعاستى ما؟ جوق. كەمەلسىز بولسا دا، پاۋىل مەن بارنابا كىشىپەيىل بولعان جانە ٴماسىحتىڭ وي قالپىنا ەلىكتەۋگە تىرىسقان. سوندىقتان كەيىنىرەك ولاردىڭ ٴبىر-ٴبىرىن كەشىرىپ، قايتا دوستاسقانى ٴشۇباسىز (ەفەس. 4:1—3). ال پاۋىل مەن مارقاعا كەلسەك، كەيىندەۋ ەكەۋى كوپتەگەن تەوكراتيالىق تاپسىرمالاردى بىرگە اتقاردى a (قول. 4:10).
12. اقساقالدار مەن اۋداندىق باقىلاۋشىلار پاۋىل مەن بارناباعا ۇقساپ، قانداي قاسيەتتەردى تانىتۋ كەرەك؟
12 وسى جاعدايدا پاۋىل مەن بارنابا ٴبىر-بىرىنە اشۋلانعانمەن، بۇل ولاردىڭ مىنەزىنە ٴتان ەمەس ەدى. بارنابا وتە جۇمساق ٵرى جومارت بولعان. ٴتىپتى ەلشىلەر ونى ٴجۇسىپ دەپ اتاماي، «جۇباتۋشى» دەگەندى بىلدىرەتىن بارنابا دەگەن ەسىممەن اتاپ كەتكەن (ەل. ٸس. 4:36). پاۋىل دا ٶزىنىڭ مەيىرىمدىلىگىمەن جانە قامقورلىعىمەن تانىمال بولعان (سال. 1-ح. 2:7، 8). بۇگىندە اقساقالدار، اۋداندىق باقىلاۋشىلار دا، پاۋىل مەن بارناباعا ەلىكتەگەنى دۇرىس. ولار كىشىپەيىل بولىپ، ٴبىر-بىرىنە جانە قاۋىمداعى باۋىرلاستارعا مەيىرىممەن قاراۋلارى كەرەك (پەت. 1-ح. 5:2، 3).
«ول تۋرالى جاقسى پىكىردە بولاتىن» (ەل. ٸس. 16:1—3)
13، 14. ا) تىموتە كىم بولعان جانە پاۋىل ونىمەن قالاي تانىسقان؟ ٵ) نەگە تىموتە پاۋىلدىڭ كوزىنە وتتاي باسىلدى؟ ب) تىموتە قانداي تاپسىرما الدى؟
13 ەكىنشى ميسسيونەرلىك ساپارىندا پاۋىل ريم پروۆينسياسى عالاتياعا كەلدى. ول جاقتا بىرنەشە قاۋىم بار ەدى. كەيىن «پاۋىل دەربەگە، سوسىن ليستراعا باردى». ٵرى قاراي كيەلى كىتاپتا بىلاي دەلىنگەن: «سول جەردە اناسى سەنۋشى ياھۋدي، ال اكەسى گرەك بولعان تىموتە ەسىمدى شاكىرت بار ەدى» b (ەل. ٸس. 16:1).
14 پاۋىل تىموتەنىڭ وتباسىمەن ٴبىرىنشى ساپارىندا، ياعني شامامەن ب.ز. 47-جىلى تانىسقان بولار. اراعا ەكى-ٷش جىل سالىپ، سول ولكەگە ەكىنشى رەت بارعاندا، جاس تىموتە پاۋىلدىڭ كوزىنە وتتاي باسىلدى. سەبەبى باۋىرلاستار «ول تۋرالى جاقسى پىكىردە» ەدى. تىموتەنى ٶز قاۋىمىنداعىلار عانا ەمەس، جاقىن ماڭداعى قاۋىمداعىلار دا ماقتاپ جاتتى. ەلشىلەردىڭ ىستەرىندە ايتىلعانداي، ليستراداعى جانە ودان 30 شاقىرىمداي جەردەگى يقونياداعى باۋىرلاستار تىموتە تۋرالى جاقسى سوزدەر ايتىپ ٴجۇردى (ەل. ٸس. 16:2). كيەلى رۋحتىڭ جەتەلەۋىمەن سونداعى اقساقالدار جاس تىموتەگە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك تاپسىردى. ەندى ول پاۋىل جانە سيلاسپەن بىرگە ٴجۇرىپ، ساپارلارىندا قولعابىس ەتپەك ەدى (ەل. ٸس. 16:3).
15، 16. تىموتە نەنىڭ ارقاسىندا جاقساتقا يە بولدى؟
15 ورىمدەي جاس بولسا دا، تىموتەنىڭ وسىنداي جاقساتقا يە بولۋىنا نە سەبەپ؟ ول ٴبىر اقىلدى، كەلبەتتى، قابىلەتتى بولعاندىقتان با؟ كوپشىلىك ادامنىڭ بويىنداعى وسى نارسەلەرگە قارايدى. كەزىندە ٴتىپتى سامۋيل پايعامبار دا سىرت كەلبەتكە الدانىپ قالعان. بىراق ەحوبا وعان: «قۇداي پەندە ەمەس قوي: پەندە ادامنىڭ سىرت كەلبەتىنە قارايدى، ال ەحوبا جۇرەگىنە قارايدى»،— دەگەن (سام. 1-ج. 16:7). تىموتەنىڭ باۋىرلاستار اراسىندا جاقساتقا يە بولۋى قانداي دا ٴبىر قابىلەتتەرىنىڭ ەمەس، جان دۇنيەسىندەگى جاقسى قاسيەتتەرىنىڭ ارقاسىندا ەدى.
16 جىلدار وتە، ەلشى پاۋىل تىموتەنىڭ بويىنداعى كەيبىر رۋحاني قاسيەتتەردى اتاپ وتكەن. مىسالى، ونىڭ جاقسى كوزقاراسىن، رياسىز سۇيىسپەنشىلىگى مەن قاۋىمدار ٷشىن جان سالا ەڭبەك ەتەتىنىن ايتقان (ٴفىلىپ. 2:20—22). سونداي-اق تىموتە «شىنايى سەنىمىمەن» تانىمال بولعان (ٴتىم. 2-ح. 1:5).
17. جاستار تىموتەگە قالاي ەلىكتەي الادى؟
17 قازىرگى تاڭدا كوپتەگەن جاستارىمىز تىموتەگە ەلىكتەپ، بويلارىندا ماسىحشىگە ٴتان قاسيەتتەردى تاربيەلەۋگە تىرىسادى. وسىلاي ولار جاپ-جاس بولسا دا، ەحوبانىڭ جانە باۋىرلاستاردىڭ الدىندا جاقساتقا يە (ناق. س. 22:1؛ ٴتىم. 1-ح. 4:15). ولاردىڭ دا سەنىمى شىنايى، ەكىجۇزدى ٶمىر كەشپەيدى (ٴزاب. 26:4). بۇل جاستار تىموتە ىسپەتتى قاۋىمعا كوپ پايداسىن تيگىزە الادى. ولار جاريالاۋشى بولىپ، ومىرلەرىن ەحوباعا باعىشتاپ، شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەندە، قاۋىمداعىلار ولارعا «بارەكەلدى» دەيدى!
«سەنىمى نىعايدى» (ەل. ٸس. 16:4، 5)
18. ا) پاۋىل مەن تىموتە ارالاۋشى باقىلاۋشى رەتىندە باسقارۋشى كەڭەسكە قالاي كومەكتەستى؟ ٵ) قاۋىمدار قالاي جارىلقاندى؟
18 پاۋىل مەن تىموتە ٴبىرتالاي جىل بويى يىق تىرەسە ەڭبەكتەندى. ارالاۋشى باقىلاۋشى رەتىندە ەكەۋى باسقارۋشى كەڭەس تاپسىرعان ٵرتۇرلى ىستەردى اتقاردى. «ولار قالالاردى ارالاعاندا، يەرۋساليمدەگى ەلشىلەر مەن اقساقالداردىڭ قابىلداعان شەشىمدەرىن جەتكىزىپ، سولاردى ۇستانۋ كەرەكتىگىن ايتىپ ٴجۇردى» (ەل. ٸس. 16:4). ال قاۋىمداعى باۋىرلاستار، ٶز كەزەگىندە، يەرۋساليمدەگى ەلشىلەر مەن اقساقالداردىڭ نۇسقاۋلارىنا قۇلاق استى. وسىلاي مويىنسۇنعاندىقتان، «قاۋىمداعىلاردىڭ سەنىمى نىعايىپ، كۇننەن-كۇنگە سانى ارتا بەردى» (ەل. ٸس. 16:5).
19، 20. «باسشىلىقتى قولعا العاندارعا» نەگە مويىنسۇنۋىمىز كەرەك؟
19 ٴبىز دە «باسشىلىقتى قولعا العان» باۋىرلاستاردىڭ نۇسقاۋلارىنا قۋانىشپەن مويىنسۇنساق، ەحوبا قاۋىمدارعا باتاسىن توگەدى (ەۆر. 13:17). مىنا دۇنيە كۇننەن-كۇنگە وزگەرىپ جاتقاندىقتان، «ادال دا اقىلدى قۇلدىڭ» بەرىپ جاتقان رۋحاني اس-سۋىن ۇزدىكسىز قابىلداپ وتىرۋىمىز كەرەك (مات. 24:45؛ قور. 1-ح. 7:29—31). سوندا رۋحاني كۇيىمىز كۇيرەمەيدى جانە «ٶزىمىزدى وسى دۇنيەدەگى ارامدىقتاردان كىرشىكسىز تازا ۇستايمىز» (جاق. 1:27).
20 راس، بۇگىندەگى باقىلاۋشىلار دا، سونىڭ ىشىندە باسقارۋشى كەڭەستىڭ مۇشەلەرى دە، پاۋىل، بارنابا، مارقا جانە I عاسىرداعى باسقا دا اقساقالدار سياقتى كەمەلسىز پەندە (ريم. 5:12؛ جاق. 3:2). بىراق باسقارۋشى كەڭەستىڭ مۇشەلەرى سەنىم ارتۋعا ابدەن لايىق، ويتكەنى ولار قۇداي ٴسوزىن بەرىك ۇستانادى جانە بارىنشا ەلشىلەر سالعان جولمەن جۇرەدى (ٴتىم. 2-ح. 1:13، 14). ناتيجەسىندە، قاۋىمداردىڭ قاناتى قاتايىپ، سەنىمدەرى وسۋدە.
a «مارقا كوپ ەرەكشە تاپسىرما اتقاردى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.
b «تىموتە «ىزگى حاباردى تاراتۋدا» ايانباي ەڭبەكتەندى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.
